Γιάννης Περάκης
Το θέμα της παιδείας στα κόμματα εξουσίας αποτελούν (έτσι λένε) άμεση προτεραιότητα. Με βαρύγδουπους τίτλους και ηχηρά επίθετα. «Η μεγαλύτερη επένδυση για τη χώρα μας» κραυγάζει η Νέα δημοκρατία, «η στήριξη της Δημόσιας Εκπαίδευσης σε όλες τις βαθμίδες» είναι κεντρική στόχευση του ΣΥΡΙΖΑ διαλαλεί ο έτερος «δικομματικός εταίρος».
Α) Βασικά Μακροοικονομικά Στοιχεία: Το ύψος της χρηματοδότησης κατ’ αρχή είναι καθοριστικό για το «ενδιαφέρον» των δικομματικών εταίρων. Ο Πίνακας 1 αποτελεί την απόδειξη του «ενδιαφέροντος τους».
Η διαφορά των δύο είναι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είναι «πιο ντροπαλός» από την Νέα Δημοκρατία. Τα μέτρα που ψήφισε ήταν τα δειλά βήματα για να αναλάβει ο επόμενος. Ένα από τα πλέον καταστροφικά μέτρα ήταν η δικομματική συνέχεια των συγχωνεύσεων:
Β) Πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Περίοδος 2011-2019: Άλλαξε ριζικά ο «χάρτης» της Εκπαίδευσης. Μονοθέσια διθέσια και τριθέσια σχολεία έκλεισαν ενώ συγχωνεύσεις έγιναν σε λυκειακές τάξεις αλλά και σε σχολικές μονάδες που λειτουργούν στην ίδιο χώρο. Βέβαια, από τη διαδικασία αυτή εξαίρεση αποτελούν οι απομακρυσμένες και νησιωτικές περιοχές. Βάσει του Πίνακα 2 & 2Α η κυβέρνηση της πρώτης φοράς «χρήσιμης αριστεράς» συνέχισε τις συγχωνεύσεις με αμείωτο ρυθμό εκεί που σταμάτησε η «επάρατος δεξιά».
Β1) Ίσως το μέγεθος της καταστροφής να καταγράφεται πληρέστερα στο τομέα της παιδείας στην περίοδο των μνημονιακών κυβερνήσεων στον Πίνακα 3. Με βάση τα στοιχεία του Πίνακα 3 προκύπτει το συμπέρασμα πως μια σχετικά ακριβής εκτίμηση της μέσης ετήσιας δημόσιας δαπάνης ανά μαθητή είναι περίπου 3,200. Το μέγεθος αυτό σύμφωνα με βάση τα αντίστοιχα στοιχεία του 2009, πρέπει να υποχώρησε κατά περίπου 1300-1600€ σημειώνοντας μείωση της τάξης από 30% έως 33%.
Επίσης η μείωση του αριθμού των εκπαιδευτικών απο το σχολικό έτος 2008/9 υπήρχαν συνολικά 185.917 εκπαιδευτικοί και αυτή τη στιγμή έχουμε 142.088. Έχουμε συνεπώς μια συνολική μείωση των εκπαιδευτικών κατά 43.829 άτομα.
Β2) Τι απαιτούμε για την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση:
Γ) Τριτοβάθμια εκπαίδευση: Οι συγχωνεύσεις: Με τον νόμο που ψηφίστηκε 18/1/2019 και αφορά τη συγχώνευση του ΤΕΙ Θεσσαλίας με το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και τον διαμοιρασμό του ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδας ανάμεσα στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο, το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και το Πανεπιστήμιο Αθηνών κορυφώνεται ουσιαστικά η διαδικασία κατάργησης των ΤΕΙ διαμέσου των συγχωνεύσεων πανεπιστημίων με ΤΕΙ. Προηγήθηκε η συγκέντρωση των ΤΕΙ Αθήνας στην ομπρέλα του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, προηγήθηκαν οι συγχωνεύσεις του ΤΕΙ Ηπείρου με το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, του ΤΕΙ Ιονίων Νήσων με το Ιόνιο Πανεπιστήμιο, ενώ είναι εν εξελίξει οι συγχωνεύσεις των ΤΕΙ Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, ΤΕΙ Κεντρικής Μακεδονίας, ΤΕΙ Θεσσαλονίκης με το Διεθνές Πανεπιστήμιο.
Οι συγχωνεύσεις των πανεπιστημίων και ΤΕΙ υπηρετούν πρωταρχικά τον στόχο για τη μείωση των δομών της ανώτατης εκπαίδευσης στη χώρα, στόχο που είχε τεθεί ήδη από τα πρώτα μνημόνια και τον οποίο είχαν επιχειρήσει να υλοποιήσουν και οι προηγούμενες μνημονιακές κυβερνήσεις («σχέδιο Αθηνά», 2013), σύμφωνα πάντα με τις οδηγίες του ΟΟΣΑ. Οι απόπειρες εκείνες είχαν συναντήσει ισχυρό ρεύμα αντίστασης, το οποίο απέτρεψε τις συγχωνεύσεις και την περαιτέρω διάλυση της ανώτατης εκπαίδευσης.
Η πρώην κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ ακολούθησε διαφορετική τακτική για την επίτευξη του ίδιου στόχου. Έτσι δεν εμφανίστηκε ποτέ κάποιο «σχέδιο συγχωνεύσεων». Όλα παρουσιάστηκαν ότι έγιναν δήθεν με «πρωτοβουλία» και συνεργασία των «πρόθυμων» διοικήσεων των πανεπιστημίων και ΤΕΙ αλλά και ομάδων πανεπιστημιακών και καθηγητών των ΤΕΙ. Οι μεν βέβαια έλαβαν προίκα τα περιουσιακά στοιχεία και το προσωπικό των ΤΕΙ, τα διετή προγράμματα κατάρτισης με δίδακτρα, οι δε την «πανεπιστημιοποίηση». Όλα προς δόξα της ακαδημαϊκότητας! Τόσα χρόνια διατυμπάνιζαν την ανάγκη δημιουργίας Τμημάτων με περιορισμένο γνωστικό αντικείμενο στα ΤΕΙ με την αιτιολογία ότι αυτά τα αντικείμενα ζητά η αγορά και ότι αυτή η μέθοδος είναι η καταλληλότερη για την αντιμετώπιση της ανεργίας. Τώρα ξαφνικά ανακάλυψαν ότι το μοντέλο αυτό χρεοκόπησε και, ω του θαύματος, εφαρμόζουν αυτό το χρεοκοπημένο μοντέλο στα πανεπιστήμια.
Έτσι, λοιπόν, στα πανεπιστήμια που στενάζουν από τις περικοπές των προϋπολογισμών και τη μείωση του διδακτικού προσωπικού προστίθενται καινούργια Τμήματα, συνήθως με πολύ περιορισμένο γνωστικό αντικείμενο, και Σχολές. Με τον τρόπο αυτό ο ΣΥΡΙΖΑ, εξαφάνισε από τον χάρτη την πολυτραγουδισμένη και ανωτατοποιημένη τεχνολογική εκπαίδευση της εποχής του ΠΑΣΟΚ. Σε αυτήν την πορεία δεν απέφυγε ακόμα και τα «δωράκια» στους «ημέτερους» ή στους πειθήνιους συνεργάτες, ιδρύοντας τα Τμήματα της αρεσκείας τους, π.χ. ακόμα ένα Τμήμα Κοινωνιολογίας στο λεκανοπέδιο Αττικής στη Σχολή Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών του ΕΚΠΑ ή Σχολή Εφηρμοσμένων Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών στο Γεωπονικό Παν/μιο με πέντε τμήματα! Αργά ή γρήγορα θα τεθεί το ζήτημα με ωμό τρόπο «βρείτε τρόπους για να επιβιώσετε αλλιώς θα κλείσετε».
Για να μπορέσουν να επιζήσουν τα ΑΕΙ μέσα σε αυτή τη ζοφερή κατάσταση θα είναι υποχρεωμένα να προσφύγουν αργά ή γρήγορα σε περαιτέρω εμπορευματοποίηση και επιχειρηματική λειτουργία του Πανεπιστημίου, σε αναζήτηση χορηγών, σε επιβολή διδάκτρων κ.λπ. Μέσα σε αυτήν την πολτοποιημένη κατάσταση θα διαμορφωθούν κάποια μικρά κομμάτια (τμήματα ή συστάδες εργαστηρίων) στο πλαίσιο των ΑΕΙ, τα οποία θα στηριχτούν οικονομικά αλλά και με προσωπικό, για να πραγματοποιούν έρευνα κυρίως προς όφελος των διάφορων επιχειρήσεων. Κανένας σχεδιασμός επιβίωσης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, επαγγελματικής προοπτικής για τη νεολαία, κάλυψης των κοινωνικών αναγκών της χώρας και στήριξης της συντριπτικής πλειοψηφίας της κοινωνίας που συμπιέζεται για την εξυπηρέτηση του χρέους, δεν υπάρχει.
Ο μόνος «σχεδιασμός» που υπήρξε για την εφαρμογή της μνημονιακής επιταγής ήταν:
Γίνεται αντιληπτό ότι παρά την «διαφορά» του «ύφους» και των «λόγων», οι πράξεις παραμένουν ταυτόσημες. Η έννοια του δικομματισμού στηρίζεται στην παρακάτω απλή λογική: «Ο κακός» σπρώχνει ένα θέμα (π.χ. παιδεία) τρία βήματα πίσω ενώ «ο καλός» το πηγαίνει ένα βήμα εμπρός. Αυτό επαναλαμβάνεται και «κλείνοντας το «ταμείο έχουμε κάνει όπισθεν πολλά βήματα πίσω...
Tο ουσιώδες των μέτρων της Μπολόνια, δεν είναι απλά η διάσπαση στην ολοκλήρωση των πανεπιστημιακών σπουδών σε προπτυχιακό (τριών ετών) και μεταπτυχιακό κύκλο. Καθοριστικό στοιχείο αποτελεί η αναδιάρθρωση των προγραμμάτων σπουδών, έτσι ώστε μέσα από μία σύντομη, τρίχρονη μόλις «εκπαίδευση», να μεταδίδονται περιορισμένες και αποσπασματικές επαγγελματικές δεξιότητες, για μια μερική και ληξιπρόθεσμη απασχόληση των αποφοίτων της, στα πλαίσια της συχνότερης εναλλαγής επαγγελμάτων. Γι' αυτό άλλωστε το λόγο, το «τριτοκοσμικό» μοντέλο της υποτιθέμενης πανεπιστημιακής εκπαίδευσης δεν αφορά όλα τα Ανώτατα Ιδρύματα.
Τα κορυφαία Πανεπιστήμια των ισχυρών χωρών της Ε.Ε., όπως οι Μεγάλες Σχολές της Γαλλίας, το Ιμπίριαλ, το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, το Πολυτεχνείο του Μιλάνο κλπ., εφαρμόζουν μόνο τυπικά τη δομή των δύο κύκλων σπουδών, διατηρώντας ενιαία και αλώβητη τη διάρθρωση του προγράμματος των σπουδών τους. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Γαλλία έχει και νομοθετικά κατοχυρώσει την απονομή του βαθμού και των δικαιωμάτων του master στους απόφοιτους του ενιαίου κύκλου σπουδών των Μεγάλων Σχολών των μηχανικών. Και αποτελεί τρανταχτή απόδειξη της υποτέλειας των κυβερνήσεων της χώρας μας, το γεγονός ότι ποτέ δεν αντιτάχθηκαν στην, εκτός της χώρας μας, αντιμετώπιση ακόμη και των πεντάχρονων σπουδών των Πανεπιστημίων μας σαν bachelor, ισοτιμούμενων με τις πολύ κατώτερες τρίχρονες σπουδές ξένων Πανεπιστημίων. Την ίδια στιγμή μάλιστα που είναι ευρύτατα αποδεκτό από τους γνώστες των πανεπιστημιακών πραγμάτων, ότι τα πτυχία αρκετών τμημάτων των Ελληνικών Πανεπιστημίων είναι ανώτερου επιπέδου από πτυχία τύπου master αρκετών Πανεπιστημίων της Αγγλίας, των ΗΠΑ και άλλων χωρών.
Τι απαιτούμε για την τριτοβάθμια εκπαίδευση:
Η έννοια επιστήμη περιλαμβάνει, τόσο τη δραστηριότητα για την ανάπτυξη νέων γνώσεων, όσο και το αποτέλεσμα της δραστηριότητας αυτής: Το σύνολο των επιστημονικών γνώσεων στη δοσμένη στιγμή, που συνολικά διαμορφώνουν την επιστημονική εικόνα του κόσμου». Με αυτή την έννοια, η πανεπιστημιακή, η ανώτατη βαθμίδα εκπαίδευσης, είναι βεβαίως επαγγελματική εκπαίδευση, δεν είναι όμως μια απλή επαγγελματική εκπαίδευση. Το ειδοποιό χαρακτηριστικό της, αυτό που τη διαχωρίζει από τις προηγούμενες βαθμίδες της εκπαίδευσης, είναι η σύνδεσή της με την έρευνα και η προσέλκυση των φοιτητών σε δημιουργική επιστημονική, ερευνητική εργασία.
Ας το συγκεκριμενοποιήσουμε:
Γενικότερα, αν επιδιώκουμε την αξιοποίηση όλων των παραγωγικών δυνατοτήτων της χώρας μας, χρειαζόμαστε πληθώρα μορφωμένων τεχνικών, που θα αναλάβουν την ανάπτυξη και την εφαρμογή της τεχνολογίας στην παραγωγή.
Με λίγα λόγια, για να υπάρξει ανύψωση της ποιότητας της εκπαίδευσης, θα πρέπει να είναι σε άμεση σύνδεση με την παραγαγωγική οικονομική, κοινωνική και πολιτική ανασυγκρότηση.
Το ποιός έχει την κυβερνητική εξουσία είναι κατ΄αρχή ο βασικότερος πυλώνας μιας υψηλής ή χαμηλής ποιότητας παιδείας. Η εμπειρία μας έχει δείξει ότι οι δύο δικομματικοί εταίροι ούτε θέλουν, ούτε μπορούν να την πραγματώσουν. Ο εγκλωβισμός των μνημονιακών «υποχρεώσεων» στερούν πολύτιμους πόρους για τη παιδεία. Αυτό που έπραξαν και πράττουν είναι η εφαρμογή των οδηγιών του ΟΟΣΑ και μάλιστα «επιλεκτικά».
Αυτό σε καμμία περίπτωση δεν σημαίνει ότι τα οποιαδήποτε θετικά έχουν να επιδείξουν τα καλύτερα εκπαιδευτικά συστήματα (Φιλανδίας, Καναδά κλπ) δεν θα τα εφαρμόσουμε. Θα τα εφαρμόσουμε λαμβάνοντας υπ’ όψιν την ελληνική πραγματικότητα και δικές μας ανάγκες.
Η μεγαλύτερη τραγωδία της παιδείας αποτελεί ότι ενώ η συντριπτική πλεοψηφία των πολιτών επιθυμεί την αναβάθμιση της παιδείας, οι κομματικοί και οι φοιτητικοί σχηματισμοί δεν έχουν ενιαία έκφραση και συντονισμό στα σημεία που συμφωνούμε. Ένα άμεσο μέτρο θα ήταν η μόνιμη λειτουργία ενός συντονιστικού των πανεπιστημιακών σχολών. Επίσης παρομοίως ένα συντονιστικό των μαθητών. Ο διάλογος και ο συντονισμός είναι τα πρώτα βήματα για την δημιουργία, μιας ευρείας συνάντησης π.χ. με συνέδρια για την παιδεία, μεταφορά εμπειρίας απο άλλες χώρες (Φιλανδία, Καναδά, Σιγκαπούρη κλπ). Θα λειτουργήσει άλλωστε υποστηρικτικά στις μελλοντικές κινητοποιήσεις. Να περάσουμε στην αντεπίθεση ως εναλλακτικό κυβερνητικό πρόγραμμα εξουσίας για την παιδεία!
«Το μυαλό δεν είναι ένα δοχείο που πρέπει να γεμίσει αλλά μια φωτιά που πρέπει ν’ ανάψει» (Πλούταρχος)
1. Τα προγράμματα της Ν.Δ. & του ΣΥΡΙΖΑ: Το Σύγχρονο Σχολείο της ΝΔ (https://www.alfavita.gr › ekpaideysi › 286725_paroysiasi-toy-programmat...) & ( Δεκατέσσερα σημεία περιλαμβάνει το νέο πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ για την παιδεία με κεντρικό μήνυμα : «η ΣΤΗΡΙΞΗ της Δημόσιας Εκπαίδευσης). Βέβαια στη πράξη αποδεικνύονται και στις δύο «υποσχέσεις» άνευ αντικρίσματος.
2. Θέσεις του ΚΚΕ για την ανώτατη εκπαίδευση.
3. Φυτώρια ευφυίας της Lucy Crehan. 4. Επτά χρόνια φαγούρα του Π. Ντούλα, Καθηγητή Αγγλικής, Εσπερινό ΕΠΑΛ Κορίνθου.
Γιάννης Περάκης: Σχετικά με το Συντάκτη
Το θέμα της παιδείας στα κόμματα εξουσίας αποτελούν (έτσι λένε) άμεση προτεραιότητα. Με βαρύγδουπους τίτλους και ηχηρά επίθετα. «Η μεγαλύτερη επένδυση για τη χώρα μας» κραυγάζει η Νέα δημοκρατία, «η στήριξη της Δημόσιας Εκπαίδευσης σε όλες τις βαθμίδες» είναι κεντρική στόχευση του ΣΥΡΙΖΑ διαλαλεί ο έτερος «δικομματικός εταίρος».
Η Υπάρχουσα Κατάσταση. Εξερευνώντας τα «Ερείπια των Μνημονίων»
Α) Βασικά Μακροοικονομικά Στοιχεία: Το ύψος της χρηματοδότησης κατ’ αρχή είναι καθοριστικό για το «ενδιαφέρον» των δικομματικών εταίρων. Ο Πίνακας 1 αποτελεί την απόδειξη του «ενδιαφέροντος τους».
Πίνακας 1- Η Χρηματοδότηση του
Υπουργείου Παιδείας απο το 2009-2020 σε δισ. ευρώ
|
||||||||||||
Υπουργ. Παιδείας
|
2009
|
2010
|
2011
|
2012
|
2013
|
2014
|
2015
|
2016
|
2017
|
2018
|
2019
|
2020
|
χρη/ηση ανα έτος
|
7,5
|
6,7
|
6,3
|
5,8
|
5,3
|
5,0
|
5,1
|
4,9
|
5,0
|
5,4
|
5,5
|
5.15
|
ΑΕΠ
|
237,5
|
226,0
|
207,0
|
191,2
|
180,7
|
178,7
|
177,3
|
176,5
|
180,2
|
185,7
|
192,8
|
197,0
|
% Δαπανών / ΑΕΠ
|
3,15%
|
2,98%
|
3,05%
|
3,03%
|
2,92%
|
2,81%
|
2,85%
|
2,76%
|
2,76%
|
2,89%
|
2,87%
|
2,61%
|
Στο 2020 το ΔΝΤ προβλέπει αύξηση
του ΑΕΠ 2,2%
|
||||||||||||
Β) Πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Περίοδος 2011-2019: Άλλαξε ριζικά ο «χάρτης» της Εκπαίδευσης. Μονοθέσια διθέσια και τριθέσια σχολεία έκλεισαν ενώ συγχωνεύσεις έγιναν σε λυκειακές τάξεις αλλά και σε σχολικές μονάδες που λειτουργούν στην ίδιο χώρο. Βέβαια, από τη διαδικασία αυτή εξαίρεση αποτελούν οι απομακρυσμένες και νησιωτικές περιοχές. Βάσει του Πίνακα 2 & 2Α η κυβέρνηση της πρώτης φοράς «χρήσιμης αριστεράς» συνέχισε τις συγχωνεύσεις με αμείωτο ρυθμό εκεί που σταμάτησε η «επάρατος δεξιά».
Πίνακας 2:
Σχολικές χρονιές από 2008-09 έως 2014-15
|
Πίνακας 2 Α- Σχολικές χρονιές
2017-2019
|
||||||||
Έτος/Σχολεία
|
2008-09
|
2013-14
|
Μειώσεις
|
Σχολεία
|
Καταργήσεις
|
Συγχωνεύσεις
|
ΥποβΙβάσεις
|
Προαγωγές
|
Ιδρύσεις
|
Νηπιαγωγεία
|
5.660
|
5.161
|
-499
|
Νηπιαγωγεία
|
44
|
118
|
211
|
187
|
17
|
Δημοτικά
|
5.127
|
4.313
|
-814
|
||||||
Γυμνάσια
|
1.859
|
1.696
|
-163
|
Δημοτικά
|
26
|
22
|
211
|
187
|
17
|
Γεν.
Λύκεια
|
1.264
|
1.213
|
-51
|
||||||
Επαγγ.
Λύκεια
|
384
|
383
|
-1
|
Σύνολο
|
70
|
140
|
422
|
374
|
34
|
ΣΥΝΟΛΟ
|
14.294
|
12.766
|
-1.528
|
||||||
Β1) Ίσως το μέγεθος της καταστροφής να καταγράφεται πληρέστερα στο τομέα της παιδείας στην περίοδο των μνημονιακών κυβερνήσεων στον Πίνακα 3. Με βάση τα στοιχεία του Πίνακα 3 προκύπτει το συμπέρασμα πως μια σχετικά ακριβής εκτίμηση της μέσης ετήσιας δημόσιας δαπάνης ανά μαθητή είναι περίπου 3,200. Το μέγεθος αυτό σύμφωνα με βάση τα αντίστοιχα στοιχεία του 2009, πρέπει να υποχώρησε κατά περίπου 1300-1600€ σημειώνοντας μείωση της τάξης από 30% έως 33%.
Πίνακας 3: Συνολική
ετήσια δημόσια δαπάνη ανά μαθητή και βαθμίδα από όλες τις επιμέρους πηγές
πόρων -στην Α-βάθμια & Β-βάθμια εκπαίδευση (Στοιχεία 2015)
|
|||
Βαθμίδα
|
Συνολική δαπάνη (€)
|
Αριθμός Μαθητών
|
Μέσος Όρος
|
Νηπιαγωγεία
|
449.719.480,1
|
151.019
|
2.977,9
|
Δημοτικά
|
1.756.984.944,7
|
586.111
|
2.977,9
|
Γυμνάσιο
|
996.970.577,4
|
296.347
|
3.364,2
|
Γενικό Λύκειο
|
766.401.919,2
|
227.933
|
3.362,4
|
Επαγγελματικό Λύκειο
|
348.026.026,0
|
94.580
|
3.362,4
|
Σύνολα & Μέσος
Όρος
|
4.318.102.947,4
|
1.355.990
|
3.184.5
|
Επίσης η μείωση του αριθμού των εκπαιδευτικών απο το σχολικό έτος 2008/9 υπήρχαν συνολικά 185.917 εκπαιδευτικοί και αυτή τη στιγμή έχουμε 142.088. Έχουμε συνεπώς μια συνολική μείωση των εκπαιδευτικών κατά 43.829 άτομα.
Β2) Τι απαιτούμε για την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση:
- 1ο) Να προετοιμάζουμε τα παιδιά μας για την τυπική εκπαίδευση. Όταν τα παιδιά έρχονται για πρώτη φορά στο σχολείο, δεν είναι όλα έτοιμα στο ίδιο βαθμό. Παίζει σημαντικότατο ρόλο το οικογενειακό περιβάλλον, η οικονομική άνεση κλπ. Οι επιστήμονες που ασχολούνται με την πρώτη παιδική ηλικία, με ψυχολογικές μελέτες αλλά και με τις πρακτικές των κορυφαίων εκπαιδευτικών συστημάτων δηλώνουν: Η εκπαίδευση των πρώτων παιδικών χρόνων είναι σημαντικότατη, όμως η υπερβολική επικέντρωση σε συγκεκριμένες ακαδημαϊκές δεξιότητες σε βάρος της ευρύτερης ανάπτυξης του παιδιού, έχει μακροπρόθεσμα αρνητικές επιπτώσεις στην κοινωνική συμπεριφορά και ψυχική υγεία του παιδιού. Η βασική αρχή είναι ότι η τάξη προχωρά όλη μαζί.
- 2ο) Να αφιερώνουμε εγκαίρως χρόνο για να διδάξουμε στα παιδιά μας μικρές καθημερινές διαδικασίες.
- 3ο) Γενναίο πρόγραμμα ίδρυσης και λειτουργίας νέων νηπιαγωγείων. Μαζικοί διορισμοί μόνιμων νηπιαγωγών, 15 παιδιά ανά τμήμα. Δύο νηπιαγωγοί στα τμήματα που σήμερα έχουν 25 παιδιά.
- 4ο) Δημόσιοι, δωρεάν παιδικοί σταθμοί για να καλύψουν όλες τις ανάγκες. Πρόσληψη του αναγκαίου μόνιμου προσωπικού, κάθε ειδικότητας. Γενναία κρατική χρηματοδότηση για την αναβάθμιση των παροχών. Χωρίς τροφεία, χωρίς χρήματα γονιών για να καλύψουν λειτουργικές δαπάνες, εξόδους, πολιτιστικές δράσεις.
- 5ο) Τμήματα ένταξης και ειδικά νηπιαγωγεία για όλα τα παιδιά με ειδικές ανάγκες.
- 6ο) Ουσιαστική λειτουργία των ολοήμερων νηπιαγωγείων. Με πλήρη σίτιση όλων των παιδιών στο σχολείο, με μαγειρεία και τραπεζαρία, με διασφάλιση χώρων ξεκούρασης, με βοηθητικό προσωπικό, με υγιεινή διαμονή.
- 7ο) Να υπάρχουν στα σχολεία ειδικοί επαγγελματίες που μπορούν να ανταποκριθούν στις μη ακαδημαϊκές ανάγκες των παιδιών.
- 8ο) Να καθυστερούμε την κατανομή των παιδιών σε διαφορετικά σχολεία και να διδάσκουμε σε παιδιά σε τάξεις μεικτών ικανοτήτων μέχρι την ηλικία των 15 ή 16 ετών.
- 9ο) Να αντιμετωπίζουμε τους εκπαιδευτικούς ως επαγγελματίες, αλλά και οι ίδιοι να φέρονται ως επαγγελματίες..
- 10ο) Να απαιτείται οι μελλοντικοί εκπαιδευτικοί να παρακολουθούν ένα αυστηρό πρόγραμμα παιδαγωγικής κατάρτισης τουλάχιστον ενός έτους. Ένα παράλληλο πρόγραμμα να εκπονηθεί και για τους εν ενεργεία εκπαιδευτικούς.
- 11ο) Να ελέγχονται οι επιδόσεις των σχολείων σε τοπικό ή εθνικό επίπεδο, με τη χρήση δεδομένων, από τα ίδια τα σχολεία με την συμμετοχή των γονέων.
Γ) Τριτοβάθμια εκπαίδευση: Οι συγχωνεύσεις: Με τον νόμο που ψηφίστηκε 18/1/2019 και αφορά τη συγχώνευση του ΤΕΙ Θεσσαλίας με το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και τον διαμοιρασμό του ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδας ανάμεσα στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο, το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και το Πανεπιστήμιο Αθηνών κορυφώνεται ουσιαστικά η διαδικασία κατάργησης των ΤΕΙ διαμέσου των συγχωνεύσεων πανεπιστημίων με ΤΕΙ. Προηγήθηκε η συγκέντρωση των ΤΕΙ Αθήνας στην ομπρέλα του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, προηγήθηκαν οι συγχωνεύσεις του ΤΕΙ Ηπείρου με το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, του ΤΕΙ Ιονίων Νήσων με το Ιόνιο Πανεπιστήμιο, ενώ είναι εν εξελίξει οι συγχωνεύσεις των ΤΕΙ Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, ΤΕΙ Κεντρικής Μακεδονίας, ΤΕΙ Θεσσαλονίκης με το Διεθνές Πανεπιστήμιο.
Οι συγχωνεύσεις των πανεπιστημίων και ΤΕΙ υπηρετούν πρωταρχικά τον στόχο για τη μείωση των δομών της ανώτατης εκπαίδευσης στη χώρα, στόχο που είχε τεθεί ήδη από τα πρώτα μνημόνια και τον οποίο είχαν επιχειρήσει να υλοποιήσουν και οι προηγούμενες μνημονιακές κυβερνήσεις («σχέδιο Αθηνά», 2013), σύμφωνα πάντα με τις οδηγίες του ΟΟΣΑ. Οι απόπειρες εκείνες είχαν συναντήσει ισχυρό ρεύμα αντίστασης, το οποίο απέτρεψε τις συγχωνεύσεις και την περαιτέρω διάλυση της ανώτατης εκπαίδευσης.
Η πρώην κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ ακολούθησε διαφορετική τακτική για την επίτευξη του ίδιου στόχου. Έτσι δεν εμφανίστηκε ποτέ κάποιο «σχέδιο συγχωνεύσεων». Όλα παρουσιάστηκαν ότι έγιναν δήθεν με «πρωτοβουλία» και συνεργασία των «πρόθυμων» διοικήσεων των πανεπιστημίων και ΤΕΙ αλλά και ομάδων πανεπιστημιακών και καθηγητών των ΤΕΙ. Οι μεν βέβαια έλαβαν προίκα τα περιουσιακά στοιχεία και το προσωπικό των ΤΕΙ, τα διετή προγράμματα κατάρτισης με δίδακτρα, οι δε την «πανεπιστημιοποίηση». Όλα προς δόξα της ακαδημαϊκότητας! Τόσα χρόνια διατυμπάνιζαν την ανάγκη δημιουργίας Τμημάτων με περιορισμένο γνωστικό αντικείμενο στα ΤΕΙ με την αιτιολογία ότι αυτά τα αντικείμενα ζητά η αγορά και ότι αυτή η μέθοδος είναι η καταλληλότερη για την αντιμετώπιση της ανεργίας. Τώρα ξαφνικά ανακάλυψαν ότι το μοντέλο αυτό χρεοκόπησε και, ω του θαύματος, εφαρμόζουν αυτό το χρεοκοπημένο μοντέλο στα πανεπιστήμια.
Έτσι, λοιπόν, στα πανεπιστήμια που στενάζουν από τις περικοπές των προϋπολογισμών και τη μείωση του διδακτικού προσωπικού προστίθενται καινούργια Τμήματα, συνήθως με πολύ περιορισμένο γνωστικό αντικείμενο, και Σχολές. Με τον τρόπο αυτό ο ΣΥΡΙΖΑ, εξαφάνισε από τον χάρτη την πολυτραγουδισμένη και ανωτατοποιημένη τεχνολογική εκπαίδευση της εποχής του ΠΑΣΟΚ. Σε αυτήν την πορεία δεν απέφυγε ακόμα και τα «δωράκια» στους «ημέτερους» ή στους πειθήνιους συνεργάτες, ιδρύοντας τα Τμήματα της αρεσκείας τους, π.χ. ακόμα ένα Τμήμα Κοινωνιολογίας στο λεκανοπέδιο Αττικής στη Σχολή Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών του ΕΚΠΑ ή Σχολή Εφηρμοσμένων Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών στο Γεωπονικό Παν/μιο με πέντε τμήματα! Αργά ή γρήγορα θα τεθεί το ζήτημα με ωμό τρόπο «βρείτε τρόπους για να επιβιώσετε αλλιώς θα κλείσετε».
Για να μπορέσουν να επιζήσουν τα ΑΕΙ μέσα σε αυτή τη ζοφερή κατάσταση θα είναι υποχρεωμένα να προσφύγουν αργά ή γρήγορα σε περαιτέρω εμπορευματοποίηση και επιχειρηματική λειτουργία του Πανεπιστημίου, σε αναζήτηση χορηγών, σε επιβολή διδάκτρων κ.λπ. Μέσα σε αυτήν την πολτοποιημένη κατάσταση θα διαμορφωθούν κάποια μικρά κομμάτια (τμήματα ή συστάδες εργαστηρίων) στο πλαίσιο των ΑΕΙ, τα οποία θα στηριχτούν οικονομικά αλλά και με προσωπικό, για να πραγματοποιούν έρευνα κυρίως προς όφελος των διάφορων επιχειρήσεων. Κανένας σχεδιασμός επιβίωσης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, επαγγελματικής προοπτικής για τη νεολαία, κάλυψης των κοινωνικών αναγκών της χώρας και στήριξης της συντριπτικής πλειοψηφίας της κοινωνίας που συμπιέζεται για την εξυπηρέτηση του χρέους, δεν υπάρχει.
Ο μόνος «σχεδιασμός» που υπήρξε για την εφαρμογή της μνημονιακής επιταγής ήταν:
- α) οι συγχωνεύσεις πανεπιστημίων με ΤΕΙ,
- β) η προώθηση της οικονομικής αυτοτέλειας, δηλαδή σταδιακή απαλλαγή του κράτους από τη χρηματοδότηση των πανεπιστημίων και ΤΕΙ,
- γ) η σταδιακή ένταξη σε ένα κοινό εκπαιδευτικό δίκτυο στο οποίο συμπλέουν και διασυνδέονται όλες οι μορφές εκπαίδευσης και κατάρτισης, τυπικές (προπτυχιακές και μεταπτυχιακές σπουδές) με μη τυπικές μορφές (Δια Βίου κατάρτιση, εξ αποστάσεως εκπαίδευση, επαγγελματική κατάρτιση και εξειδίκευση διαφόρων τύπων, όπως τα διετή προγράμματα κ.ά.),
- δ) η εξυπηρέτηση των πανεπιστημιακών λόμπυ και η διατήρηση κάποιων υπουργικών, πρυτανικών ή παρεμφερών θώκων.
Γίνεται αντιληπτό ότι παρά την «διαφορά» του «ύφους» και των «λόγων», οι πράξεις παραμένουν ταυτόσημες. Η έννοια του δικομματισμού στηρίζεται στην παρακάτω απλή λογική: «Ο κακός» σπρώχνει ένα θέμα (π.χ. παιδεία) τρία βήματα πίσω ενώ «ο καλός» το πηγαίνει ένα βήμα εμπρός. Αυτό επαναλαμβάνεται και «κλείνοντας το «ταμείο έχουμε κάνει όπισθεν πολλά βήματα πίσω...
Tο ουσιώδες των μέτρων της Μπολόνια, δεν είναι απλά η διάσπαση στην ολοκλήρωση των πανεπιστημιακών σπουδών σε προπτυχιακό (τριών ετών) και μεταπτυχιακό κύκλο. Καθοριστικό στοιχείο αποτελεί η αναδιάρθρωση των προγραμμάτων σπουδών, έτσι ώστε μέσα από μία σύντομη, τρίχρονη μόλις «εκπαίδευση», να μεταδίδονται περιορισμένες και αποσπασματικές επαγγελματικές δεξιότητες, για μια μερική και ληξιπρόθεσμη απασχόληση των αποφοίτων της, στα πλαίσια της συχνότερης εναλλαγής επαγγελμάτων. Γι' αυτό άλλωστε το λόγο, το «τριτοκοσμικό» μοντέλο της υποτιθέμενης πανεπιστημιακής εκπαίδευσης δεν αφορά όλα τα Ανώτατα Ιδρύματα.
Τα κορυφαία Πανεπιστήμια των ισχυρών χωρών της Ε.Ε., όπως οι Μεγάλες Σχολές της Γαλλίας, το Ιμπίριαλ, το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, το Πολυτεχνείο του Μιλάνο κλπ., εφαρμόζουν μόνο τυπικά τη δομή των δύο κύκλων σπουδών, διατηρώντας ενιαία και αλώβητη τη διάρθρωση του προγράμματος των σπουδών τους. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Γαλλία έχει και νομοθετικά κατοχυρώσει την απονομή του βαθμού και των δικαιωμάτων του master στους απόφοιτους του ενιαίου κύκλου σπουδών των Μεγάλων Σχολών των μηχανικών. Και αποτελεί τρανταχτή απόδειξη της υποτέλειας των κυβερνήσεων της χώρας μας, το γεγονός ότι ποτέ δεν αντιτάχθηκαν στην, εκτός της χώρας μας, αντιμετώπιση ακόμη και των πεντάχρονων σπουδών των Πανεπιστημίων μας σαν bachelor, ισοτιμούμενων με τις πολύ κατώτερες τρίχρονες σπουδές ξένων Πανεπιστημίων. Την ίδια στιγμή μάλιστα που είναι ευρύτατα αποδεκτό από τους γνώστες των πανεπιστημιακών πραγμάτων, ότι τα πτυχία αρκετών τμημάτων των Ελληνικών Πανεπιστημίων είναι ανώτερου επιπέδου από πτυχία τύπου master αρκετών Πανεπιστημίων της Αγγλίας, των ΗΠΑ και άλλων χωρών.
Τι απαιτούμε για την τριτοβάθμια εκπαίδευση:
Η έννοια επιστήμη περιλαμβάνει, τόσο τη δραστηριότητα για την ανάπτυξη νέων γνώσεων, όσο και το αποτέλεσμα της δραστηριότητας αυτής: Το σύνολο των επιστημονικών γνώσεων στη δοσμένη στιγμή, που συνολικά διαμορφώνουν την επιστημονική εικόνα του κόσμου». Με αυτή την έννοια, η πανεπιστημιακή, η ανώτατη βαθμίδα εκπαίδευσης, είναι βεβαίως επαγγελματική εκπαίδευση, δεν είναι όμως μια απλή επαγγελματική εκπαίδευση. Το ειδοποιό χαρακτηριστικό της, αυτό που τη διαχωρίζει από τις προηγούμενες βαθμίδες της εκπαίδευσης, είναι η σύνδεσή της με την έρευνα και η προσέλκυση των φοιτητών σε δημιουργική επιστημονική, ερευνητική εργασία.
Ας το συγκεκριμενοποιήσουμε:
- Αν επιδιώκουμε να βελτιώσουμε την υγεία του λαού μας, θα πρέπει να επανδρώσουμε με τις βασικές ειδικότητες όλα τα επαρχιακά κέντρα Υγείας, να εξασφαλίσουμε γιατρούς ακόμη και στο τελευταίο χωριό, να αναπτύξουμε την Προληπτική Ιατρική. Άρα, χρειαζόμαστε κι άλλους γιατρούς, χρειαζόμαστε σχολιάτρους, γιατρούς εργασίας, μια σειρά από ειδικότητες. Ας φωνασκούν οι «άριστοι» για την δήθεν υπερπληθώρα τους.
- Αν θέλουμε να θωρακίσουμε αντισεισμικά τη χώρα μας, χρειαζόμαστε έναν πολύ μεγαλύτερο αριθμό μηχανικών, που θα αναλάβουν το έργο του ελέγχου και της ενίσχυσης όλων των κτιρίων μαζικής συνάθροισης κοινού (των εργοστασίων και των μεγάλων επιχειρήσεων, των σχολείων, των αιθουσών ψυχαγωγίας της νεολαίας κλπ.).
- Αν θέλουμε σχεδιασμένα να μεταβάλουμε τις πόλεις-τέρατα, σε ανθρώπινες, χρειαζόμαστε περισσότερους ειδικούς στον τομέα της Χωροταξίας και της Πολεοδομίας.
- Αν θέλουμε η εκπαίδευσή μας πραγματικά να μορφώνει και όχι να παραμορφώνει τους νέους ανθρώπους, οι εκπαιδευτικοί που υπήρχαν στην επετηρίδα δεν επαρκούν.
- Αν θέλουμε να αξιοποιήσουμε τον ορυκτό πλούτο της χώρας μας, πρέπει να ιδρύσουμε και άλλες σχολές μεταλλειολόγων και όχι να συζητάμε την αλλαγή του αντικειμένου των σημερινών αποφοίτων τους.
Γενικότερα, αν επιδιώκουμε την αξιοποίηση όλων των παραγωγικών δυνατοτήτων της χώρας μας, χρειαζόμαστε πληθώρα μορφωμένων τεχνικών, που θα αναλάβουν την ανάπτυξη και την εφαρμογή της τεχνολογίας στην παραγωγή.
Με λίγα λόγια, για να υπάρξει ανύψωση της ποιότητας της εκπαίδευσης, θα πρέπει να είναι σε άμεση σύνδεση με την παραγαγωγική οικονομική, κοινωνική και πολιτική ανασυγκρότηση.
Παιδεία από Ποιούς και για Ποιούς
Το ποιός έχει την κυβερνητική εξουσία είναι κατ΄αρχή ο βασικότερος πυλώνας μιας υψηλής ή χαμηλής ποιότητας παιδείας. Η εμπειρία μας έχει δείξει ότι οι δύο δικομματικοί εταίροι ούτε θέλουν, ούτε μπορούν να την πραγματώσουν. Ο εγκλωβισμός των μνημονιακών «υποχρεώσεων» στερούν πολύτιμους πόρους για τη παιδεία. Αυτό που έπραξαν και πράττουν είναι η εφαρμογή των οδηγιών του ΟΟΣΑ και μάλιστα «επιλεκτικά».
Αυτό σε καμμία περίπτωση δεν σημαίνει ότι τα οποιαδήποτε θετικά έχουν να επιδείξουν τα καλύτερα εκπαιδευτικά συστήματα (Φιλανδίας, Καναδά κλπ) δεν θα τα εφαρμόσουμε. Θα τα εφαρμόσουμε λαμβάνοντας υπ’ όψιν την ελληνική πραγματικότητα και δικές μας ανάγκες.
Η μεγαλύτερη τραγωδία της παιδείας αποτελεί ότι ενώ η συντριπτική πλεοψηφία των πολιτών επιθυμεί την αναβάθμιση της παιδείας, οι κομματικοί και οι φοιτητικοί σχηματισμοί δεν έχουν ενιαία έκφραση και συντονισμό στα σημεία που συμφωνούμε. Ένα άμεσο μέτρο θα ήταν η μόνιμη λειτουργία ενός συντονιστικού των πανεπιστημιακών σχολών. Επίσης παρομοίως ένα συντονιστικό των μαθητών. Ο διάλογος και ο συντονισμός είναι τα πρώτα βήματα για την δημιουργία, μιας ευρείας συνάντησης π.χ. με συνέδρια για την παιδεία, μεταφορά εμπειρίας απο άλλες χώρες (Φιλανδία, Καναδά, Σιγκαπούρη κλπ). Θα λειτουργήσει άλλωστε υποστηρικτικά στις μελλοντικές κινητοποιήσεις. Να περάσουμε στην αντεπίθεση ως εναλλακτικό κυβερνητικό πρόγραμμα εξουσίας για την παιδεία!
«Το μυαλό δεν είναι ένα δοχείο που πρέπει να γεμίσει αλλά μια φωτιά που πρέπει ν’ ανάψει» (Πλούταρχος)
Πληροφορίες:
1. Τα προγράμματα της Ν.Δ. & του ΣΥΡΙΖΑ: Το Σύγχρονο Σχολείο της ΝΔ (https://www.alfavita.gr › ekpaideysi › 286725_paroysiasi-toy-programmat...) & ( Δεκατέσσερα σημεία περιλαμβάνει το νέο πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ για την παιδεία με κεντρικό μήνυμα : «η ΣΤΗΡΙΞΗ της Δημόσιας Εκπαίδευσης). Βέβαια στη πράξη αποδεικνύονται και στις δύο «υποσχέσεις» άνευ αντικρίσματος.
2. Θέσεις του ΚΚΕ για την ανώτατη εκπαίδευση.
3. Φυτώρια ευφυίας της Lucy Crehan. 4. Επτά χρόνια φαγούρα του Π. Ντούλα, Καθηγητή Αγγλικής, Εσπερινό ΕΠΑΛ Κορίνθου.
Γιάννης Περάκης: Σχετικά με το Συντάκτη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου