Τετάρτη 2 Αυγούστου 2017

Η τελευταία πτήση του Εξυπερύ

Παναγιώτα Ψυχογιού


Ένας πιλότος αναγκάζεται να προσγειώσει το αεροπλάνο του στη μέση της ερήμου, μακριά από κάθε κατοικημένη περιοχή. Μέσα στην άνυδρη απεραντοσύνη θα συναντήσει ένα μικρό αγόρι, τον μικρό πρίγκιπα που έρχεται από έναν μικρό μακρινό πλανήτη. Έτσι ξεκινά μια αλληγορική, τρυφερή και γλυκόπικρη ιστορία, στην οποία ο μικρός πρίγκιπας διηγείται τις περιπέτειες από τα ταξίδια του σε παράξενους πλανήτες. Ο πιλότος ενώ αγωνίζεται να επισκευάσει το χαλασμένο αεροπλάνο του, συνομιλεί με αυτό το παραμυθένιο πλάσμα, που είναι ερωτευμένο μ' ένα τριαντάφυλλο, που παρηγορεί τη μοναξιά του με ηλιοβασιλέματα, που έχει όλα κι όλα τρία μικροσκοπικά ηφαίστεια και λαχταράει ν' αποκτήσει ένα αρνάκι. Μέσα από τις αφηγήσεις του ξεδιπλώνονται η φιλία, η ματαιοδοξία, η αγάπη, η δίψα για εξουσία, η μοναξιά της ανθρώπινης ύπαρξης. Σύμβολο της παιδικής αθωότητας και σοφίας, o Μικρός πρίγκιπας ξεπέρασε τα όρια ενός παραμυθιού μέσα από τις μοναδικές του συνομιλίες:

"Τι θα πει εξημερώνω;"

"Είναι μια πράξη που παραμελείται πάρα πολύ συχνά" είπε η Αλεπού. "Εξημερώνω σημαίνει κάνω δεσμούς."

"Κάνω δεσμούς;"

"Ακριβώς αυτό" είπε η Αλεπού. "Για μένα δεν είσαι τίποτα περισσότερο από ένα μικρό αγόρι όμοιο με εκατό χιλιάδες άλλα μικρά αγόρια. Και δεν σε χρειάζομαι. Και εσύ, από τη δική σου πλευρά, δεν με έχεις καμία ανάγκη. Για σένα δεν είμαι τίποτα περισσότερο από μια αλεπού όπως εκατό χιλιάδες άλλες αλεπούδες. Αλλά αν με εξημερώσεις, τότε θα χρειαζόμαστε ο ένας τον άλλον. Για μένα θα είσαι μοναδικός σε όλο τον κόσμο. Για σένα θα είμαι μοναδική σε όλο τον κόσμο...". "Η ζωή μου είναι πολύ μονότονη. Κυνηγώ τα κοτόπουλα, οι άνθρωποι με κυνηγούν. Όλα τα κοτόπουλα μοιάζουν μεταξύ τους, και όλοι οι άνθρωποι μοιάζουν μεταξύ τους. Και έτσι έχω αρχίσει να βαριέμαι. Αν με εξημερώσεις, θα νιώσω να έχει έρθει ο ήλιος στη ζωή μου. Θα αναγνωρίζω τον ήχο από τα βήματά σου που θα είναι διαφορετικά από εκείνον όλων των άλλων. Τα άλλα βήματα με κάνουν να κρύβομαι. Τα δικά σου θα με καλούν, σα μουσική, έξω από τη κρυψώνα μου..."

"Αντίο," είπε η αλεπού. "Και τώρα να το μυστικό μου, είναι ένα πολύ απλό μυστικό: Μόνο με την καρδιά βλέπεις σωστά, τα σημαντικά δεν τα βλέπουν τα μάτια.

«Γιατί να μισούμε ο ένας τον άλλον; Είμαστε επιβάτες του ίδιου πλανήτη, που ο ένας εξαρτάται από τον άλλον, πλήρωμα του ίδιου καραβιού»..."Είναι ο χρόνος που έχεις ξοδέψει για το τριαντάφυλλό σου, που κάνει το τριαντάφυλλό σου τόσο σημαντικό."

Το παραμύθι το έγραψε ένας πιλότος από τη Λυών της Γαλλίας που έμελλε να μαγευτεί από τα αεροπλάνα και τη γραφή απογειώνοντας εκατομμύρια ανθρώπους με τις διηγήσεις του. Σαν σήμερα έφυγε για τον πλανήτη της παιδικής μας ηλικίας.

Από μικρός αγαπούσε πολύ τα παραμύθια. Το 1904 σε ηλικία 4 μόλις ετών έχασε τον πατέρα του. Η μητέρα του, τα αδέρφια του, το φεγγάρι και τα όνειρα για ταξίδια συνέχισαν να είναι μαζί του. Η οικογένεια του είχε αριστοκρατική «ρίζα» αλλά δεν ήταν πλούσια. «Παρακαλώ πολύ να μη χρησιμοποιείτε τον τίτλο κόμης στα γράμματα που μου στέλνετε», έγραφε στην αγαπημένη του μητέρα.

Ο έρωτας, η λογοτεχνία και η αεροπλοΐα αποτέλεσαν τα πιο χαρακτηριστικά στοιχεία της ζωής του. Το 1912 σε ηλικία 12 χρονών πέταξε ψηλά με αεροπλάνο για πρώτη φορά. Γεννήθηκε την ίδια εποχή που γεννιόταν και το αεροπλάνο. Ο μικρός Αντουάν έφτειαχνε φτερά από χαρτόνι και τα κολλούσε στο ποδήλατό του. Στα 12 του χρόνια συναντήθηκε με το όνειρό του όταν κατά τη διάρκεια κάποιων διακοπών παρακολουθούσε μία μικρή ομάδα μηχανικών να συναρμολογούν ένα αεροπλάνο μερικά χιλιόμετρα μακριά από το σπίτι του. Όταν το αεροπλάνο ολοκληρώθηκε, οι μηχανικοί τον προσκάλεσαν να πετάξει μαζί τους. Ο ενθουσιασμός από την αίσθηση της πτήσης ήταν φυσικό να αιχμαλωτίσουν για πάντα τη φαντασία του μικρού Αντουάν.

Στα εικοσιένα του πέφτει με το αεροπλάνο του, σε ένα τρομερό ατύχημα στο Λε Μπουρζέ, όπου τραυματίζεται βαριά αλλά σαν από θαύμα ξεφεύγει απ’ το θάνατο. Αφού ολοκλήρωσε τη θητεία του με το βαθμού του ανθυποσμηναγού, παίρνοντας παράλληλα το πτυχίο του πιλότου μαχητικών, άλλαξε διάφορα επαγγέλματα: εμπορικός αντιπρόσωπος, υπάλληλος σε αεροπορική εταιρεία και υπεύθυνος αργότερα στην αεροπορική ταχυδρομική γραμμή στο Μπουένος Άιρες. Ταυτόχρονα γράφει τα βιβλία «Ο Πιλότος», «Ο Ταχυδρόμος του Νότου» και την «Νυχτερινή πτήση» που αποσπά λογοτεχνικό βραβείο.

Ο "Μικρός Πρίγκιπας" γράφτηκε στις ΗΠΑ κατά τη διάρκεια της εξορίας του, το 1942. Το βιβλίο αφιερώνεται στο Leon Werth που ήταν στενός φίλος του συγγραφέα. Τη συγκεκριμένη περίοδο ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος βρισκόταν σε εξέλιξη και η Γαλλία είχε ήδη κατακτηθεί από το ναζιστικό καθεστώς του Χίτλερ. Ο Leon, Εβραίος στην καταγωγή, υπέφερε εξαιτίας του διωγμού που κήρυξε ο Χίτλερ εναντίον των Εβραίων και γι’ αυτό στην αφιέρωσή του ο συγγραφέας σημειώνει ότι «Ο μεγάλος αυτός ζει στη Γαλλία, όπου τώρα πεινάει και κρυώνει». Το παραμύθι αυτό έμελε να μεταφραστεί σε περίπου 60 γλώσσες και να αποτελέσει το τρίτο σε πωλήσεις βιβλίο στην παγκόσμια ιστορία μετά τη Βίβλο και το Κεφάλαιο του Καρλ Μαρξ.

Σε ηλικία 26 ετών εργάστηκε σε ταχυδρομική αεροπορική εταιρεία εκτελώντας την αεροπορική γραμμή Τουλούζη–Καζαμπλάνκα–Ντακάρ. Με κάθε απογείωση του αεροπλάνου, ο Σαιντ Εξυπερύ νιώθει να αρχίζει μια νέα περιπέτεια. Όλες οι σκέψεις, τα συναισθήματα και οι περιπέτειες κατά τη διάρκεια των πτήσεων καταγράφονται και αποτελούν το περιεχόμενο των βιβλίων του. Λόγω των μεγάλων του ικανοτήτων τοποθετήθηκε στην έρημο, στο ακρωτήριο Juby στο Μαρόκο έχοντας ως αποστολή την καλή οργάνωση των ταχυδρομικών αεροπορικών πτήσεων αλλά και να διασώζει τους πιλότους που είχαν ατυχήματα στην έρημο. Στα 29 του χρόνια μετατέθηκε στη Νότιο Αμερική για να οργανώσει τις υπερατλαντικές ταχυδρομικές πτήσεις με την Αργεντινή, τη Χιλή, την Παραγουάη και τη Βραζιλία. Ήταν ριψοκίνδυνος και με την αγορά ενός μικρού αλλά γρήγορου αεροπλάνου θέλησε να κάνει τη διαδρομή Παρίσι-Σαϊγκόν. Το μεγάλο αυτό ταξίδι που πραγματοποίησε το 1935 μαζί με το μηχανικό αεροπλάνων Αντρέ Πρεβότ, σημαδεύτηκε από μια αναγκαστική προσγείωση στην έρημο της Λιβύης. Είχαν προμήθειες μόνο για μια μέρα με αποτέλεσμα να κινδυνεύουν από αφυδάτωση. Σώθηκαν μετά από 4 μέρες παραμονής στην αφιλόξενη έρημο, όταν τους περισυνέλεξε ένα καραβάνι βεδουίνων.

Ο Σαιντ-Εξυπερύ πολέμησε εναντίον των Γερμανών, όταν εισέβαλαν στο Παρίσι το 1940, στην αρχή του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου. Ήταν πολέμιος των Ναζί και της κυβέρνησης του Βισί που συνεργάστηκε μαζί τους, αλλά ταυτόχρονα απεχθανόταν τον επικεφαλής της γαλλικής αντίστασης, τον Στρατηγό Ντε Γκωλ, που αποκαλούσε «Χίτλερ». Αυτή η αντιπάθεια είχε ως αποτέλεσμα ο συγγραφέας να αυτοεξοριστεί στις ΗΠΑ μέχρι και το 1943. Αν και πολέμησε, έγραψε ότι για αυτόν «ο πόλεμος δεν είναι περιπέτεια είναι μια αρρώστια, είναι σαν τον τύφο».

Εξαφανίστηκε με το αεροπλάνο του στα ανοικτά της Κορσικής στις 31 Ιουλίου 1944, παραμονή της απελευθέρωσης της Γαλλίας. Ήταν το τελευταίο του ταξίδι. Βρισκόταν στην ένατη και τελευταία του πολεμική αποστολή. Τα αίτια της πτώσης του αεροπλάνου ήταν άγνωστα μέχρι το 2003 όταν βρέθηκαν τα συντρίμμια του στο βυθό της θάλασσας. Είχε καταρριφθεί από Γερμανικά πυρά. Στις 7 Σεπτεμβρίου του 1998 ο Ζαν Κλοντ Μπιανκό, ψαράς από τη Μασσαλία, βρήκε κατά τύχη στα δίχτυα του το βραχιόλι του συγγραφέα.

Από μια τυχαία φράση που βρέθηκε ανάμεσα στα τελευταία του χειρόγραφα και έλεγε: «Κάποια μέρα θα χαθώ πάνω σε έναν μαρτυρικό σταυρό που θα είναι η Μεσόγειος», σχεδόν όλοι πίστεψαν ότι ο Εξυπερύ αυτοκτόνησε καθώς ήταν λυπημένος απ' την απώλεια των συντρόφων του, την αδιαφορία της γυναίκας του και την στάση του Στρατηγού Ντε Γκωλ. Εντούτοις στις αρχές του 2008, ένας παλαίμαχος Γερμανός πιλότος, ο Χορστ Ρήπερτ, 88 ετών, δήλωσε ότι πολύ πιθανόν αυτός ήταν εκείνος που τον κατέρριψε συνδυάζοντας την μέρα και τον τόπο όπου εντοπίστηκε το αεροπλάνο του Εξυπερύ. Δήλωσε μάλιστα ότι ως νέος θαύμαζε τον συγγραφέα και θα ευχόταν τελικά να μην ήταν εκείνος που τον είχε καταρρίψει.

Όπως σε κάθε ιστορία αγάπης, υπάρχει ένα τέλος, ένας αποχωρισμός, έτσι κι εδώ, ο Εξυπερύ, όπως ο Μικρός Πρίγκιπας, φεύγει, επιστρέφει στον πλανήτη του. Αποχωρεί δωρίζοντάς μας το γέλιο των αστεριών, τη γνώση πως τ’ αστέρια, γι αυτούς που ξέρουν να τα κοιτάζουν, είναι μηνύματα αγάπης, αισιοδοξίας κι ομορφιάς και κυρίως τη μαγεία των αξιών που δικαιώνουν τη ζωή. Ωστόσο, ο πιλότος της «Αστραπής» δεν έφυγε ποτέ από κοντά μας, ζει για πάντα μέσα από το έργο του. Όταν κοιτάμε τ’ αστέρια θυμόμαστε τα λόγια του:

«Σε ένα από τα αστέρια
Θα κατοικώ
Σε ένα απ’ αυτά
Θα γελώ
Κι έτσι θα είναι
Σαν όλα τα αστέρια
Να γελούν
Όταν κοιτάς
Τον ουρανό το βράδυ»


Πηγή: artinews.gr



Παναγιώτα Ψυχογιού: Σχετικά με τον συντάκτη




Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου