Αντίθετα με τους «μύθους» της κυρίαρχης, αστικής ιστοριογραφίας, δεν «πλέαμε όλοι στην ίδια βάρκα» επί οθωμανικής κυριαρχίας. Πράγματι, υπήρχαν υποτελείς πολλών ταχυτήτων…
Για την ακρίβεια, το σύνολο της ελληνόφωνης χριστιανικής άρχουσας τάξης διέθετε πολλαπλά προνόμια και συμφέροντα, πολύμορφα συνυφασμένα, με το οθωμανικό φεουδαρχικό κράτος και εξουσία. Ταυτόχρονα μετείχε στην εκμετάλλευση και καταπίεση των ομογενών / ομόθρησκών της φτωχών λαϊκών μαζών (συχνά δε με μεγαλύτερη σκληρότητα από ότι οι Οθωμανοί επικυρίαρχοι, όπως καταγράφεται από πληθώρα πηγών και καταγγέλλεται σε επαναστατικά κείμενα της εποχής, όπως π.χ. στην Ελληνική Νομαρχία).
Η Ορθόδοξη Χριστιανική Εκκλησία, λειτουργώντας ως πυλώνας της οθωμανικής φεουδαρχικής εξουσίας, είχε σημαντικές αρμοδιότητες και εξουσίες. Ξεζούμιζε τους χριστιανούς ραγιάδες στους φόρους και στα πολυάριθμα κτήματά της, ενώ ταυτόχρονα κήρυττε από άμβωνας την υποταγή στο Σουλτάνο. Όντας υπεύθυνη για την ευταξία των χριστιανικών πληθυσμών αφόρισε επανειλημμένα κάθε ανατρεπτική κίνηση: τους μετέχοντας στα «Ορλωφικά» (1770), τους Σουλιώτες (1801), τους κλέφτες του Μωριά (1805), τους εξεγερθέντες κλεφταρματολούς (1807) και βεβαίως τους επαναστάτες του 1821. Η στάση, βεβαίως, αυτή της Εκκλησίας δεν ήταν ενιαία. Πολλοί κατώτεροι κληρικοί τάχθηκαν με την Επανάσταση –ή και ζωστήκαν τα άρματα ακόμα- όντας πιο κοντά κοινωνικοταξικά στις λαϊκές μάζες και συμμεριζόμενοι τα βάσανα και τις ελπίδες τους.
Οι Φαναριώτες είχαν καταφέρει να αναρριχηθούν σε σημαντικές θέσεις ισχύος στην οθωμανική κρατική διοίκηση. Όμως, ως μέλη της αστικής τάξης, είχαν επίγνωση των μεταβολών της εποχής. Έτσι, η στρατηγική που θα προκρίνουν στη πλειοψηφία τους ήταν μια σταδιακή μετεξέλιξη της οθωμανικής αυτοκρατορίας σε ένα αστικό κράτος, όπου η ελληνική αστική τάξη, διαρκώς ενισχυόμενη, θα μπορούσε εν τέλει να επικρατήσει, όχι μόνο οικονομικά αλλά και πολιτικά.
Οι κοτζαμπάσηδες ως τοπικοί άρχοντες και μεγαλογαιοκτήμονες είχαν επίσης ισχυρά συμφέροντα συνυφασμένα με το οθωμανικό φεουδαρχικό status quo. Ωστόσο, κατά την περίοδο παρακμής της αυτοκρατορίας, είχαν συγκεντρώσει σημαντικό πλούτο (ιδιαίτερα μέσω της εκμίσθωσης φόρων), τον οποίο και επανεπένδυαν στο εμπόριο, τη ναυτιλία, κλπ., μπαίνοντας και οι ίδιοι σε μια διαδικασία αστοποίησης. Έτσι, ανάλογα και με το βαθμό αστοποίησής τους, πολλοί τάχθηκαν μαζί με την ανερχόμενη αστική τάξη στην υπόθεση της συγκρότησης ανεξάρτητου αστικού κράτους. Κάποιοι άλλοι αμφιταλαντεύονταν (ζυγίζοντας τα συμφέροντά τους), ενώ ορισμένοι κράτησαν ανοιχτά αντεπαναστατική στάση.
Οι κλέφτες και οι αρματολοί εντάχθηκαν στην Επανάσταση, πιεζόμενοι και από τα αδιέξοδα της εποχής τους. Όμως, δεν ήταν εκείνοι που πρωτοστάτησαν στην οργάνωσή της, ούτε εκείνοι που έβαλαν το στίγμα στο περιεχόμενό της. Ο κλεφταρματολιτισμός ήταν αντικειμενικά κατάλοιπο της παλιάς, φεουδαρχικής κοινωνίας, που η αστική επανάσταση επεδίωκε να ανατρέψει.
Η φτωχή αγροτιά και η μικρή ακόμη εργατική τάξη, επάνδρωσαν με ανιδιοτέλεια τις ένοπλες επαναστατικές δυνάμεις, ρίχτηκαν με ηρωισμό στα πεδία των μαχών και έδωσαν απλόχερα το αίμα τους στην Επανάσταση. Με την πάλη τους αυτή κατάφεραν να αποτινάξουν το καθεστώς του ραγιά. Δεν πέτυχαν όμως και την κοινωνική τους απελευθέρωση.
Ποια λοιπόν ήταν η ηγέτιδα κινητήρια δύναμη της Επανάστασης του 1821; Αυτή δεν ήταν άλλη από την ανερχόμενη τότε αστική τάξη, των εμπόρων, των καραβοκυραίων, κλπ.
Το 18ο αιώνα η ελληνική αστική τάξη γνώρισε αλματώδη άνοδο. Τα εμπορικά της δίκτυα απλώθηκαν σε ολόκληρη την ευρωπαϊκή ήπειρο, ενώ ο ελληνόκτητος στόλος πενταπλασιάστηκε. Όσο όμως αναπτυσσόταν η ελληνική αστική τάξη, τόσο πιο πιεστικοί γίνονταν οι περιορισμοί του οθωμανικού φεουδαρχικού κράτους. Τόσο πιο αναντίστοιχη γινόταν η οικονομική της ισχύ με την κοινωνική της θέση του υποτελούς. Τόσο περισσότερο οξυνόταν η αντίθεση της με την οθωμανική φεουδαρχική εξουσία και τις δομές της, καθιστώντας όλο και πιο επιτακτική την ανάγκη ανατροπής τους.
Η αστική τάξη λοιπόν ήταν εκείνη που πήρε την ιστορική πρωτοβουλία. Εκείνη ήταν που πρωτοστάτησε στην οργάνωση της Επανάστασης, που μετουσίωσε την εθνική αφύπνιση σε πολιτικό πρόγραμμα, που τέθηκε επικεφαλής και συμπεράσυρε και άλλες κοινωνικές δυνάμεις στους επαναστατικούς σχεδιασμούς της.
Αν όμως η αστική τάξη και το κράτος της αποτελούσαν συντελεστή προόδου για την ιστορία της ανθρωπότητας στις αρχές του 19ου αιώνα, σήμερα έχουν μεταβληθεί σε τροχοπέδη της. Η καπιταλιστική εξουσία πλέον στέκεται εμπόδιο στην ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων και την ικανοποίηση των σύγχρονων αναγκών, γεννώντας διαρκώς φτώχεια και αδικία, κρίσεις και πολέμους.
Απέναντι σε αυτό το σάπιο και γερασμένο καπιταλιστικό σύστημα, ως σύγχρονη προοδευτική απάντηση και αναγκαιότητα, προβάλλει πια η σοσιαλιστική επανάσταση και η κατάκτηση της εργατικής εξουσίας. Ηγετική δύναμη της επανάστασης αυτής δεν μπορεί να είναι παρά ο σύγχρονος κοινωνικός φορέας του καινούριου, δηλαδή η εργατική τάξη, που με την επαναστατική της πάλη θα ανατρέψει την αστική, καταργώντας την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, χαράσσοντας το δρόμο για την ταξική, την πραγματική του απελευθέρωση. Και αυτές, θα είναι οι επαναστάσεις των καιρών μας!
en.uoa.gr Aντε γεια Με ανωμαλους δεν μιλαω Νικη Ταρας vs Boυλγαρας 1926 1821 - O Koλοκοτρωνης, και ο Βουλγαρος Καμοργαυρονης 1926
ΑπάντησηΔιαγραφή