Εχω ένα φίλο, που τρεις στις πέντε φορές που θα βρεθούμε έρχεται κοντά, εστιάζει το βλέμμα του και με ρωτάει: «Είσαι ευτυχισμένη;». Η ερώτηση μου προκαλεί τρομερή αμηχανία, μπορώ να πω και δυσφορία. Κυρίως τη θεωρώ αλλόκοτη έως και παιδαριώδη, αλλά προερχόμενη από έναν καλλιτέχνη δείχνω επιείκεια. Ασε με στην ησυχία μου θέλω να του πω, έχουμε και δουλειές, ποιος ασχολείται με αυτό το θέμα. Ξέρω τα αντίθετα· σίγουρα είναι το άγχος και η κατάθλιψη. Τι μου ζητείται; Να βαθμολογήσω την πορεία της ζωή μου; Να υπολογίσω και να αποτιμήσω συναισθηματικά το σύνολό της; Αναρωτιέμαι, εάν χαμογελούσα συχνότερα, εάν θα γλίτωνα την ερώτηση. Το χαμόγελο είναι αποστομωτικό. Ενα σύμβολο χαράς, ίσως και ευτυχίας, που δεν αφήνει περιθώρια. Δεν χαμογελώ όμως συχνά, παρόλο που είμαι πάντα έτοιμη να γελάσω ακόμη και με ό,τι απέχει πολύ από το να είναι αστείο. Παρ’ όλ’ αυτά, το ίδιο ακριβώς λέω με κεκτημένη ταχύτητα και στον γιο μου: «Το μόνο που θέλω είναι να είσαι ευτυχισμένος!». Το λέω και το πιστεύω.
Την ώρα που σκέφτομαι για το πρώτο άρθρο της χρονιάς, έχω τρία αγόρια να κυκλοφορούν στο σπίτι. Καθόλου δεν μ’ ενοχλούν, ίσα ίσα μου δίνουν μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να αναβάλω το γράψιμο. Τα παρατηρώ. Τριγυρνούν και νιώθουν ασφαλή, με την πρωταρχική έννοια του όρου, δεν αισθάνονται να απειλούνται. Η φιλία τους τα ενσωματώνει σε ένα κουκούλι κοινωνικής ασφάλειας. Εχουν σημείο επαφής και επικοινωνούν λεκτικά χωρίς καμία ηλεκτρονική περίσπαση και τεχνητά τεχνολογικά διεγερτικά. Νιώθουν ασφάλεια χρονική. Η ζωή είναι μπροστά τους, αλλά αυτή τη στιγμή γνωρίζουν ότι έχουν ώρες, όλη τη μέρα, για παιχνίδι. Το παιχνίδι είναι ο στόχος τους, ο κοινός τους σκοπός που δίνει νόημα. Δεν υπάρχει άλλη προσδοκία πέρα από την πρόκληση και την απόλαυση του παιχνιδιού και έχουν την αυτονομία να επιλέξουν με τι θα καταπιαστούν. Μοιάζουν απορροφημένα στις ασχολίες τους. Ενίοτε ξεσπούν σε γέλια. Ολα γίνονται με ενδιαφέρον, με περιέργεια, με ενθουσιασμό και με σχετική ηρεμία ακόμη κι όταν κάποιος είναι ο χαμένος της παρτίδας. Ολα τούς φαίνονται φυσικά παρ’ όλα τα εμπόδια. Δείχνουν ικανοποιημένα και αισθάνονται ότι η μέρα τους έχει ροή, και πολλά μπορούν να επιτευχθούν. Αυτό κι αν είναι ευτυχία: ασφάλεια, φίλοι, δραστηριότητα με νόημα, αυτονομία, θετική προδιάθεση και ροή.
Πήρα τηλέφωνο τον φίλο και τον ρώτησα ευθέως: «Πες μου, πώς την αντιλαμβάνεσαι εσύ την ευτυχία;». «Nα είσαι σε αρμονία με ό,τι κάνεις και με τον εαυτό σου», μου απάντησε. Οι καλλιτέχνες, οι αθλητές, οι χειρουργοί, φαντάζομαι ότι συμβαίνει και σε πολλά άλλα επαγγέλματα (παρακαλώ, συμπληρώστε), έχουν το πλεονέκτημα να καταπιάνονται καθημερινά με κάτι που τους ωθεί να εστιάζουν και να βγαίνουν από τον εαυτό τους, σχεδόν να ξεφεύγουν από τον χρόνο. Βρίσκονται σε «μια ζώνη» συχνά υψηλής εσωτερικής πίεσης, που αποδίδει μεγάλη ικανοποίηση ιδιαίτερα όταν φτάνεις τις δυνατότητες στα όρια. Είναι ώρες τις οποίες μπορείς να πεις ότι σχεδόν είσαι ευτυχισμένος.
Εριξα μια ματιά στον πίνακα που έχω στην οθόνη του υπολογιστή (φωτ.) και αντιλήφθηκα γιατί τον έχω επιλέξει να με υποδέχεται το πρωί και με αποχαιρετάει κάποια αδιευκρίνιστη βραδινή ώρα. Αντικρίζω μια γυναίκα εναρμονισμένη. Διαβάζει με προσήλωση. Σε μια συνθήκη ισορροπημένης αγαλλίασης. Το αντίθετο θα έμοιαζε με αγωνία, με αποξένωση, με επιβολή. Βρίσκεται σε μια αταραξία, με την έννοια της γαλήνης και όχι της απάθειας. Είναι οικεία στο στοιχείο της, δηλαδή βρίσκεται στο σπίτι της. Αποπνέει μια εσωτερική ασφάλεια και αυτοπεποίθηση ακόμη κι αν υποθέσουμε ότι τα πράγματα δεν πάνε καλά στη ζωή της. Ποιος ξέρει… μπορεί να έχει αναπτύξει ένα επίπεδο ελέγχου στην εσωτερική της κατάσταση.
Εάν τα βάλω όλα μαζί βγάζω ένα μικρό, ελάχιστο συμπέρασμα. Οταν έχουν καλυφθεί οι πρωταρχικές ανάγκες και αποκλείοντας τα εξαιρετικά όπως ο έρωτας, που αναμφισβήτητα είναι η συγκλονιστικότερη ρηξικέλευθη κατάσταση ευτυχίας –για όσους αναρχικούς έχουν γερό στομάχι να τον κυνηγήσουν–, τι άλλο μου δίνει εμένα τεράστια χαρά; Αλλωστε, για ποιον άλλον μπορώ να μιλήσω για το τόσο προσωπικό και ευρύ θέμα; Είναι οι άνθρωποι, αναμφισβήτητα οι άνθρωποί μου, ο γιος μου και οι φίλοι με την αμοιβαία κατανόηση και το νοιάξιμο. Οι απρογραμμάτιστες συναναστροφές, οι συζητήσεις με νόημα με νέα πρόσωπα, ιδιαίτερα η στιγμή που επιτυγχάνεται αυτό το άνοιγμα που σμίγει. Στα καλύτερά μου βρίσκομαι όταν έχω μεγάλα χρονικά διαστήματα, κομμάτια χρόνου δραστήρια απορροφημένη σε ό,τι αγαπώ, στο διάβασμα και στο γράψιμο. Τότε που δεν υπάρχει καμία δυσφορία, καμία αμφιβολία, κανείς δισταγμός. Περιμένω φυσικά πάντα το μπόνους· τις καθημερινές μικροαπολαύσεις που ξεβράζει η ζωή γενναιόδωρα και αναπάντεχα.
* Η κ. Ελεάννα Βλαστού είναι συγγραφέας και ζει στο Λονδίνο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου