Πέμπτη 20 Σεπτεμβρίου 2018

Φτώχεια και κοινωνικός αποκλεισμός στην Ευρώπη και στην Ελλάδα

Παναγιώτα Μπλέτα


Με τον όρο φτώχεια χαρακτηρίζουμε την έλλειψη πόρων ικανών να καλύπτουν τις βασικές ανθρώπινες ανάγκες.

Όταν αναφερόμαστε στη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό εννοούμε την κατάσταση κατά την οποία οι άνθρωποι στερούνται εκτός από τα βασικά αγαθά διαβίωσης, την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, την κοινωνική συναναστροφή, τις απολαύσεις μιας υγιούς οικογενειακής και πνευματικής ζωής.

Και ενώ ο όρος Κοινωνικός Αποκλεισμός διέφερε από τον όρο Φτώχεια, καθώς εξαρτιόταν από προσωπικές κυρίως συνιστώσες, σήμερα απορρέει από τον οικονομικό αποκλεισμό και την φτώχεια.

Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, ως απόλυτη φτώχεια ορίζεται το ποσοστό του πληθυσμού που ζει με λιγότερα από ένα δολάριο την ημέρα. Απόλυτη φτώχεια γνωρίζουν οι χώρες του λεγόμενου Τρίτου Κόσμου.

Ως σχετική φτώχεια ή κίνδυνος φτώχειας ορίζεται το ποσοστό των ατόμων που ζουν σε νοικοκυριά, των οποίων το συνολικό ισοδύναμο διαθέσιμο εισόδημα είναι χαμηλότερο του 60% του εθνικού διάμεσου ισοδύναμου διαθέσιμου εισοδήματος και σήμερα αυτό το φαινόμενο είναι ιδιαίτερα διαδεδομένο και στον δυτικό κόσμο.

118 εκατομμύρια άτομα βρίσκονταν ή κινδύνευαν να βρεθούν σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικό αποκλεισμό στην Ευρώπη του 2016, σύμφωνα με στοιχεία της EUROSTAT.

Σύμφωνα με την «Έρευνα Εισοδήματος και Συνθηκών Διαβίωσης των Νοικοκυριών 2017», της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής – ΕΛΣΤΑΤ, o πληθυσμός που βρίσκεται σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικό αποκλεισμό στην Ελλάδα ανέρχεται στο 34,8% (3.701.800 άτομα) του πληθυσμού.

Πιο αναλυτικά:

  • Ο κίνδυνος φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού είναι υψηλότερος στην περίπτωση των ατόμων ηλικίας 18-64 ετών (39,7%).
  • Το κατώφλι της φτώχειας ανέρχεται στο ποσό των 4.560 ευρώ ετησίως ανά άτομο και σε 9.576 ευρώ για νοικοκυριά με δύο ενήλικες και δύο εξαρτώμενα παιδιά ηλικίας κάτω των 14 ετών και ορίζεται στο 60% του διάμεσου συνολικού ισοδύναμου διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών, το οποίο εκτιμήθηκε σε 7.600 ευρώ, ενώ το μέσο ετήσιο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών της χώρας εκτιμήθηκε σε 15.106 ευρώ.
  • Ο κίνδυνος φτώχειας για παιδιά ηλικίας 0-17 ετών (παιδική φτώχεια) ανέρχεται σε 24,5%.
  • Ο κίνδυνος φτώχειας για άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών υπολογίζεται σε 13,5% για τις γυναίκες και σε 11,1% για τους άνδρες.
  • Ο κίνδυνος φτώχειας για άτομα ηλικίας άνω των 75 ετών υπολογίζεται σε 12,7% ενώ για άτομα ηλικίας κάτω των 75 ετών σε 21,1%.

Η οικονομική ύφεση, η απορρύθμιση της αγοράς εργασίας, η πολιτική λιτότητας με τις περικοπές μισθών, συντάξεων και κοινωνικών μεταβιβάσεων, η υπερφορολόγηση νοικοκυριών και επιχειρήσεων έχουν καταστήσει τον οικονομικό αποκλεισμό ως τη σημαντικότερη αιτία της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού σήμερα.

Όσο οι αμοιβές και οι συντάξεις μειώνονται και τα επιδόματα που συμπληρώνουν τις αποδοχές (κοινωνικές μεταβιβάσεις) εξανεμίζονται, πολλά νοικοκυριά υπερχρεώνονται και δεν μπορούν να αποπληρώσουν τα χρέη τους. Έτσι εγκλωβίζονται στην υπερχρέωση και οδηγούνται σε οικονομικό και κοινωνικό αποκλεισμό.

Η καλύτερη αντιμετώπιση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού είναι οι περισσότερες και ποιοτικότερες θέσεις εργασίας για όλους όσους μπορούν να εργαστούν και οι κοινωνικές μεταρρυθμίσεις για αυτούς που δεν μπορούν.

Μόνον έτσι θα μπορούν όλοι να λάβουν μέρος στην εργασία αλλά και στην κοινωνία.

Η λύση στο πρόβλημα δεν είναι εύκολη, αλλά ούτε και ακατόρθωτη, καθώς ο δείκτης που αφορά τα πρωτογενή πλεονάσματα θα μπορούσε να συμπεριλαμβάνει όλες τις παραπάνω συνιστώσες, προκειμένου να εξασφαλίζει πραγματική ανάπτυξη και ευημερία των λαών και όχι των αγορών που δεν εκπροσωπούν τον άνθρωπο αλλά τις τσέπες όσων τον εμπορεύονται…



Παναγιώτα Μπλέτα: Σχετικά με τον συντάκτη




Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου