Τετάρτη 14 Ιουνίου 2023

Χόρχε Λουίς Μπόρχες: «Και μαθαίνεις …μαθαίνεις …με κάθε αντίο μαθαίνεις»

Χόρχε Λουίς Μπόρχες


Mε κάθε αντίο μαθαίνεις…

“Μετά από λίγο μαθαίνεις την ανεπαίσθητη διαφορά ανάμεσα στο να κρατάς το χέρι και να αλυσοδένεις μια ψυχή…
Και μαθαίνεις πως αγάπη δε σημαίνει στηρίζομαι και συντροφικότητα δε σημαίνει ασφάλεια
Και αρχίζεις να μαθαίνεις πως τα φιλιά δεν είναι συμβόλαια και τα δώρα δεν είναι υποσχέσεις
Και αρχίζεις να δέχεσαι τις ήττες σου με το κεφάλι ψηλά και τα μάτια ορθάνοιχτα
Με τη χάρη μιας γυναίκας και όχι με τη θλίψη ενός παιδιού
Και μαθαίνεις να φτιάχνεις όλους τους δρόμους σου στο Σήμερα, γιατί το έδαφος του Αύριο είναι πολύ ανασφαλές για σχέδια και τα όνειρα πάντα βρίσκουν τον τρόπο να γκρεμίζονται στη μέση της διαδρομής.

Μετά από λίγο καιρό μαθαίνεις.
Πως ακόμα κι η ζέστη του ήλιου μπορεί να σου κάνει κακό.
Έτσι φτιάχνεις τον κήπο σου εσύ αντί να περιμένεις κάποιον να σου φέρει λουλούδια
Και μαθαίνεις ότι, αλήθεια, μπορείς να αντέξεις
Και ότι, αλήθεια, έχεις δύναμη
Και ότι, αλήθεια, αξίζεις
Και μαθαίνεις. μαθαίνεις με κάθε αντίο μαθαίνεις..”


“Ποίημα στους φίλους”

Δεν μπορώ να σου δώσω λύσεις για όλα τα προβλήματα της ζωής σου, ούτε έχω απαντήσεις για τις αμφιβολίες και τους φόβους σου ˙ όμως μπορώ να σ’ ακούσω και να τα μοιραστώ μαζί σου.
Δεν μπορώ ν’ αλλάξω το παρελθόν ή το μέλλον σου. Όμως όταν με χρειάζεσαι θα είμαι εκεί μαζί σου.
Δεν μπορώ να αποτρέψω τα παραπατήματα σου. Μόνο μπορώ να σου προσφέρω το χέρι μου να κρατηθείς και να μη πέσεις.
Οι χαρές σου, οι θρίαμβοι και οι επιτυχίες σου δεν είναι δικές μου. Όμως ειλικρινά απολαμβάνω να σε βλέπω ευτυχισμένο.
Δεν μπορώ να περιορίσω μέσα σε όρια αυτά που πρέπει να πραγματοποιήσεις, όμως θα σου προσφέρω τον ελεύθερο χώρο που χρειάζεσαι για να μεγαλουργήσεις.
Δεν μπορώ να αποτρέψω τις οδύνες σου όταν κάποιες θλίψεις σου σκίζουν την καρδιά, όμως μπορώ να κλάψω μαζί σου και να μαζέψω τα κομμάτια της για να την φτιάξουμε ξανά πιο δυνατή.
Δεν μπορώ να σου πω ποιος είσαι ούτε ποιος πρέπει να γίνεις. Μόνο μπορώ να σ` αγαπώ όπως είσαι και να είμαι φίλος σου.
Αυτές τις μέρες σκεφτόμουν τους φίλους μου και τις φίλες μου, δεν ήσουν πάνω ή κάτω ή στη μέση.
Δεν ήσουν πρώτος ούτε τελευταίος στη λίστα. Δεν ήσουν το νούμερο ένα ούτε το τελευταίο.
Να κοιμάσαι ευτυχισμένος. Να εκπέμπεις αγάπη. Να ξέρεις ότι είμαστε εδώ περαστικοί.
Ας βελτιώσουμε τις σχέσεις με τους άλλους.
Να αρπάζουμε τις ευκαιρίες. Να ακούμε την καρδιά μας. Να εκτιμούμε τη ζωή.
Πάντως δεν έχω την αξίωση να είμαι ο πρώτος, ο δεύτερος ή ο τρίτος στη λίστα σου.
Μου αρκεί που με θέλεις για φίλο.
Ευχαριστώ που είμαι.

(Χόρχε Λουίς Μπόρχες, Ποιήματα, μετάφρ. Δ. Καλομοίρης , Ελληνικά Γράμματα, 1995)


Αν ζούσα τη ζωή ξανά


Αν μπορούσα τη ζωή μου να ζήσω εξ’ αρχής,
στην επόμενη θα προσπαθούσα να κάνω λάθη πιο πολλά.
Τέλειος τόσο να ‘μαι δεν θα προσπαθούσα
και πιότερη ξεκούραση θ’ αποζητούσα.
Ανόητος θα ήμουν πιο πολύ απ’ ό,τι υπήρξα
και λίγα πράγματα στα σοβαρά θα έπαιρνα.
Πιο λίγο την υγεία μου θα πρόσεχα,
περισσότερο τον κίνδυνο θ’ αποζητούσα,
ταξίδια πιο πολλά θα έκανα.
Πιότερα δειλινά θ’ ατένιζα,
σε περισσότερα βουνά θ’ ανέβαινα,
σε περισσότερα ποτάμια θα βουτούσα.
Σε τόπους νέους πιο πολλούς θα πήγαινα,
θα ‘τρωγα παγωτά περισσότερα, λιγότερα κουκιά.
Προβλήματα θα είχα πιο πολλά πραγματικά
από εκείνα που στη φαντασία μόνο υπάρχουν.

Ήμουν απ’ τους ανθρώπους που έζησαν λογικά
και γόνιμα της ζωής κάθε στιγμή.
Είχα, βεβαίως, και στιγμές ευτυχισμένες.
Αν όμως ξαναγύριζα θα προσπαθούσα
μονάχα τις καλές στιγμές να έχω.

Γιατί, αν δεν το ξέρετε, μόνο από τούτες είν’ η ζωή φτιαγμένη:
από στιγμές. Το τώρα μην το χάνετε λοιπόν.

Ήμουνα ένας απ’ αυτούς που ποτέ τους,
πουθενά χωρίς θερμόμετρο δεν πάνε,
χωρίς τη θερμοφόρα,
χωρίς ομπρέλα κι αλεξίπτωτο.
Αν ζούσα τη ζωή ξανά, μ’ αποσκευές πιο λίγες θα ταξίδευα.

Αν ζούσα τη ζωή ξανά,
ξυπόλυτος θ’ άρχιζα να βαδίζω απ’ την αρχή της Άνοιξης
και θα συνέχιζα ξυπόλυτος ώς του φθινόπωρου το τέλος.
Πιότερες ώρες με τα περιστρεφόμενα αλογάκια θα βολτάριζα,
θ’ ατένιζα περισσότερες αυγές,
με περισσότερα παιδιά θα έπαιζα,
μια δεύτερη ζωή μπροστά μου αν είχα.

Μα είμαι, βλέπετε, ετών ογδόντα πέντε
και ξέρω πως πεθαίνω.

Jorge Luis Borges

Αφορισμοί

★ Παράδεισος και η κόλαση μου φαίνονται δυσανάλογοι. Οι πράξεις των ανθρώπων δεν αξίζουν τόσο.
★ Κάθε ζωή διαμορφώνεται από μια μοναδική στιγμή, τη στιγμή που ο άνθρωπος συνειδητοποιεί, μια για πάντα, ποιος είναι.
★ Να είμαι μαζί σου και να μην είμαι μαζί σου είναι ο μόνος τρόπος που έχω για να μετρώ τον χρόνο.
★ Πάντα φανταζόμουν τον παράδεισο σαν ένα είδος βιβλιοθήκης.
★ Περπατώ στις συνοικίες μέσα στη μοναξιά της νύχτας και σκέφτομαι πως η νύχτα μας αρέσει γιατί αφαιρεί τις περιττές λεπτομέρειες, όπως ακριβώς κάνει και η μνήμη.
★ Αποφάσισα πολλές φορές να ασχοληθώ με τη μεταφυσική, αλλά με διέκοπτε η ευτυχία.
★ Το γράψιμο δεν είναι τίποτε άλλο από ένα κατευθυνόμενο όνειρο.
★ Χτίζεις στην άμμο και χτίζοντας και ξαναχτίζοντας κάνεις την άμμο πέτρα.
★ Ο χρόνος είναι η τίγρη που με καταβροχθίζει, αλλά εγώ είμαι η τίγρη.
★ Είναι άσκοπο να γράφει κανείς τεράστια βιβλία αναπτύσσοντας σε 500 σελίδες μια ιδέα που μπορεί κάλλιστα να αποδοθεί σε πέντε λεπτά κουβέντας.
★ Το ποδόσφαιρο είναι δημοφιλές επειδή η βλακεία είναι δημοφιλής.
★ Δεν είναι κομψό για έναν τζέντλεμαν, να υποστηρίζει οτιδήποτε άλλο εκτός από μια χαμένη υπόθεση.
★ Έκανε παρέα με πόρνες και με ποιητές… ακόμα και με άτομα πολύ χειρότερα.
★ Φυτέψτε τους δικούς σας κήπους και στολίστε μόνοι σας την ψυχή σας αντί να περιμένετε κάποιον άλλο να σας φέρει λουλούδια.
★ Δεν υπάρχει τρόπος να γνωρίζω αν τα γεγονότα που θα σας διηγηθώ είναι τα αίτια ή τα αποτελέσματα.
★ Ο θάνατος είναι το άπειρο που πλησιάζει.
★ Τίποτα δεν είναι χτισμένο πάνω σε βράχο. Όλα χτίζονται στην άμμο, αλλά πρέπει να χτίζουμε σαν η άμμος να ήταν βράχος.
★ Το πρωτότυπο δεν είναι ποτέ πιστό στη μετάφραση.
★ Η αμφιβολία είναι ένα από τα ονόματα της ευφυΐας.
★ Η ίδια η ζωή είναι αφορισμός.
★ Το έργο που έχω αναλάβει δεν είναι πραγματικά δύσκολο, μόνο που θα ‘πρεπε να είμαι αθάνατος για να το φέρω εις πέρας.
★ Μακάρι να υπάρχει παράδεισος ακόμα κι αν η θέση μου είναι στην κόλαση.
★ Ο χειρότερος λαβύρινθος δεν είναι εκείνος με το περίπλοκο σχέδιο που μπορεί να μας παγιδεύσει για πάντα, αλλά μια μοναδική και τέλεια ευθεία γραμμή.
★ Δεν υπάρχει λόγος να χτίσουμε έναν λαβύρινθο όταν ολόκληρο το σύμπαν είναι ένας λαβύρινθος.
★ Δεχόμαστε την πραγματικότητα τόσο εύκολα ίσως επειδή διαισθανόμαστε ότι τίποτα δεν είναι πραγματικό.
★ Ο Μύθος είναι στην αρχή της λογοτεχνίας και επίσης στο τέλος της.
★★ Τα γηρατειά (όπως τα αποκαλούν οι άλλοι)
μπορεί και να ‘ναι ο καιρός της ευτυχίας μας.
Το ζώο έχει πια πεθάνει η πεθαίνει όπου να ‘ναι.
Απομένει μονάχα ο άνθρωπος και η ψυχή του.

Βιογραφικό: Ο Χόρχε Λουίς Μπόρχες (1899-1986) γεννήθηκε στο Μπουένος Άιρες της Αργεντινής. Ήταν απόγονος αγωνιστών για τη χειραφέτηση της Αργεντινής, ενώ ο πατέρας του ήταν δικηγόρος και καθηγητής ψυχολογίας σε ξενόγλωσση παιδαγωγική σχολή.

Από παιδί ακόμα ο Χόρχε Λουίς Μπόρχες ήταν δίγλωσσος, αφού παράλληλα με τα ισπανικά, η αγγλόφωνη γιαγιά του του μάθαινε να μιλά και να γράφει την αγγλική γλώσσα. Ο μικρός δήλωσε στον πατέρα του ότι ήθελε να γίνει συγγραφέας και σε ηλικία επτά χρόνων σύνταξε στα ελληνικά μια σύνοψη της ελληνικής μυθολογίας. Οκτώ χρονών γράφει το πρώτο διήγημά του, ενώ ένα χρόνο αργότερα μεταφράζει και δημοσιεύει τον «Ευτυχισμένο πρίγκιπα» του Όσκαρ Ουάιλντ.

Εξαιτίας μιας πάθησης στα μάτια του, που θα τον οδηγήσει προοδευτικά σε πλήρη τύφλωση, η οικογένεια Μπόρχες εγκαθίσταται στη Γενεύη, όπου ο Χόρχε Λουίς εγκαινιάζει της λυκειακές σπουδές του και αποκτά μια υψηλού επιπέδου μόρφωση, καθώς τελειοποιεί τις γνώσεις στην αγγλική, γαλλική και γερμανική γλώσσα. Ανακαλύπτει την εξπρεσσιονιστική ποίηση, τη γερμανική φιλοσοφία, τελειοποιεί τα λατινικά του και το 1919 εγκατεστημένος στη Μαγιόρκα της Ισπανίας ολοκληρώνει την πρώτη ποιητική συλλογή του «Οι κόκκινοι ρυθμοί» όπου είναι φανερός ο θαυμασμός για την επανάσταση των μπολσεβίκων στη Ρωσία.

Η οικογένεια των Μπόρχες, έπειτα από πολλές προσωρινές διαμονές και πολλά ταξίδια στην Ευρώπη, επιστρέφουν το 1921 στο Μπουένος Άιρες, όπου και θα παραμείνει. Τώρα ο Μπόρχες ανακαλύπτει τις φτωχογειτονιές της γενέτειράς του με τους compafritos («μόρτες»), γράφει ποιήματα, διηγήματα, δοκίμια και «φαντασίες», ιδρύει διάφορα περιοδικά, παίρνει μέρος σε λογοτεχνικούς ομίλους και από το 1925, που θα δημοσιεύσει την ποιητική συλλογή «Η απέναντι Σελήνη» και τα δοκίμια «Έρευνες», θα δίνει το λογοτεχνικό παρόν με ένα έως δύο έργα το χρόνο, μέχρι το 1985 που θα δημοσιευθεί και η τελευταία ποιητική συλλογή του, «Οι συνωμότες».

Ο Μπόρχες πέθανε στις 14 Ιουνίου του 1986 στη Γενεύη.



Πηγή:.alt.gr, awakengr.com



Η Σφήκα: Επιλογές




Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου