Γελωτοποιός
Η Τεμπλ Γκράντιν είναι μια μεγαλοφυής γυναίκα, που τυχαίνει να είναι αυτιστική. (διαβάστε το «Ο θαυμαστός αυτιστικός κόσμος της Τεμπλ Γκράντιν http://sanejoker.info/2014/01/brave-autistic-world-of-temple-grandin.html)
Η ίδια ισχυρίζεται ότι ο τρόπος που σκέφτεται μοιάζει περισσότερο μ” εκείνο των ζώων, παρά των ανθρώπων. Κι αυτό γιατί η Τεμπλ σκέφτεται με εικόνες -και τις μεταφράζει σε λέξεις για να επικοινωνήσει μ” εμάς.
Επιπλέον η Τεμπλ αντιλαμβάνεται τον κόσμο ως ένα σύνολο από λεπτομέρειες και ειδικές περιπτώσεις, σε αντίθεση μ” εμάς που γενικεύουμε ασύστολα, σύμφωνα με τις ήδη υπάρχουσες εμπειρίες και πεποιθήσεις.
Στο βιβλίο της «Τα ζώα σε μετάφραση» παρουσιάζει μια υπόθεση διαστρέβλωσης της φύσης, προς χάρη του κέρδους.
Κάλεσαν την Τεμπλ, ως «ντετέκτιβ ζώων», να εξιχνιάσει μια σειρά από εγκλήματα σ” ένα μεγάλο ορνιθοτροφείο.
Εκεί βρέθηκε μπρος σε μια παράξενη κατάσταση. Οι κόκορες επιτίθονταν στις κότες και τις ξέσχιζαν, με τα νύχια και το ράμφος τους. Τουλάχιστον οι μισοί κόκορες είχαν παρουσιάσει την ίδια συμπεριφορά, κι όπως ήταν φυσικό οι ιδιοκτήτες ήθελαν να προστατέψουν την περιουσία τους.
Η Τεμπλ πρώτα επικοινώνησε με φίλους της που είχαν μικρά αγροκτήματα, για να μάθει αν είχαν παρατηρήσει παρόμοια συμπεριφορά.
Όλοι αρνήθηκαν. Οι κόκορες δεν σκοτώνουν τις κότες. Μπορεί δύο αρσενικά να αναμετρηθούν για την αρχηγία, αλλά κι αυτά σπάνια φτάνουν στο φόνο του ηττημένου.
Όμως να σκοτώσεις μια κότα απ” το χαρέμι σου είναι ενάντια στο βιολογικό σου συμφέρον. Αν συνέβαινε στη φύση δεν θα υπήρχαν κοτόπουλα.
Έπειτα η Τεμπλ παρατήρησε τη συμπεριφορά των αρσενικών στο ορνιθοτροφείο.
Όταν κάποιος κόκορας θέλει να βατέψει μια κότα την πλησιάζει και κάνει ένα τελετουργικό ερωτοτροπίας, έναν χορό. Αυτό οι ηθολόγοι το ονομάζουν σταθερό πρότυπο συμπεριφοράς.
Μπορείτε να το φανταστείτε σαν το φλέρτ των ανθρώπων.
Αυτός ο χορός ενεργοποιεί ένα άλλο σταθερό πρότυπο συμπεριφοράς, στο μυαλό της κότας. Παίρνει την κατάλληλη θέση κι αποδέχεται να την καβαλήσει ο κόκορας. (Στους ανθρώπους η διαδικασία είναι πιο πολύπλοκη).
Όμως αυτόν τον χορό τον έκαναν μόνο οι φυσιολογικοί κόκορες. Οι «δολοφόνοι» παρέλειπαν το στάδιο της ερωτοτροπίας κι επιτίθονταν στις κότες για να τις καβαλήσουν.
Εκείνες, που δεν είχαν σαγηνευτεί, αντιδρούσαν σαν να δέχονταν επίθεση (όπως πραγματικά συνέβαινε). Κι ο κόκορας τις σκότωνε.
Ανθρωπομορφικά ήταν κόκορες-βιαστές.
Γιατί όμως είχε συμβεί αυτό;
Όπως είναι εύκολο να καταλάβεις ευθυνόταν ο άνθρωπος. Προκειμένου να βελτιώσουν τη ράτσα οι ιδιοκτήτες έκαναν επιλεγμένη αναπαραγωγή.
Ήθελαν κοτόπουλα που να αναπτύσσονται πιο γρήγορα, να γίνονται πιο μεγάλα και να έχουν περισσότερο στήθος (λευκό κρέας).
Επέλεγαν τις μεγαλύτερες κότες και τις ζευγάρωναν με τους μεγαλύτερους κόκορες.
Η «γενιά της κότας» είναι μόλις πέντε μήνες (μετά από τόσο καιρό η κότα είναι έτοιμη να γονιμοποιηθεί).
Σε δέκα χρόνια είχαν γεννηθεί 24 νέες γενιές και υπήρχαν νέα, βελτιωμένα, θαυμαστά κοτόπουλα, που με δυσκολία περπατούσαν, αλλά μεγάλωναν γρήγορα κι είχαν πολύ λευκό κρέας.
Όμως οι ορνιθοτρόφοι αγνοούσαν μια βασική παράμετρο της γενετικής:
Κάθε χαρακτηριστικό της εμφάνισης (φαινότυπος) εξαρτάται από πολλά γονίδια (γονότυπος).
Τα κοτόπουλα με μεγάλο στήθος και γρήγορη ανάπτυξη ήταν διαταραγμένα γονιδιακά. Σε μια γενιά -ή δέκα- αυτή η διαταραχή δεν είχε επιπτώσεις στη συμπεριφορά.
Αλλά μετά από δέκα χρόνια η γονιδιακή διαστρέβλωση εμφανίστηκε.
Τα υβρίδια «ξέχασαν» να φλερτάρουν και ξεκίνησαν να βιάζουν.
Στον άνθρωπο μια τέτοια γονιδιακή διαστρέβλωση θα χρειαζόταν τουλάχιστον 300 χρόνια «ευγονικής» (αν υποθέσουμε ότι θα γονιμοποιούσαμε τα υποκείμενα από την ηλικία των 14 ετών).
Όμως ο άνθρωπος δεν είναι κοτόπουλο. Ο εγκέφαλος του δεν λειτουργεί μόνο με σταθερά πρότυπα συμπεριφοράς, αφού υπάρχει ο νεοφλοιός.
Ο νεοφλοιός είναι αυτός που μας οδήγησε στην κλασική μουσική, στον απειροστικό λογισμό και στην ατομική βόμβα.
Ο «ανώτερος» νους μας κάνει να είμαστε πολύ ευαίσθητοι στις κοινωνικές/πολιτισμικές αλλαγές.
Οι άνθρωποι που ζούσαν στο Ακρωτήρι της Θήρας δεν διαφέρουν γονιδιακά από τους σύγχρονους ανθρώπους. Όμως είναι τόσο ξένοι.
Σκεφτείτε πόσο άλλαξε ο άνθρωπος, πόσο αλλάξαμε εμείς, από την επικράτηση του διαδικτύου.
Μέσα σε μια γενιά τα πάντα είναι διαφορετικά: Η κοινωνικοποίηση, το φλερτ, το σεξ, η πολιτική, η επανάσταση, η λογοτεχνία, η μουσική, η επιστήμη, ο κόσμος.
Μέσα σε μια γενιά το περιβάλλον άλλαξε τις συνήθειες μας, άλλαξε τη συμπεριφορά μας.
Γονιδιακά είμαστε ίδιοι, αλλά ο νεοφλοιός αναπροσαρμόστηκε.
Οι άνθρωποι αναδιαμορφώνουν το περιβάλλον τους και αναδομούνται μέσα σ” αυτό.
Το τι θα προκύψει, βιαστές ή εραστές, είναι θέμα το οποίο πιθανότατα δεν μπορούμε να προβλέψουμε.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Εν κατακλείδι:
Πριν εκατό χρόνια η Τεμπλ Γκράντιν, ως αυτιστική, όχι μόνο δεν θα είχε καταφέρει να πάρει διδακτορικό, αλλά πιθανότατα θα ήταν κλειδωμένη σ” ένα άσυλο ή σ” ένα δωμάτιο. Δεν θα είχε γράψει βιβλία, δεν θα είχε προσφέρει τίποτα.
Όσο η κοινωνία ευνοεί (ή έστω επιτρέπει) την ύπαρξη της Ποικιλότητας εξελίσσεται.
Αν στηρίζεται στα δόγματα της σταθερότητας και του αποκλεισμού ή της φυλετικής καθαρότητας υποβαθμίζεται.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Διαβάστε το υπέροχο βιβλίο της Τεμπλ Γκράντιν «Τα ζώα σε μετάφραση», εκδόσεις Polaris, μτφ Ασημίνα Μητσομπόνου
Η Τεμπλ Γκράντιν είναι μια μεγαλοφυής γυναίκα, που τυχαίνει να είναι αυτιστική. (διαβάστε το «Ο θαυμαστός αυτιστικός κόσμος της Τεμπλ Γκράντιν http://sanejoker.info/2014/01/brave-autistic-world-of-temple-grandin.html)
Η ίδια ισχυρίζεται ότι ο τρόπος που σκέφτεται μοιάζει περισσότερο μ” εκείνο των ζώων, παρά των ανθρώπων. Κι αυτό γιατί η Τεμπλ σκέφτεται με εικόνες -και τις μεταφράζει σε λέξεις για να επικοινωνήσει μ” εμάς.
Επιπλέον η Τεμπλ αντιλαμβάνεται τον κόσμο ως ένα σύνολο από λεπτομέρειες και ειδικές περιπτώσεις, σε αντίθεση μ” εμάς που γενικεύουμε ασύστολα, σύμφωνα με τις ήδη υπάρχουσες εμπειρίες και πεποιθήσεις.
Στο βιβλίο της «Τα ζώα σε μετάφραση» παρουσιάζει μια υπόθεση διαστρέβλωσης της φύσης, προς χάρη του κέρδους.
~~{}~~
Κάλεσαν την Τεμπλ, ως «ντετέκτιβ ζώων», να εξιχνιάσει μια σειρά από εγκλήματα σ” ένα μεγάλο ορνιθοτροφείο.
Εκεί βρέθηκε μπρος σε μια παράξενη κατάσταση. Οι κόκορες επιτίθονταν στις κότες και τις ξέσχιζαν, με τα νύχια και το ράμφος τους. Τουλάχιστον οι μισοί κόκορες είχαν παρουσιάσει την ίδια συμπεριφορά, κι όπως ήταν φυσικό οι ιδιοκτήτες ήθελαν να προστατέψουν την περιουσία τους.
Η Τεμπλ πρώτα επικοινώνησε με φίλους της που είχαν μικρά αγροκτήματα, για να μάθει αν είχαν παρατηρήσει παρόμοια συμπεριφορά.
Όλοι αρνήθηκαν. Οι κόκορες δεν σκοτώνουν τις κότες. Μπορεί δύο αρσενικά να αναμετρηθούν για την αρχηγία, αλλά κι αυτά σπάνια φτάνουν στο φόνο του ηττημένου.
Όμως να σκοτώσεις μια κότα απ” το χαρέμι σου είναι ενάντια στο βιολογικό σου συμφέρον. Αν συνέβαινε στη φύση δεν θα υπήρχαν κοτόπουλα.
~~
Έπειτα η Τεμπλ παρατήρησε τη συμπεριφορά των αρσενικών στο ορνιθοτροφείο.
Όταν κάποιος κόκορας θέλει να βατέψει μια κότα την πλησιάζει και κάνει ένα τελετουργικό ερωτοτροπίας, έναν χορό. Αυτό οι ηθολόγοι το ονομάζουν σταθερό πρότυπο συμπεριφοράς.
Μπορείτε να το φανταστείτε σαν το φλέρτ των ανθρώπων.
Αυτός ο χορός ενεργοποιεί ένα άλλο σταθερό πρότυπο συμπεριφοράς, στο μυαλό της κότας. Παίρνει την κατάλληλη θέση κι αποδέχεται να την καβαλήσει ο κόκορας. (Στους ανθρώπους η διαδικασία είναι πιο πολύπλοκη).
Όμως αυτόν τον χορό τον έκαναν μόνο οι φυσιολογικοί κόκορες. Οι «δολοφόνοι» παρέλειπαν το στάδιο της ερωτοτροπίας κι επιτίθονταν στις κότες για να τις καβαλήσουν.
Εκείνες, που δεν είχαν σαγηνευτεί, αντιδρούσαν σαν να δέχονταν επίθεση (όπως πραγματικά συνέβαινε). Κι ο κόκορας τις σκότωνε.
Ανθρωπομορφικά ήταν κόκορες-βιαστές.
Γιατί όμως είχε συμβεί αυτό;
~~
Όπως είναι εύκολο να καταλάβεις ευθυνόταν ο άνθρωπος. Προκειμένου να βελτιώσουν τη ράτσα οι ιδιοκτήτες έκαναν επιλεγμένη αναπαραγωγή.
Ήθελαν κοτόπουλα που να αναπτύσσονται πιο γρήγορα, να γίνονται πιο μεγάλα και να έχουν περισσότερο στήθος (λευκό κρέας).
Επέλεγαν τις μεγαλύτερες κότες και τις ζευγάρωναν με τους μεγαλύτερους κόκορες.
Η «γενιά της κότας» είναι μόλις πέντε μήνες (μετά από τόσο καιρό η κότα είναι έτοιμη να γονιμοποιηθεί).
Σε δέκα χρόνια είχαν γεννηθεί 24 νέες γενιές και υπήρχαν νέα, βελτιωμένα, θαυμαστά κοτόπουλα, που με δυσκολία περπατούσαν, αλλά μεγάλωναν γρήγορα κι είχαν πολύ λευκό κρέας.
~~
Όμως οι ορνιθοτρόφοι αγνοούσαν μια βασική παράμετρο της γενετικής:
Κάθε χαρακτηριστικό της εμφάνισης (φαινότυπος) εξαρτάται από πολλά γονίδια (γονότυπος).
Τα κοτόπουλα με μεγάλο στήθος και γρήγορη ανάπτυξη ήταν διαταραγμένα γονιδιακά. Σε μια γενιά -ή δέκα- αυτή η διαταραχή δεν είχε επιπτώσεις στη συμπεριφορά.
Αλλά μετά από δέκα χρόνια η γονιδιακή διαστρέβλωση εμφανίστηκε.
Τα υβρίδια «ξέχασαν» να φλερτάρουν και ξεκίνησαν να βιάζουν.
~~{}~~
Στον άνθρωπο μια τέτοια γονιδιακή διαστρέβλωση θα χρειαζόταν τουλάχιστον 300 χρόνια «ευγονικής» (αν υποθέσουμε ότι θα γονιμοποιούσαμε τα υποκείμενα από την ηλικία των 14 ετών).
Όμως ο άνθρωπος δεν είναι κοτόπουλο. Ο εγκέφαλος του δεν λειτουργεί μόνο με σταθερά πρότυπα συμπεριφοράς, αφού υπάρχει ο νεοφλοιός.
Ο νεοφλοιός είναι αυτός που μας οδήγησε στην κλασική μουσική, στον απειροστικό λογισμό και στην ατομική βόμβα.
~~
Ο «ανώτερος» νους μας κάνει να είμαστε πολύ ευαίσθητοι στις κοινωνικές/πολιτισμικές αλλαγές.
Οι άνθρωποι που ζούσαν στο Ακρωτήρι της Θήρας δεν διαφέρουν γονιδιακά από τους σύγχρονους ανθρώπους. Όμως είναι τόσο ξένοι.
~~
Σκεφτείτε πόσο άλλαξε ο άνθρωπος, πόσο αλλάξαμε εμείς, από την επικράτηση του διαδικτύου.
Μέσα σε μια γενιά τα πάντα είναι διαφορετικά: Η κοινωνικοποίηση, το φλερτ, το σεξ, η πολιτική, η επανάσταση, η λογοτεχνία, η μουσική, η επιστήμη, ο κόσμος.
Μέσα σε μια γενιά το περιβάλλον άλλαξε τις συνήθειες μας, άλλαξε τη συμπεριφορά μας.
Γονιδιακά είμαστε ίδιοι, αλλά ο νεοφλοιός αναπροσαρμόστηκε.
Οι άνθρωποι αναδιαμορφώνουν το περιβάλλον τους και αναδομούνται μέσα σ” αυτό.
Το τι θα προκύψει, βιαστές ή εραστές, είναι θέμα το οποίο πιθανότατα δεν μπορούμε να προβλέψουμε.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Εν κατακλείδι:
Πριν εκατό χρόνια η Τεμπλ Γκράντιν, ως αυτιστική, όχι μόνο δεν θα είχε καταφέρει να πάρει διδακτορικό, αλλά πιθανότατα θα ήταν κλειδωμένη σ” ένα άσυλο ή σ” ένα δωμάτιο. Δεν θα είχε γράψει βιβλία, δεν θα είχε προσφέρει τίποτα.
Όσο η κοινωνία ευνοεί (ή έστω επιτρέπει) την ύπαρξη της Ποικιλότητας εξελίσσεται.
Αν στηρίζεται στα δόγματα της σταθερότητας και του αποκλεισμού ή της φυλετικής καθαρότητας υποβαθμίζεται.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Διαβάστε το υπέροχο βιβλίο της Τεμπλ Γκράντιν «Τα ζώα σε μετάφραση», εκδόσεις Polaris, μτφ Ασημίνα Μητσομπόνου
Γελωτοποιός
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου