Της Κονδυλίας Γώγου, ερευνήτριας της Διεθνούς Αμνηστίας για την Ελλάδα
«Κοιμάμαι σε ένα στρώμα στο πάτωμα σε ένα κελί μαζί με άλλα πέντε άτομα», μου είπε o Noori τον περασμένο Δεκέμβριο όταν τον γνώρισα στο αστυνομικό τμήμα της Λέσβου, όπου και κρατείται τους τελευταίους έξι μήνες. «Δεν έχω τίποτα να διαβάσω που να είναι στη γλώσσα μου. Δεν μου έχει δοθεί ούτε μια καθαρή κουβέρτα από τότε που με συλλάβανε».
Τρεις μήνες μετά και ο Noori, αιτών ασύλου και πρώην φοιτητής νοσηλευτικής από τη Συρία, βρίσκεται ακόμα εκεί. Μπορεί να φαίνεται σαν όλος ο κόσμος να έχει ξεχάσει αυτόν το γλυκομίλητο 21 χρόνο άντρα. Ωστόσο, η υπόθεση του έχει φτάσει στο ανώτατο διοικητικό δικαστήριο της χώρας, το Συμβούλιο της Επικρατείας. Η ετυμηγορία, η οποία αναμένεται τους επόμενους δύο μήνες, δεν θα καθορίσει μόνο τη μοίρα του Noori άλλα και το μέλλον ολόκληρης της συμφωνίας Ε.Ε. - Τουρκίας.
Ένα χρόνο πριν, η συμφωνία Ε.Ε. - Τουρκίας τέθηκε σε εφαρμογή. Δύο μέρες νωρίτερα, οι Ευρωπαίοι ηγέτες είχαν συναντηθεί στις Βρυξέλλες και, αγνοώντας τις διεθνείς υποχρεώσεις τους, είχαν συμφωνήσει ότι κάθε άτομο που θα έφτανε παράτυπα στα ελληνικά νησιά –συμπεριλαμβανομένων των αιτούντων άσυλο- θα έπρεπε να επιστραφεί στην Τουρκία.
Ως αντάλλαγμα, η Τουρκία θα λάμβανε €6 δις ως υποστήριξη για το μεγάλο αριθμό προσφύγων που φιλοξενεί. Παράλληλα θα χορηγούνταν στους Τούρκους υπηκόους ελεύθερη (χωρίς βίζα) διέλευση στην Ευρώπη και, όταν ο αριθμός των παράτυπων αφίξεων θα μειωνόταν, θα ενεργοποιούταν ένα «εθελοντικό» ανθρωπιστικό πρόγραμμα για τη μεταφορά των Σύριων από την Τουρκία σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Αντιθέτως, όλες οι αιτήσεις ασύλου θα έπρεπε να αξιολογούνται στην Ελλάδα και οι πρόσφυγες εγκλωβίστηκαν στα ελληνικά νησιά σε απαράδεκτες και επικίνδυνες συνθήκες.
Τον Ιούνιο του 2016, ωστόσο, οι ελληνικές επιτροπές ασύλου αποφάσισαν ότι η Τουρκία δεν ήταν πλέον «μη ασφαλής» χώρα για να ξεκινήσουν οι επιστροφές. Η εγκυρότητα αυτής της αξιολόγησης βρίσκεται στο επίκεντρο της δικαστικής υπόθεσης του Noori.
Κατά τη διάρκεια του τελευταίου έτους, οι Ευρωπαίοι ηγέτες προσπάθησαν να παρουσιάσουν τη συμφωνία Ε.Ε. - Τουρκίας ως επιτυχία, με μερικούς να υποστηρίζουν μάλιστα ότι αποτελεί ένα πρότυπο που θα μπορούσε να εφαρμοστεί και αλλού. Για αυτούς τους ηγέτες, το μοναδικό πράγμα που έχει σημασία είναι η σημαντική μείωση του αριθμού των παράτυπων αφίξεων στην Ευρώπη, έστω και βραχυπρόθεσμα.
Άλλα σημεία της συμφωνίας -όπως για παράδειγμα η υπόσχεση για ουσιαστικές, ασφαλείς και νόμιμες διόδους από την Τουρκία- κατά το μεγαλύτερο ποσοστό έμειναν ανεκπλήρωτα. Από τις 27 Φεβρουαρίου 2017 και έπειτα, ο αριθμός των Σύρων προσφύγων που μεταφέρθηκαν από την Τουρκία σε άλλα κράτη μέλη της ΕΕ ήταν 3,565 - αριθμός που φαίνεται αμελητέος όταν συγκρίνεται με τα 2,8 εκατομμύρια Σύριων που βρίσκονται προς το παρόν στην Τουρκία.
Πέντε πρόσφυγες στη Λέσβο, συμπεριλαμβανομένου και ενός παιδιού, πέθαναν υπό αυτές τις συνθήκες. Μετά από τους θανάτους τριών ανδρών στον καταυλισμό της Μόριας τον Ιανουάριο του 2017, ένας άντρας που έμενε στον καταυλισμό ανέφερε στη Διεθνή Αμνηστία: «Εδώ είναι τάφος για τους ανθρώπους. Αυτό είναι κόλαση». Ακόμη ένας 20 χρόνος Σύρος πρόσφυγας είπε: «Δραπέτευσα από τη Συρία για να αποφύγω τη φυλακή, αλλά τώρα είμαι φυλακισμένος».
Τους τελευταίους 12 μήνες, η Διεθνής Αμνηστία έχει καταγράψει περιπτώσεις Σύριων αιτούντων άσυλο, οι οποίοι εξαναγκαστικά επιστράφηκαν στην Τουρκία δίχως να έχουν πρόσβαση στο άσυλο και δίχως να μπορούν να προσφύγουν εναντίον της εξαναγκαστικής επιστροφής τους, κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου. Άλλοι έχουν «οικειοθελώς» επιστρέψει στην Τουρκία εξαιτίας της εξαθλίωσης που επικρατεί στα ελληνικά νησιά.
Στην Τουρκία, οι Σύριοι πρόσφυγες λαμβάνουν προσωρινή προστασία αλλά έχουν αφεθεί να τα βγάλουν πέρα μόνοι τους. Η Τουρκία αρνείται το καθεστώς πλήρους πρόσφυγα σε μη Ευρωπαίους και οι συνθήκες στη χώρα δείχνουν ότι είναι ανέφικτο να παραχθεί αποτελεσματική προστασία, όπως απαιτείται βάσει του διεθνούς δικαίου. Γεγονός το οποίο σημαίνει ότι τρία εκατομμύρια πρόσφυγες στη χώρα, οι περισσότεροι εκ των οποίων δεν είναι Ευρωπαίοι δεν μπορούν να είναι αυτάρκεις. Παλεύοντας να καλύψουν τις βασικές ανάγκες των ανθρώπων, οι τουρκικές αρχές απέτυχαν να διασφαλίσουν ότι οι πρόσφυγες και οι αιτούντες άσυλο θα μπορέσουν να ζήσουν με αξιοπρέπεια. Η Διεθνής Αμνηστία κατέγραψε το γεγονός ότι η Τουρκία έχει επιστρέψει αιτούντες άσυλο και πρόσφυγες σε χώρες όπου κινδυνεύουν από σοβαρές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως στη Συρία, στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν.
Είναι ξεκάθαρο ότι αντί να προσπαθούν να επιστρέψουν τους αιτούντες άσυλο και τους πρόσφυγες στην Τουρκία, η Ε.Ε. θα πρέπει να συνεργαστεί με τις ελληνικές αρχές και επειγόντως να τους μεταφέρει στην ηπειρωτική Ελλάδα, ώστε οι υποθέσεις τους να προχωρήσουν. Οι κυβερνήσεις της Ε.Ε. θα πρέπει να παρέχουν ασφαλείς και νόμιμους τρόπους για να φτάσουν οι αιτούντες άσυλο όπως ο Noori σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως τη μετέγκατασταση, την οικογενειακή επανένωση ή ανθρωπιστικές βίζες.
Εάν το δικαστήριο απορρίψει την αίτηση του Noori, ο ίδιος θα αναγκαστεί να επιστρέψει στην Τουρκία και θα δημιουργηθεί προηγούμενο, που θα μπορούσε να ανοίξει τις πόρτες για περαιτέρω απερίσκεπτες επιστροφές.
Αλλά η συμφωνία Ε.Ε. - Τουρκίας μπορεί και να καταρρεύσει πριν από αυτό. Το προηγούμενο καλοκαίρι, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής παραδέχτηκε ότι η συμφωνία ήταν εύθραυστη και ότι ενδεχομένως θα αποτύγχανε. Αυτή την εβδομάδα, ο Υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Mevlüt Çavuşoğlu απείλησε ότι θα ακυρώσει τη συμφωνία λόγω της διπλωματικής αψιμαχίας της χώρας του με την Ολλανδία.
Ο Noori, ο οποίος έχει διαγνωστεί με διαταραχή μετα-τραυματικού στρες και υποφέρει από ψώρα ως αποτέλεσμα των κακών συνθηκών κράτησης, έχει γίνει, άθελά του, ιστορικό πρόσωπο στην προσφυγική κρίση. Αλλά για αυτόν, απομονωμένος καθώς είναι στο κελί του στη Λέσβο, αυτό δεν έχει και πολύ σημασία.
«Εάν είχα απελευθερωθεί, θα ήθελα να συνεχίσω τις σπουδές μου» μου ανέφερε. «Και θα ήθελα να μάθω πως είναι η μητέρα μου».
#EUTurkeyDeal
Πηγή: amnesty.gr
Η Σφήκα: Επιλογές
«Κοιμάμαι σε ένα στρώμα στο πάτωμα σε ένα κελί μαζί με άλλα πέντε άτομα», μου είπε o Noori τον περασμένο Δεκέμβριο όταν τον γνώρισα στο αστυνομικό τμήμα της Λέσβου, όπου και κρατείται τους τελευταίους έξι μήνες. «Δεν έχω τίποτα να διαβάσω που να είναι στη γλώσσα μου. Δεν μου έχει δοθεί ούτε μια καθαρή κουβέρτα από τότε που με συλλάβανε».
Τρεις μήνες μετά και ο Noori, αιτών ασύλου και πρώην φοιτητής νοσηλευτικής από τη Συρία, βρίσκεται ακόμα εκεί. Μπορεί να φαίνεται σαν όλος ο κόσμος να έχει ξεχάσει αυτόν το γλυκομίλητο 21 χρόνο άντρα. Ωστόσο, η υπόθεση του έχει φτάσει στο ανώτατο διοικητικό δικαστήριο της χώρας, το Συμβούλιο της Επικρατείας. Η ετυμηγορία, η οποία αναμένεται τους επόμενους δύο μήνες, δεν θα καθορίσει μόνο τη μοίρα του Noori άλλα και το μέλλον ολόκληρης της συμφωνίας Ε.Ε. - Τουρκίας.
Ένα χρόνο πριν, η συμφωνία Ε.Ε. - Τουρκίας τέθηκε σε εφαρμογή. Δύο μέρες νωρίτερα, οι Ευρωπαίοι ηγέτες είχαν συναντηθεί στις Βρυξέλλες και, αγνοώντας τις διεθνείς υποχρεώσεις τους, είχαν συμφωνήσει ότι κάθε άτομο που θα έφτανε παράτυπα στα ελληνικά νησιά –συμπεριλαμβανομένων των αιτούντων άσυλο- θα έπρεπε να επιστραφεί στην Τουρκία.
Ως αντάλλαγμα, η Τουρκία θα λάμβανε €6 δις ως υποστήριξη για το μεγάλο αριθμό προσφύγων που φιλοξενεί. Παράλληλα θα χορηγούνταν στους Τούρκους υπηκόους ελεύθερη (χωρίς βίζα) διέλευση στην Ευρώπη και, όταν ο αριθμός των παράτυπων αφίξεων θα μειωνόταν, θα ενεργοποιούταν ένα «εθελοντικό» ανθρωπιστικό πρόγραμμα για τη μεταφορά των Σύριων από την Τουρκία σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Στα ελληνικά νησιά, το οδυνηρό ανθρώπινο κόστος της συμφωνίας είναι αποκαλυπτικό. Χιλιάδες αιτούντες άσυλο παραμένουν σε ένα βασανιστικό καθεστώς αβεβαιότητας, καθώς δεν τους επιτρέπεται να φύγουνΌμως, η προϋπόθεση πάνω στην οποία η συμφωνία είχε βασιστεί –συγκεκριμένα ότι η Τουρκία είναι ένα ασφαλές μέρος για τους πρόσφυγες- ήταν προβληματική. Στους μήνες που ακολούθησαν τη συμφωνία, οι επιτροπές ασύλου στην Ελλάδα αποφάνθηκαν σε πολλές περιπτώσεις ότι η Τουρκία δεν παρέχει αποτελεσματική προστασία στους πρόσφυγες.
— Κονδυλία Γώγου, ερευνήτρια της Διεθνούς Αμνηστίας για την Ελλάδα
Αντιθέτως, όλες οι αιτήσεις ασύλου θα έπρεπε να αξιολογούνται στην Ελλάδα και οι πρόσφυγες εγκλωβίστηκαν στα ελληνικά νησιά σε απαράδεκτες και επικίνδυνες συνθήκες.
Τον Ιούνιο του 2016, ωστόσο, οι ελληνικές επιτροπές ασύλου αποφάσισαν ότι η Τουρκία δεν ήταν πλέον «μη ασφαλής» χώρα για να ξεκινήσουν οι επιστροφές. Η εγκυρότητα αυτής της αξιολόγησης βρίσκεται στο επίκεντρο της δικαστικής υπόθεσης του Noori.
Κατά τη διάρκεια του τελευταίου έτους, οι Ευρωπαίοι ηγέτες προσπάθησαν να παρουσιάσουν τη συμφωνία Ε.Ε. - Τουρκίας ως επιτυχία, με μερικούς να υποστηρίζουν μάλιστα ότι αποτελεί ένα πρότυπο που θα μπορούσε να εφαρμοστεί και αλλού. Για αυτούς τους ηγέτες, το μοναδικό πράγμα που έχει σημασία είναι η σημαντική μείωση του αριθμού των παράτυπων αφίξεων στην Ευρώπη, έστω και βραχυπρόθεσμα.
Άλλα σημεία της συμφωνίας -όπως για παράδειγμα η υπόσχεση για ουσιαστικές, ασφαλείς και νόμιμες διόδους από την Τουρκία- κατά το μεγαλύτερο ποσοστό έμειναν ανεκπλήρωτα. Από τις 27 Φεβρουαρίου 2017 και έπειτα, ο αριθμός των Σύρων προσφύγων που μεταφέρθηκαν από την Τουρκία σε άλλα κράτη μέλη της ΕΕ ήταν 3,565 - αριθμός που φαίνεται αμελητέος όταν συγκρίνεται με τα 2,8 εκατομμύρια Σύριων που βρίσκονται προς το παρόν στην Τουρκία.
Δραπέτευσα από τη Συρία για να αποφύγω τη φυλακή, αλλά τώρα είμαι φυλακισμένος.Στα ελληνικά νησιά, το οδυνηρό ανθρώπινο κόστος της συμφωνίας είναι αποκαλυπτικό. Χιλιάδες αιτούντες άσυλο παραμένουν σε ένα βασανιστικό καθεστώς αβεβαιότητας, καθώς δεν τους επιτρέπεται να φύγουν. Γυναίκες, άνδρες και παιδιά δεινοπαθούν σε απάνθρωπες συνθήκες, κοιμούνται σε πρόχειρες σκηνές, αντιμετωπίζοντας το χιόνι και κατά καιρούς, έχουν υπάρξει θύματα βίαιων εγκλημάτων μίσους.
— 20χρονος Σύρος πρόσφυγας
Πέντε πρόσφυγες στη Λέσβο, συμπεριλαμβανομένου και ενός παιδιού, πέθαναν υπό αυτές τις συνθήκες. Μετά από τους θανάτους τριών ανδρών στον καταυλισμό της Μόριας τον Ιανουάριο του 2017, ένας άντρας που έμενε στον καταυλισμό ανέφερε στη Διεθνή Αμνηστία: «Εδώ είναι τάφος για τους ανθρώπους. Αυτό είναι κόλαση». Ακόμη ένας 20 χρόνος Σύρος πρόσφυγας είπε: «Δραπέτευσα από τη Συρία για να αποφύγω τη φυλακή, αλλά τώρα είμαι φυλακισμένος».
Τους τελευταίους 12 μήνες, η Διεθνής Αμνηστία έχει καταγράψει περιπτώσεις Σύριων αιτούντων άσυλο, οι οποίοι εξαναγκαστικά επιστράφηκαν στην Τουρκία δίχως να έχουν πρόσβαση στο άσυλο και δίχως να μπορούν να προσφύγουν εναντίον της εξαναγκαστικής επιστροφής τους, κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου. Άλλοι έχουν «οικειοθελώς» επιστρέψει στην Τουρκία εξαιτίας της εξαθλίωσης που επικρατεί στα ελληνικά νησιά.
Στην Τουρκία, οι Σύριοι πρόσφυγες λαμβάνουν προσωρινή προστασία αλλά έχουν αφεθεί να τα βγάλουν πέρα μόνοι τους. Η Τουρκία αρνείται το καθεστώς πλήρους πρόσφυγα σε μη Ευρωπαίους και οι συνθήκες στη χώρα δείχνουν ότι είναι ανέφικτο να παραχθεί αποτελεσματική προστασία, όπως απαιτείται βάσει του διεθνούς δικαίου. Γεγονός το οποίο σημαίνει ότι τρία εκατομμύρια πρόσφυγες στη χώρα, οι περισσότεροι εκ των οποίων δεν είναι Ευρωπαίοι δεν μπορούν να είναι αυτάρκεις. Παλεύοντας να καλύψουν τις βασικές ανάγκες των ανθρώπων, οι τουρκικές αρχές απέτυχαν να διασφαλίσουν ότι οι πρόσφυγες και οι αιτούντες άσυλο θα μπορέσουν να ζήσουν με αξιοπρέπεια. Η Διεθνής Αμνηστία κατέγραψε το γεγονός ότι η Τουρκία έχει επιστρέψει αιτούντες άσυλο και πρόσφυγες σε χώρες όπου κινδυνεύουν από σοβαρές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως στη Συρία, στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν.
Είναι ξεκάθαρο ότι αντί να προσπαθούν να επιστρέψουν τους αιτούντες άσυλο και τους πρόσφυγες στην Τουρκία, η Ε.Ε. θα πρέπει να συνεργαστεί με τις ελληνικές αρχές και επειγόντως να τους μεταφέρει στην ηπειρωτική Ελλάδα, ώστε οι υποθέσεις τους να προχωρήσουν. Οι κυβερνήσεις της Ε.Ε. θα πρέπει να παρέχουν ασφαλείς και νόμιμους τρόπους για να φτάσουν οι αιτούντες άσυλο όπως ο Noori σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως τη μετέγκατασταση, την οικογενειακή επανένωση ή ανθρωπιστικές βίζες.
Εάν το δικαστήριο απορρίψει την αίτηση του Noori, ο ίδιος θα αναγκαστεί να επιστρέψει στην Τουρκία και θα δημιουργηθεί προηγούμενο, που θα μπορούσε να ανοίξει τις πόρτες για περαιτέρω απερίσκεπτες επιστροφές.
Αλλά η συμφωνία Ε.Ε. - Τουρκίας μπορεί και να καταρρεύσει πριν από αυτό. Το προηγούμενο καλοκαίρι, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής παραδέχτηκε ότι η συμφωνία ήταν εύθραυστη και ότι ενδεχομένως θα αποτύγχανε. Αυτή την εβδομάδα, ο Υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Mevlüt Çavuşoğlu απείλησε ότι θα ακυρώσει τη συμφωνία λόγω της διπλωματικής αψιμαχίας της χώρας του με την Ολλανδία.
Ο Noori, ο οποίος έχει διαγνωστεί με διαταραχή μετα-τραυματικού στρες και υποφέρει από ψώρα ως αποτέλεσμα των κακών συνθηκών κράτησης, έχει γίνει, άθελά του, ιστορικό πρόσωπο στην προσφυγική κρίση. Αλλά για αυτόν, απομονωμένος καθώς είναι στο κελί του στη Λέσβο, αυτό δεν έχει και πολύ σημασία.
«Εάν είχα απελευθερωθεί, θα ήθελα να συνεχίσω τις σπουδές μου» μου ανέφερε. «Και θα ήθελα να μάθω πως είναι η μητέρα μου».
#EUTurkeyDeal
Πηγή: amnesty.gr
Η Σφήκα: Επιλογές
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου