Γιώργος X. Παπασωτηρίου
«Είμαι πλέον στη δύση μου, κάνω τον απολογισμό», είπε ο φίλος με εμφανή σημάδια θλίψης και παραίτησης. Αλλά τάχα αυτό είναι η ζωή; Κέρδη και ζημίες;
Φευ! Τελικά, ο τρόπος που πεθαίνουμε δείχνει και τον τρόπο που ζήσαμε.
Η μόνη συμφιλίωση με το τέλος μοιάζει να είναι η προσφυγή σε παραμυθητικά ψεύδη λογιστικού τύπου. Τόσα κέρδη, τόσες ζημίες! Εξ αυτού, αλίμονο, προκύπτει και ο θετικός ή ο αρνητικός απολογισμός και ακολούθως η παθητική αναμονή του άφευκτου.
Κι όμως υπάρχει και άλλη προ-οπτική. Η δράση. Ο ενεργός βίος. Και συγκεκριμένα το ταξίδι, το κάθετο ταξίδι χωρίς επιστροφή, ή, αλλιώς, η αντιμετώπιση του γήρατος ως δεύτερης εφηβείας!
Το ζήτημα είναι να ανακαλυφθεί η γοητεία αυτού του καθοδικού ταξιδιού. Ότι δηλαδή «Η κάθοδος γοητεύει / όπως γοήτευσε η άνοδος. / Η ήττα ποτέ δεν είναι μόνο ήττα, αφού / ο κόσμος που ανοίγει είναι πάντα ένας τόπος που / πρώτα / δεν υποπτευόταν κανείς».
Θυμάμαι τη ζωή του γέρο Μαγιόλ (Βίλας-Μάτας) που δομείται σύμφωνα με «τη δάντεια στροφή του ταξιδιού προς το Καλό. Και το Καλό σ’ αυτή την περίπτωση είχε μόλις διεισδύσει μέσα του χάρη στον ξαφνικό του συντονισμό με τον πολιτισμό...». Ο ηλικιωμένος, άκων, επέλεξε να ζει σαν καλλιτέχνης (Καμύ). Τότε ο εφιάλτης να αναγκάζεται κανείς να φύγει χωρίς προορισμό, ο ίδιος ο θάνατος, αποκτά γοητεία! Το μεταφυσικό παράλογο γίνεται αποδεκτό. «Η ουσία υφίσταται από μόνη της, διαμέσου ημών, χωρίς αιτία και τάξη». Όλα συμβαίνουν «χωρίς κανένα λόγο», όπως έλεγε και ο δικός μας Ο. Ελύτης. Ως εική. Αυτό είναι το τελικό συμπέρασμα της συμφιλίωσης με τη φύση και τη φύση μας.
Όμως για να ζήσεις "γοητευτικά", για να ζήσεις ως έφηβος στην τρίτη ηλικία, πρέπει να μπορείς να ερωτεύεσαι. Το έχουμε ξαναπεί.
Όμως υπάρχουν έρωτες και έρωτες. Ο 90χρονος του Μάρκες ερωτεύτηκε το βουβό σώμα της 16χρονης "πουτάνας" του, δηλαδή τον καθρέφτη του. Αλλά μόνο οι συντηρητικοί ερωτεύονται έτσι. Ο έρωτας μπορεί να βιωθεί και από την πλευρά της διαφοράς, της ετερότητας.
Για τον Μπαντιού ο έρωτας είναι μια κατασκευή με βάση τη διαφορά, εκεί που ο συντηρητισμός αναζητά την ασφάλεια της ταυτότητας, την υπεράσπιση των «δικών μας αξιών», ο μη συντηρητικός βρίσκει την εμπιστοσύνη στη διαφορά, στο ανοίκειο, στο ξένο. Έτσι, για να μπορέσει ο ηλικιωμένος να βιώσει τη γοητεία της καθόδου ως έφηβος, οφείλει να αποτινάξει τη συντηρητική καχυποψία του απέναντι στο άλλο και τον Άλλο. Το ίδιο και ο αριστερός. Πρέπει να αρνηθεί τον ακραίο ναρκισσισμό του.
Η λύση, λοιπόν, είναι στην κένωση από Εγώ. Μόνο έτσι γίνεσαι Άλλος, ανοιχτός, διαθέσιμος, δηλαδή ερωτικός, ανεξάρτητα από ηλικίες, πέρα από το χρόνο.
Και τότε η ζωή μένει ζωντανή μέχρι τέλους. Αναγεννημένη διαρκώς, όπως οι κερασιές κάθε Άνοιξη…
Πηγή: artinews.gr
Γιώργος X. Παπασωτηρίου: Σχετικά με τον συντάκτη
«Είμαι πλέον στη δύση μου, κάνω τον απολογισμό», είπε ο φίλος με εμφανή σημάδια θλίψης και παραίτησης. Αλλά τάχα αυτό είναι η ζωή; Κέρδη και ζημίες;
Φευ! Τελικά, ο τρόπος που πεθαίνουμε δείχνει και τον τρόπο που ζήσαμε.
Η μόνη συμφιλίωση με το τέλος μοιάζει να είναι η προσφυγή σε παραμυθητικά ψεύδη λογιστικού τύπου. Τόσα κέρδη, τόσες ζημίες! Εξ αυτού, αλίμονο, προκύπτει και ο θετικός ή ο αρνητικός απολογισμός και ακολούθως η παθητική αναμονή του άφευκτου.
Κι όμως υπάρχει και άλλη προ-οπτική. Η δράση. Ο ενεργός βίος. Και συγκεκριμένα το ταξίδι, το κάθετο ταξίδι χωρίς επιστροφή, ή, αλλιώς, η αντιμετώπιση του γήρατος ως δεύτερης εφηβείας!
Το ζήτημα είναι να ανακαλυφθεί η γοητεία αυτού του καθοδικού ταξιδιού. Ότι δηλαδή «Η κάθοδος γοητεύει / όπως γοήτευσε η άνοδος. / Η ήττα ποτέ δεν είναι μόνο ήττα, αφού / ο κόσμος που ανοίγει είναι πάντα ένας τόπος που / πρώτα / δεν υποπτευόταν κανείς».
Θυμάμαι τη ζωή του γέρο Μαγιόλ (Βίλας-Μάτας) που δομείται σύμφωνα με «τη δάντεια στροφή του ταξιδιού προς το Καλό. Και το Καλό σ’ αυτή την περίπτωση είχε μόλις διεισδύσει μέσα του χάρη στον ξαφνικό του συντονισμό με τον πολιτισμό...». Ο ηλικιωμένος, άκων, επέλεξε να ζει σαν καλλιτέχνης (Καμύ). Τότε ο εφιάλτης να αναγκάζεται κανείς να φύγει χωρίς προορισμό, ο ίδιος ο θάνατος, αποκτά γοητεία! Το μεταφυσικό παράλογο γίνεται αποδεκτό. «Η ουσία υφίσταται από μόνη της, διαμέσου ημών, χωρίς αιτία και τάξη». Όλα συμβαίνουν «χωρίς κανένα λόγο», όπως έλεγε και ο δικός μας Ο. Ελύτης. Ως εική. Αυτό είναι το τελικό συμπέρασμα της συμφιλίωσης με τη φύση και τη φύση μας.
Όμως για να ζήσεις "γοητευτικά", για να ζήσεις ως έφηβος στην τρίτη ηλικία, πρέπει να μπορείς να ερωτεύεσαι. Το έχουμε ξαναπεί.
Όμως υπάρχουν έρωτες και έρωτες. Ο 90χρονος του Μάρκες ερωτεύτηκε το βουβό σώμα της 16χρονης "πουτάνας" του, δηλαδή τον καθρέφτη του. Αλλά μόνο οι συντηρητικοί ερωτεύονται έτσι. Ο έρωτας μπορεί να βιωθεί και από την πλευρά της διαφοράς, της ετερότητας.
Για τον Μπαντιού ο έρωτας είναι μια κατασκευή με βάση τη διαφορά, εκεί που ο συντηρητισμός αναζητά την ασφάλεια της ταυτότητας, την υπεράσπιση των «δικών μας αξιών», ο μη συντηρητικός βρίσκει την εμπιστοσύνη στη διαφορά, στο ανοίκειο, στο ξένο. Έτσι, για να μπορέσει ο ηλικιωμένος να βιώσει τη γοητεία της καθόδου ως έφηβος, οφείλει να αποτινάξει τη συντηρητική καχυποψία του απέναντι στο άλλο και τον Άλλο. Το ίδιο και ο αριστερός. Πρέπει να αρνηθεί τον ακραίο ναρκισσισμό του.
Η λύση, λοιπόν, είναι στην κένωση από Εγώ. Μόνο έτσι γίνεσαι Άλλος, ανοιχτός, διαθέσιμος, δηλαδή ερωτικός, ανεξάρτητα από ηλικίες, πέρα από το χρόνο.
Και τότε η ζωή μένει ζωντανή μέχρι τέλους. Αναγεννημένη διαρκώς, όπως οι κερασιές κάθε Άνοιξη…
Πηγή: artinews.gr
Γιώργος X. Παπασωτηρίου: Σχετικά με τον συντάκτη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου