Κυριακή 6 Σεπτεμβρίου 2015

Πρόσφυγας, ο σημερινός homo sacer

Γιώργος X. Παπασωτηρίου


Στο ποτάμι που σχίζει στα δυο την πόλη της Βουδαπέστης, λίγα μέτρα από τον σιδηροδρομικό σταθμό, τον οποίο πολιορκούν χιλιάδες πρόσφυγες βρίσκονται ακόμα τα παπούτσια των Εβραίων, τους οποίους ξεπόδεναν οι φασίστες πριν τους εκτελέσουν, αφήνοντας τα ξυπόλυτα πτώματά τους να γίνουν σχεδίες στο Δούναβη για να κουβαλούν στους αιώνες τη μνήμη της ανθρώπινης κτηνωδίας.

Ακριβώς όπως και τότε, «Από το 1933 ως το 1940, εκατομμύρια πρόσφυγες που είχαν διαφύγει από τον ναζισμό στη Γερμανία, την Πολωνία και τις χώρες της Βαλτικής βρέθηκαν μπροστά σε κλειστά σύνορα…» γράφει ο Γκι Σορμάν (Le Monde).

Πώς θα αποκαλέσουν οι ιστορικοί αυτό το ανθρώπινο κύμα που ξεχύνεται προς την Ευρώπη; Πώς θα δικαιολογήσουμε στα βιβλία Ιστορίας αυτή την έξοδο, που οι κυβερνήσεις και οι λαοί της Ευρώπης αποκαλούν απλώς «κρίση»;

«Αν ο Νάθαν ζούσε ακόμη, δεν έχω καμιά αμφιβολία ότι θα αναγνώριζε στον Άλι ή στον Άχμαντ το δικό του πρόσωπο, τη δική του μοίρα, τη δική του δυστυχία. Θα αναγνώριζε όλα τα επιχειρήματα με βάση τα οποία του αρνούνταν τότε την είσοδο στην Ευρώπη: Την οικονομική κατάσταση, τη δυσφορία της κοινής γνώμης, τον μεγάλο αριθμό των Εβραίων και των άλλων προσφύγων που βρίσκονταν ήδη στην Ευρώπη» καταλήγει ο Σορμάν.

Η αναλογία, όμως, δεν ανάγεται μόνο στους Εβραίους αλλά και στους δούλους της αρχαίας Ρώμης. Και μάλιστα τους πιο δούλους από τους δούλους. Σύμφωνα με μια αρχαία αρχή του ρωμαϊκού δικαίου, αυτός που έχει δηλωθεί homo sacer αποκλείεται από την κανονική νομική προστασία και μπορεί να δολοφονηθεί από κάθε έναν χωρίς τιμωρία. Ο πρόσφυγας και ο μετανάστης, αυτός που δεν έχει χαρτιά, ο χαρακτηριζόμενος «παράτυπος» και ακόμα χειρότερα «λαθραίος», είναι ο σημερινός homo sacer, είναι το απόλυτο υποκείμενο στο οποίο η βία του κράτους ασκείται με ατιμωρησία.

Επειδή ο homo sacer στερείται κάθε συμβολικής και πολιτικής σημασίας, η κατάστασή του ανάγεται σε εκείνη της ίδιας της αβράκωτης (naked) ή «γυμνής» (bare) ζωής, πάνω στην οποία η εξουσία μπορεί να ασκηθεί χωρίς περιορισμό. Το ίδιο επιχειρείται να συμβεί και στους εργαζόμενους από τους οποίους αφαιρείται κάθε δικαίωμα. Αν λοιπόν στους πρόσφυγες-homo sacer ισχύει ο θάνατος στο Αιγαίο ή στους δρόμους της Ελλάδας και της Ουγγαρίας καθώς και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης τύπου Αμυγδαλέζας, στον εργαζόμενο-homo sacer ταιριάζουν τα στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας, όπως το ναζιστικό Μπούχενβαλντ.

Οι ειδικές οικονομικές ζώνες (ΕΟΖ), όπως θέλουν την Ελλάδα, τα Βαλκάνια και την Ανατολική η Ευρώπη οι Γερμανοί, δεν είναι παρά ένα τέτοιο στρατόπεδο, μία εξωδικαστική ζώνη στην οποία η κυρίαρχη εξουσία μπορεί να ασκείται χωρίς περιορισμό στο σώμα και τη βιολογική ζωή του κρατούμενου-εργαζόμενου.

Να γιατί είμαστε όλοι πρόσφυγες, να γιατί είμαστε όλοι μετανάστες.

ArtiNews

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου