Σημαντικές επιπτώσεις στην υγεία των λαϊκών οικογενειών και των παιδιών τους έχει η ακρίβεια στα βασικά διατροφικά καταναλωτικά προϊόντα, αφού οι ανατιμήσεις έχουν αλλάξει άρδην τις συνήθειές τους και έτσι εξαναγκάζονται να επιλέγουν προϊόντα με χαμηλότερη θρεπτική αξία. Αυτό προκύπτει από στοιχεία του Ινστιτούτου Ερευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ), που σοκάρουν και είναι ενδεικτικά της κατάστασης των νοικοκυριών εν έτει 2023...
Συγκεκριμένα, όπως προκύπτει από τα στοιχεία, η ακρίβεια στα λαχανικά, στα φρούτα, στο ελαιόλαδο, στα γαλακτοκομικά προϊόντα, αλλά και στο κρέας, έχει στρέψει τους καταναλωτές κατά κύριο λόγο στους υδατάνθρακες (μακαρόνια, ρύζι), ενώ εύρημα της έρευνας δείχνει ότι στην κατανάλωση αλκοόλ, παρά τις ανατιμήσεις, παρατηρείται αύξηση.
Αυτές οι αλλαγές αφορούν στις διατροφικές συνήθειες την τελευταία δεκαετία. Αποτυπώνουν μια κατάσταση που διαρκώς εντείνεται και δείχνουν ότι η κατά κεφαλήν δαπάνη σε είδη παντοπωλείου διαμορφώθηκε το 2022 στα 1.825 ευρώ, μειωμένη κατά 5,8% σε σχέση με το 2009, τη χρονιά πριν την έναρξη της καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης. Σε σχέση με το 2021, η συνολική δαπάνη σε είδη παντοπωλείου αυξήθηκε κατά 3,10%, κάτι που αποδίδεται, σύμφωνα με το ΙΕΛΚΑ, στον συνδυασμό των ανατιμήσεων και της μείωσης στον όγκο αγορών των νοικοκυριών.
Με βάση τα στοιχεία αυτά, εκτιμάται ότι η συνολική δαπάνη των Ελλήνων για είδη παντοπωλείου το 2022 ανέρχεται σε 20,28 δισ. ευρώ και αφορά μόνο στα είδη παντοπωλείου (π.χ. δεν περιλαμβάνονται λοιπά είδη που βρίσκονται σε καταστήματα σούπερ μάρκετ, όπως γραφική ύλη, είδη για κατοικίδια, βρεφικό γάλα, είδη bazaar, καλλυντικά, καπνός κ.λπ.).
Τα στοιχεία της μηνιαίας χρηματικής δαπάνης δείχνουν αύξηση στη δαπάνη των αγορών σε βασικές πηγές υδατανθράκων, ενδεικτικά αύξηση της δαπάνης για ψωμί και είδη αρτοποιίας 12%. Επίσης, δείχνουν μείωση της δαπάνης για πηγές πρωτεΐνης (ενδεικτικά, στο μοσχαρίσιο κρέας μείωση 18% και στο κρέας από αιγοπρόβατα μείωση 40%), μείωση της δαπάνης σε γαλακτοκομικά (στο νωπό φρέσκο γάλα μείωση 30%), μείωση της δαπάνης για ελαιόλαδο 17%, μείωση της δαπάνης για φρούτα 7%, για λαχανικά 43%, αλλά αύξηση στα όσπρια κατά 44% και στους ξηρούς καρπούς κατά 48%. Μείωση καταγράφεται στη δαπάνη για μη αλκοολούχα ποτά κατά 9%, αλλά αύξηση της δαπάνης για αλκοολούχα ποτά κατά 68%.
Επιπλέον, τα στοιχεία της μηνιαίας κατανάλωσης σε ποσότητες καταγράφουν μεγάλες μεταβολές πλέον σε επίπεδο διατροφής. Συγκεκριμένα, καταγράφεται σταθερή τάση στις κύριες πηγές υδατανθράκων, με τη μηνιαία κατανάλωση κατά κεφαλήν σε ψωμί και είδη αρτοποιίας να παρουσιάζει μείωση κατά 6% σε περίπου 4 κιλά μηνιαίως. Επίσης, μείωση στην κατανάλωση των βασικών ζωικών πρωτεϊνών κατά περίπου 16%, με περίπου 1 κιλό λιγότερο κρέας μηνιαίως, με εξαίρεση τα πουλερικά τα οποία παρουσιάζουν αύξηση (είναι άλλωστε πιο οικονομική λύση).
Αύξηση παρουσιάζουν οι φυτικές πρωτεΐνες και ειδικά τα όσπρια. Την ίδια ώρα, μείωση καταγράφεται στα γαλακτοκομικά και ιδιαίτερα στο φρέσκο γάλα κατά 41%, με εξαίρεση το γάλα με χαμηλά λιπαρά και τα αυγά, μείωση στην κατανάλωση ελαιόλαδου κατά περίπου 30%, μείωση στα φρέσκα φρούτα και τα λαχανικά κατά 15% περίπου, με μείωση κατά 1 κιλό λιγότερο ανά μήνα τόσο σε φρούτα όσο και σε λαχανικά, κάτι που όμως εν μέρει αποδίδεται στη σπατάλη τροφίμων της δεκαετίας του 2000.
Επίσης, καταγράφεται αύξηση για τα αλκοολούχα ποτά, κάτι που σχετίζεται όμως με μεγαλύτερη κατανάλωση κατ' οίκον έναντι της κατανάλωσης σε χώρους εστίασης.
Σε ό,τι αφορά τη μέση τιμή που πληρώνει ο καταναλωτής το 2022 σε σχέση με το 2009, όπως προκύπτει από την έρευνα, οι μεγαλύτερες αυξήσεις καταγράφονται στους ξηρούς καρπούς κατά 61%, στα μαρούλια κατά 64% και στον καφέ κατά 54%, ενώ οι μεγαλύτερες μειώσεις καταγράφονται στο συντηρημένο γάλα (-18%), στα μεταλλικά νερά (-30%) και στα πουλερικά (-4%).
Να σημειωθεί, παράλληλα, ότι τα τελευταία χρόνια, η κάλυψη των αναγκών των νοικοκυριών από ίδια παραγωγή, η οποία αφορά κατά κανόνα στις αγροτικές περιοχές, έχει μειωθεί σημαντικά, με εξαίρεση μεμονωμένα προϊόντα και κυρίως το ελαιόλαδο.
Στο μεταξύ, σήμερα ξεκινάει η διάθεση του πετρελαίου θέρμανσης, με τιμή εκκίνησης 1,4 ευρώ το λίτρο και με τις «οριζόντιες» επιδοτήσεις να έχουν αποσυρθεί απ' την κυβέρνηση. Συγκριτικά με τον Οκτώβριο του 2022, η φετινή τιμή έναρξης του πετρελαίου θέρμανσης κινείται στα ίδια επίπεδα, αν και σε σχέση με τον Απρίλιο του 2022 καταγράφεται υψηλότερη κατά 23 λεπτά/λίτρο, αφού πέρυσι η τιμή του πετρελαίου θέρμανσης έκλεισε στα 1,20 ευρώ/λίτρο.
Πηγή: rizospastis.gr
Η Σφήκα: Επιλογές
Συγκεκριμένα, όπως προκύπτει από τα στοιχεία, η ακρίβεια στα λαχανικά, στα φρούτα, στο ελαιόλαδο, στα γαλακτοκομικά προϊόντα, αλλά και στο κρέας, έχει στρέψει τους καταναλωτές κατά κύριο λόγο στους υδατάνθρακες (μακαρόνια, ρύζι), ενώ εύρημα της έρευνας δείχνει ότι στην κατανάλωση αλκοόλ, παρά τις ανατιμήσεις, παρατηρείται αύξηση.
Αυτές οι αλλαγές αφορούν στις διατροφικές συνήθειες την τελευταία δεκαετία. Αποτυπώνουν μια κατάσταση που διαρκώς εντείνεται και δείχνουν ότι η κατά κεφαλήν δαπάνη σε είδη παντοπωλείου διαμορφώθηκε το 2022 στα 1.825 ευρώ, μειωμένη κατά 5,8% σε σχέση με το 2009, τη χρονιά πριν την έναρξη της καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης. Σε σχέση με το 2021, η συνολική δαπάνη σε είδη παντοπωλείου αυξήθηκε κατά 3,10%, κάτι που αποδίδεται, σύμφωνα με το ΙΕΛΚΑ, στον συνδυασμό των ανατιμήσεων και της μείωσης στον όγκο αγορών των νοικοκυριών.
Με βάση τα στοιχεία αυτά, εκτιμάται ότι η συνολική δαπάνη των Ελλήνων για είδη παντοπωλείου το 2022 ανέρχεται σε 20,28 δισ. ευρώ και αφορά μόνο στα είδη παντοπωλείου (π.χ. δεν περιλαμβάνονται λοιπά είδη που βρίσκονται σε καταστήματα σούπερ μάρκετ, όπως γραφική ύλη, είδη για κατοικίδια, βρεφικό γάλα, είδη bazaar, καλλυντικά, καπνός κ.λπ.).
Τα στοιχεία της μηνιαίας χρηματικής δαπάνης δείχνουν αύξηση στη δαπάνη των αγορών σε βασικές πηγές υδατανθράκων, ενδεικτικά αύξηση της δαπάνης για ψωμί και είδη αρτοποιίας 12%. Επίσης, δείχνουν μείωση της δαπάνης για πηγές πρωτεΐνης (ενδεικτικά, στο μοσχαρίσιο κρέας μείωση 18% και στο κρέας από αιγοπρόβατα μείωση 40%), μείωση της δαπάνης σε γαλακτοκομικά (στο νωπό φρέσκο γάλα μείωση 30%), μείωση της δαπάνης για ελαιόλαδο 17%, μείωση της δαπάνης για φρούτα 7%, για λαχανικά 43%, αλλά αύξηση στα όσπρια κατά 44% και στους ξηρούς καρπούς κατά 48%. Μείωση καταγράφεται στη δαπάνη για μη αλκοολούχα ποτά κατά 9%, αλλά αύξηση της δαπάνης για αλκοολούχα ποτά κατά 68%.
Επιπλέον, τα στοιχεία της μηνιαίας κατανάλωσης σε ποσότητες καταγράφουν μεγάλες μεταβολές πλέον σε επίπεδο διατροφής. Συγκεκριμένα, καταγράφεται σταθερή τάση στις κύριες πηγές υδατανθράκων, με τη μηνιαία κατανάλωση κατά κεφαλήν σε ψωμί και είδη αρτοποιίας να παρουσιάζει μείωση κατά 6% σε περίπου 4 κιλά μηνιαίως. Επίσης, μείωση στην κατανάλωση των βασικών ζωικών πρωτεϊνών κατά περίπου 16%, με περίπου 1 κιλό λιγότερο κρέας μηνιαίως, με εξαίρεση τα πουλερικά τα οποία παρουσιάζουν αύξηση (είναι άλλωστε πιο οικονομική λύση).
Αύξηση παρουσιάζουν οι φυτικές πρωτεΐνες και ειδικά τα όσπρια. Την ίδια ώρα, μείωση καταγράφεται στα γαλακτοκομικά και ιδιαίτερα στο φρέσκο γάλα κατά 41%, με εξαίρεση το γάλα με χαμηλά λιπαρά και τα αυγά, μείωση στην κατανάλωση ελαιόλαδου κατά περίπου 30%, μείωση στα φρέσκα φρούτα και τα λαχανικά κατά 15% περίπου, με μείωση κατά 1 κιλό λιγότερο ανά μήνα τόσο σε φρούτα όσο και σε λαχανικά, κάτι που όμως εν μέρει αποδίδεται στη σπατάλη τροφίμων της δεκαετίας του 2000.
Επίσης, καταγράφεται αύξηση για τα αλκοολούχα ποτά, κάτι που σχετίζεται όμως με μεγαλύτερη κατανάλωση κατ' οίκον έναντι της κατανάλωσης σε χώρους εστίασης.
Σε ό,τι αφορά τη μέση τιμή που πληρώνει ο καταναλωτής το 2022 σε σχέση με το 2009, όπως προκύπτει από την έρευνα, οι μεγαλύτερες αυξήσεις καταγράφονται στους ξηρούς καρπούς κατά 61%, στα μαρούλια κατά 64% και στον καφέ κατά 54%, ενώ οι μεγαλύτερες μειώσεις καταγράφονται στο συντηρημένο γάλα (-18%), στα μεταλλικά νερά (-30%) και στα πουλερικά (-4%).
Να σημειωθεί, παράλληλα, ότι τα τελευταία χρόνια, η κάλυψη των αναγκών των νοικοκυριών από ίδια παραγωγή, η οποία αφορά κατά κανόνα στις αγροτικές περιοχές, έχει μειωθεί σημαντικά, με εξαίρεση μεμονωμένα προϊόντα και κυρίως το ελαιόλαδο.
Στο μεταξύ, σήμερα ξεκινάει η διάθεση του πετρελαίου θέρμανσης, με τιμή εκκίνησης 1,4 ευρώ το λίτρο και με τις «οριζόντιες» επιδοτήσεις να έχουν αποσυρθεί απ' την κυβέρνηση. Συγκριτικά με τον Οκτώβριο του 2022, η φετινή τιμή έναρξης του πετρελαίου θέρμανσης κινείται στα ίδια επίπεδα, αν και σε σχέση με τον Απρίλιο του 2022 καταγράφεται υψηλότερη κατά 23 λεπτά/λίτρο, αφού πέρυσι η τιμή του πετρελαίου θέρμανσης έκλεισε στα 1,20 ευρώ/λίτρο.
Πηγή: rizospastis.gr
Η Σφήκα: Επιλογές
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου