Γελωτοποιός
Αυτή την παραβολή –ή μύθο- τη διάβασα πριν από πολλά χρόνια σε ένα βιβλίο του Αϊνστάιν. Δε θυμάμαι τον τίτλο. Θυμάμαι μόνο ότι το είχα πάρει από τη δημοτική βιβλιοθήκη μαζί με μια εκλαϊκευμένη επιτομή του επιστημονικού του έργου, από την οποία κατάφερα να διαβάσω μία ή δύο σελίδες και ένιωσα πολύ ηλίθιος.
Δεν ξέρω αν αυτός ο μύθος είναι δική του επινόηση. Τον μεταφέρω όπως τον θυμάμαι.
Το άλογο ζούσε ελεύθερο στο δάσος.
Μια μέρα το πλησίασε ο άνθρωπος.
«Εσύ είσαι», του είπε, «το πιο υπερήφανο, το πιο γρήγορο, το πιο όμορφο απ’ όλα τα ζώα. Καλπάζεις, ο άνεμος παίρνει τη χαίτη σου, και όλοι σε θαυμάζουν. Ο λύκος τρέμει τα δυνατά σου πόδια, η αλεπού ζηλεύει την εξυπνάδα σου, το γεράκι δεν μπορεί να σε προφτάσει. Είσαι το πιο ευγενικό και το πιο μεγαλοπρεπές ζώο.»
Το άλογο χλιμίντριζε όλη αυτή την ώρα συγκαταβατικά.
«Θα έπρεπε εσύ να είσαι ο άρχοντας του δάσους, όμως… Υπάρχει το ελάφι.»
Το άλογο έστρεψε τη μουσούδα του απορημένο.
«Αυτό το ύπουλο κτήνος σε μισεί. Θέλει να σου κλέψει τη δόξα και το βασίλειο. Πάει στις λίμνες, στα ποτάμια και στις πηγές και τα βρωμίζει με τις ακαθαρσίες του. Ποδοπατεί το χορτάρι για να μη βρεις να φας.»
Το άλογο ανήσυχο χτυπούσε την οπλή του στο έδαφος.
«Και έμαθα πως σχεδιάζει να φέρει στα κέρατα του το φίδι, όταν θα κοιμάσαι, για να σε εξοντώσει.»
Το άλογο ανασηκώθηκε στα πίσω του πόδια.
«Μην ανησυχείς, ω περιούσιο τετράποδο, υπάρχει λύση. Θα με αφήσεις να σου φορέσω σέλα και χαλινάρια, να σε καβαλικέψω, και μαζί θα πάμε να εξοντώσουμε το δόλιο ελάφι. Έτσι θα μείνεις ο μόνος και ο αδιαμφισβήτητος κυρίαρχος.»
Το άλογο δέχτηκε. Ο άνθρωπος το καβαλίκεψε, πήρε και το πιστό του τσιράκι –το σκύλο- και άρχισαν το κυνήγι.
Σύντομα βρήκαν το ελάφι, το καταδίωξαν και το σκότωσαν.
Πάνω από το κουφάρι το άλογο έδειξε τα δόντια του ευχαριστημένο. Ζήτησε από τον άνθρωπο να κατέβει.
Εκείνος γέλασε και του έδωσε μια καμτσικιά.
«Δεν κατάλαβες. Τώρα εγώ είμαι αυτός που δίνει τις εντολές. Προχώρα, λοιπόν.»
Το βιβλίο του Αϊνστάιν ήταν γραμμένο στα μέσα της δεκαετίας του πενήντα. Οι Ναζί δεν υπήρχαν πια και ο μεγάλος εχθρός των Αμερικάνων ήταν οι κομμουνιστές.
Μετά το ’89, που ο κομμουνισμός κατάρρευσε, το Αμερικανικό κράτος είχε ανάγκη από κάποιον καινούριο εχθρό: Επινοήθηκε την απειλή των τρομοκρατών.
Καθώς ο κόσμος εξελίσσεται δημιουργήθηκε η ανάγκη για έναν νέο εχθρό, πολύ πιο ύπουλο και πολύ πιο επικίνδυνο, για έναν εσωτερικό/εξωτερικό εχθρό.
Ο νέος εχθρός είναι οι μη-έχοντες, αυτοί που διεκδικούν όσα έπρεπε να έχουν.
Είναι οι φτωχοί πολίτες που ζητούν αναδιανομή του πλούτου –όπως οι απεχθείς κομμουνιστές άλλοτε- και τα φτωχά κράτη που αδυνατούν να αποπληρώσουν τα απεχθή χρέη τους στην παγκόσμια τράπεζα, δημιουργώντας οικονομικές κρίσεις.
Είναι οι νέοι που αντιδρούν δυναμικά στην υποθήκευση του μέλλοντος τους, δυναμιτίζοντας την ασφάλεια των ανώτερων –οικονομικά- τάξεων.
Όμως ο ολοκληρωτισμός των ελεύθερων αγορών βρίσκεται πάντα ένα βήμα μπροστά, έχει ήδη ξεκινήσει να κατασκευάζει το νέο άλλοθι των ραδιουργιών της.
Ο καινούριος εχθρός θα είμαστε εμείς. Και το άλογο θα είμαστε εμείς. Θα καταδιώκουμε τον εαυτό μας για να εξυπηρετήσουμε αυτόν που μας έχει καβαλήσει.
Αυτή είναι η ύστατη παγίδα του μεταμοντέρνου καπιταλισμού, του μεταφυσικού –σχεδόν- καπιταλισμού.
Του καπιταλισμού που εξελίσσεται πολύ πιο γρήγορα από τους επικριτές του και από τα θύματα του.
Ο εχθρός δε θα είναι πια κάποιος αλλόθρησκος ή κάποιος αλλόδοξος.
Ο εχθρός δε θα είναι κάποιος ξένος ή άγνωστος.
Ο εχθρός θα είναι ο αδελφός σου, ο πατέρας σου, ο γείτονας σου.
Ο εχθρός σου θα είναι ο πλησίον σου.
Ο εχθρός σου θα είσαι εσύ.
Εσύ που παθαίνεις κατάθλιψη επειδή δεν μπορείς να είσαι επιτυχημένος, ενώ όλοι εκείνοι στην τηλεόραση είναι.
Εσύ που είσαι άνεργος και άπορος, ενώ τα είδωλα σου –παρά τη μετριότητα τους- ζουν πλουσιοπάροχα.
Εσύ που ζεις μετά βίας ενώ οι ένδοξοι πρόγονοι σου ζούσαν… ένδοξα.
Εσύ που είσαι ανίκανος να δρέψεις τις δάφνες του νεοφιλελεύθερου καθεστώτος.
Εσύ θα είσαι ο φταίχτης. Εσύ και το θύμα.
Και θα τρως τις σάρκες σου, θα καταποντίζεσαι στην αδυναμία σου, βλαστημώντας την ανικανότητα σου, ενώ θα υπηρετείς αυτούς που σε εξαναγκάζουν να μην είσαι τίποτα άλλο από υπηρέτης, χωρίς να μπορείς να σταθείς στα πόδια σου, σαν να εξελίσσεσαι αρνητικά από sapien σε κάτι τόσο γλοιώδες όσο ο πρωταρχικός μονοκύτταρος οργανισμός.
Ή σαν μια στείρα εργάτρια μέλισσα που θυσιάζεται για να υπερασπιστεί τη βασίλισσα, μικρός και ασήμαντος, δειλός και εύχρηστος, χωρίς συνείδηση πια, χωρίς αυτογνωσία, ένα αναλώσιμο κομμάτι σε μια μονόχρωμη σκακιέρα, ένα ασήμαντο πιόνι σε ένα παιχνίδι δίχως όρους, δίχως τέλος, δίχως σκοπό, πέρα από την προάσπιση των συμφερόντων εκείνων των τόσων λίγων που έχουν καβαλήσει, με τη συγκατάθεση της, την ανθρωπότητα.
Γελωτοποιός
Αυτή την παραβολή –ή μύθο- τη διάβασα πριν από πολλά χρόνια σε ένα βιβλίο του Αϊνστάιν. Δε θυμάμαι τον τίτλο. Θυμάμαι μόνο ότι το είχα πάρει από τη δημοτική βιβλιοθήκη μαζί με μια εκλαϊκευμένη επιτομή του επιστημονικού του έργου, από την οποία κατάφερα να διαβάσω μία ή δύο σελίδες και ένιωσα πολύ ηλίθιος.
Δεν ξέρω αν αυτός ο μύθος είναι δική του επινόηση. Τον μεταφέρω όπως τον θυμάμαι.
~~{}~~
Το άλογο ζούσε ελεύθερο στο δάσος.
Μια μέρα το πλησίασε ο άνθρωπος.
«Εσύ είσαι», του είπε, «το πιο υπερήφανο, το πιο γρήγορο, το πιο όμορφο απ’ όλα τα ζώα. Καλπάζεις, ο άνεμος παίρνει τη χαίτη σου, και όλοι σε θαυμάζουν. Ο λύκος τρέμει τα δυνατά σου πόδια, η αλεπού ζηλεύει την εξυπνάδα σου, το γεράκι δεν μπορεί να σε προφτάσει. Είσαι το πιο ευγενικό και το πιο μεγαλοπρεπές ζώο.»
Το άλογο χλιμίντριζε όλη αυτή την ώρα συγκαταβατικά.
«Θα έπρεπε εσύ να είσαι ο άρχοντας του δάσους, όμως… Υπάρχει το ελάφι.»
Το άλογο έστρεψε τη μουσούδα του απορημένο.
«Αυτό το ύπουλο κτήνος σε μισεί. Θέλει να σου κλέψει τη δόξα και το βασίλειο. Πάει στις λίμνες, στα ποτάμια και στις πηγές και τα βρωμίζει με τις ακαθαρσίες του. Ποδοπατεί το χορτάρι για να μη βρεις να φας.»
Το άλογο ανήσυχο χτυπούσε την οπλή του στο έδαφος. «Και έμαθα πως σχεδιάζει να φέρει στα κέρατα του το φίδι, όταν θα κοιμάσαι, για να σε εξοντώσει.»
Το άλογο ανασηκώθηκε στα πίσω του πόδια.
«Μην ανησυχείς, ω περιούσιο τετράποδο, υπάρχει λύση. Θα με αφήσεις να σου φορέσω σέλα και χαλινάρια, να σε καβαλικέψω, και μαζί θα πάμε να εξοντώσουμε το δόλιο ελάφι. Έτσι θα μείνεις ο μόνος και ο αδιαμφισβήτητος κυρίαρχος.»
Το άλογο δέχτηκε. Ο άνθρωπος το καβαλίκεψε, πήρε και το πιστό του τσιράκι –το σκύλο- και άρχισαν το κυνήγι.
Σύντομα βρήκαν το ελάφι, το καταδίωξαν και το σκότωσαν.
Πάνω από το κουφάρι το άλογο έδειξε τα δόντια του ευχαριστημένο. Ζήτησε από τον άνθρωπο να κατέβει.
Εκείνος γέλασε και του έδωσε μια καμτσικιά.
«Δεν κατάλαβες. Τώρα εγώ είμαι αυτός που δίνει τις εντολές. Προχώρα, λοιπόν.»
~~{}~~
Το βιβλίο του Αϊνστάιν ήταν γραμμένο στα μέσα της δεκαετίας του πενήντα. Οι Ναζί δεν υπήρχαν πια και ο μεγάλος εχθρός των Αμερικάνων ήταν οι κομμουνιστές.
Μετά το ’89, που ο κομμουνισμός κατάρρευσε, το Αμερικανικό κράτος είχε ανάγκη από κάποιον καινούριο εχθρό: Επινοήθηκε την απειλή των τρομοκρατών.
–
Καθώς ο κόσμος εξελίσσεται δημιουργήθηκε η ανάγκη για έναν νέο εχθρό, πολύ πιο ύπουλο και πολύ πιο επικίνδυνο, για έναν εσωτερικό/εξωτερικό εχθρό.
Ο νέος εχθρός είναι οι μη-έχοντες, αυτοί που διεκδικούν όσα έπρεπε να έχουν. Είναι οι φτωχοί πολίτες που ζητούν αναδιανομή του πλούτου –όπως οι απεχθείς κομμουνιστές άλλοτε- και τα φτωχά κράτη που αδυνατούν να αποπληρώσουν τα απεχθή χρέη τους στην παγκόσμια τράπεζα, δημιουργώντας οικονομικές κρίσεις.
Είναι οι νέοι που αντιδρούν δυναμικά στην υποθήκευση του μέλλοντος τους, δυναμιτίζοντας την ασφάλεια των ανώτερων –οικονομικά- τάξεων.
–
Όμως ο ολοκληρωτισμός των ελεύθερων αγορών βρίσκεται πάντα ένα βήμα μπροστά, έχει ήδη ξεκινήσει να κατασκευάζει το νέο άλλοθι των ραδιουργιών της.
Ο καινούριος εχθρός θα είμαστε εμείς. Και το άλογο θα είμαστε εμείς. Θα καταδιώκουμε τον εαυτό μας για να εξυπηρετήσουμε αυτόν που μας έχει καβαλήσει.
Αυτή είναι η ύστατη παγίδα του μεταμοντέρνου καπιταλισμού, του μεταφυσικού –σχεδόν- καπιταλισμού.
Του καπιταλισμού που εξελίσσεται πολύ πιο γρήγορα από τους επικριτές του και από τα θύματα του. Ο εχθρός δε θα είναι πια κάποιος αλλόθρησκος ή κάποιος αλλόδοξος.
Ο εχθρός δε θα είναι κάποιος ξένος ή άγνωστος.
Ο εχθρός θα είναι ο αδελφός σου, ο πατέρας σου, ο γείτονας σου.
Ο εχθρός σου θα είναι ο πλησίον σου.
Ο εχθρός σου θα είσαι εσύ.
–
Εσύ που παθαίνεις κατάθλιψη επειδή δεν μπορείς να είσαι επιτυχημένος, ενώ όλοι εκείνοι στην τηλεόραση είναι.
Εσύ που είσαι άνεργος και άπορος, ενώ τα είδωλα σου –παρά τη μετριότητα τους- ζουν πλουσιοπάροχα.
Εσύ που ζεις μετά βίας ενώ οι ένδοξοι πρόγονοι σου ζούσαν… ένδοξα.
Εσύ που είσαι ανίκανος να δρέψεις τις δάφνες του νεοφιλελεύθερου καθεστώτος.
Εσύ θα είσαι ο φταίχτης. Εσύ και το θύμα.
–
Και θα τρως τις σάρκες σου, θα καταποντίζεσαι στην αδυναμία σου, βλαστημώντας την ανικανότητα σου, ενώ θα υπηρετείς αυτούς που σε εξαναγκάζουν να μην είσαι τίποτα άλλο από υπηρέτης, χωρίς να μπορείς να σταθείς στα πόδια σου, σαν να εξελίσσεσαι αρνητικά από sapien σε κάτι τόσο γλοιώδες όσο ο πρωταρχικός μονοκύτταρος οργανισμός.
Ή σαν μια στείρα εργάτρια μέλισσα που θυσιάζεται για να υπερασπιστεί τη βασίλισσα, μικρός και ασήμαντος, δειλός και εύχρηστος, χωρίς συνείδηση πια, χωρίς αυτογνωσία, ένα αναλώσιμο κομμάτι σε μια μονόχρωμη σκακιέρα, ένα ασήμαντο πιόνι σε ένα παιχνίδι δίχως όρους, δίχως τέλος, δίχως σκοπό, πέρα από την προάσπιση των συμφερόντων εκείνων των τόσων λίγων που έχουν καβαλήσει, με τη συγκατάθεση της, την ανθρωπότητα.
Γελωτοποιός
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου