Τετάρτη 22 Ιανουαρίου 2020

Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Αστάθειας

Λεωνίδας Βατικιώτης


Στρωμένος με αγκάθια αποδεικνύεται για τη Γερμανία ο δρόμος επιβολής μιας σιδερένιας δημοσιονομικής πειθαρχίας, κομμένης και ραμμένης στα μέτρα της ευρωπαϊκής χρηματιστηριακής ολιγαρχίας. Αξίζει μάλιστα να προσέξουμε ότι το γερμανικό σχέδιο προκαλεί πολύ περισσότερες αντιδράσεις σε τμήματα της ευρωπαϊκής ελίτ προερχόμενα από άλλα κράτη-μέλη, παρά στην ίδια την κοινωνία που δείχνει να έχει εξοικειωθεί με τη συνεχή φτωχοποίηση και την αποστέρηση κοινωνικών δικαιωμάτων που πριν λίγες δεκαετίες θεωρούνταν αναπόσπαστα τμήματα του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής. Το χάσμα του Παρισιού με το Βερολίνο, με αφορμή τις μεταρρυθμίσεις του Μακρόν, είναι το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα των αντιδράσεων που γεννά η εξελισσόμενη Γερμανοποίηση της Ευρώπης. Δεν είναι όμως και το μοναδικό…

Ασυνήθιστης σφοδρότητας ήταν για παράδειγμα η αντίδραση της Ιταλίας απέναντι στο σχέδιο αναθεώρησης του καταστατικού του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (που συμμετείχε στη δανειοδότηση της Ελλάδας, της Ιταλίας και των ισπανικών τραπεζών και διαδέχθηκε το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας) και συζητήθηκε στη σύνοδο κορυφής της ΕΕ. Ως αποτέλεσμα η τελική συμφωνία, αντί για το τέλος του 2019, παραπέμφθηκε για τον Ιούνιο του 2020. Την ιταλική διαφωνία έκανε γνωστή ο προερχόμενος από το Κίνημα των Πέντε Αστέρων, υπουργός Εξωτερικών της Ιταλίας, Λουίτζι ντι Μάιο, προσθέτοντας ότι η Ιταλία δεν πρόκειται να συναινέσει στη μεταρρύθμιση μέχρι να αποσαφηνιστούν τα ευρύτερα σχέδια για την Τραπεζική Ένωση.

Το άμεσο πρόβλημα της Ιταλίας, ωστόσο, είναι το νέο καταστατικό του ΕΜΣ και ειδικότερα η αλλαγή των όρων αναδιάρθρωσης του δημόσιου χρέους. Με βάση την τροποποίηση και σύμφωνα με τους εμπνευστές της, ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας αποκτά περισσότερες εξουσίες στο εξής για να διαχειρίζεται χρηματοοικονομικές κρίσεις, εξοπλίζεται με επιπλέον εργαλεία επιτήρησης των εθνικών οικονομιών, ενώ απλουστεύει τις διαδικασίες αναδιάρθρωσης του δημόσιου χρέους. Αυτή η αλλαγή ωστόσο είναι μαθηματικά βέβαιο πως θα οδηγήσει σε αύξηση των επιτοκίων δανεισμού για τις υπερχρεωμένες χώρες της περιφέρειας της ευρωζώνης και θα φέρει πιο κοντά την επόμενη κρίση χρέους, λειτουργώντας σαν αυτοεκπληρούμενη προφητεία.

Προβλέπει, για την ακρίβεια, στις Ρήτρες Συλλογικής Δράσης που συνοδεύουν κάθε έκδοση ομολόγου, πως στο εξής θα απαιτείται μικρότερο ποσοστό κατόχων ομολόγων για να εγκριθεί μια αναδιάρθρωση. Αυτή η αλλαγή αυξάνει τον κίνδυνο της αναδιάρθρωσης κι εκθέτει τους ομολογιούχους σε μεγαλύτερους κινδύνους, με αποτέλεσμα να ζητήσουν μεγαλύτερη ανταμοιβή, δηλαδή υψηλότερο επιτόκιο, για την αγορά του. Η Ιταλία ωστόσο, έχοντας το δεύτερο μεγαλύτερο δημόσιο χρέος στην ΕΕ μετά την Ελλάδα, ξέρει ότι βαδίζει στην κόψη του ξυραφιού κι αρκεί μια ανεπαίσθητη αλλαγή των σημερινών όρων για να την οδηγήσει εκεί που ήταν η Ελλάδα το 2010.

Γι’ αυτόν τον λόγο και το Κίνημα των Πέντε Αστέρων στην Ιταλία την απέρριψε, βάζοντας σε κίνδυνο τη συνοχή του νέου κυβερνητικού συνασπισμού που ανέλαβε τον Σεπτέμβριο, έχοντας στη θέση των ακροδεξιών του Σαλβίνι το Δημοκρατικό Κόμμα, που συμφωνεί εκ των προτέρων με κάθε σχέδιο αλλαγής των ευρωπαϊκών συνθηκών. Όπως εκ παραδόσεως κάνουν κι όλα τα κόμματα εξουσίας της Ελλάδας…

Η Ιταλία, όμως, δεν αρκέστηκε στην απόρριψη του γερμανικού σχεδίου μεταρρύθμισης του ΕΜΣ που επιταχύνει την πορεία προς μια Ένωση των δύο ή και περισσότερων ταχυτήτων. Αναλυτική, συχνή και καλά επιχειρηματολογημένη αρθρογραφία στους Financial Times του επικεφαλής του τμήματος Ποιοτικής Ανάλυσης και Χρηματοοικονομικής Καινοτομίας της ιταλικής ρυθμιστικής αρχής του χρηματιστηρίου, αντιπαραβάλλει ένα ανταγωνιστικό σχέδιο για τη μεταρρύθμιση του ΕΜΣ, που θα όφειλε να βρει ανταπόκριση σε όλες τις χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας που είναι ευάλωτες στις δημοσιονομικές κρίσεις.

Η πρότασή του συμπυκνώνεται στη δημιουργία ενός μηχανισμού που θα διαχέει και θα επιμερίζει τον κίνδυνο από τη μια άκρη ως την άλλη της ευρωζώνης. Προτείνει ειδικότερα τη σταδιακή εισαγωγή σε όλες τις εκδόσεις ομολόγων των κρατών μελών μιας ρήτρας, που θα ισοδυναμεί με υπερεθνική εγγύηση και στην πράξη θα σημαίνει ότι στην περίπτωση που ο εκδότης αδυνατεί να εκπληρώσει το χρέος του τότε θα αναλαμβάνει να το πράττει ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας. Ως πρώτο βήμα αυτής της διαδικασίας συστήνεται η αντικατάσταση όλων των ομολόγων που λήγουν με νέα, που θα φέρουν την εγγύηση του ΕΜΣ. Με βάση τους υπολογισμούς του, σε μια δεκαετία όλο το ευρωπαϊκό δημόσιο χρέος θα έχει δώσει τη θέση του σε ένα νέο χρέος εγγυημένο από τον ΕΜΣ.

Σε δεύτερο χρόνο, που θα ξεκινήσει μετά από αυτή τη δεκαετία, τα εγγυημένα από τον ΕΜΣ ομόλογα θα αντικατασταθούν από νέα, εκδοθέντα από τον ίδιο τον ΕΜΣ. Η κυκλοφορία τους θα σημάνει σταδιακά την πλήρη αμοιβαιοποίηση των δημοσίων χρεών. Ο Ιταλός τεχνοκράτης προτείνει στα κράτη-μέλη της περιφέρειας να αποδεχθούν την αλλαγή των όρων αναδιάρθρωσης υπό την προϋπόθεση της αμοιβαιοποίησης του χρέους.

Δεν είναι η πρώτη φορά που κατατίθεται δημόσια πρόταση έκδοσης ευρω-ομολόγων ως απάντηση στη σοβούσα δημοσιονομική κρίση. Ούτε κι η πρώτη φορά που η Γερμανία θα την απορρίψει, επικαλούμενη ότι κινδυνεύει η δική της οικονομική ευρωστία και θα αυξηθούν τα δικά της επιτόκια δανεισμού. Ακόμη κι έτσι, ωστόσο, φαίνεται πως οι ρωγμές που προκαλεί η πολιτική της δεν κλείνουν, ακόμη και μια δεκαετία μετά το ξέσπασμα της κρίσης.

Πηγή: leonidasvatikiotis.wordpress



Η Σφήκα: Επιλογές




Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου