Του Σταύρου Χριστακόπουλου
Σε κατάσταση κρίσης, με πολλές εκφάνσεις, έχει ήδη εισέλθει η χώρα, η οποία αντιμετωπίζει ένα πλήθος απειλών σε τρία μέτωπα: δημόσια υγεία (κορωνοϊός), οικονομία (για τον ίδιο λόγο, αλλά όχι μόνο γι’ αυτόν), εθνικά θέματα (μεταναστευτικό / προσφυγικό και πολυεπίπεδες τουρκικές προκλήσεις).
Η κυβέρνηση είναι, πρακτικά, αντιμέτωπη με αυτό που ήδη έχει χαρακτηριστεί «τέλεια καταιγίδα», καθώς έχει να αντιμετωπίσει ταυτοχρόνως πολλά μέτωπα, κανένα εκ των οποίων δεν μπορεί να πάρει αναβολή. Στο Μαξίμου συνειδητοποιούν ότι η –ούτως ή άλλως υπερβολική και αδικαιολόγητη– ανεμελιά των πρώτων μηνών της θητείας τους είναι οριστικά παρελθόν.
Οι δύο ταυτόχρονες κρίσεις λόγω μεταναστευτικού και κορωνοϊού προοιωνίζονται και μια τρίτη, στην οικονομία, της οποίας το χρονικό βάθος και η ένταση είναι πρακτικά αδύνατον, σε αυτή τη φάση, να προσδιοριστούν. Μέχρι στιγμής –κι αυτό είναι το λογικό– όλοι προσπαθούν να εργαστούν πάνω στο βασικό σενάριο, το οποίο κάνει λόγο για επιβράδυνση της μεγέθυνσης του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος μεταξύ 0,5% και 1%.
Ωστόσο, καθώς δεν είναι σήμερα εύκολο να προσδιοριστούν βασικές παράμετροι της επιδημίας –ανακάλυψη φαρμάκου ή εμβολίου, διάρκεια και βαθμός εξάπλωσης, θνητότητα, επίδραση στην παγκόσμια οικονομία–, οποιαδήποτε απόπειρα εκτίμησης για το τελικό κόστος στην ελληνική οικονομία είναι απλώς παρακινδυνευμένη.
Πέραν όμως των άμεσων οικονομικών επιπτώσεων του κορωνοϊού, υπάρχουν και άλλες παράμετροι που θα κρίνουν την πορεία της ελληνικής οικονομίας:
● Η στάση της ευρωζώνης ως προς τα μέτρα ανακούφισης των πληττόμενων οικονομιών.
● Η διατήρηση ή η άρση του ειδικού μεταμνημονιακού καθεστώτος στο οποίο βρίσκεται η χώρα μας.
● Η διατήρηση ή η μείωση των απαιτούμενων από την Ελλάδα πλεονασμάτων ή, ίσως, η παροχή μιας «αναστολής».
● Ο βαθμός επηρεασμού της παραγωγής και της εφοδιαστικής αλυσίδας στη διάρκεια της υγειονομικής κρίσης.
● Η πορεία του τουρισμού.
● Η ανακούφιση από τα κόστη αντιμετώπισης της μεταναστευτικής πίεσης, η οποία προς το παρόν αντιμετωπίζεται με οικονομικές ασπιρίνες από αυτούς για τους οποίους παριστάνουμε τον «σεκιουριτά» της Γηραιάς Ηπείρου.
● Η δυνατότητα διατήρησης των εσόδων του κράτους σε υψηλό επίπεδο, ώστε να χρηματοδοτούνται οι κρίσιμες λειτουργίες και υπηρεσίες του.
● Συν ό,τι άλλο προκύψει στην πορεία.
Και μια επισήμανση: Χρόνια τώρα το «Ποντίκι», από την αρχή της μεγάλης οικονομικής κρίσης, επισημαίνει ότι η «μονοκαλλιέργεια» του τουρισμού και των υπηρεσιών και η εγκατάλειψη της παραγωγής είναι όροι αυτοκαταστροφής της χώρας.
Τώρα που τα ρίσκα αυξάνονται αλματωδώς, πριν καλά - καλά βγούμε από το βαθύ τούνελ της χρεοκοπίας, αποδεικνύεται πόσο ρηχή είναι η οικονομία μας και πόσο εύθραυστη κάθε προσπάθεια στοιχειώδους ανάκαμψης. Αρκετοί ίσως θα είναι αυτοί που, όπως ήδη διαφαίνεται, θα αξιοποιήσουν και τη νέα κρίση, που θα λειτουργήσουν όπως οι αλήστου μνήμης μαυραγορίτες, αλλά η χώρα συνολικά θα χάσει.
Αποδεικνύεται επίσης πόσο απαραίτητη είναι η διατήρηση κρίσιμων λειτουργιών υπό τον έλεγχο του κράτους, όπως είναι οι δομές παροχής υπηρεσιών υγείας του ΕΣΥ, τις οποίες οι χαζοχαρούμενοι νεοφιλελεύθεροι της Ν.Δ. ήταν έτοιμοι να παραδώσουν με κάθε άμεσο και έμμεσο τρόπο στον ιδιωτικό τομέα.
Η δοκιμασία και τα ρίσκα ωστόσο δεν περιορίζονται στην επιδημία του κορωνοϊού. Η έκρυθμη –οιονεί πολεμική– κατάσταση με την Τουρκία, στην οποία εντάσσεται και η μεταναστευτική κρίση, είναι μια εξίσου σοβαρή απειλή, και ίσως ακόμη σοβαρότερη, καθώς, όπως θα δείτε και στις σελίδες 4 και 11, αναμένεται να διατηρηθεί σε μεγάλο βάθος χρόνου.
Ήδη πληροφορίες από υψηλά κυβερνητικά κλιμάκια αναφέρουν ότι το ημερήσιο κόστος για την κινητοποίηση και λειτουργία του κρατικού μηχανισμού στον Έβρο είναι τόσο υψηλό, ώστε η ενίσχυση που έταξαν οι Ευρωπαίοι να μοιάζει με ψίχουλα.
Αν συνυπολογίσουμε και το βαρύ κόστος της συνολικής αμυντικής και αποτρεπτικής λειτουργίας που απαιτείται για να αντιμετωπιστεί η πολυεπίπεδη τουρκική επιθετικότητα, γίνεται ακόμη σαφέστερο ότι οι προσδοκίες της κυβέρνησης στην οικονομία δεν είναι ιδιαιτέρως αισιόδοξες. Οι επιπτώσεις, σε πολιτικό επίπεδο, μπορεί να έχουν αντανάκλαση στη συνολική της εικόνα κι αυτό είναι ένα στοιχείο το οποίο πολλοί έχουν αρχίσει ήδη να συνυπολογίζουν.
Άλλωστε η επιβράδυνση της ανάπτυξης κατά τους πρώτους μήνες της κυβέρνησης Μητσοτάκη είναι ανεξάρτητη από τον κορωνοϊό, οι επενδύσεις τις οποίες αφειδώς υποσχόταν προεκλογικά η Ν.Δ. έχουν αποδειχθεί αέρας κοπανιστός και η σύγκλιση των τριών κρίσεων που απειλούν τη χώρα κάνουν τα πάντα ακόμη δυσκολότερα.
Προφανώς τα βλέμματα το επόμενο διάστημα θα είναι όλο και περισσότερο στραμμένα προς την Εσπερία, καθώς η στήριξη των Ευρωπαίων εταίρων, δανειστών και επιτηρητών μας αποτελεί ήδη τον ιεραρχικά πρώτο στόχο της ελληνικής κυβέρνησης. Το κακό είναι ότι η όποια ευρωπαϊκή συνδρομή δεν εξαρτάται μόνο από την –ουσιαστικά ανύπαρκτη– καλή διάθεση των σεβαστών μας εταίρων, αλλά και από τις συνθήκες που θα επικρατήσουν συνολικά στην ευρωπαϊκή οικονομία τους επόμενους μήνες.
Η αλήθεια είναι ότι ακόμη και όσοι προβλέπαμε πως η κυβέρνηση Μητσοτάκη θα έχει να διαχειριστεί ένα τοπίο σαφώς δυσκολότερο από αυτό που διαχειρίστηκε η κυβέρνηση Τσίπρα την τελευταία τριετία δύσκολα θα φανταζόμασταν ότι η έλευση του κορωνοϊού θα εκτόξευε τον βαθμό δυσκολίας.
Πάντως, η κυβέρνηση έχει να επιδείξει μέχρι στιγμής πολλά στοιχεία που καταδεικνύουν έλλειψη προετοιμασίας, απουσία λειτουργικού οργανωτικού μοντέλου και αποσπασματικότητα στη διαχείριση κρίσεων. Όχι λίγα τα προβλήματα, αλλά πλέον είναι υποχρεωμένη να συμμαζέψει την κατάσταση και να πορευτεί ανεβάζοντας κατακόρυφα τον βαθμό αποτελεσματικότητάς της
Πηγή: topontiki.gr
Σταύρος Χριστακόπουλος: Σχετικά με το Συντάκτη
Σε κατάσταση κρίσης, με πολλές εκφάνσεις, έχει ήδη εισέλθει η χώρα, η οποία αντιμετωπίζει ένα πλήθος απειλών σε τρία μέτωπα: δημόσια υγεία (κορωνοϊός), οικονομία (για τον ίδιο λόγο, αλλά όχι μόνο γι’ αυτόν), εθνικά θέματα (μεταναστευτικό / προσφυγικό και πολυεπίπεδες τουρκικές προκλήσεις).
Η κυβέρνηση είναι, πρακτικά, αντιμέτωπη με αυτό που ήδη έχει χαρακτηριστεί «τέλεια καταιγίδα», καθώς έχει να αντιμετωπίσει ταυτοχρόνως πολλά μέτωπα, κανένα εκ των οποίων δεν μπορεί να πάρει αναβολή. Στο Μαξίμου συνειδητοποιούν ότι η –ούτως ή άλλως υπερβολική και αδικαιολόγητη– ανεμελιά των πρώτων μηνών της θητείας τους είναι οριστικά παρελθόν.
Οι δύο ταυτόχρονες κρίσεις λόγω μεταναστευτικού και κορωνοϊού προοιωνίζονται και μια τρίτη, στην οικονομία, της οποίας το χρονικό βάθος και η ένταση είναι πρακτικά αδύνατον, σε αυτή τη φάση, να προσδιοριστούν. Μέχρι στιγμής –κι αυτό είναι το λογικό– όλοι προσπαθούν να εργαστούν πάνω στο βασικό σενάριο, το οποίο κάνει λόγο για επιβράδυνση της μεγέθυνσης του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος μεταξύ 0,5% και 1%.
Ωστόσο, καθώς δεν είναι σήμερα εύκολο να προσδιοριστούν βασικές παράμετροι της επιδημίας –ανακάλυψη φαρμάκου ή εμβολίου, διάρκεια και βαθμός εξάπλωσης, θνητότητα, επίδραση στην παγκόσμια οικονομία–, οποιαδήποτε απόπειρα εκτίμησης για το τελικό κόστος στην ελληνική οικονομία είναι απλώς παρακινδυνευμένη.
Αυξάνονται τα ρίσκα
Πέραν όμως των άμεσων οικονομικών επιπτώσεων του κορωνοϊού, υπάρχουν και άλλες παράμετροι που θα κρίνουν την πορεία της ελληνικής οικονομίας:
● Η στάση της ευρωζώνης ως προς τα μέτρα ανακούφισης των πληττόμενων οικονομιών.
● Η διατήρηση ή η άρση του ειδικού μεταμνημονιακού καθεστώτος στο οποίο βρίσκεται η χώρα μας.
● Η διατήρηση ή η μείωση των απαιτούμενων από την Ελλάδα πλεονασμάτων ή, ίσως, η παροχή μιας «αναστολής».
● Ο βαθμός επηρεασμού της παραγωγής και της εφοδιαστικής αλυσίδας στη διάρκεια της υγειονομικής κρίσης.
● Η πορεία του τουρισμού.
● Η ανακούφιση από τα κόστη αντιμετώπισης της μεταναστευτικής πίεσης, η οποία προς το παρόν αντιμετωπίζεται με οικονομικές ασπιρίνες από αυτούς για τους οποίους παριστάνουμε τον «σεκιουριτά» της Γηραιάς Ηπείρου.
● Η δυνατότητα διατήρησης των εσόδων του κράτους σε υψηλό επίπεδο, ώστε να χρηματοδοτούνται οι κρίσιμες λειτουργίες και υπηρεσίες του.
● Συν ό,τι άλλο προκύψει στην πορεία.
Και μια επισήμανση: Χρόνια τώρα το «Ποντίκι», από την αρχή της μεγάλης οικονομικής κρίσης, επισημαίνει ότι η «μονοκαλλιέργεια» του τουρισμού και των υπηρεσιών και η εγκατάλειψη της παραγωγής είναι όροι αυτοκαταστροφής της χώρας.
Τώρα που τα ρίσκα αυξάνονται αλματωδώς, πριν καλά - καλά βγούμε από το βαθύ τούνελ της χρεοκοπίας, αποδεικνύεται πόσο ρηχή είναι η οικονομία μας και πόσο εύθραυστη κάθε προσπάθεια στοιχειώδους ανάκαμψης. Αρκετοί ίσως θα είναι αυτοί που, όπως ήδη διαφαίνεται, θα αξιοποιήσουν και τη νέα κρίση, που θα λειτουργήσουν όπως οι αλήστου μνήμης μαυραγορίτες, αλλά η χώρα συνολικά θα χάσει.
Αποδεικνύεται επίσης πόσο απαραίτητη είναι η διατήρηση κρίσιμων λειτουργιών υπό τον έλεγχο του κράτους, όπως είναι οι δομές παροχής υπηρεσιών υγείας του ΕΣΥ, τις οποίες οι χαζοχαρούμενοι νεοφιλελεύθεροι της Ν.Δ. ήταν έτοιμοι να παραδώσουν με κάθε άμεσο και έμμεσο τρόπο στον ιδιωτικό τομέα.
Με το βλέμμα στην Εσπερία
Η δοκιμασία και τα ρίσκα ωστόσο δεν περιορίζονται στην επιδημία του κορωνοϊού. Η έκρυθμη –οιονεί πολεμική– κατάσταση με την Τουρκία, στην οποία εντάσσεται και η μεταναστευτική κρίση, είναι μια εξίσου σοβαρή απειλή, και ίσως ακόμη σοβαρότερη, καθώς, όπως θα δείτε και στις σελίδες 4 και 11, αναμένεται να διατηρηθεί σε μεγάλο βάθος χρόνου.
Ήδη πληροφορίες από υψηλά κυβερνητικά κλιμάκια αναφέρουν ότι το ημερήσιο κόστος για την κινητοποίηση και λειτουργία του κρατικού μηχανισμού στον Έβρο είναι τόσο υψηλό, ώστε η ενίσχυση που έταξαν οι Ευρωπαίοι να μοιάζει με ψίχουλα.
Αν συνυπολογίσουμε και το βαρύ κόστος της συνολικής αμυντικής και αποτρεπτικής λειτουργίας που απαιτείται για να αντιμετωπιστεί η πολυεπίπεδη τουρκική επιθετικότητα, γίνεται ακόμη σαφέστερο ότι οι προσδοκίες της κυβέρνησης στην οικονομία δεν είναι ιδιαιτέρως αισιόδοξες. Οι επιπτώσεις, σε πολιτικό επίπεδο, μπορεί να έχουν αντανάκλαση στη συνολική της εικόνα κι αυτό είναι ένα στοιχείο το οποίο πολλοί έχουν αρχίσει ήδη να συνυπολογίζουν.
Άλλωστε η επιβράδυνση της ανάπτυξης κατά τους πρώτους μήνες της κυβέρνησης Μητσοτάκη είναι ανεξάρτητη από τον κορωνοϊό, οι επενδύσεις τις οποίες αφειδώς υποσχόταν προεκλογικά η Ν.Δ. έχουν αποδειχθεί αέρας κοπανιστός και η σύγκλιση των τριών κρίσεων που απειλούν τη χώρα κάνουν τα πάντα ακόμη δυσκολότερα.
Προφανώς τα βλέμματα το επόμενο διάστημα θα είναι όλο και περισσότερο στραμμένα προς την Εσπερία, καθώς η στήριξη των Ευρωπαίων εταίρων, δανειστών και επιτηρητών μας αποτελεί ήδη τον ιεραρχικά πρώτο στόχο της ελληνικής κυβέρνησης. Το κακό είναι ότι η όποια ευρωπαϊκή συνδρομή δεν εξαρτάται μόνο από την –ουσιαστικά ανύπαρκτη– καλή διάθεση των σεβαστών μας εταίρων, αλλά και από τις συνθήκες που θα επικρατήσουν συνολικά στην ευρωπαϊκή οικονομία τους επόμενους μήνες.
Η αλήθεια είναι ότι ακόμη και όσοι προβλέπαμε πως η κυβέρνηση Μητσοτάκη θα έχει να διαχειριστεί ένα τοπίο σαφώς δυσκολότερο από αυτό που διαχειρίστηκε η κυβέρνηση Τσίπρα την τελευταία τριετία δύσκολα θα φανταζόμασταν ότι η έλευση του κορωνοϊού θα εκτόξευε τον βαθμό δυσκολίας.
Πάντως, η κυβέρνηση έχει να επιδείξει μέχρι στιγμής πολλά στοιχεία που καταδεικνύουν έλλειψη προετοιμασίας, απουσία λειτουργικού οργανωτικού μοντέλου και αποσπασματικότητα στη διαχείριση κρίσεων. Όχι λίγα τα προβλήματα, αλλά πλέον είναι υποχρεωμένη να συμμαζέψει την κατάσταση και να πορευτεί ανεβάζοντας κατακόρυφα τον βαθμό αποτελεσματικότητάς της
Πηγή: topontiki.gr
Σταύρος Χριστακόπουλος: Σχετικά με το Συντάκτη
