Περίγραμμα Ανάπτυξης της Ελληνικής Οικονομίας από έναν Έλληνα Πολίτη (Μέρος II)

Γιάννης Περάκης

Πρωτογενής Τομέας. Μέρος Δεύτερο.

Στο δεύτερο μέρος θα συνεχίσουμε την περιπλάνηση μας στο όραμα. Για να μην μας προσάψουν την κατηγορία ότι απλά είμαστε ονειροπόλοι θα επιχειρηθεί η εξειδίκευση του περιγράμματος ανά περιφέρεια. Θα πρέπει να ληφθούν υπ’ όψιν τέσσερεις βασικοί παράμετροι:

Α) Η ανεργία

Β) Ο αναδασμός της γής

Γ) Η Στέγαση-Επανακατοίκηση των Εγκατελελειμμένων Οικισμών

Δ) Η δημιουργία συνεταιρισμών Νέου Τύπου 

 

Α) Η ανεργία

Μία από τις ανοιχτέςπληγές των μνημονίων η οποία και παραμένει ανοιχτή και έχει κακοφορμίσει είναι η ανεργία. Σήμερα (01/09/2020) βάσει του ΟΑΕΔ ανέρχεται σε:

Πίνακας-1.  ΕΓΓΕΓΡΑΜΜΕΝΟΙ ΑΝΕΡΓΟΙ ΑΝΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ-ΑΝΕΡΓΟΙ (ΑΝΑΖΗΤΟΥΝΤΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑ)

Η ανεργία στη χώρα μας έχει όλα τα χαρακτηριστικά της κυκλικής ανεργίας που οφείλεται στην επιβράδυνση της ανάπτυξης σε περιόδους οικονομικής ύφεσης, η οποία έχει ως επακόλουθο την αδυναμία απορρόφησης του εργατικού δυναμικού καιτην μειωμένη συνολική ζήτηση προϊόντων και υπηρεσιών. Στο παραπάνω δέον να προστεθεί και η αποβιομηχάνιση της χώρας λόγω της εισόδου στην τότε ΕΟΚ (σήμερα Ε.Ε.), η ένταξη μας στην ευρωζώνη και το τελικό χτύπημα, τα μνημόνια.

Η μείωση της ανεργίας σε συνάρτηση με την ανάπτυξη είναι ο οδηγός μας και το κύριο μέλημα μας.

Επειδή με τους «σοφούς» θα ξεχάσουμε τα βασικά, ας θυμηθούμε τι λένε στο σχέδιο Πισσαρίδη για την καταπολέμηση της ανεργίας. Σεμινάρια, δεξιότητες, «ευέλικτες» μορφές απασχόλησης σε Replay....

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕΣ ΕΓΓΕΓΡΑΜΜΕΝΟΙ>=12ΜΗΝΕΣ-ΕΓΓΕΓΡΑΜΜΕΝΟΙ<12=ΜΗΝΕΣ-ΣΥΝΟΛΟΑΝΕΡΓΩΝ

ΑΝΑΤ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ & ΘΡΑΚΗ30.444                27.302 57.746

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ      114.155   90.203     204.358

ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ           16.821     14.282 31.103

ΗΠΕΙΡΟΣ                15.653     15.101  30.754

ΘΕΣΣΑΛΙΑ             39.511     31.923 71.434

ΙΟΝΙΑ ΝΗΣΙΑ         4.137       10.156     14.293

ΔΥΤΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑ  45.404     33.648     79.052

ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ  24.814     21.786     46.600

ΑΤΤΙΚΗ  194.291   178.456   372.747

ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ                21.957     21.469     43.426

ΒΟΡΕΙΟ ΑΙΓΑΙΟ    7.155       8.786       15.941

ΝΟΤΙΟ ΑΙΓΑΙΟ      5.843       15.764     21.607

ΚΡΗΤΗ   16.238     31.283     47.521

ΣΥΝΟΛΟ                                                          536.423         500.159  1.036.582

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΟΑΕΔ  ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ  2020 (Ημερ/νία λήψης στοιχείων  01/09/2020)

Β) Ο Αναδασμός της γής

Β.1)Οι προτεραιότητες στον αναδασμό θα είναι:

Β.1.1) Η πρώτη, οι εγκατελελημμένες γεωργικές εκτάσεις.

Β.1.2)Η δεύτερη, οι δημόσιες αναξιοποίητες γεωργικές εκτάσεις.

Β.1.3) Η τρίτη, οι «διακατεχόμενες» (χρυσόβουλα. κλπ) εκκλησιαστικές εκτάσεις.

Συγκεκριμμένα και με σχέδιο. Το1983 υπολογίστηκαν ως 4.380.000 στρέμματα οι εγκαταλελειμμένες εκτάσεις γης.

Επίσης το 1988, τα ακίνητα της Εκκλησίας φαινόταν να είναι 1.282.300 στρέμματα. Από αυτά, τα 367.000 είναι δασικές εκτάσεις, τα 745.400 βοσκότοποι και μόνο τα 169.900 γεωργική καλλιεργήσιμη γη.



Πίνακας-2. Εκτάσεις υπό τον έλεγχο της εκκλησίας (σε στρέμματα)

ΔΑΣΟΣ ΔΑΣΙΚΗ ΕΚΤΑΣΗΧΟΡΤΟΛΙ-ΒΑΔΙΚΗ ΕΚΤΑΣΗ ΣΥΝΟΛΟ

ΑΝΑΓΝΩΡΙΜΕΝΕΣ 276.880 69.550 86.450 432.880

ΔΙΑΚΑΤΕΧΟΜΕΝΕΣ 218.910 88.020 119.920 426.850

ΣΥΝΟΛΟ 495.790 157.570 206.370 859.730

(1) Δεν έχουν προσμετρηθεί εκτάσεις κάτω των 50 στρεμμάτων, (2) Πηγή: Δ/ση Ιδιωτ. Δασοπονίας Υπουργείο Γεωργίας (καταγραφή 09/1984)

Β.2) Η χαρτογράφηση της αγροτικής εκκλησιαστικής περιουσίας:Σύμφωνα με την τελευταία καταμέτρηση του πραγματοποίησε η ελληνική Πολιτεία τη δεκαετία του ΄80, σε εκκλησιαστικούς οργανισμούς ενδεικτικά ανήκουν:

·Νομός Αττικής: 33.860 στρ. δάσους, 6.500 στρ. δασικής έκτασης και 20.570 στρ. χορτολιβαδικής έκτασης,

·Νομός Ευβοίας: 17.890 στρ. δάσους, 1.670 στρ. δασικής έκτασης και 2.120 στρ. χορτολιβαδικής έκτασης,

·Νομός Κορινθίας: 15.310 στρ. δάσους, 500 στρ. δασικής έκτασης και 20.179 στρ. χορτολιβαδικής έκτασης,

·Νομός Τρικάλων: 41.110 στρ. δάσους, 23.850 στρ. δασικής έκτασης και 22.840 στρ. χορτολιβαδικής έκτασης,

·Νομός Μαγνησίας: 31.460 στρ. δάσους, 5.490 στρ. δασικής έκτασης και 3.340 στρ. χορτολιβαδικής έκτασης,

·Νομός Φωκίδας: 9.980 στρ. δάσους, 1.350 στρ. δασικής έκτασης και 1.050 στρ. Χορτολιβαδικής,

·Νομός Αχαΐας: 20.670 στρ. δάσους, 1.680 στρ. δασικής έκτασης και 1.060 στρ. χορτολιβαδικής έκτασης,

·Νομός Χαλκιδικής: 86.330 στρ. δάσους, 580 στρ. δασικής έκτασης και 2.300 στρ. χορτολιβαδικής έκτασης, τα οποία είναι στην ιδιοκτησία μονών του Αγίου Ορους και άλλα 8.340 στρ. δασικής έκτασης που ανήκουν σε άλλο μοναστήρι του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

·Οι μικρότερες εκκλησιαστικές εκτάσεις βρίσκονται σε νομούς όπως η Μεσσηνία, η Φθιώτιδα, Πέλλα και η Ηλεία.

Β3)Τα στατιστικά στοιχεία για την καλλιεργούμενη έκταση της Ελλάδας (25/09/2018) δείχνουν ότι:Σε 32,5 εκατ. στρέμ.το 2016 στη χώρα μας ανήλθε η συνολική καλλιεργούμενη γεωργική γη (αροτραίες καλλιέργειες, κηπευτική γη, μόνιμες καλλιέργειες και αγραναπαύσεις) σύμφωνα με την ετήσια γεωργική στατιστική έρευνα της ΕΛΣΤΑΤ.

Συγκεκριμένα, οι βασικές ομάδες καλλιεργειών κατανέμονται ως εξής:

1) Το 53 % της καλλιεργούμενης έκτασης (17.240,4 χιλ. στρεμ.) χρησιμοποιήθηκε για αροτραίες καλλιέργειες,

2) Το 2,0% (634,3 χιλ. στρεμ.) για κηπευτικές (καθαρή έκταση),

3) Το 34,2% (11.136,5 χιλ. στρεμ.) για μόνιμες καλλιέργειες και

4) Το 10,8% (3.529,6 χιλ. στρεμ.) ήταν αγραναπαύσεις.



Βάσει του Πίνακα-3 (ΕΛΣΤΑΤ-2009)

Πίνακας 3. Κατανομή της συνολικής γεωργικής έκτασης, κατά περιφέρεια Απογραφή Γεωργίας- Κτηνοτροφίας, ΕΛΣΤΑΤ έτους 2009, εκτάσεις σε χιλιάδες στρέμματα.



Περιφέρεις Συνολική Γεωργική Έκταση- Χρησιμ/ενη Γεωργ. Έκταση-Άλλες εκτάσεις που δεν καλ/νται

ΑΝΑΤ. ΜΑΚΕΔ.& ΘΡΑΚΗΣ3.575 3.468 31

ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ (1)6.590 6.419 66

ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ2.283 2.227 17

ΗΠΕΙΡΟΥ 1.169 1.041 102

ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ4.157 3.921 111

ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 3.706 3.336 278

ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ 954 769 175

ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 3.161 2.977 148

ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ 3.863 3.369 371

ΑΤΤΙΚΗΣ 652 509 91

ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ 1.712 1.648 54

ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ 1.115 992 112

ΚΡΗΤΗΣ 4.678 4.103 550

ΣΥΝΟΛΟ ΧΩΡΑΣ 37.617 34.779 2.107

(1) Συμπεριλαμβάνεται το Άγιο Όρος



Από τα παραπάνω συνάγεται το συμπέρασμα ότι οι εγκαταλελημμένες καλλιεργούμενες εκτάσεις ανέρχοντα σε: Συνολική Γεωργική Έκταση ισούται με 37.617 (βάσει της ΕΛΣΤΑΤ-2009)– (μείον) 32.500 καλλιεργούμενη έκταση (βάσει της ΕΛΣΤΑΤ-2016) η διαφορά ισούται με 5.117 χιλιάδες στρέμματα τα οποία παραμένουν μη καλλιεργήσιμα. Αν θεωρήσουμε ότι το 2,0% είναι κηπευτικές συν το 34,2% μόνιμες καλλιέργειες, τότε τα 5.117 επί 36.2% ισούται με 1.852 χιλιάδες στρέμματα που μπορούν να διανεμηθούν. Εάν το όριο της διανομής ανά διακαιούχο είναι τα 7 στρέμματα τότε οι δικαιούχοιθα ανέρχονται σε 264.000 χιλιάδες ανέργους από τους 1.036.000 ανέργους που υπάρχουν σήμερα.

Β.3) Τα κριτήρια της διανομής της γής προτείνονται να ισχύσουν τα παρακάτω:

1) Η εντοπιότητα,

2) Η ηλικία,

3) Η οικογενειακή κατάσταση,

4) Τα εισοδηματικά κριτήρια,

5) Η εγγραφή στους συνεταιρισμούς νέου τύπου.



Γ) Η Στέγαση-Επανακατοίκηση των Εγκατελελειμμένων Οικισμών

Η έννοια της επανακατοίκησης περικλείει τις εξής προυποθέσεις και αναγκαίους όρους:

Γ.1) Την επαναλειτουργία της χαμένης κοινότητας μέσω των νέων ενδιαφερόμενων κατοίκων που επιζητούν εναλλακτική λύση από την ασφυκτική οικονομία και τις συνθήκες διαβίωσης στις μεγάλες πόλεις,

Γ.2) Χαρτογραφήσεις όλων τωνυπό επανακατοίκηση οικισμών, περιλαμβάνοντας την καταγραφή του αρχιτεκτονικού χαρακτήρα του τόπου, κατοικίες που δεν έχουν λειτουργήσει για πολλά έτη (εγκαταλελειμμένες ιδιοκτησίες), προκειμένου να δημιουργηθεί εξασφαλισμένη επανάχρηση,

Γ.3) Ιατρείο,φαρμακείο και σε κοντινή απόσταση κέντρο υγείας,

Γ.4) Δρόμοι ασφαλτοστρωμένοι και προσβάσιμοι, σε καλή κατάσταση και συντηρημένοι,

Γ.5) Εξασφαλισμένη μετάβαση των παιδιών στο σχολείο τους σε κοντινή απόσταση,

Γ.6) Την δημιουργεία πολιτιστικού κέντρου με προβολές ταινιών και πολιτιστικές εκδηλώσεις,(δωρεάν ιντερνετ, βιβλιοθήκη κλπ).

Επίσης περικλείει ότι είναι αναγκαίο για μια ζωή χωρίς αποξένωση και εγκατάλειψη από τον «έξω» κόσμο.

Γ.7) Περισσότερα από 200 «έρημα χωριά» βρίσκονται διάσπαρτα σε όλη τη χώρα, σύμφωνα με στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας βάσει της τελευταίας απογραφής πληθυσμού. Ειδικότερα, από τους 13.272 οικισμούς της χώρας, οι 4.597 έχουν μόνιμο πληθυσμό έως 49 κατοίκους, ενώ σε άλλους 3.995 οικισμούς ζουν μόλις 50-199 άτομα.

Στην Ηπειρο, το φαινόμενο είναι ακόμη πιο έντονο. Από τους 1.093 οικισμούς της περιφέρειας, οι 817 έχουν έως 199 κατοίκους, ενώ έως 50 κατοίκους «μετρούν» 351 οικισμοί. Ειδικά στον νομό Ιωαννίνων «αντιστοιχούν» 169 οικισμοί με έως 50 κατοίκους.

Στη Θράκη, αντίστοιχα, σε σύνολο 536 οικισμών, 103 χωριά έχουν από κανέναν έως 49 κατοίκους. Στην Ξάνθη, σε 55 χωριά δεν ζει πια κανείς ή μόνο λίγες οικογένειες.



Δ) Η δημιουργία συνεταιρισμών Νέου Τύπου

Δ.1) Ορισμός του Συνεταιρισμού:Συνεταιρισμός είναι μια αυτόνομη ένωση προσώπων που συγκροτείται εθελοντικά για την αντιμετώπιση των κοινών οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών αναγκών και επιδιώξεών τους διαμέσου μιας συνιδιόκτητης και δημοκρατικά διοικούμενης επιχείρησης,

Δ.2) Συνεταιριστικές Αξίες:Οι συνεταιρισμοί στηρίζονται στις αξίες της αυτοβοήθειας, της αυτευθύνης, της δημοκρατίας, της ισότητας, της ισοτιμίας και της αλληλεγγύης. Ακολουθώντας την παράδοση των πρωτεργατών, τα μέλη των συνεταιρισμών στηρίζονται στις ηθικές αξίες της εντιμότητας, της διαφάνειας, της κοινωνικής υπευθυνότητας και της φροντίδας για τους άλλους,

Δ.3) Συνεταιριστικές Αρχές:Οι συνεταιριστικές αρχές αποτελούν τις κατευθυντήριες γραμμές με τις οποίες οι συνεταιρισμοί θέτουν σε εφαρμογή τις αξίες τους,

Δ.3.1) Εθελοντική και Ελεύθερη Συμμετοχή:Οι συνεταιρισμοί είναι εθελοντικές οργανώσεις, ανοικτές σε όλα τα πρόσωπα που μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις υπηρεσίες τους και επιθυμούν να αποδεχθούν τις ευθύνες του μέλους, χωρίς διακρίσεις φύλου, κοινωνικού επιπέδου, φυλής, πολιτικών πεποιθήσεων ή θρησκείας,

Δ.3.2) Δημοκρατική διοίκηση εκ μέρους των μελών:Οι συνεταιρισμοί είναι δημοκρατικές οργανώσεις διοικούμενες από τα μέλη τους, τα οποία συμμετέχουν ενεργά στη διαμόρφωση της πολιτικής τους και στη λήψη των αποφάσεων.

Δ.3.3)Οικονομική Συμμετοχή των Μελών: Τα μέλη συμμετέχουν ισότιμα και διαχειρίζονται δημοκρατικά το κεφάλαιο του συνεταιρισμού.

Δ.3.4) Αυτονομία και Ανεξαρτησία: Οι συνεταιρισμοί είναι αυτόνομες οργανώσεις αυτοβοήθειας, διοικούμενες από τα μέλη τους,

Δ.3.5) Εκπαίδευση, Κατάρτιση και Πληροφόρηση.Οι συνεταιρισμοί παρέχουν εκπαίδευση και κατάρτιση στα μέλη τους, στα αιρετά μέλη της διοίκησης, στα διευθυντικά στελέχη και στους υπαλλήλους, ώστε να μπορούν να συμβάλλουν αποτελεσματικά στην ανάπτυξη των συνεταιρισμών τους,

Δ.3.6) Συνεργασία μεταξύ των Συνεταιρισμών:Οι συνεταιρισμοί υπηρετούν με τη μέγιστη αποτελεσματικότητα τα μέλη τους και ισχυροποιούν τη συνεταιριστική κίνηση όταν συνεργάζονται μεταξύ τους δια μέσου οργανώσεων τοπικού, εθνικού, περιφερειακού και διεθνούς επιπέδου,

Δ.3.7) Ενδιαφέρον για την Κοινότητα: Οι συνεταιρισμοί εργάζονται για τη βιώσιμη ανάπτυξη των κοινοτήτων τους, με πολιτικές που εγκρίνονται από τα μέλη τους.

Δ.4) Οικονομικός & Διαχειριστικός Έλεγχος των συνεταιρισμών Νέου Τύπου ανά έτος για από ελεγκτές Α’-Τάξης εγγεγραμμένους στο Οικονομικό Επιμελητήριο και αφετέρου και από το υπουργείο αγροτικής ανάπτυξης ως προς το κατά πόσο επιτελούν το σκοπό τους.

Αυτές σε γενικές γραμμές είναι οι υποχρεώσεις των μελών των συνεταιρισμών. Όμως υποχρεώσεις έχει και το κράτος.



Ε) Ο Ρόλος του Κράτους στη Ανάπτυξη του Πρωτογενούς Τομέα

Μιά κυβέρνηση σ’ ένα ανεξάρτητο κράτος που σέβεται τους πολίτες θα λάμβαινε μέτρα. Μέτρα που αποσκοπούν στη ανάπτυξη της χώρας, την ανακούφιση των πληγέντων από τα μνημόνια, έστω και την ύστατη στιγμή.Τα δεδομένα:

Ε.1) Τα γενικά χαρακτηριστικά της Ελληνικής γεωργίας διαμορφώνονται από μια σειρά φυσικών και διαρθρωτικών παραγόντων (το κλίμα, το μικρό μέγεθος και ο κατακερματισμός των γεωργικών εκμεταλλεύσεων, το μεγάλο ποσοστό των ορεινών και μειονεκτικών περιοχών). Η μέση γεωργική εκμετάλλευση μόλις προσεγγίζει τα 4,3 εκτάρια και περιλαμβάνει 5-6 αγροτεμάχια.Οι ορεινές και μειονεκτικές περιοχές αποτελούν το 80% της γεωργικά εκμεταλλεύσιμης επιφάνειας της Χώρας. Η επιφάνεια αυτή ανέρχεται σε 9,1 εκατ. εκτάρια, από τα οποία τα 3,9 εκατ. είναι καλλιεργήσιμα και τα 5,2 εκατ. είναι βοσκότοποι, ενώ τα 2,9 εκατ. αποτελούν δασικές εκτάσεις.

Οι αρδευόμενες εκτάσεις αποτελούν το 37% των καλλιεργούμενων.Κατά συνέπεια η κοινή λογική μας οδηγεί στή λήψη του επόμενου άμεσου μέτρου.

Ε2) Αύξηση των Αρδευόμων Εκτάσεων. Με ποιό τρόπο;Το νερό ανέκαθεν υπήρξε βασική υποδοµή για την ανάπτυξη της ελληνικής γεωργίας.Ηδιαχείριση των υδατικών πόρων στον αγροτικό τοµέα αποτελεί πολυσύνθετη δραστηριότητα, που αφορά αφενός µέτρα και πολιτικές που στοχεύουν στη βιώσιµη ανάπτυξη µε ορθολογική χρήση των πόρων και αφετέρου µελέτες και έργα αξιοποίησης υδατικών πόρων, τα οποία αποτελούν βάθρο κάθε επιχειρούµενης αναδιάρθρωσης µεγάλης εµβέλειας.

Ε.2.1) Διαχείριση υδατικών πόρων:

· Να προμηθεύσει νερό επαρκούς ποσότητας και κατάλληλης ποιότητας για την ικανοποίηση των πάσης φύσεως αναγκών σε νερό,

· Να προστατεύσει τους υδατικούς πόρους από τη ρύπανση,

· Να παρέχει ικανοποιητική προστασία από τα ακραία υδρολογικά φαινόμενα (πλημμύρες - ξηρασίες),

· Να μεγιστοποιήσει την αποδοτικότητα των υδατικών πόρων και των σχετικών δραστηριοτήτων, με ταυτόχρονη μέριμνα για τη διατήρηση των αναγκαίων αποθεμάτων στο μέλλον και των περιβαλλοντικών φυσικών δυνατοτήτων για νέες επιλογές (αποφυγή μη αναστρέψιμων επεμβάσεων).

Ε.2.2) Μέθοδοι διαχείρισης υδατικών πόρων:

· Τα παγκόσμια προβλήματα υδατικών πόρων οφείλονται στην άνιση κατανομή των υπαρχόντων υδατικών πόρων, στην αύξηση ζήτησης νερού λόγω της πληθυσμιακής αύξησης και στη μείωση των διαθέσιμων υδατικών πόρων,

· Πρακτικές αποβλέπουν στην αύξηση του υδατικού δυναμικού μιας περιοχής,

· Πρακτικές αποβλέπουν στην αποδοτικότερη χρήση του νερού.



Πίνακας-3. ΜΕΘΟΔΟΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ

ΑΥΞΗΣΗ ΥΔΑΤΙΚΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΕΡΗ ΧΡΗΣΗ

1.Φράγματα 1.Ελάττωση απωλειών ύδατος (άρδευση-βιομηχανίες)

2.Τεχνητός εμπλουτισμός υπόγειων 2. Οικονομία υδροφορέων

3. Μεταφορές νερού(εκτροπές ποταμών) 3. Επαναχρησιμοποίησηεπεξεργασμένωναστικώνλυμάτων

4. Αφαλάτωση

Πηγή: ΕΜΠ, Σχολή Πολιτικών Μηχανικών, Τομέας Υδραυλικών Πόρων, Ν. Μαμάσης ΥΔΑΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ



Ε3) Το Ελληνικό Υδάτινο Περιβάλλον:Η Ελλάδα διαθέτει σχετικά επαρκείς με υψηλά ποιοτικά χαρακτηριστικά ποσότητες υδατικών πόρων αλλά ταυτόχρονα αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα όσον αφορά στην αξιοποίησή τους και τη βέλτιστη διαχείρισή τους.

Οι κυριότεροι λόγοι που προκαλούν προβλήματα στην αξιοποίηση των υδατικών πόρων της χώρας είναι:

· Η άνιση κατανομή των υδατικών πόρων στο χώρο. Η δυτική Ελλάδα δέχεται πολύ μεγαλύτερα ύψη βροχών από την ανατολική,

· Η ανομοιόμορφη κατανομή των υδατικών πόρων στο χρόνο, µε μεγάλη συγκέντρωση βροχοπτώσεων κατά τη χειμερινή περίοδο. Στη νότια Ελλάδα το 80-90% των ετήσιων βροχοπτώσεων συγκεντρώνεται σ΄ αυτή την περίοδο, ενώ το θερινό ύψος της βροχής αυξάνει προς βορρά, και στα βορειότερα τμήματα παίρνει τη μεγαλύτερη τιμή του, δηλαδή 20% του ετήσιου όγκου,

· Η άνιση κατανομή της ζήτησης στο χώρο, αναντίστοιχη με την κατανομή της προσφοράς. Ο άξονας Θεσσαλονίκη-Αθήνα-Πάτρα, που παρουσιάζει τη μεγαλύτερη συγκέντρωση πληθυσμού και δραστηριοτήτων, δεν διαθέτει σημαντικούς υδατικούς πόρους,

· Η ανομοιόμορφη κατανομή της ζήτησης στο χρόνο, αναντίστοιχη με την κατανομή της προσφοράς. Ο μεγαλύτερος καταναλωτής του χρησιμοποιούμενου νερού, η γεωργία (84%),το καταναλώνει την ξηρή περίοδο. Την ίδια περίοδο και ειδικότερα τους μήνες Ιούλιο-Αύγουστο, διπλασιάζεται λόγω τουρισμού και η κατανάλωση νερού ύδρευσης,

· Η εξάρτηση της βόρειας Ελλάδας από τις επιφανειακές απορροές ποταμών που προέρχονται από γειτονικά κράτη (περίπου 13hm3/χρόνο). Το 23% του συνολικούυδατικού δυναμικού της χώρας προέρχεται από γειτονικές χώρες καθιστώντας ιδιαίτερα σημαντική την ανάγκη για προώθηση διασυνοριακών δράσεων διαχείρισης υδατικών πόρων,

· Το μεγάλο ανάπτυγμα ακτών (15.021 km) σε συνδυασμό µε τη λιθολογική σύσταση τωνπετρωμάτων, που συντείνει, λόγω της εντατικής εκμετάλλευσης παράκτιων υδροφορέων, στην υφαλμύρινσή τους,

· Τα πολλά άνυδρα ή µε ελάχιστους υδατικούς πόρους νησιά της χώρας.

Ε.4)Οι κυριότερες υφιστάμενες χρήσεις των υδατικών πόρων κατανέμονται ως εξής:

1) Γεωργία 84έως 87%,

2) Yδρευση (Αστική χρήση και Τουρισμός) 10 έως 12%,

3) Βιομηχανία-Ενέργεια και λοιπές χρήσεις 3 έως 4%.

H απόδοση της χρήσης ιδιαίτερα στη γεωργία, είναι χαμηλή. Στο 92% των αρδευόμενων εκτάσεων της χώρας η άρδευση γίνεται με συστήματα& τεχνικές υψηλών απωλειών (μεγαλύτερες του 50%) και χωρίς ορθολογική τιμολόγηση (όπου υπάρχουν δίκτυα άρδευσης) με συνέπεια την υπερεκμετάλλευση των υδροφορέων.

Οι ανάγκες σε ύδρευση για λόγους συγκέντρωσης πληθυσμού και τουριστικών δραστηριοτήτων εντοπίζονται στη Αττική, τη Νησιωτική χώρα και αρκετές τουριστικές περιοχές, όπου το υδατικό ισοζύγιο εμφανίζεται έντονα αρνητικό ιδιαίτερα τους θερινούς ξηρούς μήνες με αποτέλεσμα τη δημιουργία προβλημάτων υφαλμύρινσης στους υδροφορείς. Στο Πίνακα-4 που ακολουθεί παρατίθεται η ενδεικτική σύγκριση της προσφοράς και της ζήτησης Ιουλίου σε hm3 (1 hm3 ισούται με 1 εκατ. κυβικά μέτρα (m3)) ανά υδατικό διαμέρισμα.

ΠΙΝΑΚΑΣ 4: ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΚΑΙ ΖΗΤΗΣΗΣ ΥΔΑΤΩΝ (ΣΗΜΕΡΙΝΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ)

Κ.Α. Υδατικά διαμερίσματα     Προσφορά (hm3)         Ζήτηση (hm3)      Παρατηρήσεις

01. Δυτικής Πελοποννήσου                        73                   55                        Πλεονασματικό

02. Βόρειας Πελοποννήσου                  122                    104                        Πλεονασματικό

03. Ανατολικής Πελοποννήσου                  56                  67               Ελλειμματικό

04. Δυτικής Στερεάς Ελλάδας                                 417                      82                        Πλεονασματικό

05. Ηπείρου                                             206                      39                       Πλεονασματικό

06. Αττικής                                                 64                      64                  Οριακά πλεονασματικό

07. Ανατ. Στερεάς Ελλάδας                     128                    176               Ελλειμματικό

08. Θεσσαλίας                                         223                    337               Ελλειμματικό

09. Δυτικής Μακεδονίας                         159                    136                       Πλεονασματικό

10. Κεντρικής Μακεδονίας                      137                    130                  Οριακά πλεονασματικό

11. Ανατολικής Μακεδονίας                   354                    132                       Πλεονασματικό

12. Θράκης                                              424                    253               Πλεονασματικό

13. Κρήτης                                               130                    133                  Οριακά ελλειμματικό

14. Νήσων Αιγαίου                                                     7                      25               Ελλειμματικό

   Σύνολο χώρας                                 2.500                 1.733

Πηγή: Εθνικό Πρόγραμμα Διαχείρισης και Προστασίας των Υδατικών Πόρων, ΕΜΠ, 2007

Ανακεφαλαιώνοντας τα βασικά συμπεράματα που εξάγονται είναι τα παρακάτω

1ο) Αναγκαίος όρος της ανάπτυξης της πατρίδα μας είναι η καταπολέμηση της ανεργίας με την χρηματοδότηση μέσω των δημοσίων δαπανών για την ανάπτυξη της παραγωγής του πρωτογενή τομέα,

2ο) Ηαπασχόληση θα επεκταθεί λόγω της επανακατοίκησης και στους κλάδους της οικοδομής, μηχανικούς, οικοδόμους κλπ, με συνέπεια την αύξηση της απασχόλησης,

3ο) Δημιουργία τμήματος στο υπουργείο αγροτικής ανάπτυξης μάρκετινγκ και προώθησης πωλήσεων στο εσωτερικό και στο εξωτερικό των συνεταιρισμών νέου τύπου. Η στελέχωση του θα γίνει από νέα παιδιά που κατέχουν αντίστοιχο πτυχίο και το διαδίκτυο,

4ο) Απαραίτητη προυπόθεση της πραγματοποίησης όλων των παραπάνω αποτελεί η αλλαγή του πολιτικού προσωπικού. Αυτός είναι αναγκαίος όρος αν αναλογισθούμε ότι η κοινωνικο-οικονομική κατάσταση που βιώνουμε σήμερα υπεύθυνες είναι όλες οι προηγούμενες κυβερνήσεις.

Το σημαντικότερο, μπορούμε να φανταστούμε ότι για την εκπλήρωση αυτού του οράματος να έχουμε πολιτικό προσωπικό τους διατελέσαντες υπουργούς αγροτικής ανάπτυξης, οικονομικών, κλπ, δηλαδή τους διεκπεραιωτές των πολιτικών της ευρωπαικής ένωσης;



*Ο Γιάννης Περάκης είναι οικονομολόγος υποψήφιος με την Αγωνιστική Ριζοσπαστική Συνεργασία Οικονομολόγων (Α.Ρ.ΣΥ.Ο), στις εκλογές του Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδας

---

Γιάννης Περάκης: Σχετικά με το Συντάκτη

---