Σταύρος Λυγερός
Τώρα που ο κύκλος του 3ου Μνημονίου έκλεισε, ο Αλέξης Τσίπρας μπορεί δικαίως να υπερηφανευθεί ότι η κοινοβουλευτική πλειοψηφία που στηρίζει την κυβέρνησή του επέδειξε αξιοσημείωτη αντοχή. Σε αλλεπάλληλες δύσκολες ψηφοφορίες παρέμεινε αρραγής. Η αλυσίδα δεν έσπασε. Δεν είναι, όμως, μόνο τα βουλευτικά προνόμια και το «σύνδρομο της αγέλης» που διατήρησαν τη συνοχή της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας.
Οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ έχουν πείσει τον εαυτό τους πως τα πράγματα το έφεραν έτσι που έπρεπε αυτοί να βγάλουν το φίδι από την τρύπα. Πως μόνο εάν έπιναν το πικρό ποτήρι θα μπορούσαν να ξαναστήσουν τη χώρα στα πόδια της. Η έννοια του «σωτήρα», άλλωστε, είναι στο πολιτικό γονίδιο της Αριστεράς. Θεωρεί πως είναι ταγμένη από την ιστορία να σώσει τον λαό.
Η αίσθηση αυτής της υψηλής αποστολής οδήγησε στο παρελθόν σε εκδηλώσεις θαυμαστής ανιδιοτέλειας, ακόμα και σε προσωπικές θυσίες. Ταυτοχρόνως, όμως, τροφοδότησε και ένα είδος αλαζονείας. «Εμείς γνωρίζουμε την αλήθεια, εμείς ξέρουμε το συμφέρον του λαού, εμείς θα τον σώσουμε»! Οδήγησε ακόμα και σε εγκλήματα. Η αίσθηση ότι είναι «οι εκλεκτοί της ιστορίας» τους ωθεί και στο «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα».
Στον ΣΥΡΙΖΑ ομολογούν ότι είχαν υποτιμήσει τις δυσκολίες, ότι άλλα επαγγέλλονταν πριν τις εκλογές του Ιανουαρίου 2015 και άλλα έκαναν όταν ψήφισαν το 3ο Μνημόνιο. Επικαλούνταν τη διαπραγμάτευση του 2015 για να αποδείξουν τις αριστερές προθέσεις τους. Κυρίως, όμως, οχυρώνονταν πίσω από το γεγονός ότι τους πολεμάει το πολυπλόκαμο κατεστημένο σύστημα εξουσίας.
Πίστευαν ότι η «για πρώτη φορά Αριστερά» πρέπει να επιβιώσει για να καταπολεμήσει τη διαπλοκή και τη διαφθορά και ευρύτερα για να επιτελέσει τον ιστορικό ρόλο της. Κατ’ επέκτασιν, αντιμετώπιζαν τις επίμαχες κοινοβουλευτικές ψηφοφορίες σαν ένα είδος προσωπικής δοκιμασίας.
Ένοιωθαν πως εάν υπέκυπταν στην αριστερή προσωπική ευαισθησία τους και καταψήφιζαν τα δύσκολα μνημονιακά νομοσχέδια ουσιαστικά θα έπαιζαν το παιχνίδι των αντιπάλων τους, οι οποίοι επεδίωκαν την ανατροπή της κυβέρνησης. Κατ’ αυτόν τον τρόπο συμβίβαζαν το προσωπικό μικροσυμφέρον με την ανάγκη τους να νοιώθουν ότι επιτελούν υψηλή πολιτική αποστολή.
Η αχίλλειος πτέρνα
Λόγω ιδεολογίας, οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ θα γίνονταν ευάλωτοι μόνο εάν βρίσκονταν απέναντι σε μία μείζονος σημασίας κοινωνική αναταραχή. Όταν απέναντί τους βρίσκονταν μαζικά και δικοί τους αγανακτισμένοι ψηφοφόροι. Εάν είχε προκύψει μία τέτοια εξέλιξη, το ιδεολογικό σχήμα που τους κράτησε όλα αυτά τα χρόνια σε ισορροπία θα κατέρρεε.
Τέτοια κοινωνική αναταραχή, όμως, δεν προέκυψε, οπότε, οπότε δεν προέκυψε και η δοκιμασία. Από το 2012 μέχρι το 2015, παρότι εφαρμόσθηκαν επώδυνα μέτρα, δεν εκδηλώθηκαν αξιόλογες κοινωνικές αντιδράσεις, επειδή τα μικρομεσαία στρώματα που είχαν πέσει στον γκρεμό ή ήταν πολύ κοντά στο να πέσουν, ήλπιζαν πως στις επόμενες εκλογές θα έφερναν με την ψήφο τους τον ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία. Ήλπιζαν πως η κυβέρνηση της Αριστεράς θα τερμάτιζε τις μνημονιακές πολιτικές.
Γι’ αυτό και έκαναν υπομονή, προσδοκώντας να λύσουν το πρόβλημά τους με την ψήφο τους. Ο Τσίπρας έγινε πράγματι πρωθυπουργός και μέσα από τη γνωστή διαδρομή εφάρμοσε το 3ο Μνημόνιο, την ολοκλήρωση του οποίου πανηγυρίζει αυτές τις ημέρες. Ο λόγος που μετά το καλοκαίρι του 2015 δεν εκδηλώθηκαν μείζονος έκτασης κοινωνική αναταραχή ήταν διαφορετικός.
Μετά τις κρίσιμες ημέρες του Ιουνίου-Ιουλίου 2015 και τη στροφή των 180 μοιρών της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, η ελπίδα για μία δημοκρατική διέξοδο από το μνημονιακό τούνελ διαψεύσθηκε. Τα πιεζόμενα μικρομεσαία στρώματα θεώρησαν πως δεν υπήρχε πολιτική διέξοδος και ουσιαστικά υπέκυψαν στη λογική του «μνημονιακού μονόδρομου».
Το γεγονός, μάλιστα, ότι η κυβέρνηση φρόντισε να προσφέρει με διάφορους τρόπους κάποιες επιδοματικές μικροβοήθειες στους πολύ φτωχούς διευκόλυνε την εκ μέρους τους τάση αποδοχής ή έστω ανοχής των διαδοχικών μνημονιακών μέτρων. Αντιθέτως, κλιμακώθηκε η οργή στα μεσαία στρώματα, τα οποία υπέστησαν υπέρμετρη αφαίμαξη για να προκύψουν τα υπερπλεονάσματα. Παρότι κατά κανόνα οργισμένα, τα μεσαία στρώματα δεν είναι από τη φύση τους διατεθειμένα να προκαλέσουν εκτεταμένη κοινωνική αναταραχή. Διοχετεύουν την οργή τους στις δημοσκοπήσεις και περιμένουν τις κάλπες.
Πηγή: SL press
Σταύρος Λυγερός: Σχετικά με τον συντάκτη
Τώρα που ο κύκλος του 3ου Μνημονίου έκλεισε, ο Αλέξης Τσίπρας μπορεί δικαίως να υπερηφανευθεί ότι η κοινοβουλευτική πλειοψηφία που στηρίζει την κυβέρνησή του επέδειξε αξιοσημείωτη αντοχή. Σε αλλεπάλληλες δύσκολες ψηφοφορίες παρέμεινε αρραγής. Η αλυσίδα δεν έσπασε. Δεν είναι, όμως, μόνο τα βουλευτικά προνόμια και το «σύνδρομο της αγέλης» που διατήρησαν τη συνοχή της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας.
Οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ έχουν πείσει τον εαυτό τους πως τα πράγματα το έφεραν έτσι που έπρεπε αυτοί να βγάλουν το φίδι από την τρύπα. Πως μόνο εάν έπιναν το πικρό ποτήρι θα μπορούσαν να ξαναστήσουν τη χώρα στα πόδια της. Η έννοια του «σωτήρα», άλλωστε, είναι στο πολιτικό γονίδιο της Αριστεράς. Θεωρεί πως είναι ταγμένη από την ιστορία να σώσει τον λαό.
Η αίσθηση αυτής της υψηλής αποστολής οδήγησε στο παρελθόν σε εκδηλώσεις θαυμαστής ανιδιοτέλειας, ακόμα και σε προσωπικές θυσίες. Ταυτοχρόνως, όμως, τροφοδότησε και ένα είδος αλαζονείας. «Εμείς γνωρίζουμε την αλήθεια, εμείς ξέρουμε το συμφέρον του λαού, εμείς θα τον σώσουμε»! Οδήγησε ακόμα και σε εγκλήματα. Η αίσθηση ότι είναι «οι εκλεκτοί της ιστορίας» τους ωθεί και στο «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα».
Στον ΣΥΡΙΖΑ ομολογούν ότι είχαν υποτιμήσει τις δυσκολίες, ότι άλλα επαγγέλλονταν πριν τις εκλογές του Ιανουαρίου 2015 και άλλα έκαναν όταν ψήφισαν το 3ο Μνημόνιο. Επικαλούνταν τη διαπραγμάτευση του 2015 για να αποδείξουν τις αριστερές προθέσεις τους. Κυρίως, όμως, οχυρώνονταν πίσω από το γεγονός ότι τους πολεμάει το πολυπλόκαμο κατεστημένο σύστημα εξουσίας.
Πίστευαν ότι η «για πρώτη φορά Αριστερά» πρέπει να επιβιώσει για να καταπολεμήσει τη διαπλοκή και τη διαφθορά και ευρύτερα για να επιτελέσει τον ιστορικό ρόλο της. Κατ’ επέκτασιν, αντιμετώπιζαν τις επίμαχες κοινοβουλευτικές ψηφοφορίες σαν ένα είδος προσωπικής δοκιμασίας.
Ένοιωθαν πως εάν υπέκυπταν στην αριστερή προσωπική ευαισθησία τους και καταψήφιζαν τα δύσκολα μνημονιακά νομοσχέδια ουσιαστικά θα έπαιζαν το παιχνίδι των αντιπάλων τους, οι οποίοι επεδίωκαν την ανατροπή της κυβέρνησης. Κατ’ αυτόν τον τρόπο συμβίβαζαν το προσωπικό μικροσυμφέρον με την ανάγκη τους να νοιώθουν ότι επιτελούν υψηλή πολιτική αποστολή.
Η αχίλλειος πτέρνα
Λόγω ιδεολογίας, οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ θα γίνονταν ευάλωτοι μόνο εάν βρίσκονταν απέναντι σε μία μείζονος σημασίας κοινωνική αναταραχή. Όταν απέναντί τους βρίσκονταν μαζικά και δικοί τους αγανακτισμένοι ψηφοφόροι. Εάν είχε προκύψει μία τέτοια εξέλιξη, το ιδεολογικό σχήμα που τους κράτησε όλα αυτά τα χρόνια σε ισορροπία θα κατέρρεε.
Τέτοια κοινωνική αναταραχή, όμως, δεν προέκυψε, οπότε, οπότε δεν προέκυψε και η δοκιμασία. Από το 2012 μέχρι το 2015, παρότι εφαρμόσθηκαν επώδυνα μέτρα, δεν εκδηλώθηκαν αξιόλογες κοινωνικές αντιδράσεις, επειδή τα μικρομεσαία στρώματα που είχαν πέσει στον γκρεμό ή ήταν πολύ κοντά στο να πέσουν, ήλπιζαν πως στις επόμενες εκλογές θα έφερναν με την ψήφο τους τον ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία. Ήλπιζαν πως η κυβέρνηση της Αριστεράς θα τερμάτιζε τις μνημονιακές πολιτικές.
Γι’ αυτό και έκαναν υπομονή, προσδοκώντας να λύσουν το πρόβλημά τους με την ψήφο τους. Ο Τσίπρας έγινε πράγματι πρωθυπουργός και μέσα από τη γνωστή διαδρομή εφάρμοσε το 3ο Μνημόνιο, την ολοκλήρωση του οποίου πανηγυρίζει αυτές τις ημέρες. Ο λόγος που μετά το καλοκαίρι του 2015 δεν εκδηλώθηκαν μείζονος έκτασης κοινωνική αναταραχή ήταν διαφορετικός.
Μετά τις κρίσιμες ημέρες του Ιουνίου-Ιουλίου 2015 και τη στροφή των 180 μοιρών της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, η ελπίδα για μία δημοκρατική διέξοδο από το μνημονιακό τούνελ διαψεύσθηκε. Τα πιεζόμενα μικρομεσαία στρώματα θεώρησαν πως δεν υπήρχε πολιτική διέξοδος και ουσιαστικά υπέκυψαν στη λογική του «μνημονιακού μονόδρομου».
Το γεγονός, μάλιστα, ότι η κυβέρνηση φρόντισε να προσφέρει με διάφορους τρόπους κάποιες επιδοματικές μικροβοήθειες στους πολύ φτωχούς διευκόλυνε την εκ μέρους τους τάση αποδοχής ή έστω ανοχής των διαδοχικών μνημονιακών μέτρων. Αντιθέτως, κλιμακώθηκε η οργή στα μεσαία στρώματα, τα οποία υπέστησαν υπέρμετρη αφαίμαξη για να προκύψουν τα υπερπλεονάσματα. Παρότι κατά κανόνα οργισμένα, τα μεσαία στρώματα δεν είναι από τη φύση τους διατεθειμένα να προκαλέσουν εκτεταμένη κοινωνική αναταραχή. Διοχετεύουν την οργή τους στις δημοσκοπήσεις και περιμένουν τις κάλπες.
Πηγή: SL press
Σταύρος Λυγερός: Σχετικά με τον συντάκτη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου