Σάββατο 2 Νοεμβρίου 2013

Περσικός πολιτισμός: Φοβούνται και τη σκιά του

Της Ειρήνης Κοσμά


Η λογοκρισία της Τεχεράνης και οι διεθνείς κυρώσεις τον καταδικάζουν στο να μοιάζει με σκιά του εαυτού του. Ακόμα και έτσι, ο περσικός πολιτισμός προκαλεί τρόμο στην Ουάσιγκτον, που χρησιμοποιεί κάθε μέσο για να αποκλείσει ιρανούς καλλιτέχνες από διεθνή συμπόσια και μεγάλες γκαλερί.

Ο Σούπερ Σοράμπ είναι ο Ιρανός σούπερμαν που στέκεται μπροστά στην περίφημη πλατεία Αζαντί στην Τεχεράνη, θέατρο της Ισλαμικής Επανάστασης του 1979, καθώς και της μαζικής εξέγερσης του 2009. Η μπέρτα του, ένα κομμάτι πράσινο ύφασμα, είναι ψαλιδισμένη. Ενώ στο στήθος του είναι γραμμένα τα αρχικά του (Σούπερ Σοράμπ) στο αραβικό αλφάβητο.

Ο Σοράμπ συμβολίζει τον σύγχρονο καλλιτεχνικό κόσμο στο Ιράν, που τα φτερά της δημιουργικότητάς του έχουν ψαλιδιστεί: Δεν κάνει πολλά εντυπωσιακά πράγματα ο καλλιτέχνης-σούπερμαν, δηλώνει ο δημιουργός Σοράμπ Κασανί, σε συνέντευξή του στη βρετανική εφημερίδα Γκάρντιαν: «Πλένει πιάτα, μαγειρεύει ζυμαρικά, βάζει μπουγάδα, ανανεώνει το προφίλ του στο Facebook. Στην πραγματικότητα είναι πολύ απομονωμένος».

Ο Σούπερ Σοράμπ πρωταγωνιστεί στις φωτογραφίες, στα βίντεο και στα κόμικ του Κασανί και όπως η πλειοψηφία των καλλιτεχνών στη χώρα του, αντιμετωπίζει τις συνέπειες από τις δύο μεγαλύτερες μάστιγες που πλήττουν την σύγχρονη περσική τέχνη: λογοκρισία και διεθνείς κυρώσεις.

Ανεπιθύμητη τέχνη

Πρόσφατα ο Κασανί επρόκειτο να παραβρεθεί σε διεθνές συμπόσιο της Ασιατικής Κοινότητας στη Νέα Υόρκη, στο Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια. Όμως, η συμμετοχή του σκάλωσε στην ταξιδιωτική βίζα, η οποία δεν εκδόθηκε ποτέ. Άλλος προσκεκλημένος ομιλητής, ο Χαμίντ Κεσμιρσεκάν, ιστορικός τέχνης και συγγραφέας από την Τεχεράνη έλαβε βίζα, αλλά όχι έγκαιρα.

Για τους Ιρανούς κυβερνητικούς αξιωματούχους είναι πιο εύκολο να ταξιδέψουν. Τον Σεπτέμβριο, ο Ιρανός πρόεδρος, Χασάν Ροχανί, συμμετείχε σε εκδήλωση επίσης της Ασιατικής Κοινότητας στη Νέα Υόρκη.

Ο αποκλεισμός δεν αφορά τους καλλιτέχνες μόνο σε επίπεδο φυσικής παρουσίας, αλλά αφορά και τα έργα τους. Αντιμετωπίζουν τεράστιες δυσκολίες στο να τα εξαγάγουν στη χώρα. Η τέχνη εντάσσεται στην κατηγορία της πληροφορίας, η πρόσβαση στην οποία αποκλείεται, στο πλαίσιο των κυρώσεων.

Σε ασφυκτικό κλοιό

Ο Κασανί τονίζει ότι ο κλοιός της Ε.Ε. και των ΗΠΑ σφίγγει για τους Ιρανούς καλλιτέχνες και σε πρακτικό επίπεδο, καθώς είτε δεν βρίσκουν υλικά στη χώρα τους, είτε δεν έχουν τη δυνατότητα να τα αγοράσουν. Ενώ συχνά, δεν υπάρχει η δυνατότητα πρόσβασης σε ψηφιακό εξοπλισμό.

Δεκάδες καλλιτέχνες υποχρεώνονται να εγκαταλείψουν το έργο τους. Ο τρόμος για το ενδεχόμενο μιας πολιτισμικής αναγέννησης βάζει στο στόχαστρο τα φτερά της σύγχρονης περσικής δημιουργίας, όμως δεν τα απονεκρώσει. Οι ρίζες τους είναι βαθιά.

Από το Press Project