Σπύρος Μανουσέλης
Αυτό το καλοκαίρι, στις 6 Ιουνίου 2019, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ή WHO αποφάσισε να διαγράψει τη διεμφυλική δυσφορία από την αποδεκτή διεθνώς «Λίστα των Ψυχικών Διαταραχών». Γεγονός που καθιστά πλέον και επίσημα σαφές ότι οι «διεμφυλικοί» δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται ως ψυχικά ασθενείς, αλλά ως άτομα που πάσχουν από μια κοινή πάθηση, η οποία δεν πρέπει να επιφέρει κανέναν κοινωνικό στιγματισμό και αποκλεισμό. Όμως, τι ακριβώς είναι η περιβόητη διεμφυλική «δυσφορία του φύλου»;
Γιατί σε ορισμένα άτομα η φυλετική ταυτότητά τους δεν συνάδει με το βιολογικό φύλο του σώματός τους; Συνήθως διακρίνουμε τα ανθρώπινα όντα, αλλά και τα άλλα ζώα, σε αρσενικά και θηλυκά, διάκριση που στηρίζεται σε πασιφανείς βιολογικές, ανατομικές, φυσιολογικές διαφορές. Παρ’ όλα αυτά, ανέκαθεν υπήρχαν κάποια άτομα που είτε δεν «χωρούσαν» αντικειμενικά είτε δεν «βολεύονταν» υποκειμενικά στη βολική ταξινόμηση σε ένα από τα δύο φύλα.
Ίσως η πιο ακραία περίπτωση δυσφορίας του φύλου είναι τα λεγόμενα «διεμφυλικά» άτομα (transsexual), στα οποία η φυλετική ταυτότητά τους και η συμπεριφορά τους δεν συμφωνούν με το βιολογικό φύλο τους και τη σωματική ταυτότητά τους.
Τόσο ως έφηβοι όσο και ως ενήλικοι οι διεμφυλικοί μισούν τα γεννητικά όργανα του σώματός τους, φαντασιώνονται διαρκώς ότι αλλάζουν φύλο και όνομα, με αποτέλεσμα να απομονώνονται και να στιγματίζονται κοινωνικά. Με άλλα λόγια, ζουν σε πλήρη δυσαρμονία με τη φυλετική, τη βιολογική και την κοινωνική ταυτότητά τους.
Ο,τι συνήθως περιγράφουμε ως «φύλο» ενός ατόμου, δηλαδή την περισσότερο ή λιγότερο ανδρική και θηλυκή «ταυτότητά» του, εξαρτάται και διαμορφώνεται από πολλούς παράγοντες, ενδογενείς όσο και εξωγενείς, που δημιουργούν ένα ευρύτατο φάσμα φυλετικών διακυμάνσεων και σεξουαλικών προτιμήσεων ανάμεσα στα δύο βασικά φύλα, το θηλυκό και το αρσενικό. Επομένως, θα ήταν ακριβέστερο να μιλάμε για πολλά διαφορετικά «φύλα» και για πολλές φυλετικές διακυμάνσεις σε κάθε ανθρώπινο πληθυσμό.
Παρ’ όλα αυτά, οι περισσότεροι άνθρωποι είναι ετεροφυλόφιλοι, νιώθουν σεξουαλική έλξη αποκλειστικά για άτομα διαφορετικού φύλου. Σε πολύ μικρότερο ποσοστό -από 3% έως 10% σε κάθε ανθρώπινο πληθυσμό- κάποιοι άνθρωποι νιώθουν έλξη μόνο για άτομα του ίδιου φύλου. Πρόκειται για τους ομοφυλόφιλους και τις ομοφυλόφιλες, ο σεξουαλικός προσανατολισμός των οποίων είναι επίσης μονοφυλετικός: κατευθύνεται μόνο σε άτομα που ανήκουν στο ίδιο με αυτούς ή αυτές φύλο. Υπάρχουν, όμως, και τα αμφιφυλόφιλα άτομα που νιώθουν σεξουαλική έλξη και για τα δύο φύλα.
Ωστόσο, πέρα από τον ιδιαίτερο σεξουαλικό προσανατολισμό τους, οι άνθρωποι, στη συντριπτική πλειονότητά τους, δεν αμφιβάλλουν για το ότι ανήκουν σε ένα από τα δύο φύλα: στο αρσενικό ή στο θηλυκό.
Εντούτοις, ένας μικρός αριθμός ανδρών και γυναικών δεν αισθάνεται καθόλου έτσι: είναι απολύτως βέβαιοι/-ες ότι γεννήθηκαν και είναι αναγκασμένοι/-ες να ζουν σε ένα σώμα που δεν αντιστοιχεί στο φύλο τους. Πρόκειται για τα λεγόμενα «διεμφυλικά» άτομα (transsexual), τα ποία, αντίθετα με τα «διαφυλικά» άτομα (transgender), είναι απολύτως βέβαια ότι το φύλο του σώματός τους είναι λάθος.
Τι γίνεται, λοιπόν, με τις ακραίες και σχετικά σπάνιες περιπτώσεις όπου το ίδιο το άτομο αδυνατεί να ταυτιστεί με ή αρνείται να προσαρμοστεί στις συνήθεις κοινωνικές φυλετικές κατηγορίες: στο ανδρικό «ισχυρό φύλο», στο γυναικείο «ασθενές φύλο» ή, έστω, στο λεγόμενο «τρίτο φύλο» των ομοφυλόφιλων;
Αυτά τα εκκεντρικά από βιολογική άποψη και φυλετικά απροσδιόριστα άτομα περιγράφονται συνήθως ως «ερμαφρόδιτα» ή ως «ψευδο-ερμαφρόδιτα», αμφιφυλοφιλικά και, πιο πρόσφατα, ως διεμφυλικά: άνθρωποι στους οποίους είναι εξόφθαλμη η ασυμφωνία ανάμεσα στις βιολογικές τους προδιαγραφές (γονότυπος) και την εξωτερική εμφάνιση και συμπεριφορά τους (φαινότυπος). Πρόκειται, δηλαδή, για «αρσενικούς» με αναμφισβήτητα θηλυκή ταυτότητα ή το αντίστροφο, όταν πρόκειται για «γυναίκες».
Στα διεμφυλικά άτομα, η περιλάλητη «δυσφορία του φύλου», δηλαδή η ασυμβατότητα της βιολογικής με την προσωπική και κοινωνική τους ταυτότητα είναι πλήρης και, σε όποια ηλικία κι αν βρίσκονται, τους προκαλεί έντονη δυσφορία και απέχθεια για το σώμα τους.
Για παράδειγμα, τα «αγόρια» μισούν κάθε ανδρικό χαρακτηριστικό του σώματός τους και επιθυμούν να απαλλαγούν από το πέος τους, ενώ τα «κορίτσια» βλέπουν με τρόμο τα στήθη τους ή αντιμετωπίζουν ως ενοχλητική «μαύρη τρύπα» το αιδοίο τους.
Και λόγω της αρνητικής αυτοεικόνας του εαυτού τους, τα αβάσταχτα αυτοκαταστροφικά συναισθήματά των διεμφυλικών πολλαπλασιάζουν τόσο τη δυσφορία του φύλου που βιώνουν όσο και τη ζωτική ανάγκη τους να απαλλαγούν οριστικά από αυτά τα εντελώς λάθος ή περιττά, όπως πιστεύουν, όργανα του σώματός τους.
Η ακλόνητη πεποίθηση ενός διεμφυλικού ότι ανήκει σε λάθος βιολογικό φύλο, ότι βρίσκεται δηλαδή παγιδευμένος/παγιδευμένη σε λάθος σώμα, πριν από μερικά χρόνια εντασσόταν από τους σεξολόγους και τους ψυχιάτρους στις «διαταραχές της σεξουαλικής διαφοροποίησης» (Disorders of Sexual Differentiation ή DSD), ενώ, σήμερα, έχει επικρατήσει να περιγράφεται ως «δυσφορία του φύλου» – ένας πιο ουδέτερος όρος που, αντίθετα με το «διαταραχές φύλου», θεωρείται λιγότερο βεβαρημένος από κοινωνικές προκαταλήψεις και άρα πολιτικά ορθότερος.
Ενδεικτική αυτής της επιστημονικής μεταστροφής είναι, μάλιστα, και η απόφαση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (World Health Organization ή WHO), στις 6 Ιουνίου 2019, να διαγράψει τη διεμφυλική δυσφορία από τη «Λίστα ICD των Ψυχικών Διαταραχών». Γεγονός που καθιστά πλέον σαφές ότι οι διεμφυλικοί δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται ως ψυχικά ασθενείς, αλλά ως άτομα που πάσχουν από μια κοινή πάθηση, η οποία δεν πρέπει να τους επιφέρει κανέναν κοινωνικό αποκλεισμό και στιγματισμό.
Η δυσφορία του φύλου εκδηλώνεται ποικιλοτρόπως και σε διαφορετικά στάδια της ανάπτυξης ενός ατόμου. Σε ορισμένες σπάνιες περιπτώσεις πρόκειται για εμφανείς σε όλους ανωμαλίες στην ανάπτυξη των γεννητικών οργάνων, συνήθως όμως πρόκειται για πολύ πιο ανεπαίσθητες διαφορές και για τη διάγνωσή τους απαιτούνται ειδικές κλινικές εξετάσεις.
Ωστόσο, όπως επισημαίνουν οι ειδικοί γιατροί και σεξολόγοι, πρέπει πάντα να έχουμε κατά νου ότι η «δυσφορία του φύλου» δεν έχει σχέση και δεν πρέπει να συγχέεται με τον «σεξουαλικό προσανατολισμό» αυτών των ατόμων, δηλαδή σε ποιο από τα δύο φύλα -αρσενικό ή θηλυκό- κατευθύνουν τις σεξουαλικές επιθυμίες ή τις ερωτικές φαντασιώσεις τους.
Ετσι, στα διεμφυλικά άτομα, για παράδειγμα, η φυλετική ταυτότητά τους δεν συνάδει με τα γεννητικά τους όργανα και τον φυλετικό σωματότυπό τους· όσο για τον σεξουαλικό προσανατολισμό τους, τα άτομα αυτά μπορούν κάλλιστα να είναι ετεροφυλόφιλα ή ομοφυλόφιλα ή και αμφιφυλόφιλα!
Δεδομένου ότι ως «αμφιφυλοφιλία» ορίζεται η λίγο-πολύ εξίσου μοιρασμένη ερωτική έλξη και για τα δύο φύλα, από τις πιο πρόσφατες δημοσκοπικές έρευνες προκύπτει η ανησυχητική είδηση ότι ένα αρκετά μεγάλο μέρος της νέας γενιάς ανδρών και γυναικών δεν φαίνεται να ταυτίζεται με κανένα από τα δύο βασικά φυλετικά πρότυπα.
Πράγματι, τα τελευταία χρόνια, περίπου το 50% των Βρετανών, πάνω από το ένα τρίτο των Αμερικανών και ένα εξίσου σημαντικό ποσοστό ατόμων στις πιο αναπτυγμένες ευρωπαϊκές χώρες, ηλικίας 18 έως 30 ετών, δεν αυτοχαρακτηρίζονται ούτε ως αποκλειστικά ετεροφυλόφιλοι ούτε ως αποκλειστικά ομοφυλόφιλοι, ούτε όμως και ως αμφιφυλοφιλικοί, διότι και αυτή η επιλογή υπήρχε στο ερωτηματολόγιο.
Όλο και συχνότερα, λοιπόν, οι σχετικές στατιστικές έρευνες καταγράφουν μια απρόσμενα μεγάλη φυλετική ρευστότητα και μια νέα τάση προς τον ασαφή σεξουαλικό προσανατολισμό ή τη φυλετική απροσδιοριστία των νεότερων γενεών, οι οποίες φαίνεται πως είναι λιγότερο προκατειλημμένες και περισσότερο ευέλικτες από τις προηγούμενες γενιές στο να πειραματιστούν και να προσδιορίσουν οι ίδιες τις «φυλετικές προτιμήσεις» τους.
Πρώτη η Αμερικανίδα ψυχολόγος και φεμινίστρια Lisa Diamond περιέγραψε αυτό το νέο κοινωνικό φαινόμενο βαφτίζοντάς το «σεξουαλική ρευστότητα», όχι για να το υποτιμήσει αλλά για να αναδείξει τις εναλλακτικές δυνατότητες που έχουν πλέον οι νέες γενιές (στον δυτικό κόσμο) για μια πιο «ελεύθερη» από φυλετικές προκαταλήψεις και, όπως ισχυριζόταν, λιγότερο καταπιεστική ερωτική ζωή.
Μια επιπρόσθετη αλλά σαφέστατη ένδειξη ότι, κατά την τρίτη χιλιετία που διανύουμε, το ανθρώπινο είδος βαδίζει ανεπιστρεπτί -αν και όχι συνειδητά!- προς μια νέα «αφυλετική» κατάσταση, όπου οι παγιωμένες, από αιώνες εξέλιξης του είδους μας, φυλετικές διαφοροποιήσεις μας τείνουν αν όχι να καταργηθούν, τουλάχιστον να απαξιωθούν κοινωνικοπολιτικά.
Κάτι που, όπως είδαμε, ήδη συντελείται, όχι τόσο στο όνομα της βιολογικής και της κοινωνικής ισότητας όλων των ανθρώπων, αλλά ως η προοπτική μιας αυθαίρετα και έξωθεν επιβεβλημένης «ομοιομορφίας»: διότι, βέβαια, η σημερινή φυλετική «ρευστότητα», αργά ή γρήγορα, θα μετεξελιχθεί σε καθολική αφυλετική επιταγή.
Δυστυχώς, στην εποχή μας, η μόνη ορατή οδός για την εξάλειψη των φυλετικών διακρίσεων και την καταπολέμηση της ομοφοβίας φαίνεται πως είναι η απαξίωση και η οριστική εξάλειψη του βιολογικού φύλου μας. Όμως, για αυτά τα ανοίκεια μετανεωτερικά ιδεολογήματα θα πούμε περισσότερα στις «Μηχανές του Νου» το μεθεπόμενο Σάββατο.
Άραγε, υπάρχουν σαφείς δομικές και λειτουργικές διαφορές ανάμεσα στον ανδρικό και τον γυναικείο εγκέφαλο ή μήπως, αντίθετα, οι άνθρωποι είναι εγκεφαλικά «αμφιφυλόφιλοι»; Εδώ και τρεις δεκαετίες το ερώτημα αυτό υπήρξε αντικείμενο σφοδρών διενέξεων ανάμεσα σε επιστήμονες του εγκεφάλου και κοινωνιολόγους-φεμινίστριες.
Μια πρώτη αλλά επιστημονικά τεκμηριωμένη απάντηση σε αυτό το θεμελιώδες ερώτημα είναι ότι, απ’ ό,τι φαίνεται, μεταξύ ανδρών και γυναικών δεν υπάρχουν σημαντικές διαφορές ούτε ως προς τη συνολική ανατομική ούτε ως προς τις βασικές λειτουργίες του εγκεφάλου τους.
Αυτό τουλάχιστον υποστηρίζει η εκτενέστερη μέχρι σήμερα έρευνα που δημοσιεύτηκε, το 2015, στο εγκυρότατο διεθνώς περιοδικό PNAS (Πρακτικά της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ). Επικεφαλής αυτής της διεθνούς έρευνας, μια συνεργασία τριών ερευνητικών κέντρων σε Ισραήλ, Γερμανία και Ελβετία, η επιφανής νευροεπιστήμων Ντάφνα Τζοέλ (Daphna Joel), καθηγήτρια Νευροψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ, η οποία από το 2009 διερευνά το αν ή σε ποιο βαθμό το ανθρώπινο φύλο αποτυπώνεται στον εγκέφαλο.
Για να εντοπίσουν τις ανατομικές και λειτουργικές διαφορές του θηλυκού από τον αρσενικό εγκέφαλο, η στρατηγική αυτών των ερευνητών ήταν να αναζητήσουν, μέσω μαγνητικής τομογραφίας ή MRI, τις μικροανατομικές διαφορές μεταξύ των εγκεφαλικών δομών, καθώς επίσης, μέσω της λειτουργικής μαγνητικής τομογραφίας ή fMRI, τις δραστηριότητες και τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των μικροδομών. Και το εντυπωσιακό συμπέρασμα στο οποίο κατέληξαν αυτές οι έρευνες είναι ότι μεταξύ του γυναικείου και του ανδρικού εγκεφάλου δεν φαίνεται να υπάρχουν σημαντικές εγκεφαλικές ή λειτουργικές διαφορές.
Αναλύοντας και αντιπαραβάλλοντας τις εικόνες από επιμέρους εγκεφαλικές δομές περισσότερων των 1.400 ατόμων και από τα δύο φύλα, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι σε περιορισμένο αριθμό εγκεφαλικών περιοχών υπάρχουν όντως κάποιες μικρές διαφορές που σχετίζονται με τα δύο φύλα, ωστόσο δεν παρατήρησαν σαφή «φυλετικό εγκεφαλικό διμορφισμό», δηλαδή εκείνες τις ανατομικές και λειτουργικές διαφορές που θα τους επέτρεπαν να διακρίνουν με σαφήνεια τον θηλυκό από τον αρσενικό εγκέφαλο!
Από μεθοδολογική άποψη, ο στόχος αυτής της πρωτοποριακής έρευνας ήταν να διαπιστωθεί αν όντως υπάρχει σαφής φυλετικός διμορφισμός και στις εγκεφαλικές δομές των ανθρώπων.
Αναλύοντας ωστόσο τα δεδομένα από τις τομογραφικές απεικονίσεις αυτών των εγκεφαλικών δομών, η Τζοέλ και οι συνάδελφοί της διαπίστωσαν ότι ανάμεσα στα δύο φύλα δεν παρατηρείται η αναμενόμενη και σαφής διαφοροποίηση αλλά, αντίθετα, μια εντυπωσιακή αλληλοεπικάλυψη τόσο των λειτουργιών όσο κυρίως των εγκεφαλικών μικροδομών. Γεγονός που επιβεβαίωσε την αρχική υποψία τους, ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι ένα μωσαϊκό από ετερογενή φυλετικά χαρακτηριστικά!
Παρ’ όλα αυτά, αν εστιάσει κανείς στις μικροδομές του θηλυκού και του ανδρικού εγκεφάλου, διαπιστώνει όντως κάποιες διαφορές σε επιμέρους περιοχές, κυρίως ως προς τις διαστάσεις και τη μορφολογία τους.
Ομως, μολονότι υπάρχουν μικρές φυλετικές διαφοροποιήσεις ανάμεσα σε μεμονωμένους εγκεφάλους, από στατιστικής απόψεως ο ανθρώπινος εγκέφαλος -ανεξάρτητα σε ποιο φύλο ανήκει ο ιδιοκτήτης του- είναι ένα περίπλοκο, ανατομικά και λειτουργικά, ψηφιδωτό από θηλυκές και αρσενικές δομές.
Πηγή: efsyn.gr
Σπύρος Μανουσέλης: Σχετικά με τον Συντάκτη
Αυτό το καλοκαίρι, στις 6 Ιουνίου 2019, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ή WHO αποφάσισε να διαγράψει τη διεμφυλική δυσφορία από την αποδεκτή διεθνώς «Λίστα των Ψυχικών Διαταραχών». Γεγονός που καθιστά πλέον και επίσημα σαφές ότι οι «διεμφυλικοί» δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται ως ψυχικά ασθενείς, αλλά ως άτομα που πάσχουν από μια κοινή πάθηση, η οποία δεν πρέπει να επιφέρει κανέναν κοινωνικό στιγματισμό και αποκλεισμό. Όμως, τι ακριβώς είναι η περιβόητη διεμφυλική «δυσφορία του φύλου»;
Γιατί σε ορισμένα άτομα η φυλετική ταυτότητά τους δεν συνάδει με το βιολογικό φύλο του σώματός τους; Συνήθως διακρίνουμε τα ανθρώπινα όντα, αλλά και τα άλλα ζώα, σε αρσενικά και θηλυκά, διάκριση που στηρίζεται σε πασιφανείς βιολογικές, ανατομικές, φυσιολογικές διαφορές. Παρ’ όλα αυτά, ανέκαθεν υπήρχαν κάποια άτομα που είτε δεν «χωρούσαν» αντικειμενικά είτε δεν «βολεύονταν» υποκειμενικά στη βολική ταξινόμηση σε ένα από τα δύο φύλα.
Ίσως η πιο ακραία περίπτωση δυσφορίας του φύλου είναι τα λεγόμενα «διεμφυλικά» άτομα (transsexual), στα οποία η φυλετική ταυτότητά τους και η συμπεριφορά τους δεν συμφωνούν με το βιολογικό φύλο τους και τη σωματική ταυτότητά τους.
Τόσο ως έφηβοι όσο και ως ενήλικοι οι διεμφυλικοί μισούν τα γεννητικά όργανα του σώματός τους, φαντασιώνονται διαρκώς ότι αλλάζουν φύλο και όνομα, με αποτέλεσμα να απομονώνονται και να στιγματίζονται κοινωνικά. Με άλλα λόγια, ζουν σε πλήρη δυσαρμονία με τη φυλετική, τη βιολογική και την κοινωνική ταυτότητά τους.
ή τι σημαίνει για έναν άνθρωπο να ζει σε λάθος σώμα;
Ο,τι συνήθως περιγράφουμε ως «φύλο» ενός ατόμου, δηλαδή την περισσότερο ή λιγότερο ανδρική και θηλυκή «ταυτότητά» του, εξαρτάται και διαμορφώνεται από πολλούς παράγοντες, ενδογενείς όσο και εξωγενείς, που δημιουργούν ένα ευρύτατο φάσμα φυλετικών διακυμάνσεων και σεξουαλικών προτιμήσεων ανάμεσα στα δύο βασικά φύλα, το θηλυκό και το αρσενικό. Επομένως, θα ήταν ακριβέστερο να μιλάμε για πολλά διαφορετικά «φύλα» και για πολλές φυλετικές διακυμάνσεις σε κάθε ανθρώπινο πληθυσμό.
Παρ’ όλα αυτά, οι περισσότεροι άνθρωποι είναι ετεροφυλόφιλοι, νιώθουν σεξουαλική έλξη αποκλειστικά για άτομα διαφορετικού φύλου. Σε πολύ μικρότερο ποσοστό -από 3% έως 10% σε κάθε ανθρώπινο πληθυσμό- κάποιοι άνθρωποι νιώθουν έλξη μόνο για άτομα του ίδιου φύλου. Πρόκειται για τους ομοφυλόφιλους και τις ομοφυλόφιλες, ο σεξουαλικός προσανατολισμός των οποίων είναι επίσης μονοφυλετικός: κατευθύνεται μόνο σε άτομα που ανήκουν στο ίδιο με αυτούς ή αυτές φύλο. Υπάρχουν, όμως, και τα αμφιφυλόφιλα άτομα που νιώθουν σεξουαλική έλξη και για τα δύο φύλα.
Ωστόσο, πέρα από τον ιδιαίτερο σεξουαλικό προσανατολισμό τους, οι άνθρωποι, στη συντριπτική πλειονότητά τους, δεν αμφιβάλλουν για το ότι ανήκουν σε ένα από τα δύο φύλα: στο αρσενικό ή στο θηλυκό.
Εντούτοις, ένας μικρός αριθμός ανδρών και γυναικών δεν αισθάνεται καθόλου έτσι: είναι απολύτως βέβαιοι/-ες ότι γεννήθηκαν και είναι αναγκασμένοι/-ες να ζουν σε ένα σώμα που δεν αντιστοιχεί στο φύλο τους. Πρόκειται για τα λεγόμενα «διεμφυλικά» άτομα (transsexual), τα ποία, αντίθετα με τα «διαφυλικά» άτομα (transgender), είναι απολύτως βέβαια ότι το φύλο του σώματός τους είναι λάθος.
Τι γίνεται, λοιπόν, με τις ακραίες και σχετικά σπάνιες περιπτώσεις όπου το ίδιο το άτομο αδυνατεί να ταυτιστεί με ή αρνείται να προσαρμοστεί στις συνήθεις κοινωνικές φυλετικές κατηγορίες: στο ανδρικό «ισχυρό φύλο», στο γυναικείο «ασθενές φύλο» ή, έστω, στο λεγόμενο «τρίτο φύλο» των ομοφυλόφιλων;
Η ασυμφωνία σώματος και φυλετικής ταυτότητας
Αυτά τα εκκεντρικά από βιολογική άποψη και φυλετικά απροσδιόριστα άτομα περιγράφονται συνήθως ως «ερμαφρόδιτα» ή ως «ψευδο-ερμαφρόδιτα», αμφιφυλοφιλικά και, πιο πρόσφατα, ως διεμφυλικά: άνθρωποι στους οποίους είναι εξόφθαλμη η ασυμφωνία ανάμεσα στις βιολογικές τους προδιαγραφές (γονότυπος) και την εξωτερική εμφάνιση και συμπεριφορά τους (φαινότυπος). Πρόκειται, δηλαδή, για «αρσενικούς» με αναμφισβήτητα θηλυκή ταυτότητα ή το αντίστροφο, όταν πρόκειται για «γυναίκες».
Στα διεμφυλικά άτομα, η περιλάλητη «δυσφορία του φύλου», δηλαδή η ασυμβατότητα της βιολογικής με την προσωπική και κοινωνική τους ταυτότητα είναι πλήρης και, σε όποια ηλικία κι αν βρίσκονται, τους προκαλεί έντονη δυσφορία και απέχθεια για το σώμα τους.
Για παράδειγμα, τα «αγόρια» μισούν κάθε ανδρικό χαρακτηριστικό του σώματός τους και επιθυμούν να απαλλαγούν από το πέος τους, ενώ τα «κορίτσια» βλέπουν με τρόμο τα στήθη τους ή αντιμετωπίζουν ως ενοχλητική «μαύρη τρύπα» το αιδοίο τους.
Και λόγω της αρνητικής αυτοεικόνας του εαυτού τους, τα αβάσταχτα αυτοκαταστροφικά συναισθήματά των διεμφυλικών πολλαπλασιάζουν τόσο τη δυσφορία του φύλου που βιώνουν όσο και τη ζωτική ανάγκη τους να απαλλαγούν οριστικά από αυτά τα εντελώς λάθος ή περιττά, όπως πιστεύουν, όργανα του σώματός τους.
Η ακλόνητη πεποίθηση ενός διεμφυλικού ότι ανήκει σε λάθος βιολογικό φύλο, ότι βρίσκεται δηλαδή παγιδευμένος/παγιδευμένη σε λάθος σώμα, πριν από μερικά χρόνια εντασσόταν από τους σεξολόγους και τους ψυχιάτρους στις «διαταραχές της σεξουαλικής διαφοροποίησης» (Disorders of Sexual Differentiation ή DSD), ενώ, σήμερα, έχει επικρατήσει να περιγράφεται ως «δυσφορία του φύλου» – ένας πιο ουδέτερος όρος που, αντίθετα με το «διαταραχές φύλου», θεωρείται λιγότερο βεβαρημένος από κοινωνικές προκαταλήψεις και άρα πολιτικά ορθότερος.
Ενδεικτική αυτής της επιστημονικής μεταστροφής είναι, μάλιστα, και η απόφαση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (World Health Organization ή WHO), στις 6 Ιουνίου 2019, να διαγράψει τη διεμφυλική δυσφορία από τη «Λίστα ICD των Ψυχικών Διαταραχών». Γεγονός που καθιστά πλέον σαφές ότι οι διεμφυλικοί δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται ως ψυχικά ασθενείς, αλλά ως άτομα που πάσχουν από μια κοινή πάθηση, η οποία δεν πρέπει να τους επιφέρει κανέναν κοινωνικό αποκλεισμό και στιγματισμό.
Η δυσφορία του φύλου εκδηλώνεται ποικιλοτρόπως και σε διαφορετικά στάδια της ανάπτυξης ενός ατόμου. Σε ορισμένες σπάνιες περιπτώσεις πρόκειται για εμφανείς σε όλους ανωμαλίες στην ανάπτυξη των γεννητικών οργάνων, συνήθως όμως πρόκειται για πολύ πιο ανεπαίσθητες διαφορές και για τη διάγνωσή τους απαιτούνται ειδικές κλινικές εξετάσεις.
Ωστόσο, όπως επισημαίνουν οι ειδικοί γιατροί και σεξολόγοι, πρέπει πάντα να έχουμε κατά νου ότι η «δυσφορία του φύλου» δεν έχει σχέση και δεν πρέπει να συγχέεται με τον «σεξουαλικό προσανατολισμό» αυτών των ατόμων, δηλαδή σε ποιο από τα δύο φύλα -αρσενικό ή θηλυκό- κατευθύνουν τις σεξουαλικές επιθυμίες ή τις ερωτικές φαντασιώσεις τους.
Ετσι, στα διεμφυλικά άτομα, για παράδειγμα, η φυλετική ταυτότητά τους δεν συνάδει με τα γεννητικά τους όργανα και τον φυλετικό σωματότυπό τους· όσο για τον σεξουαλικό προσανατολισμό τους, τα άτομα αυτά μπορούν κάλλιστα να είναι ετεροφυλόφιλα ή ομοφυλόφιλα ή και αμφιφυλόφιλα!
Η αποδόμηση της έμφυλης ταυτότητας
Δεδομένου ότι ως «αμφιφυλοφιλία» ορίζεται η λίγο-πολύ εξίσου μοιρασμένη ερωτική έλξη και για τα δύο φύλα, από τις πιο πρόσφατες δημοσκοπικές έρευνες προκύπτει η ανησυχητική είδηση ότι ένα αρκετά μεγάλο μέρος της νέας γενιάς ανδρών και γυναικών δεν φαίνεται να ταυτίζεται με κανένα από τα δύο βασικά φυλετικά πρότυπα.
Πράγματι, τα τελευταία χρόνια, περίπου το 50% των Βρετανών, πάνω από το ένα τρίτο των Αμερικανών και ένα εξίσου σημαντικό ποσοστό ατόμων στις πιο αναπτυγμένες ευρωπαϊκές χώρες, ηλικίας 18 έως 30 ετών, δεν αυτοχαρακτηρίζονται ούτε ως αποκλειστικά ετεροφυλόφιλοι ούτε ως αποκλειστικά ομοφυλόφιλοι, ούτε όμως και ως αμφιφυλοφιλικοί, διότι και αυτή η επιλογή υπήρχε στο ερωτηματολόγιο.
Όλο και συχνότερα, λοιπόν, οι σχετικές στατιστικές έρευνες καταγράφουν μια απρόσμενα μεγάλη φυλετική ρευστότητα και μια νέα τάση προς τον ασαφή σεξουαλικό προσανατολισμό ή τη φυλετική απροσδιοριστία των νεότερων γενεών, οι οποίες φαίνεται πως είναι λιγότερο προκατειλημμένες και περισσότερο ευέλικτες από τις προηγούμενες γενιές στο να πειραματιστούν και να προσδιορίσουν οι ίδιες τις «φυλετικές προτιμήσεις» τους.
Πρώτη η Αμερικανίδα ψυχολόγος και φεμινίστρια Lisa Diamond περιέγραψε αυτό το νέο κοινωνικό φαινόμενο βαφτίζοντάς το «σεξουαλική ρευστότητα», όχι για να το υποτιμήσει αλλά για να αναδείξει τις εναλλακτικές δυνατότητες που έχουν πλέον οι νέες γενιές (στον δυτικό κόσμο) για μια πιο «ελεύθερη» από φυλετικές προκαταλήψεις και, όπως ισχυριζόταν, λιγότερο καταπιεστική ερωτική ζωή.
Μια επιπρόσθετη αλλά σαφέστατη ένδειξη ότι, κατά την τρίτη χιλιετία που διανύουμε, το ανθρώπινο είδος βαδίζει ανεπιστρεπτί -αν και όχι συνειδητά!- προς μια νέα «αφυλετική» κατάσταση, όπου οι παγιωμένες, από αιώνες εξέλιξης του είδους μας, φυλετικές διαφοροποιήσεις μας τείνουν αν όχι να καταργηθούν, τουλάχιστον να απαξιωθούν κοινωνικοπολιτικά.
Κάτι που, όπως είδαμε, ήδη συντελείται, όχι τόσο στο όνομα της βιολογικής και της κοινωνικής ισότητας όλων των ανθρώπων, αλλά ως η προοπτική μιας αυθαίρετα και έξωθεν επιβεβλημένης «ομοιομορφίας»: διότι, βέβαια, η σημερινή φυλετική «ρευστότητα», αργά ή γρήγορα, θα μετεξελιχθεί σε καθολική αφυλετική επιταγή.
Δυστυχώς, στην εποχή μας, η μόνη ορατή οδός για την εξάλειψη των φυλετικών διακρίσεων και την καταπολέμηση της ομοφοβίας φαίνεται πως είναι η απαξίωση και η οριστική εξάλειψη του βιολογικού φύλου μας. Όμως, για αυτά τα ανοίκεια μετανεωτερικά ιδεολογήματα θα πούμε περισσότερα στις «Μηχανές του Νου» το μεθεπόμενο Σάββατο.
Μήπως ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι αμφιφυλόφιλος;
Άραγε, υπάρχουν σαφείς δομικές και λειτουργικές διαφορές ανάμεσα στον ανδρικό και τον γυναικείο εγκέφαλο ή μήπως, αντίθετα, οι άνθρωποι είναι εγκεφαλικά «αμφιφυλόφιλοι»; Εδώ και τρεις δεκαετίες το ερώτημα αυτό υπήρξε αντικείμενο σφοδρών διενέξεων ανάμεσα σε επιστήμονες του εγκεφάλου και κοινωνιολόγους-φεμινίστριες.
Μια πρώτη αλλά επιστημονικά τεκμηριωμένη απάντηση σε αυτό το θεμελιώδες ερώτημα είναι ότι, απ’ ό,τι φαίνεται, μεταξύ ανδρών και γυναικών δεν υπάρχουν σημαντικές διαφορές ούτε ως προς τη συνολική ανατομική ούτε ως προς τις βασικές λειτουργίες του εγκεφάλου τους.
Αυτό τουλάχιστον υποστηρίζει η εκτενέστερη μέχρι σήμερα έρευνα που δημοσιεύτηκε, το 2015, στο εγκυρότατο διεθνώς περιοδικό PNAS (Πρακτικά της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ). Επικεφαλής αυτής της διεθνούς έρευνας, μια συνεργασία τριών ερευνητικών κέντρων σε Ισραήλ, Γερμανία και Ελβετία, η επιφανής νευροεπιστήμων Ντάφνα Τζοέλ (Daphna Joel), καθηγήτρια Νευροψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ, η οποία από το 2009 διερευνά το αν ή σε ποιο βαθμό το ανθρώπινο φύλο αποτυπώνεται στον εγκέφαλο.
Για να εντοπίσουν τις ανατομικές και λειτουργικές διαφορές του θηλυκού από τον αρσενικό εγκέφαλο, η στρατηγική αυτών των ερευνητών ήταν να αναζητήσουν, μέσω μαγνητικής τομογραφίας ή MRI, τις μικροανατομικές διαφορές μεταξύ των εγκεφαλικών δομών, καθώς επίσης, μέσω της λειτουργικής μαγνητικής τομογραφίας ή fMRI, τις δραστηριότητες και τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των μικροδομών. Και το εντυπωσιακό συμπέρασμα στο οποίο κατέληξαν αυτές οι έρευνες είναι ότι μεταξύ του γυναικείου και του ανδρικού εγκεφάλου δεν φαίνεται να υπάρχουν σημαντικές εγκεφαλικές ή λειτουργικές διαφορές.
Ένα εγκεφαλικό ψηφιδωτό
Αναλύοντας και αντιπαραβάλλοντας τις εικόνες από επιμέρους εγκεφαλικές δομές περισσότερων των 1.400 ατόμων και από τα δύο φύλα, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι σε περιορισμένο αριθμό εγκεφαλικών περιοχών υπάρχουν όντως κάποιες μικρές διαφορές που σχετίζονται με τα δύο φύλα, ωστόσο δεν παρατήρησαν σαφή «φυλετικό εγκεφαλικό διμορφισμό», δηλαδή εκείνες τις ανατομικές και λειτουργικές διαφορές που θα τους επέτρεπαν να διακρίνουν με σαφήνεια τον θηλυκό από τον αρσενικό εγκέφαλο!
Από μεθοδολογική άποψη, ο στόχος αυτής της πρωτοποριακής έρευνας ήταν να διαπιστωθεί αν όντως υπάρχει σαφής φυλετικός διμορφισμός και στις εγκεφαλικές δομές των ανθρώπων.
Αναλύοντας ωστόσο τα δεδομένα από τις τομογραφικές απεικονίσεις αυτών των εγκεφαλικών δομών, η Τζοέλ και οι συνάδελφοί της διαπίστωσαν ότι ανάμεσα στα δύο φύλα δεν παρατηρείται η αναμενόμενη και σαφής διαφοροποίηση αλλά, αντίθετα, μια εντυπωσιακή αλληλοεπικάλυψη τόσο των λειτουργιών όσο κυρίως των εγκεφαλικών μικροδομών. Γεγονός που επιβεβαίωσε την αρχική υποψία τους, ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι ένα μωσαϊκό από ετερογενή φυλετικά χαρακτηριστικά!
Παρ’ όλα αυτά, αν εστιάσει κανείς στις μικροδομές του θηλυκού και του ανδρικού εγκεφάλου, διαπιστώνει όντως κάποιες διαφορές σε επιμέρους περιοχές, κυρίως ως προς τις διαστάσεις και τη μορφολογία τους.
Ομως, μολονότι υπάρχουν μικρές φυλετικές διαφοροποιήσεις ανάμεσα σε μεμονωμένους εγκεφάλους, από στατιστικής απόψεως ο ανθρώπινος εγκέφαλος -ανεξάρτητα σε ποιο φύλο ανήκει ο ιδιοκτήτης του- είναι ένα περίπλοκο, ανατομικά και λειτουργικά, ψηφιδωτό από θηλυκές και αρσενικές δομές.
Πηγή: efsyn.gr
Σπύρος Μανουσέλης: Σχετικά με τον Συντάκτη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου