Δευτέρα 23 Μαρτίου 2020

Τα θύματα της «πανδημίας του νερού» δεν θα γίνουν πρωτοσέλιδα

Τάσος Σαραντής


Ένα από τα βασικά μέτρα προστασίας από την πανδημία του κορωνoϊού COVID-19 είναι το πλύσιμο των χεριών. Πρόκειται για μια σημαντική σύσταση που, όμως, δεν έχει την παραμικρή αξία για το 40% της ανθρωπότητας που δεν έχει πρόσβαση ακόμη και στην πιο βασική απαίτηση για το πλύσιμο των χεριών με σαπούνι και νερό .

Στις περισσότερες αφρικανικές χώρες ή στην Ινδία, το ποσοστό είναι ακόμα υψηλότερο - μεταξύ 50% και 80% του πληθυσμού. Ακόμη και πολλά κέντρα υγείας δεν διαθέτουν εγκαταστάσεις για την υγιεινή των χεριών και τον ασφαλή διαχωρισμό και διάθεση των αποβλήτων υγείας.

Στις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες οι βασικές υπηρεσίες ύδατος απουσιάζουν στο 55% των κέντρων υγείας, που χρησιμοποιούνται από περίπου 900 εκατομμύρια ανθρώπους, αριθμός μεγαλύτερος από τον συνολικό πληθυσμό των ΗΠΑ και της Ευρώπης.

Περισσότεροι από 1 εκατομμύριο θάνατοι κάθε χρόνο -νεογέννητα και μητέρες- σχετίζονται με ακάθαρτες γεννήσεις. Συνολικά, η κακή υγιεινή και η έλλειψη ασφαλούς πόσιμου νερού παίρνουν τη ζωή περίπου 4,3 εκατομμυρίων ανθρώπων ετησίως.

Αυτή η συνεχιζόμενη κρίση στον τομέα της υγείας -μιας «πανδημίας νόσων του νερού»- βρίσκεται σε εξέλιξη για γενιές, αλλά, σε αντίθεση με τον COVID-19, μεταδίδεται ελάχιστα στις διεθνείς ειδήσεις, γράφει στο Inter Press Service ο Βλαντιμίρ Σμαχτίν, διευθυντής του Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Υδάτων, Περιβάλλοντος και Υγείας του ΟΗΕ, με αφορμή τον σημερινό εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Νερού.

Είναι άδικο να πούμε ότι δεν έχει γίνει κάτι γι 'αυτό, αλλά η πρόοδος είναι τόσο αργή που πολλά μέλη ευάλωτων ομάδων είναι πιθανό να συνεχίσουν να πεθαίνουν χωρίς να γνωρίσουν ποτέ τι σημαίνει πρόσβαση σε καθαρό νερό μέσα σε πέντε λεπτά με τα πόδια, πόσο μάλλον μια βρύση στο σπίτι, επισημαίνει ο ίδιος.

Από το 2000, αυτή η κρυμμένη «πανδημία του νερού» έχει σκοτώσει αθόρυβα περισσότερους ανθρώπους από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Και είναι βέβαιο ότι θα σκοτώσει περισσότερα από 40 εκατομμύρια -αριθμός περίπου όσος ο πληθυσμός του Καναδά- τα επόμενα 10 χρόνια, οπότε θα έπρεπε να πληρούνται οι Στόχοι για την Αειφόρο Ανάπτυξη της Ατζέντας 2030 του ΟΗΕ.

Αυτοί οι 17 στόχοι περιλαμβάνουν έναν που αποσκοπεί «στη διασφάλιση της διαθεσιμότητας και της βιώσιμης διαχείρισης του νερού και της υγιεινής για όλους».

Κατά τη διάρκεια της κρίσης του Σοβαρού Οξέος Αναπνευστικού Συνδρόμου (SARS) του 2002-2003, περίπου 8.100 άνθρωποι μολύνθηκαν και σχεδόν 800 πέθαναν. Ο COVID-19 είναι πολύ λιγότερο θανατηφόρος αλλά έχει ήδη μολύνει 25 φορές περισσότερους ανθρώπους.

Έτσι, οι ανθρώπινες απώλειες είναι πλέον πάνω από 10 φορές περισσότερες από εκείνες που οφείλονται στο SARS και συνεχίζουν να αυξάνονται.

Εντούτοις, ακόμα και αν ο COVID-19 πάρει περισσότερες ζωές κατά το υπόλοιπο του 2020, παρά τις προσπάθειες των υγειονομικών αρχών και όλων των μέτρων που λαμβάνονται από τις κυβερνήσεις, ο απολογισμός θα είναι σχεδόν σίγουρα μικρότερος από τους 4 εκατομμύρια ανθρώπους που πιθανόν θα πεθάνουν φέτος από την έλλειψη ασφαλούς νερού, αποχέτευσης και υγιεινής.

Και οι θάνατοι από την «πανδημία του νερού» δεν θα γίνουν πρωτοσέλιδα, επισημαίνει ο Σμαχτίν.

Εκείνοι που πεθαίνουν λόγω της «πανδημίας του νερού» είναι, φυσικά, φτωχοί. Δεν εμπορεύονται ούτε ταξιδεύουν διεθνώς, δεν έχουν δάνεια, δεν έχουν ασφάλιση. Οι ανηλεείς παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές δεν δίνουν ιδιαίτερη προσοχή σε αυτούς.

Η συνεχιζόμενη «πανδημία του νερού» είναι ακόμη πιο δυσάρεστη επειδή υπάρχουν πολλές προϋποθέσεις για την εξάλειψή της. Γνωρίζουμε πόσοι άνθρωποι δεν έχουν ασφαλές νερό, αποχέτευση και υγιεινή και ξέρουμε πού ζουν.

Ακόμη γνωρίζουμε ακριβώς τι πρέπει να κάνουμε - οι τεχνολογίες που χρειάζονται είναι διαθέσιμες, συμπεριλαμβανομένων των χαμηλού κόστους.

Το πρόβλημα είναι κατά κύριο λόγο η έλλειψη πολιτικής βούλησης και χρηματοδότησης, και το καθένα, φυσικά, συνδέεται με το άλλο.

Η «πανδημία του νερού» δεν είναι ιδιαίτερα «σέξι», ούτε είναι ορατή στα μυριάδες άλλα προβλήματα που αντιμετωπίζουν πολλές χώρες. Ακόμα και ένας αξιοπρεπής πολιτικός που την καταστήσει θέμα προτεραιότητας είναι πιθανό να την ξεχάσει εντός της θητείας του γράφει ο Σμαχτίν.

Όσον αφορά τη χρηματοδότηση, πριν από περίπου 20 χρόνια χρειαζόμασταν κατά μέσο όρο περίπου 24 δις δολάρια ετησίως για 10 χρόνια για να προσφέρουμε χαμηλού κόστους, ασφαλές νερό και αποχέτευση σε όσους το χρειάζονταν τότε.

Το ποσό αυτό δεν εξασφαλίστηκε ποτέ και το έλλειμμα των περίπου 17 δις. δολαρίων ήταν περίπου ίσο με τις ετήσιες αγορές τροφών για κατοικίδια ζώα στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ.

Οι απόλυτοι αριθμοί που απαιτούνται τώρα δεν έχουν αλλάξει πολύ - περίπου 28 δις δολάρια ετησίως (από το 2015 έως το 2030) για την επέκταση των βασικών υπηρεσιών ασφαλούς νερού και αποχέτευσης σε όσους δεν έχουν.

Ωστόσο, δεν μπορέσαμε να καλύψουμε τα απαιτούμενα επίπεδα χρηματοδότησης ακόμη και για τις βασικές υπηρεσίες. Για να επιτύχουμε τους στόχους μέχρι το 2030, φυσικά θα χρειαστούμε περισσότερα χρήματα στην υπόλοιπη δεκαετία, αλλά είναι δύσκολο να εκφράσουμε την αισιοδοξία ότι αυτό θα επιτευχθεί, παρότι οι απαιτούμενες επενδύσεις αντιπροσωπεύουν μόλις το 3% των συνολικών ετήσιων στρατιωτικών δαπανών του ΝΑΤΟ.

Μπορεί η σημερινή κρίση του κορωνοϊού να βοηθήσει στην επιτάχυνση αυτής της προόδου;

Θα μπορούσε, αν ο ιός πλήξει σοβαρά τις χώρες με χαμηλά επίπεδα ασφαλούς νερού και αποχέτευσης και αυτό, με τη σειρά του, να αυξήσει ακόμη περισσότερο τους κινδύνους και τα επίπεδα μόλυνσης στις πλουσιότερες χώρες.

Μόνο τότε θα μπορούσαν να ρεύσουν κεφάλαια με κίνητρο το συμφέρον του πιο τυχερού κόσμου του πλανήτη, καταλήγει ο Σμαχτίν.

Πηγή: efsyn.gr



Τάσος Σαραντής: Σχετικά με τον Συντάκτη