Πέμπτη 1 Σεπτεμβρίου 2016

Τα όρια των κοινωνικών συμμαχιών

Χριστίνα Πάντζου


Η δολοφονία του υφυπουργού Εσωτερικών της Βολιβίας, Ροδόλφο Ιγιάνες, από συνεταιριστές μεταλλωρύχους αποτελεί ένα ακόμη ρήγμα στην πολιτική άνευ όρων συμμαχιών της κυβέρνησης με κοινωνικά κινήματα.

Οι μεταλλευτικοί συνεταιρισμοί, επίγονοι της κρίσης των κρατικών μεταλλείων της δεκαετίας του ‘80 και της απορρύθμισης της αγοράς εργασίας που έφερε χιλιάδες απολύσεις στον κλάδο, μετείχαν ενεργά στους κοινωνικούς αγώνες, στήριξαν τον Μοράλες ως έναν «δικό τους» άνθρωπο και απέκτησαν σημαντική πολιτική επιρροή.

Διαθέτουν τουλάχιστον 7 μέλη στο Κογκρέσο εκλεγμένα με το Κίνημα προς τον Σοσιαλισμό (MAS) του Μοράλες και πολλούς εκπροσώπους τους σε σημαντικές θέσεις της κυβέρνησης.

Ο πρώτος του υπουργός Ορυχείων, ο Ουόλτερ Βιγιαροέλ, ανήκε στην Εθνική Συνομοσπονδία Μεταλλευτικών Συνεταιρισμών (Fencomin). Επί των ημερών του εντάθηκε η σύρραξη ανάμεσα στους μεταλλωρύχους του κράτους και των συνεταιρισμών και η διαμάχη τους για ένα ορυχείο κατέληξε στον θάνατο 16 ανθρώπων.

Είναι από τις ομάδες που περισσότερα και συχνά καταχρηστικά προνόμια απέσπασαν από την κυβέρνηση, έτσι που ο αριθμός των μεταλλευτικών συνεταιρισμών πενταπλασιάστηκε τη δεκαετία που κυβερνά ο Μοράλες, απασχολώντας 119.000 έναντι 8.000 τα ιδιωτικά μεταλλεία και 7.500 τα κρατικά.

Ανάμεσα στα πολλά προνόμιά τους είναι φορολογικές απαλλαγές και παραχώρηση δημόσιων ορυχείων χωρίς διαγωνισμούς, χωρίς να έχουν καμιά υποχρέωση για τήρηση της εργασιακής νομοθεσίας ή να επιτρέπουν τη σύσταση συνδικάτων των εργαζομένων.

Ολα αυτά συνέβαλαν ώστε σταδιακά να μεταλλαχθούν, με την είσοδο στον κλάδο επιχειρηματιών που απλώς λυμαίνονται τα προνόμια προς όφελός τους αφήνοντας χιλιάδες εργάτες στο έλεος της εκμετάλλευσης.

Προειδοποίηση επί ματαίω


Σε άρθρο του το 2014 εν όψει της ψήφισης νέου νόμου περί μεταλλείων, ο Ραφαέλ Πουέντε, πρώην υφυπουργός της κυβέρνησης, προειδοποιούσε: «...οι μεταλλευτικοί “συνεταιρισμοί” δεν έχουν τίποτα από συνεταιρισμό. Είναι στην πραγματικότητα επιχειρήσεις, των οποίων ιδιοκτήτες είναι οι αποκαλούμενοι “εταίροι” (κι ούτε καν όλοι), οι οποίοι διαχειρίζονται και εκμεταλλεύονται μια τεράστια μάζα εργατών που δεν έχει κοινωνική ασφάλιση, σύνταξη, τίποτα. Για να μη μιλήσουμε για τις γυναίκες και την παιδική εργασία. Είναι επιχειρήσεις του πιο πρωτόγονου καπιταλιστικού τρόπου εκμετάλλευσης».

Πώς αλλιώς να ερμηνεύσει κανείς ότι βασικός λόγος των κινητοποιήσεων που ξεκίνησαν στις αρχές Αυγούστου είναι η αντίθεσή τους σε νόμο που προώθησε η κυβέρνηση, ο οποίος διασφαλίζει πως οι εργάτες τους θα μπορούν να συνδικαλίζονται ώστε να κατοχυρώνονται τα ελάχιστα εργασιακά, ασφαλιστικά και μισθολογικά τους δικαιώματα; Οι συνεταιριστές αρνούνται να εφαρμόσουν τον νόμο και απαιτούν νέα προνόμια.

Ανάμεσά τους άρση της απαγόρευσης σύμπραξης με ιδιωτικές και πολυεθνικές επιχειρήσεις, περισσότερες παραχωρήσεις ορυχείων, μη εφαρμογή των περιβαλλοντικών περιορισμών για τις δικές τους εξορύξεις, επιδοτούμενο ηλεκτρισμό για τους καταυλισμούς τους και επιστροφή του φόρου που αποδίδουν στο κράτος (μόλις το 2,5% των εσόδων τους) για επανεπένδυση στους συνεταιρισμούς.

Η πανίσχυρη Fencomin διαμήνυσε πως ο νόμος «ισοδυναμεί με κήρυξη πολέμου» και απέκλεισε κεντρικό αυτοκινητόδρομο που συνδέει την πρωτεύουσα Λα Πας με το Ορούρο, στα δυτικά της χώρας, χρησιμοποιώντας δυναμίτιδα για να προκαλέσει κατολισθήσεις τόνων βράχων.

Μία ακόμη παραχώρηση της κυβέρνησης, που την Πρωτομαγιά ικανοποίησε αίτημά τους επιτρέποντας ξανά τη χρήση δυναμίτιδας στις κοινωνικές διαμαρτυρίες «ως φόρου τιμής στους μεταλλωρύχους που στη διάρκεια του 20ού αιώνα με τη δυναμίτιδα στο χέρι αντιμετώπισαν τις διαδοχικές δικτατορικές κυβερνήσεις».

Η προσπάθεια της κυβέρνησης για διάλογο, στέλνοντας τον 58χρονο Ιγιάνες στο Παδούρο να συνομιλήσει με τους συνεταιριστές την περασμένη Πέμπτη, τελείωσε με το λιντσάρισμα και τη δολοφονία του υφυπουργού έπειτα από ξυλοκόπημα και βασανιστήρια έξι ωρών, σύμφωνα με την έκθεση των ιατροδικαστών.

Αυτή η πρωτοφανής κλιμάκωση δείχνει για μία ακόμη φορά πως τα μεγαλύτερα εμπόδια που έχει συναντήσει ο Μοράλες προέρχονται από τις ίδιες τις βάσεις του κι ότι αυτό το «κοινωνικό βέτο» που τροφοδοτείται από άλογα προνόμια, είναι πιο δύσκολο να αντιμετωπιστεί από ό,τι η δεξιά αντιπολίτευση, γράφει ο Πάμπλο Στεφανόνι, διευθυντής του περιοδικού Nueva Sociedad.

«Μπορεί το πλεονέκτημα της κυβέρνησης αυτή τη φορά να είναι πως δεν στήριξαν άλλα κοινωνικά κινήματα τους συνεταιριστές, που χαίρουν ελάχιστης κοινωνικής συμπάθειας. Αλλά θα ήταν λάθος της να ερμηνεύσει αυτή την εξέλιξη σε όρους συνωμοσίας, αντί να τους εκλάβει ως σύμπτωμα μιας νέας συγκυρίας». Μιας αναδιάταξης δυνάμεων που απαιτεί αναθεώρηση των όρων των κοινωνικών συμμαχιών της.

efsyn.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου