Σάββατο 1 Ιουνίου 2019

Αγκαντέζ: Η πύλη της «κόλασης» για τη «γη της επαγγελίας»

Κόσμος


Πριν καν φτάσουν στις λιβυκές ακτές, απ΄ όπου ξεκινά το θαλάσσιο ταξίδι τους με κατεύθυνση την Ιταλία και την Ευρώπη, πολλοί πρόσφυγες και μετανάστες από χώρες της νότιας Αφρικής έχουν ζήσει ήδη την πρώτη τους Οδύσσεια. Το ταξίδι τους προς τις λιβυκές ακτές περνά κυρίως μέσα από τον Νίγηρα. Σημαντικό σταυροδρόμι θεωρείται εκεί η πόλη Αγκαντέζ.

Η πόλη Αγκαντέζ στα βόρεια του Νίγηρα, αποτελεί εδώ και καιρό μια πύλη προς την έρημο που θα οδηγήσει στη γη της επαγγελίας. Είναι η μεγαλύτερη πόλη του Νίγηρα και πρωτεύουσα της φυλής των Τουαρέγκ. Οι μετανάστες έρχονται από μακριά, από τη Γκάνα, τη Νιγηρία, τη Σομαλία, τη Σενεγάλη, την Γκάμπια και το Μάλι, από μακρινές αφρικανικές χώρες. Στο Αγκαντέζ υπάρχουν άνθρωποι έτοιμοι να τους υποδεχτούν. Για την ακρίβεια υπάρχουν επιχειρηματίες που περιμένουν τους πελάτες.

Περίπου 400 ευρώ κοστίζει το επικίνδυνο αυτό ταξίδι από την Αγκαντέζ προς τις ακτές της Λιβύης. Οι διακινητές τους στοιβάζουν σε μικρά φορτηγάκια για να τους μεταφέρουν, ενώ ο νιγηριανός στρατός κάνει συνήθως τα στραβά μάτια.

Χιλιάδες πρόσφυγες και οι μετανάστες ξεπουλούν ό,τι έχουν και δεν έχουν για να στοιβαχτούν στα φορτηγάκια και τα σαπιοκάραβα για το πολυπόθητο ταξίδι προς την Ευρώπη, που συχνά οδηγεί στον θάνατο. Μεταφέρονται διαμέσου της Σαχάρας και, αφού διανύσουν 1.600 επικίνδυνα χιλιόμετρα, καταλήγουν στη νότια Λιβύη ή στην καλύτερη περίπτωση στα παράλιά της. Από εκεί θα πρέπει να πληρώσουν ακόμη 3.000 ευρώ για να διασχίσουν τη Μεσόγειο. Αν τα καταφέρουν φυσικά…

Η διαδρομή μέσω Νίγηρα είναι άκρως επικίνδυνη. Όπως λέει ο Τζουζέπε Λοπρέτε από τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης στο Νίγηρα, ο αριθμός των ανθρώπων που χάνουν τη ζωή τους στις ερήμους του Νίγηρα είναι πολύ μεγαλύτερος από των αριθμό εκείνων που δεν επιβιώνουν τη Μεσογειακή Διαδρομή.

Χιλιάδες μετανάστες πέθαναν από τη πείνα και τη δίψα στην έρημο, αφού εγκαταλείφθηκαν από τους διακινητές τους. Κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει πόσοι έχουν πεθάνει στη Σαχάρα.
Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης (ΙΟΜ), οι περισσότεροι απ’ όσους περνούν από το Αγκαντέζ δεν είναι πρόσφυγες. Προσπαθούν να ξεφύγουν από την απόλυτη φτώχεια.

Η συμφωνία κυβέρνησης - ΕΕ απέτυχε



Ο Νίγηρας, η φτωχότερη χώρα του κόσμου σύμφωνα με το Πρόγραμμα Ανάπτυξης του ΟΗΕ, αντιμετωπίζει πολλές απειλές στα σύνορά του: τη Μπόκο Χαράμ στα νοτιοανατολικά, τις ένοπλες ομάδες του Μαλί στα βορειοδυτικά, τις πολιτοφυλακές των Τούμπου στα βόρεια.


Ταυτόχρονα, ο Νίγηρας, που συνορεύει με την Αλγερία και τη Λιβύη, διαδραματίζει βασικό ρόλο στη στρατηγική της ΕΕ. Στο παρελθόν, η Λιβύη θα μπορούσε να ήταν ο τελικός τους προορισμός, η χώρα όπου θα έβγαζαν λεφτά και θα επέστρεφαν στο σπίτι τους με ψηλά το κεφάλι. Αφού ο γαλλοβρετανικός συνασπισμός ανέτρεψε το καθεστώς του Καντάφι το 2011, η Αγκαντέζ έγινε η αναγκαστική στάση στη διαδρομή για την Ευρώπη.

Έτσι, τα προβλήματα άρχισαν μετά την πτώση του Καντάφι το 2011. Μέχρι τότε είχε ενεργήσει ως ακτοφυλακή για την Ευρώπη και κατά την εποχή του ήταν σχεδόν αδύνατο να φτάσει κάποιος στην Ευρώπη δια θαλάσσης από τη Λιβύη. Αλλά οι μετανάστες μπορούσαν να μείνουν στη Λιβύη όσο ήθελαν.

Έπειτα από πιέσεις της ΕΕ η κυβέρνηση του Νίγηρα απαγόρευσε τις «μεταφορές» αυτές και προχώρησε σε πολλές συλλήψεις διακινητών και σε κατασχέσεις φορτηγών.

Μέσα σε μια νύχτα, το 2015, πέρασε νόμος που κατέστησε παράνομη κάθε δραστηριότητα σχετική με τους μετανάστες, στερώντας από τους ντόπιους τη μεγαλύτερη πηγή εσόδων τους. Ο νόμος δεν σταμάτησε τη μετανάστευση, αλλά κατέστρεψε την οικονομία.  Αυτός ο νόμος «για την παράνομη διακίνηση μεταναστών», που ψηφίστηκε στις 26 Μαΐου 2015, κατέστησε τις δραστηριότητες αυτές παράνομες και οδήγησε σε φυλάκιση πολλούς.

Χιλιάδες άνθρωποι που ήταν μπλεγμένοι στο μεταναστευτικό κύκλωμα, έχουν χάσει τη δουλειά τους. Οι τιμές στην αγορά έχουν πέσει κατακόρυφα, καθώς οι πελάτες έχουν ουσιαστικά χάσει όλο τους το εισόδημα. Ο κόσμος στην Αγκαντέζ πιστεύει πως ο κύριος ευνοημένος από τα χρήματα που έχουν δοθεί στην Αφρική για τα ζητήματα μετανάστευσης, είναι η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση.


Ο νόμος 2015-36 υιοθετήθηκε σχεδόν ταυτόχρονα με την κατάρτιση της Ευρωπαϊκής Ατζέντας για τη Μετανάστευση. Στην πραγματικότητα ο νόμος συντάχθηκε από Γάλλους αξιωματούχους.

Οπως δηλώνει ο Μαμάμαν Σανούσι, τοπικός ακτιβιστής, στο ρεπορτάζ της Le Monde Diplomatique: «Πριν τον νόμο αυτόν η μετανάστευση ήταν νόμιμη και οι μεταφορείς ήταν αξιοσέβαστοι. Πληρώνανε τους φόρους τους, όπως οι άλλοι επιχειρηματίες. Αλλά ο νόμος 2015-36 άλλαξε όλα αυτά».

Ένα χρόνο αργότερα, στα τέλη του 2016 η Ευρωπαϊκή Ένωση προσέφερε 610 εκατομμύρια ευρώ στην κυβέρνηση του Νίγηρα προκειμένου η χώρα αυτή να περιορίσει τη μετανάστευση Αφρικανών προς την Ευρώπη διαμέσου της Μεσογείου.

Σε αντάλλαγμα για τα χρήματα που προσφέρουν οι Βρυξέλλες ζητούν να εμποδίζονται μετανάστες να φεύγουν για την Ευρώπη και οι αρχές των κρατών αυτών να αποδέχονται άμεσα όσους μετανάστες επαναπατρίζονται.

Τώρα, οποιοσδήποτε επιτρέπει στους μετανάστες να εισέλθουν ή να εγκαταλείψουν τον Νίγηρα παράνομα, για οικονομικό ή υλικό κέρδος, μπορεί να σταλθεί στη φυλακή για 5-10 χρόνια και να του επιβληθεί πρόστιμο μέχρι 5 εκατομμυρίων φράγκων CFA (€ 7.630). Η ποινή για την παροχή βοήθειας στους μετανάστες κατά τη διάρκεια της παραμονής τους στο Νίγηρα με την παροχή στέγης, φαγητού ή ρουχισμού είναι 2-5 χρόνια φυλάκισης. Οι υποστηρικτές του νόμου επισημαίνουν ότι στοχεύουν τους λαθρέμπορους, όχι τους πελάτες τους. Όμως, για τους μετανάστες, που συχνά αφήνουν τα πάντα πίσω τους με την ελπίδα να φθάσουν στη Λιβύη, στην Αλγερία και στη συνέχεια στην Ευρώπη, είναι μια τιμωρία.


Μετά από αποστολή στον Νίγηρα το 2018, ο ειδικός εισηγητής του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα των μεταναστών ανέφερε ότι «στην πραγματικότητα, η εφαρμογή του νόμου είχε ως αποτέλεσμα την de facto απαγόρευση όλων των μετακινήσεων, η έλλειψη σαφήνειας του νόμου και η εφαρμογή του ως κατασταλτικού - αντί για προστατευτικού - μέτρου οδήγησε στην ποινικοποίηση όλων των μεταναστών και ώθησε τους μετανάστες να κρύβονται, γεγονός που τους καθιστά πιο ευάλωτους σε εκμετάλλευση».

Η ΕΕ ισχυρίζεται ότι η πολιτική ήταν επιτυχής. Με ποια τιμή; Σύμφωνα με την EUCAP Sahel Niger, οι αφίξεις στην Ιταλία μειώθηκαν κατά 85% τα τελευταία τρία χρόνια. Ο αριθμός των μεταναστών που παραμένουν στην Αγκαντέζ μειώθηκε από 350 ημερησίως το 2016 σε λιγότερους από 100 το 2018. Ωστόσο , όπως συμβαίνει συχνά κατά τη διάρκεια μιας απαγόρευσης, η μετανάστευση δεν έχει σταματήσει: οι εμπλεκόμενοι απλά φροντίζουν να είναι διακριτικοί.

Αυτό καθιστά αβέβαιη οποιαδήποτε εκτίμηση των αριθμών. Σύμφωνα με έναν ερευνητή με έδρα το Νίγηρα, ο οποίος παρακολουθεί στενά την εξέλιξη των μεταναστευτικών διαδρομών, είναι κυρίως οι «μικροί» λαθρέμποροι που έχουν πληγεί, οι «μεγάλοι» που έχουν επαφές με τον πολιτικό κόσμο και έχουν την οικονομική δυνατότητα να δωροδοκήσουν τις δυνάμεις ασφαλείας εξακολουθούν να λειτουργούν: «Σε μια χώρα όπου η διαφθορά είναι γεμάτη, μερικές δεκάδες χιλιάδες φράγκα αρκούν για να αγοράσουν τους αστυνομικούς».

Αυτό που κάποτε ήταν ορατό έχει καταστεί αόρατο και επομένως δεν μπορεί πλέον να ελεγχθεί: οι μεταναστευτικές διαδρομές έχουν αλλάξει για να αποφύγουν τα σημεία ελέγχου και είναι πιο επικίνδυνες. Τα γκέτο όπου διαμένουν οι μετανάστες είναι πλέον σαν φυλακές και οι αμοιβές των λαθρεμπόρων έχουν τριπλασιαστεί, ενώ οι οδηγοί μπορούν πιο εύκολα να εγκαταλείψουν τους μετανάστες, ακόμα και τα παιδιά, στην έρημο, εάν υποψιαστούν την αστυνομία. Το βιοτικό επίπεδο των κατοίκων της περιοχής έχει πέσει δε κατακόρυφα.

Υπάρχει, ωστόσο, μία ομάδα που έχει επωφεληθεί τα μέγιστα από τα προγράμματα εξωτερικής ανάθεσης των συνοριακών ελέγχων της ΕΕ. Όπως κατέδειξαν οι προηγούμενες εκθέσεις της σειράς Border Wars, η ευρωπαϊκή στρατιωτική βιομηχανία και βιομηχανία ασφαλείας έχει αποκομίσει το μεγαλύτερο όφελος από την παροχή μεγάλου μέρους του εξοπλισμού και των υπηρεσιών που αφορούν την ασφάλεια των συνόρων. Οι εταιρείες αυτές συνοδεύονται από διάφορους διακυβερνητικούς και ημιδημόσιους οργανισμούς, οι οποίοι έχουν αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, καθώς υλοποιούν δεκάδες έργα για την ασφάλεια και τον έλεγχο των συνόρων σε χώρες εκτός ΕΕ.

Πηγή: tvxs.gr



Η Σφήκα: Επιλογές




Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου