Άβα Μπουλούμπαση
Ψάχνοντας στο διαδίκτυο έπεσα επάνω σε διάλεξη του Ντιέγκο Φουζάρο για τον Μαρξ (που θα είχε μεγάλο ενδιαφέρον να μεταφράσουμε και να μελετήσουμε). Με επίγνωση και προσοχή, χωρίς να αποδεχτούμε αβασάνιστα όσα λέει (με δεδομένες τις θεωρητικές ανεπάρκειες των περισσότερων τουλάχιστον από εμάς) σημειώνω κωδικά τις 11 προτεινόμενες «θέσεις για μελέτη του Μαρξ», σε αναλογία με τις 11 θέσεις για τον Φόυερμπαχ του Μαρξ.
1. ΝΑ ΜΗΝ ΠΡΟΣΠΑΘΟΥΜΕ ΝΑ ΤΟΝ ΕΡΜΗΝΕΥΣΟΥΜΕ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΑ Η ΜΈΣΑ ΑΠΌ ΤΣΙΤΑΤΑ, αλλά να μελετήσουμε το σύνολο του έργου και της σκέψης του (non interpretarlo o citarlo, ma studiarlo nella sua totalita). Υπογραμμίζει το ότι δεν ήταν ο ίδιος ο Μάρξ, αλλά ο Ένγκελς και ο Κάουτσκυ που συστηματοποίησαν τα γραπτά του και μίλησαν για «μαρξισμό», και διαφωνεί με απόψεις σαν αυτή του Αλτουσέρ που βάζουν σε αντιπαράθεση τον νεαρό από τον ώριμο Μαρξ.
2. ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΣΚΕΨΗς ΤΟΥ ΕΙΝΑΙ Η ΚΡΙΤΙΚΗ ΣΤΑΣΗ ΚΑΙ Η ΟΛΙΣΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ (Pensiero di Marx e’ critico e olistico). Τονίζει ότι το βασικό χαρακτηριστικό του Μαρξ είναι η κριτική στάση (υπότιτλος της Αγίας Οικογένειας= critica della critica critica), ότι δεν μπορούμε να τον κατατάξουμε σε κάποιο ιδιαίτερο γνωστικό τομέα, π.χ. οικονομολόγος ή ιστορικός κ.λ.π.,και τον χαρακτηρίζει «PENSATORE CRITICO, UN PENSATORE DELLA CRITICA FILOSOFICA».
3. Ο ΜΑΡΞ ΣΑΝ ΕΚΦΡΑΣΗ ΤΗΣ ΑΣΤΙΚΗΣ «ΔΥΣΤΥΧΙΣΜΕΝΗΣ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ» ( Marx come episodio della coscienza infelice Borghese). Προσοχή επίσης= εδώ μας θυμίζει το ερώτημα του Μπλοχ= che cosa ha spinto alla bandiera rossa quelli che non ne avevano proprio bisogno?. Κατά τον Φουζάρο η αστική προέλευση του Μαρξ τον έσπρωξε μεν στην πλευρά του προλεταριάτου σαν φορέα της «δυστυχισμένης συνείδησης» της τάξης του, αλλά τον εμπόδισε να κάνει ενδελεχή ανάλυση των τάξεων, στις οποίες λέει ότι αφιέρωσε μόνο 20 γραμμές. Αυτό υποστηρίζει και ο Πρέβε, όταν λέει ότι ο σημερινός ολοκληρωτικός χρηματιστικοποιημένος καπιταλισμός, έχει αυτονομηθεί από την αστική τάξη, δεν την χρειάζεται πια..(λέει ότι το 1968 ήταν antiborghese kai ultracapitalistico, με την έννοια της κριτικής των αστικών αντιλήψεων αλλά όχι του καπιταλισμού).
4. Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ ΕΙΝΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΠΑΛΗΣ ΤΩΝ ΤΑΞΕΩΝ (La storia e’ nel suo complesso una storia della lotta di classe) ή όπως λέει ο Λοσούρντο, delle lotte di classe. Αναφέρει και τον Λούκατς= «στον καπιταλισμό η βία αποκτά οικονομικό χαρακτήρα»
5. Ο ΜΑΡΞ ΕΙΝΑΙ ΚΡΙΤΙΚΟΣ ΣΤΟΧΑΣΤΗΣ ΤΗΣ ΑΛΛΟΤΡΙΩΣΗΣ (Marx e’ un pensatore critico dell’ alienazione), στον καπιταλισμό ο άνθρωπος αποξενώνεται από το προϊόν της εργασίας του και στερείται του δικαιώματος να πραγματώσει πλήρως τον εαυτό του, και υπερασπίζεται την –παρεξηγημένη έννοια της «ανθρώπινης φύσης», λέγοντας ότι ο Μαρξ σε αυτό είναι πιο κοντά στον Σπινόζα, και υποστηρίζει πως μια μελλοντική επανάσταση θα διεκδικήσει αυτή την ανθρώπινη φύση. Σήμερα όλα είναι εμπόρευμα. Οι αγορές σαν νέα θρησκεία.
6. Ο ΜΑΡΞ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟΣ ΤΗΣ ΣΧΕΣΗΣ ΒΑΣΗ-ΕΠΟΙΚΟΔΟΜΗΜΑ (Μarx teorico del rapporto struttura e sovrastruttura). Οι ιδέες γεννιούνται σε συγκεκριμένη πολιτική –κοινωνική-ιστορική συγκυρία. Και ο Μαρξ λέει πως σε κάθε εποχή υπάρχουν 1. Οι παραγωγικές δυνάμεις 2. Οι παραγωγικές σχέσεις 3. Η κυρίαρχη ιδεολογία, που ενισχύει τις υπάρχουσες σχέσεις. Σήμερα κυριαρχεί η ενιαία σκέψη του νεοφιλελευθερισμού «pensiero unico», που όμως παρουσιάζεται σαν απόλυτα πλουραλιστική.
7. Ο ΜΑΡΞ ΚΡΙΤΙΚΟΣ-ΠΟΛΕΜΙΟΣ ΤΗΣ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑΣ (Μarx critico dell’ideologia), σαν ένα κλειστό σύστημα ιδεών, που παρουσιάζεται αποκομμένο από ιστορία-κοινωνία, που ασχολείται με το επιμέρους και το γενικεύει. Η εποχή μας που αρνείται κάθε ιδεολογία, είναι στην ουσία απόλυτα ιδεολογικοποιημένη, με την ιδεολογία της «ενιαίας σκέψης» του νεοφιλελευθερισμού να κρύβεται, και να παρουσιάζει την Τ.Ι.Ν.Α. σαν αιώνια και αναλλοίωτη αλήθεια
8. ΜΑΡΞ-ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ ΤΗΣ ΠΡΑΞΗΣ (Marx-filosofo della prassi), 11η θέση για τον Φόυερμπαχ= το ζήτημα είναι να αλλάξουμε τον κόσμο-ο Πρέβε λέει πως τη λεξούλα «αντίθετα» την πρόσθεσε μεταγενέστερα ο Ένγκελς...
9. Ο ΜΑΡΞ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟΣ ΤΟΥ ΦΕΤΙΧΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΟΣ, ο άνθρωπος και αποξενώνεται από το προϊόν της εργασίας του, που αυτονομείται από την αστική τάξη στον καπιταλισμό, αλλά και αποδέχεται τελικά τον καπιταλισμό σαν αιώνια αλήθεια και θρησκεία.(Marx teorico del feticismo della merce)
10. Η ΑΝΤΙΛΗΨΗ ΤΟΥ ΜΑΡΞ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑ (Marx pensatore dell’ umanita’ socializzata). διαφωνεί με τον ατομικισμό, τις ιδέες της Θάτσερ, θεωρεί τον άνθρωπο σαν προιόν κοινωνικών σχέσεων, τάσσεται υπέρ ενός «comunitarismo cosmopolitico» στον αντίποδα της σημερινής παγκοσμιοποίησης, θεωρώντας την απελευθέρωση της κοινωνίας σαν προΫπόθεση για την απελευθέρωση του ατόμου. ΠΡΟΣΟΧΗ= εδώ ο Φουζάρο είναι κριτικός απέναντι στον Μαρξ αλλά και τον Μπακούνιν- που συγκλίνουν ο καθένας με το δικό του σκεπτικό, στην ανάγκη εξάλειψης του κράτους. Ο Φουζάρο θεωρεί ότι σήμερα το κράτος είναι αναγκαίο για την εξασφάλιση των κοινωνικών δικαιωμάτων των πολιτών και σαν τέτοιο πρέπει να το υπερασπιστούμε, διαφωνώντας βέβαια με υπερβολές, καταστολή, κ.λ.π. Βλέπει το κράτος σαν «comunita etica».
11. ΔΕΝ ΑΡΚΕΙ ΝΑ ΕΡΜΗΝΕΥΣΟΥΜΕ ΤΟΝ ΜΑΡΞ, ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΝΑ ΤΟΝ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΟΥΜΕ, παραφράζοντας την τελευταία, 11η θέση του Μαρξ για τον Φόυερμπαχ. (INTERPRETARE MARX NON BASTA, BISOGNA TRASFORMARLO), για να δώσουμε απαντήσεις σε σύγχρονα ερωτήματα. Και πιστεύει πως από τον Μαρξ, πρέπει οπωσδήποτε να κρατήσουμε δύο κεντρικά σημεία...
α) ότι κάνει κριτική του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής, αναδεικνύοντας τα χαρακτηριστικά αλλά και τις αντιφάσεις του και
β) ότι επιμένει στη δυνατότητα εναλλακτικής, ανατροπής του και οικοδόμησης μιας άλλης κοινωνίας της κομουνιστικής
Ψάχνοντας στο διαδίκτυο έπεσα επάνω σε διάλεξη του Ντιέγκο Φουζάρο για τον Μαρξ (που θα είχε μεγάλο ενδιαφέρον να μεταφράσουμε και να μελετήσουμε). Με επίγνωση και προσοχή, χωρίς να αποδεχτούμε αβασάνιστα όσα λέει (με δεδομένες τις θεωρητικές ανεπάρκειες των περισσότερων τουλάχιστον από εμάς) σημειώνω κωδικά τις 11 προτεινόμενες «θέσεις για μελέτη του Μαρξ», σε αναλογία με τις 11 θέσεις για τον Φόυερμπαχ του Μαρξ.
1. ΝΑ ΜΗΝ ΠΡΟΣΠΑΘΟΥΜΕ ΝΑ ΤΟΝ ΕΡΜΗΝΕΥΣΟΥΜΕ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΑ Η ΜΈΣΑ ΑΠΌ ΤΣΙΤΑΤΑ, αλλά να μελετήσουμε το σύνολο του έργου και της σκέψης του (non interpretarlo o citarlo, ma studiarlo nella sua totalita). Υπογραμμίζει το ότι δεν ήταν ο ίδιος ο Μάρξ, αλλά ο Ένγκελς και ο Κάουτσκυ που συστηματοποίησαν τα γραπτά του και μίλησαν για «μαρξισμό», και διαφωνεί με απόψεις σαν αυτή του Αλτουσέρ που βάζουν σε αντιπαράθεση τον νεαρό από τον ώριμο Μαρξ.
2. ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΣΚΕΨΗς ΤΟΥ ΕΙΝΑΙ Η ΚΡΙΤΙΚΗ ΣΤΑΣΗ ΚΑΙ Η ΟΛΙΣΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ (Pensiero di Marx e’ critico e olistico). Τονίζει ότι το βασικό χαρακτηριστικό του Μαρξ είναι η κριτική στάση (υπότιτλος της Αγίας Οικογένειας= critica della critica critica), ότι δεν μπορούμε να τον κατατάξουμε σε κάποιο ιδιαίτερο γνωστικό τομέα, π.χ. οικονομολόγος ή ιστορικός κ.λ.π.,και τον χαρακτηρίζει «PENSATORE CRITICO, UN PENSATORE DELLA CRITICA FILOSOFICA».
3. Ο ΜΑΡΞ ΣΑΝ ΕΚΦΡΑΣΗ ΤΗΣ ΑΣΤΙΚΗΣ «ΔΥΣΤΥΧΙΣΜΕΝΗΣ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ» ( Marx come episodio della coscienza infelice Borghese). Προσοχή επίσης= εδώ μας θυμίζει το ερώτημα του Μπλοχ= che cosa ha spinto alla bandiera rossa quelli che non ne avevano proprio bisogno?. Κατά τον Φουζάρο η αστική προέλευση του Μαρξ τον έσπρωξε μεν στην πλευρά του προλεταριάτου σαν φορέα της «δυστυχισμένης συνείδησης» της τάξης του, αλλά τον εμπόδισε να κάνει ενδελεχή ανάλυση των τάξεων, στις οποίες λέει ότι αφιέρωσε μόνο 20 γραμμές. Αυτό υποστηρίζει και ο Πρέβε, όταν λέει ότι ο σημερινός ολοκληρωτικός χρηματιστικοποιημένος καπιταλισμός, έχει αυτονομηθεί από την αστική τάξη, δεν την χρειάζεται πια..(λέει ότι το 1968 ήταν antiborghese kai ultracapitalistico, με την έννοια της κριτικής των αστικών αντιλήψεων αλλά όχι του καπιταλισμού).
4. Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ ΕΙΝΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΠΑΛΗΣ ΤΩΝ ΤΑΞΕΩΝ (La storia e’ nel suo complesso una storia della lotta di classe) ή όπως λέει ο Λοσούρντο, delle lotte di classe. Αναφέρει και τον Λούκατς= «στον καπιταλισμό η βία αποκτά οικονομικό χαρακτήρα»
5. Ο ΜΑΡΞ ΕΙΝΑΙ ΚΡΙΤΙΚΟΣ ΣΤΟΧΑΣΤΗΣ ΤΗΣ ΑΛΛΟΤΡΙΩΣΗΣ (Marx e’ un pensatore critico dell’ alienazione), στον καπιταλισμό ο άνθρωπος αποξενώνεται από το προϊόν της εργασίας του και στερείται του δικαιώματος να πραγματώσει πλήρως τον εαυτό του, και υπερασπίζεται την –παρεξηγημένη έννοια της «ανθρώπινης φύσης», λέγοντας ότι ο Μαρξ σε αυτό είναι πιο κοντά στον Σπινόζα, και υποστηρίζει πως μια μελλοντική επανάσταση θα διεκδικήσει αυτή την ανθρώπινη φύση. Σήμερα όλα είναι εμπόρευμα. Οι αγορές σαν νέα θρησκεία.
6. Ο ΜΑΡΞ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟΣ ΤΗΣ ΣΧΕΣΗΣ ΒΑΣΗ-ΕΠΟΙΚΟΔΟΜΗΜΑ (Μarx teorico del rapporto struttura e sovrastruttura). Οι ιδέες γεννιούνται σε συγκεκριμένη πολιτική –κοινωνική-ιστορική συγκυρία. Και ο Μαρξ λέει πως σε κάθε εποχή υπάρχουν 1. Οι παραγωγικές δυνάμεις 2. Οι παραγωγικές σχέσεις 3. Η κυρίαρχη ιδεολογία, που ενισχύει τις υπάρχουσες σχέσεις. Σήμερα κυριαρχεί η ενιαία σκέψη του νεοφιλελευθερισμού «pensiero unico», που όμως παρουσιάζεται σαν απόλυτα πλουραλιστική.
7. Ο ΜΑΡΞ ΚΡΙΤΙΚΟΣ-ΠΟΛΕΜΙΟΣ ΤΗΣ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑΣ (Μarx critico dell’ideologia), σαν ένα κλειστό σύστημα ιδεών, που παρουσιάζεται αποκομμένο από ιστορία-κοινωνία, που ασχολείται με το επιμέρους και το γενικεύει. Η εποχή μας που αρνείται κάθε ιδεολογία, είναι στην ουσία απόλυτα ιδεολογικοποιημένη, με την ιδεολογία της «ενιαίας σκέψης» του νεοφιλελευθερισμού να κρύβεται, και να παρουσιάζει την Τ.Ι.Ν.Α. σαν αιώνια και αναλλοίωτη αλήθεια
8. ΜΑΡΞ-ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ ΤΗΣ ΠΡΑΞΗΣ (Marx-filosofo della prassi), 11η θέση για τον Φόυερμπαχ= το ζήτημα είναι να αλλάξουμε τον κόσμο-ο Πρέβε λέει πως τη λεξούλα «αντίθετα» την πρόσθεσε μεταγενέστερα ο Ένγκελς...
9. Ο ΜΑΡΞ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟΣ ΤΟΥ ΦΕΤΙΧΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΟΣ, ο άνθρωπος και αποξενώνεται από το προϊόν της εργασίας του, που αυτονομείται από την αστική τάξη στον καπιταλισμό, αλλά και αποδέχεται τελικά τον καπιταλισμό σαν αιώνια αλήθεια και θρησκεία.(Marx teorico del feticismo della merce)
10. Η ΑΝΤΙΛΗΨΗ ΤΟΥ ΜΑΡΞ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑ (Marx pensatore dell’ umanita’ socializzata). διαφωνεί με τον ατομικισμό, τις ιδέες της Θάτσερ, θεωρεί τον άνθρωπο σαν προιόν κοινωνικών σχέσεων, τάσσεται υπέρ ενός «comunitarismo cosmopolitico» στον αντίποδα της σημερινής παγκοσμιοποίησης, θεωρώντας την απελευθέρωση της κοινωνίας σαν προΫπόθεση για την απελευθέρωση του ατόμου. ΠΡΟΣΟΧΗ= εδώ ο Φουζάρο είναι κριτικός απέναντι στον Μαρξ αλλά και τον Μπακούνιν- που συγκλίνουν ο καθένας με το δικό του σκεπτικό, στην ανάγκη εξάλειψης του κράτους. Ο Φουζάρο θεωρεί ότι σήμερα το κράτος είναι αναγκαίο για την εξασφάλιση των κοινωνικών δικαιωμάτων των πολιτών και σαν τέτοιο πρέπει να το υπερασπιστούμε, διαφωνώντας βέβαια με υπερβολές, καταστολή, κ.λ.π. Βλέπει το κράτος σαν «comunita etica».
11. ΔΕΝ ΑΡΚΕΙ ΝΑ ΕΡΜΗΝΕΥΣΟΥΜΕ ΤΟΝ ΜΑΡΞ, ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΝΑ ΤΟΝ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΟΥΜΕ, παραφράζοντας την τελευταία, 11η θέση του Μαρξ για τον Φόυερμπαχ. (INTERPRETARE MARX NON BASTA, BISOGNA TRASFORMARLO), για να δώσουμε απαντήσεις σε σύγχρονα ερωτήματα. Και πιστεύει πως από τον Μαρξ, πρέπει οπωσδήποτε να κρατήσουμε δύο κεντρικά σημεία...
α) ότι κάνει κριτική του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής, αναδεικνύοντας τα χαρακτηριστικά αλλά και τις αντιφάσεις του και
β) ότι επιμένει στη δυνατότητα εναλλακτικής, ανατροπής του και οικοδόμησης μιας άλλης κοινωνίας της κομουνιστικής
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου