Ιωάννα Σωτήρχου
Μαζί με όλα τα άλλα κινδυνεύει και η ζωή όσων ζουν στον δρόμο κι αυτό έκανε το Δίκτυο για το Δικαίωμα στη Στέγη και την Κατοικία να απαιτήσει πολύ πιο εμφατικά νομοθεσία που να τους εξασφαλίζει μόνιμη και κοινωνική κατοικία, ώστε να υπάρξει ριζική λύση
Μια πρόχειρη καταγραφή των μικρών ειδήσεων που αφορούν τους νεκρούς άστεγους στη χώρα μας δείχνει πέντε θανάτους φέτος. Στις περισσότερες περιπτώσεις ήταν βίαιοι: είτε το άψυχο σώμα έφερε πολλές μαχαιριές –όπως του άτυχου που βρέθηκε μόλις την περασμένη εβδομάδα στον ηλεκτρικό σταθμό της Καλλιθέας–, είτε οι μεταξύ τους διαφορές που καταλήγουν στη δολοφονία –όπως του ανθρώπου που βρέθηκε έξω από εκκλησία στον Πειραιά–, είτε τροχαίο – όπως τον περασμένο Απρίλιο, όταν παρασύρθηκε 37χρονος ανέστιος από αυτοκίνητο στο κέντρο της πρωτεύουσας, στην Πανεπιστημίου· 48, 50, 59 και 75 χρόνων οι υπόλοιποι.
Οι δύο από τους πέντε θανάτους συνέβησαν στο Ηράκλειο της Κρήτης όπου έγινε καταγραφή των αστέγων ως ένα πρώτο βήμα για τη λήψη μέτρων.
Με στόχο την ανάληψη δράσης από την Πολιτεία, ώστε να μην κινδυνεύουν οι άστεγοι στον δρόμο έναν ακόμη χειμώνα, το Δίκτυο για το Δικαίωμα στη Στέγη και την Κατοικία ζητά μια τολμηρή νομοθετική παρέμβαση για την ανάσχεση και την πρόληψη της έλλειψης στέγης.
Γιατί εκτός από αυτούς που κοιμούνται σε εσοχές κτιρίων, πάρκα και πλατείες, υπάρχουν ακόμη περισσότεροι που απειλούνται να βρεθούν «χωρίς ένα κεραμίδι πάνω από το κεφάλι τους» λόγω οικονομικών δυσχερειών, έξωσης ή κατάσχεσης.
Τονίζοντας τον στόχο, που είναι «Ούτε ένας άνθρωπος στο δρόμο», το Δίκτυο ανάμεσα σε άλλα διεκδικεί:
◼ Μονιμότερες δομές στέγασης και όχι απλά υποδομές διανυκτέρευσης που επιβάλλουν την επιστροφή στην αθλιότητα.
◼ Την προώθηση του θεσμού της Κοινωνικής Κατοικίας για τους πιο ευάλωτους ως ένα μέτρο πρόληψης για όσους κινδυνεύουν να χάσουν ή έχουν χάσει την κατοικία τους.
◼ Εξειδικευμένες υπηρεσίες χωρίς αποκλεισμούς για όσους υποφέρουν από έλλειψη στέγης αλλά και από ψυχικές διαταραχές, μεικτά προβλήματα υγείας, αλκοολισμό-χρήση ουσιών, θύματα βίας ή εκμετάλλευσης.
◼ Συνεργασία όλων των αρμόδιων υπουργείων για την εκπόνηση ενός Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την έλλειψη στέγης και την ποιότητα κατοικίας στο πλαίσιο μιας μακροχρόνιας στεγαστικής πολιτικής.
◼ Την αναδιατύπωση του ορισμού των αστέγων ώστε να αρθούν οι γραφειοκρατικές διαδικασίες που τους αποκλείουν, εμποδίζοντας την πρόσβασή τους στις υπηρεσίες.
«Τι είναι όμως η “κοινωνική κατοικία” που μπορεί να λειτουργήσει προληπτικά ως προς την αστεγία;» ρωτήσαμε το μέλος του Δικτύου Σπύρο Ψύχα:
«Είναι ο θεσμός που επιτρέπει στις κοινωνικές υπηρεσίες να διαθέτουν έναν αριθμό προστατευμένων διαμερισμάτων με συμβολικό ενοίκιο σε ανθρώπους και πιο συχνά οικογένειες που δεν μπορούν να πληρώσουν το ενοίκιο με τους όρους της αγοράς. Πρόκειται για μια συνηθισμένη πρακτική στην υπόλοιπη Ευρώπη, όπου η απόκτηση ή ενοικίαση στέγης είναι πολύ ακριβή. Συνήθως αυτός που εξακριβωμένα δικαιούται κοινωνική κατοικία λαμβάνει επιδόματα που του επιτρέπουν να διαθέτει μέρος του ποσού για κατοικία και το υπόλοιπο για να επιβιώνει, συχνά παράλληλα με δράσεις που στόχο έχουν την απασχόλησή του κ.ά. Σε αυτό το πλαίσιο, ελαφρά παλαιωμένες ή με λειτουργικά προβλήματα κατοικίες επιδιορθώθηκαν από δημόσιους ή μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς και διατίθενται για κοινωνική χρήση. Δυνατότητα που αποδεδειγμένα έχει πολύ χαμηλότερο λειτουργικό κόστος από τους ξενώνες ή τα προστατευμένα διαμερίσματα και ως επιλογή παρέχει ποιοτική στέγη στο 20%-30% του πληθυσμού που ζει στα όρια της φτώχειας και δεν έχει ιδιόκτητη κατοικία.
»Επιπλέον λειτουργεί και ως πρόληψη για να μη βρεθεί άστεγη μια οικογένεια που έμεινε χωρίς εισόδημα ή έχει χάσει το σπίτι της από έξωση ή κατάσχεση. Χρειάζεται να τολμήσει η κυβέρνηση να θεσμοθετήσει το μέτρο, δίνοντας παράλληλα κίνητρα ώστε να αξιοποιηθούν κοινωνικά και με οργανωμένο τρόπο οι εκατοντάδες χιλιάδες κατοικίες που είναι κλειστές, εγκαταλειμμένες. Τέτοιες κατοικίες υπάρχουν και ως κληροδοτήματα, είτε μπορεί να ανήκουν σε ενορίες, νοσοκομεία, πανεπιστήμια, υπουργεία, δήμους και κρατικούς φορείς, και χρειάζεται μια ρύθμιση ώστε να πάψουν να παραμένουν αναξιοποίητες. Ακόμη, μπορούν να δοθούν κίνητρα –π.χ. φορολογικές απαλλαγές– σε ιδιοκτήτες προκειμένου να διαθέσουν τα αχρησιμοποίητα για διάφορους λόγους ακίνητά τους. Προτείνουμε, δηλαδή, να αξιοποιηθεί το στεγαστικό απόθεμα των εγκαταλειμμένων οικημάτων και να τολμήσει η κυβέρνηση να πάρει μια νομοθετική πρωτοβουλία προς αυτήν την κατεύθυνση».
Η διαβίωση σε μια αξιοπρεπή κατοικία είναι ένα βασικό κοινωνικό δικαίωμα και ο ΟΗΕ έχει ορίσει την 1η Οκτωβρίου ως Παγκόσμια Ημέρα για την Κατοικία, θυμίζει το Δίκτυο, κάνοντας μια αναφορά στα όσα θετικά έχουν γίνει, όπως είναι η αναγνώριση των αστέγων ως διακριτής ευάλωτης ομάδας, η δυνατότητα πρόσβασής τους στο Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης και στο επίδομα στέγασης, η θεσμοθέτηση προδιαγραφών για τους χώρους φιλοξενίας, η πιλοτική προσπάθεια εθνικής καταγραφής τους και τα προγράμματα «Στέγαση και Επανένταξη» και «Στέγαση και Εργασία».
«Ωστόσο η πολιτική της χώρας δεν μπορεί να εξαντλείται στη διαχείριση των ευρωπαϊκών κονδυλίων και την τήρηση των προδιαγραφών που τα συνοδεύουν, ούτε στην παροχή συμβολικών επιδομάτων και τροφίμων σε όσους επιζούν σε ακραία φτώχεια» επισημαίνει το Δίκτυο, δίνοντας το εύρος του προβλήματος: «Οι κατηγορίες αστέγων είναι πολλές και όχι όλες ορατές: υπάρχουν συνάνθρωποί μας που κοιμούνται στον δρόμο με κίνδυνο της ζωής τους, σε πάρκα, πλατείες ή σε εγκαταλειμμένα σπίτια-ερείπια, σε επισφαλείς συνθήκες, σε υπόγεια, αποθήκες, εργοστάσια, γραφεία και σε άλλους ακατάλληλους χώρους χωρίς θέρμανση, νερό και ηλεκτρικό. Αλλοι στεγάζονται πρόχειρα και προσωρινά, ζουν υπό την απειλή βίας και κακοποίησης...».
Σύμφωνα με τα πρώτα αποτελέσματα της πιλοτικής καταγραφής αστέγων σε εφτά μεγάλους Δήμους της χώρας, που είχε παρουσιάσει το υπουργείο Κοινωνικής Αλληλεγγύης πριν από τρεις μήνες, είχαν εντοπιστεί 1.645 άστεγοι στον δρόμο και σε δομές, κυρίως Ελληνες, άντρες και σχετικά νέοι άνθρωποι κάτω των 44, οι οποίοι ανέφεραν ως βασικούς λόγους για την κατάστασή τους τις οικονομικές δυσκολίες και την ανεργία.
Πηγή: efsyn.gr
Η Σφήκα: Επιλογές
Μαζί με όλα τα άλλα κινδυνεύει και η ζωή όσων ζουν στον δρόμο κι αυτό έκανε το Δίκτυο για το Δικαίωμα στη Στέγη και την Κατοικία να απαιτήσει πολύ πιο εμφατικά νομοθεσία που να τους εξασφαλίζει μόνιμη και κοινωνική κατοικία, ώστε να υπάρξει ριζική λύση
Μια πρόχειρη καταγραφή των μικρών ειδήσεων που αφορούν τους νεκρούς άστεγους στη χώρα μας δείχνει πέντε θανάτους φέτος. Στις περισσότερες περιπτώσεις ήταν βίαιοι: είτε το άψυχο σώμα έφερε πολλές μαχαιριές –όπως του άτυχου που βρέθηκε μόλις την περασμένη εβδομάδα στον ηλεκτρικό σταθμό της Καλλιθέας–, είτε οι μεταξύ τους διαφορές που καταλήγουν στη δολοφονία –όπως του ανθρώπου που βρέθηκε έξω από εκκλησία στον Πειραιά–, είτε τροχαίο – όπως τον περασμένο Απρίλιο, όταν παρασύρθηκε 37χρονος ανέστιος από αυτοκίνητο στο κέντρο της πρωτεύουσας, στην Πανεπιστημίου· 48, 50, 59 και 75 χρόνων οι υπόλοιποι.
Οι δύο από τους πέντε θανάτους συνέβησαν στο Ηράκλειο της Κρήτης όπου έγινε καταγραφή των αστέγων ως ένα πρώτο βήμα για τη λήψη μέτρων.
Με στόχο την ανάληψη δράσης από την Πολιτεία, ώστε να μην κινδυνεύουν οι άστεγοι στον δρόμο έναν ακόμη χειμώνα, το Δίκτυο για το Δικαίωμα στη Στέγη και την Κατοικία ζητά μια τολμηρή νομοθετική παρέμβαση για την ανάσχεση και την πρόληψη της έλλειψης στέγης.
Γιατί εκτός από αυτούς που κοιμούνται σε εσοχές κτιρίων, πάρκα και πλατείες, υπάρχουν ακόμη περισσότεροι που απειλούνται να βρεθούν «χωρίς ένα κεραμίδι πάνω από το κεφάλι τους» λόγω οικονομικών δυσχερειών, έξωσης ή κατάσχεσης.
Τονίζοντας τον στόχο, που είναι «Ούτε ένας άνθρωπος στο δρόμο», το Δίκτυο ανάμεσα σε άλλα διεκδικεί:
◼ Μονιμότερες δομές στέγασης και όχι απλά υποδομές διανυκτέρευσης που επιβάλλουν την επιστροφή στην αθλιότητα.
◼ Την προώθηση του θεσμού της Κοινωνικής Κατοικίας για τους πιο ευάλωτους ως ένα μέτρο πρόληψης για όσους κινδυνεύουν να χάσουν ή έχουν χάσει την κατοικία τους.
◼ Εξειδικευμένες υπηρεσίες χωρίς αποκλεισμούς για όσους υποφέρουν από έλλειψη στέγης αλλά και από ψυχικές διαταραχές, μεικτά προβλήματα υγείας, αλκοολισμό-χρήση ουσιών, θύματα βίας ή εκμετάλλευσης.
◼ Συνεργασία όλων των αρμόδιων υπουργείων για την εκπόνηση ενός Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την έλλειψη στέγης και την ποιότητα κατοικίας στο πλαίσιο μιας μακροχρόνιας στεγαστικής πολιτικής.
◼ Την αναδιατύπωση του ορισμού των αστέγων ώστε να αρθούν οι γραφειοκρατικές διαδικασίες που τους αποκλείουν, εμποδίζοντας την πρόσβασή τους στις υπηρεσίες.
Η «κοινωνική κατοικία»
«Τι είναι όμως η “κοινωνική κατοικία” που μπορεί να λειτουργήσει προληπτικά ως προς την αστεγία;» ρωτήσαμε το μέλος του Δικτύου Σπύρο Ψύχα:
«Είναι ο θεσμός που επιτρέπει στις κοινωνικές υπηρεσίες να διαθέτουν έναν αριθμό προστατευμένων διαμερισμάτων με συμβολικό ενοίκιο σε ανθρώπους και πιο συχνά οικογένειες που δεν μπορούν να πληρώσουν το ενοίκιο με τους όρους της αγοράς. Πρόκειται για μια συνηθισμένη πρακτική στην υπόλοιπη Ευρώπη, όπου η απόκτηση ή ενοικίαση στέγης είναι πολύ ακριβή. Συνήθως αυτός που εξακριβωμένα δικαιούται κοινωνική κατοικία λαμβάνει επιδόματα που του επιτρέπουν να διαθέτει μέρος του ποσού για κατοικία και το υπόλοιπο για να επιβιώνει, συχνά παράλληλα με δράσεις που στόχο έχουν την απασχόλησή του κ.ά. Σε αυτό το πλαίσιο, ελαφρά παλαιωμένες ή με λειτουργικά προβλήματα κατοικίες επιδιορθώθηκαν από δημόσιους ή μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς και διατίθενται για κοινωνική χρήση. Δυνατότητα που αποδεδειγμένα έχει πολύ χαμηλότερο λειτουργικό κόστος από τους ξενώνες ή τα προστατευμένα διαμερίσματα και ως επιλογή παρέχει ποιοτική στέγη στο 20%-30% του πληθυσμού που ζει στα όρια της φτώχειας και δεν έχει ιδιόκτητη κατοικία.
»Επιπλέον λειτουργεί και ως πρόληψη για να μη βρεθεί άστεγη μια οικογένεια που έμεινε χωρίς εισόδημα ή έχει χάσει το σπίτι της από έξωση ή κατάσχεση. Χρειάζεται να τολμήσει η κυβέρνηση να θεσμοθετήσει το μέτρο, δίνοντας παράλληλα κίνητρα ώστε να αξιοποιηθούν κοινωνικά και με οργανωμένο τρόπο οι εκατοντάδες χιλιάδες κατοικίες που είναι κλειστές, εγκαταλειμμένες. Τέτοιες κατοικίες υπάρχουν και ως κληροδοτήματα, είτε μπορεί να ανήκουν σε ενορίες, νοσοκομεία, πανεπιστήμια, υπουργεία, δήμους και κρατικούς φορείς, και χρειάζεται μια ρύθμιση ώστε να πάψουν να παραμένουν αναξιοποίητες. Ακόμη, μπορούν να δοθούν κίνητρα –π.χ. φορολογικές απαλλαγές– σε ιδιοκτήτες προκειμένου να διαθέσουν τα αχρησιμοποίητα για διάφορους λόγους ακίνητά τους. Προτείνουμε, δηλαδή, να αξιοποιηθεί το στεγαστικό απόθεμα των εγκαταλειμμένων οικημάτων και να τολμήσει η κυβέρνηση να πάρει μια νομοθετική πρωτοβουλία προς αυτήν την κατεύθυνση».
Η διαβίωση σε μια αξιοπρεπή κατοικία είναι ένα βασικό κοινωνικό δικαίωμα και ο ΟΗΕ έχει ορίσει την 1η Οκτωβρίου ως Παγκόσμια Ημέρα για την Κατοικία, θυμίζει το Δίκτυο, κάνοντας μια αναφορά στα όσα θετικά έχουν γίνει, όπως είναι η αναγνώριση των αστέγων ως διακριτής ευάλωτης ομάδας, η δυνατότητα πρόσβασής τους στο Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης και στο επίδομα στέγασης, η θεσμοθέτηση προδιαγραφών για τους χώρους φιλοξενίας, η πιλοτική προσπάθεια εθνικής καταγραφής τους και τα προγράμματα «Στέγαση και Επανένταξη» και «Στέγαση και Εργασία».
Ακραίες καταστάσεις
«Ωστόσο η πολιτική της χώρας δεν μπορεί να εξαντλείται στη διαχείριση των ευρωπαϊκών κονδυλίων και την τήρηση των προδιαγραφών που τα συνοδεύουν, ούτε στην παροχή συμβολικών επιδομάτων και τροφίμων σε όσους επιζούν σε ακραία φτώχεια» επισημαίνει το Δίκτυο, δίνοντας το εύρος του προβλήματος: «Οι κατηγορίες αστέγων είναι πολλές και όχι όλες ορατές: υπάρχουν συνάνθρωποί μας που κοιμούνται στον δρόμο με κίνδυνο της ζωής τους, σε πάρκα, πλατείες ή σε εγκαταλειμμένα σπίτια-ερείπια, σε επισφαλείς συνθήκες, σε υπόγεια, αποθήκες, εργοστάσια, γραφεία και σε άλλους ακατάλληλους χώρους χωρίς θέρμανση, νερό και ηλεκτρικό. Αλλοι στεγάζονται πρόχειρα και προσωρινά, ζουν υπό την απειλή βίας και κακοποίησης...».
Σύμφωνα με τα πρώτα αποτελέσματα της πιλοτικής καταγραφής αστέγων σε εφτά μεγάλους Δήμους της χώρας, που είχε παρουσιάσει το υπουργείο Κοινωνικής Αλληλεγγύης πριν από τρεις μήνες, είχαν εντοπιστεί 1.645 άστεγοι στον δρόμο και σε δομές, κυρίως Ελληνες, άντρες και σχετικά νέοι άνθρωποι κάτω των 44, οι οποίοι ανέφεραν ως βασικούς λόγους για την κατάστασή τους τις οικονομικές δυσκολίες και την ανεργία.
Πηγή: efsyn.gr
Η Σφήκα: Επιλογές
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου