Σάββατο 7 Μαρτίου 2020

Να πώς μπορούν να ελεγχθούν τα θαλάσσια σύνορα

Κώστας Γρίβας


Όπως υποστήριξε ο υπογράφων σε προηγούμενο άρθρο του, η Ελλάδα δέχεται αυτήν τη στιγμή μια τεράστιας κλίμακας ασύμμετρη επίθεση στα σύνορα από την Τουρκία, η οποία αποσκοπεί να αποδομήσει την υπόσταση της χώρας. Κι ενώ η ελληνική κυβέρνηση δείχνει να έχει αρχίσει να αναγιγνώσκει το πρόβλημα με ρεαλισμό κι ο ελληνικός στρατός απέδειξε ότι η προστασία των συνόρων από παρόμοιες απειλές είναι κάτι το εφικτό, το πρόβλημα στα νησιά παραμένει.

Μεταξύ των άλλων παραγόντων που εμποδίζουν την ουσιαστική λύση του προβλήματος είναι ότι συνεχίζουν να προωθούνται (πιθανώς και εκ του πονηρού) αντιλήψεις σύμφωνα με τις οποίες τα θαλάσσια σύνορα δεν μπορούν να ελεγχθούν. Όμως, η άποψη αυτή είναι απλά λάθος. Στην πραγματικότητα, τα θαλάσσια σύνορα φυσικά και μπορούν να ελεγχθούν, ενώ συνεχώς προκύπτουν νέες τεχνολογίες που επιτρέπουν πολύ πιο αποτελεσματικό "σφράγισμα" των θαλασσίων συνόρων από ό,τι συμβαίνει σήμερα.

Με απλά λόγια, αυτό που χρειαζόμαστε είναι δυνατότητες ελέγχου –σε πραγματικό χρόνο– των θαλασσίων συνόρων σε όλο τους το μήκος και δυνατότητες γρήγορης και αποτελεσματικής επέμβασης σε περίπτωση που εντοπιστούν σκάφη τα οποία προσπαθούν να φθάσουν στις ελληνικές ακτές. Το δίδυμο αυτό καθήκον μπορούν να καλύψουν μια οικογένεια ρομποτικών αεροχημάτων και σκαφών επιφανείας διαφόρων τύπων.

Για παράδειγμα, την έγκαιρη προειδοποίηση μπορεί να αναλάβουν αεροχήματα και αερόπλοια μεγάλου υψομέτρου και πολύ υψηλής αυτονομίας, τα οποία μπορούν να μένουν στον αέρα για μέρες, μήνες ή και χρόνια. Με τον τρόπο αυτό θα λειτουργούν ως υποκατάστατα δορυφόρων ή "ψευδοδορυφόροι" ("pseudosatellites"), όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται.

Παραδείγματα παρόμοιων σκαφών είναι το αερόχημα Zephyr της BAE Systems και το αερόπλοιο Stratobus της πολυεθνικής ευρωπαϊκής εταιρείας Thales, το οποίο θα μπορεί να μένει στον αέρα για περίπου ένα έτος. Τα συστήματα αυτά μπορεί να έχουν κι άλλες χρήσεις εκτός από την επιτήρηση συνόρων, όπως προστασία περιβάλλοντος, αναμετάδοση επικοινωνιών κλπ. Η απόκτηση παρόμοιων συστημάτων μπορεί να γίνει ακόμη και με κονδύλια της ΕΕ που προωθεί παρόμοιες τεχνολογίες για πολλαπλές εφαρμογές.

Ρομποτικό τείχος


Το βασικό όμως στοιχείο που θα "σφράγιζε" τα σύνορα θα ήταν ένα "τείχος" αποτελούμενο από εκατοντάδες ή και χιλιάδες μικρά μη επανδρωμένα ταχύπλοα σκάφη επιφανείας (USV). Τα συγκεκριμένα σκάφη, αξιοποιώντας τις πληροφορίες που θα λάμβαναν από τους "ψευδοδορυφόρους" και άλλα συστήματα συλλογής πληροφοριών αλλά και από τους δικούς τους αισθητήρες, θα έσπευδαν να αναχαιτίσουν εισερχόμενα δουλεμπορικά σκάφη.

Μάλιστα, θα το έκαναν χωρίς να επιτρέπουν στους δουλεμπόρους να καταφύγουν στη βύθιση των σκαφών, έτσι ώστε να μετατρέψουν τους μετανάστες σε ναυαγούς, μιας και ως ρομποτικά σκάφη δεν μπορούν να κάνουν διάσωση. Για την αναχαίτιση θα μπορούσαν πιθανώς να χρησιμοποιούν ακόμη και κάποια ασφαλή μέσα απώθησης, όπως είναι η συσκευή εκπομπής ηχητικών κυμάτων L–RAD ή άλλα συστήματα.

Και δεν αναφερόμαστε σε κάποια "εξωτικής" τεχνολογίας σκάφη. Παρόμοια USV μπορεί να είναι μικρά φουσκωτά σκληρής γάστρας, εφοδιασμένα με διάφορους αισθητήρες και μέσα επικοινωνιών πολιτικής προέλευσης. Η κατασκευή και οι σχετικές εφαρμογές τους δεν είναι κάτι καινούργιο.

Το Ισραήλ, για παράδειγμα, χρησιμοποιεί για περισσότερο από δεκαπέντε χρόνια το μη επανδρωμένο φουσκωτό σκάφος Protector. Τα τελευταία δε χρόνια, οι μεγάλες πρόοδοι στην τεχνητή νοημοσύνη, η μείωση του κόστους των αισθητήρων και μέσων επικοινωνιών και μια σειρά από άλλες εξελίξεις βελτιώνουν κατά πολύ τις δυνατότητες ανάπτυξης παρόμοιων συστημάτων.

Αυτοκτονικά σκάφη στην Υεμένη


Για την ακρίβεια, ακόμη και υποκρατικοί δρώντες όπως είναι οι Χούτι στην Υεμένη, έχουν κατασκευάσει με επιτυχία ρομποτικά αυτοκτονικά ταχύπλοα σκάφη (VBIED) με τα οποία επιτίθενται σε σαουδαραβικά πολεμικά πλοία. Όσο για το κόστος, αυτό μπορεί να καλυφθεί ακόμη και από κονδύλια της ΕΕ.

Ωστόσο, το μεγαλύτερο μέρος του κόστους σε παρόμοιες επιχειρήσεις είναι κυρίως αυτό του "ανθρώπινου απαρτίου" των συστημάτων. Όταν το κόστος προσωπικού απουσιάζει τότε το κόστος μειώνεται δραστικά και καθίσταται δυνατή η κατασκευή αυτού του "θαλάσσιου τείχους" αποτελούμενου από μεγάλο αριθμό ρομποτικών σκαφών, πιθανώς ακόμη και με μείωση των χρημάτων που δαπανούμε σήμερα.

Επιπροσθέτως, τα σκάφη αυτά και τα περιφερειακά τους συστήματα, θα μπορούν να έχουν και πλήθος άλλων παράπλευρων εφαρμογών με προεξάρχουσα τη δραστική ενίσχυση της ελληνικής άμυνας εναντίον στρατιωτικών απειλών. Παραδείγματος χάριν, λειτουργώντας ως δίκτυο συλλογής πληροφοριών στοχοποίησης θα μπορεί να αξιοποιείται από όπλα προσβολής.

Εν κατακλείδι, λοιπόν, ναι μεν δεν υπάρχουν λύσεις εύκολες για τη φύλαξη των θαλασσίων συνόρων και την ανάσχεση των πληθυσμιακών κυμάτων προς την Ελλάδα, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν λύσεις. Ούτε αυτές οι λύσεις είναι εκτός των οικονομικών ή άλλων μας δυνατοτήτων. Αντιθέτως, μπορεί να χρησιμοποιηθούν και ως παράγοντας ενίσχυσης της εθνικής οικονομίας με την υιοθέτηση και εφαρμογή τεχνολογιών της Τέταρτης Βιομηχανικής Επανάστασης, με έμφαση στα ρομποτικά συστήματα και την τεχνητή νοημοσύνη.

Πηγή: slpress.gr



Κώστας Γρίβας: Σχετικά με τον συντάκτη