Κυριακή 15 Μαρτίου 2020

Τα Άμεσα Οικονομικά Μέτρα και Πολιτικές Διεργασίες λόγω της Πανδημίας

Γιάννης Περάκης


Τις τελευταίες μέρες και εν μέσω του «βομβαρδισμού» των ειδήσεων για την πανδημία, δύο ειδήσεις ξεχώρισαν: Το πρώτο ήταν το άρθρο του κ. Παπαχελά «Έρχεται η «τέλεια καταιγίδα» για τον Μητσοτάκη» και το δεύτερο του Κέντρου Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών της Ουάσινγκτον «Η πανδημία ενδέχεται να διαμορφώσει μια νέα γεωπολιτική κατάσταση.

Ας τα πάρουμε με τη σειρά: Στο πρώτο άρθρο, ο κ. Παπαχελάς (γνωστός ο ρόλος του και οι πηγές του), γράφει μεταξύ άλλων: «Στην εποχή των ασύμμετρων απειλών», «έχουμε μείνει πίσω. Ο συνδυασμός της οικονομικής κρίσης, της φαυλότητας του παρελθόντος και της πλήρους απαξίωσης των θεσμών και της έννοιας της πειθαρχίας επί ΣΥΡΙΖΑ έχουν κάνει τεράστια ζημιά. Δυστυχώς, οι μηχανισμοί του κράτους θέλουν καιρό και χρήματα για να ξαναφτιαχτούν. Πώς θα στήσεις αρκετές εντατικές, θα εκπαιδεύσεις νοσηλευτικό προσωπικό στην απόλυτη πειθαρχία και στην τήρηση των πρωτοκόλλων αν όπως φαίνεται νοσήσει το 5% ή 10% ή 15% από τον ιό;»… Ας ελπίσουμε ότι οι ισχυροί μας εταίροι θα αντιληφθούν πως πρέπει να βάλουν πλάτη. Η Ελλάδα δεν μπορεί να φοράει τον «ζουρλομανδύα» των πρωτογενών πλεονασμάτων και ταυτόχρονα να είναι η χώρα πρώτης γραμμής απέναντι σε μεγάλες απειλές. Λέτε αυτό, το τόσο αυτονόητο, να το καταλάβουν; Μακάρι.

Στο δεύτερο άρθρο αναφέρεται: Όταν περάσει η πανδημία, που έχει ήδη προσβάλλει περισσότερους από 130.000 ανθρώπους σε όλον τον κόσμο, «ξέρουμε ότι ορισμένες κυβερνήσεις θα κλονιστούν, οι πολίτες θα τις κατηγορήσουν ότι απέτυχαν να ανταποκριθούν στη κρίση. Ορισμένες οικονομίες θα γνωρίσουν αναταράξεις, άλλες θα καταρρεύσουν», προβλέπει ο Τζον Άλτερμαν, του Κέντρου Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών της Ουάσινγκτον.

Εκτίμηση της Οικονομικής κατάστασης μέχρι τώρα


Α) Στον Κόσμο

1) Η Ε.Ε. Επενδυτική πρωτοβουλία ύψους 37 δις. ευρώ, ως μέρος του πακέτου μέτρων για την προστασία των οικονομιών της Ένωσης απέναντι στην επιδημία. Παράλληλα, η Κομισιόν θα στηρίξει τις οικονομίες των χωρών μελών μέσω ευελιξία ως προς τα δημοσιονομικά ελλείμματα και την κρατική βοήθεια. Μεγαλύτερη δημοσιονομική ευελιξία θα επιτρέψει στις κυβερνήσεις να αυξήσουν τις δαπάνες στον κλάδο της υγείας και σε μέτρα ανακούφισης για επιχειρήσεις και εργαζόμενους που επηρεάζονται άμεσα, όπως οι κλάδοι των αερομεταφορών, του λιανικού εμπορίου και του τουρισμού. Η Ε.Ε. θα εγγυηθεί επίσης την χορήγηση 8 δις. ευρώ σε δάνεια προς 100.000 επιχειρήσεις.

2) Ο Ντ. Τραμπ ανακοίνωσε ότι κήρυξε τις ΗΠΑ σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης εξαιτίας του κορωνοϊού. Ο Αμερικανός πρόεδρος ανακοίνωσε πως 50 δις. δολάρια καθίστανται διαθέσιμα σε Πολιτείες για την καταπολέμηση των συνεπειών ου ιού.

3) Γερμανία: Η Κρατική Αναπτυξιακή Τράπεζα της Γερμανίας (KfW) διαθέτει περί το 0,5 τρις. ευρώ για την υποστήριξη της μεγαλύτερης οικονομίας της Ευρώπης απέναντι στις επιπτώσεις του κορονοϊού. Στις φορολογικές ελαφρύνσεις, μαζί με τις χρονικές παρατάσεις, που θα είναι διαθέσιμες για τις επιχειρήσεις και αυτό θα κοστίσει δις. ευρώ.

Β) Στην Ελλάδα

Ήδη αναστέλλονται 18 επιχειρηματικές δραστηριότητες. Οι βασικοί δίαυλοι επίδρασης στην ελληνική οικονομία είναι οι ακόλουθοι:

1) Υπηρεσίες ιατρικής περίθαλψης, αντιμετώπισης, παρακολούθησης της νόσου,

2) Τουριστικές και ταξιδιωτικές υπηρεσίες, εστίαση και λοιπές υπηρεσίες (συνέδρια, εκθέσεις, διασκέδαση και ψυχαγωγία),

3) Εμπόριο-Μεταφορές,

4) Παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες,

5) Επενδυτικά έργα,

6) Ιδιωτική κατανάλωση,

7) Τιμές πρώτων υλών, άλλων αγαθών και υπηρεσιών,

8) Αγορά εργασίας,

9) Χρηματαγορές

Τα Σενάρια των επιπτώσεων στην Ελλάδα (βάσει του Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ):

1. «Ήπιο σενάριο»: Η επιδημία περιορίζεται και ελέγχεται εντός του Μαρτίου. Μείωση του ετήσιου ρυθμού μεταβολής του πραγματικού ΑΕΠ κατά 0,1%-0,3% για το 2020 σε σχέση με την ισχύουσα πρόβλεψη (198 δις. επί 0,3%= 0,60 δισ),

2. «Μετριοπαθές σενάριο»: Η επιδημία περιορίζεται και ελέγχεται εντός του δευτέρου τριμήνου του 2020. Μείωση του ετήσιου ρυθμού μεταβολής του πραγματικού ΑΕΠ κατά 0,4%-0,6% για το 2020 σε σχέση με την ισχύουσα πρόβλεψη (198 δις. επί 0,6%= 1,19 δις),

3. «Δυσμενές σενάριο»: Η επιδημία επεκτείνεται και στο τρίτο τρίμηνο του 2020, μείωση του ετήσιου ρυθμού μεταβολής του πραγματικού ΑΕΠ κατά 0,7%-0,9% για το 2020 ( σε σχέση με την ισχύουσα πρόβλεψη (198 δις. επί 0,9%= 1,78 δισ).

4. Πώς επηρεάζεται η ελληνική οικονομία: Όπως σημειώνει η μελέτη του Οικονομικού Επιμελητηρίου, «η ελληνική κυβέρνηση έρχεται αντιμέτωπη με ένα απρόβλεπτο γεγονός, που θα έχει επιπτώσεις στην οικονομία και κυρίως στο διεθνές εμπόριο και τον τουρισμό». Στέκεται δε στις διμερείς σχέσεις με την Κίνα. «Η Κίνα αποτελεί μια καθοριστική εφοδιαστική πηγή για τις ευρωπαϊκές οικονομίες. Στην ελληνική οικονομία, οι κινεζικές εισαγωγές ανήλθαν το 2019 στα 3,6 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας ετήσια αύξηση 33%. Με αυτές τις εισαγωγές τροφοδοτήθηκε η κατανάλωση, που με τη σειρά της συνεισέφερε ουσιαστικά στο ΑΕΠ. Σε μια νέα δυναμική περίοδο έχουν περάσει και οι εξαγωγές των ελληνικών προϊόντων στη κινεζική αγορά, όπου το ποσοστό το 2019 αυξήθηκε κατά 90% σε σχέση με το 2018.

4α) Πλήγμα στον τουρισμό: Παράλληλα, η μελέτη προειδοποιεί ότι η μείωση των εισροών από τον τουρισμό θα αποτελέσει ακόμα μία σοβαρή επίπτωση που θα επηρεάσει την ελληνική οικονομία. «Η συνεισφορά του τουρισμού στην οικονομική δραστηριότητα της χώρας μας είναι πολύ σημαντική, καθώς εκτιμάται ότι η άμεση συμβολή του κλάδου υπερέβη το 10% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος το 2018, ενώ η συνολική συμβολή του, συμπεριλαμβανομένης και της έμμεσης και της επαγόμενης, ανήλθε στο 22,7% του ΑΕΠ για το 2018 (σύμφωνα με το World Travel & Tourism Council). Τα τελευταία χρόνια εκτιμάται ότι εισέρχονται περισσότεροι από 200.000 Κινέζοι ανά έτος, ιδιαίτερα στη Σαντορίνη και την Αθήνα, στην πλειονότητά τους εύποροι. Ο στόχος που έχει τεθεί για 500.000 τουρίστες από την Κίνα φαίνεται να αναβάλλεται προσωρινά για τα επόμενα έτη».

4β) Συνέπειες από την Ιταλία: Σοβαρές συνέπειες για την ελληνική οικονομία ενέχει και η κλιμάκωση της επιδημίας στην Ιταλία, προειδοποιεί η μελέτη. «Η Ιταλία απορροφά περίπου το 11% των εξαγωγών της Ελλάδας ενώ αποτελεί κομβικό παράγοντα του ελληνικού τουρισμού. Χαρακτηριστικά, υπολογίζεται ότι περισσότεροι από 1,7 εκατ. Ιταλοί πολίτες προτίμησαν τη χώρα μας για τις διακοπές τους το 2019».

4γ) Η ναυτιλία: Παράλληλα πλήγμα αναμένεται και στην ελληνική ναυτιλία «αν δεν υπάρξει σύντομα σταθεροποίηση της κατάστασης(...) Η κατάρρευση της παγκόσμιας ζήτησης έχει προκαλέσει προβλήματα στην ποντοπόρο ναυτιλία, καθώς η δραστηριότητα στο διεθνές εμπόριο είναι αισθητά μειωμένη και ως εκ τούτου έχουν περιοριστεί και οι μεταφορικές ανάγκες, ενώ και οι καθυστερήσεις στα ναυπηγεία της Κίνας δεν είναι αμελητέες. Επίσης, αξίζει να σημειωθεί πως η Ελλάδα εισέπραξε το 2019 συνολικά 17,3 δισ. ευρώ από ναυτιλιακό συνάλλαγμα, ενώ τα έσοδα από την ναυτιλία τα τελευταία τέσσερα χρόνια έχουν αυξηθεί πάνω από 20%».

Τα Οικονομικά μέτρα της κυβέρνησης


1) Η αναστολή πληρωμής ΦΠΑ, πληρωτέου τέλος Μαρτίου, για 4 μήνες, σε κλάδους και περιοχές όπου διακόπτεται η οικονομική δραστηριότητα της επιχείρησης, με κρατική εντολή, για περισσότερες από 10 ημέρες,

2) Η αναστολή πληρωμής βεβαιωμένων οφειλών προς τις ΔΟΥ, καθώς επίσης και των δόσεων ρυθμίσεων τμηματικής καταβολής βεβαιωμένων οφειλών, πληρωτέων τέλος Μαρτίου, για 4 μήνες, αντίστοιχα σε κλάδους και περιοχές όπου διακόπτεται η οικονομική δραστηριότητα της επιχείρησης, με κρατική εντολή, για περισσότερες από 10 ημέρες,

3) Αντίστοιχα μέτρα για τις ασφαλιστικές εισφορές και τις ρυθμίσεις αυτών. Αρκούν; Όχι βέβαια.

Άμεσα μέτρα:


1) Απαγόρευση των απολύσεων με αναδρομική ισχύ από τέλη Φλεβάρη,

2) Αναστολή πληρωμής των τόκων και των χρεολυσίων: Όπως δείχνει ο πιο κάτω πίνακας κατά την εκτίμηση του Οργανισμού Διαχείρισης Δημόσιου Χρέους (ΟΔΔΗΧ), για την εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους (τόκοι και χρεολύσια) απαιτείται με βάση τις μέχρι τώρα υποχρεώσεις της Ελλάδας έναντι των «δανειστών» της να πληρωθούν στα επόμενα 4 χρόνια της νέας Κυβέρνησης τα κάτωθι τοκοχρεολύσια.

Έτος
Τόκοι σε δισ. ευρώ
Χρεωλύσια σε δισ. ευρώ
Σύνολο σε δισ. ευρώ
Σε ποσοστό επι του ΑΕΠ
2020
6.360
7.052
13.412
6,63%
2021
10.956
7.169
18.125
8,61%
2022
24.489
8.873
33.362
15,24%
Σύνολα
41.805
23.094
64.899

Οργανισμός  Διαχείρισης Δημόσιου Χρέους (ΟΔΔΗΧ)

Για το «χρέος» των 356,6 δις. ευρώ, αυτό η Ελλάδα υποχρεούνται στα επόμενα 4 χρόνια να πληρώσει 64,899 δις € τοκοχρεολύσια. Για το 2020 τα 13.412 δισ. να επιχορηγηθούν οι δημόσιες επενδύσεις και στήριξη των κλάδων που η πατρίδα μας έχει το (συγκριτικό & ανταγωνιστικό) πλεονέκτημα.

3) Για λόγους Δημοσίου Συμφέροντος και Υγείας, αναβίωση των διαγραφέντων βεβαιωθέντων ποσών φόρων και προστίμων συνολικού ύψους άνω των 330 εκατ. ευρώ, τα οποία βεβαιώθηκαν σε βάρος περισσοτέρων από 500 φυσικών προσώπων που περιλαμβάνονταν στη λίστα Λαγκάρντ. Με τα χρήματα αυτά εάν θεωρήσουμε ότι το κόστος της ιατρικής εξέτασης του κορωνοϊού ανέρχεται σε 120 ευρώ, τότε σε 2.750.000 συμπολίτες μας η εξέταση τους θα είναι δωρεάν.

4) α. Επίσπευση διαδικασιών επιστροφής φόρων από το Ελληνικό Δημόσιο στις επιχειρήσεις για τόνωση της αγοράς για όλες τις επιχειρήσεις, καθώς και επίσπευση χρηματοδότησης από τα προγράμματα ΕΣΠΑ. Αναστολή υποχρεώσεων καταβολής δόσεων για δανειολήπτες μέχρι 30/06/2020, καθώς και αναβολή ετησίων αξιολογήσεων των πελατών από τις τράπεζες έως 30/06/2020 για όλες τις επιχειρήσεις,

4) β. Εκτός από τις ήδη ενταγμένες επιχειρήσεις, να ενταχθούν στα μέτρα και όλες οι υπόλοιπες επιχειρήσεις με τους όρους όπως αναφέρονται στις προτάσεις και με βάση τη λογική της αλυσιδωτής οικονομικής δραστηριότητας. Με αυτό τον τρόπο θα προστατευθεί το οικονομικό κύκλωμα (πελάτες-προμηθευτές, επιχειρήσεις-εργαζόμενοι), προκειμένου να μην υπάρξει επιδείνωση και να είναι ευκολότερη η ανάκαμψη μετά το πέρας της ύφεσης της επιδημίας.

5) Αναστολή κατά τέσσερις (4) μήνες του νόμου για πλειστηριασμούς της πρώτης κατοικίας.

6) Ίσως το πλέον σημαντικό μέτρο. Εκτύπωση νομίσματος σε περίπτωση έσχατης ανάγκης...

Πολιτικές Διεργασίες λόγω της Πανδημίας


Δεδομένο είναι ότι τα μέτρα που προτείνονται, απορρίπτονται από τα κόμματα εξουσίας. Οι προτάσεις τους οδηγούν σε νέο μνημόνιο και σε νέα φτωχοποίηση των πολιτών. Οι ευθύνες μας ως αριστερά είναι τεράστιες. Καλούμαστε όλοι, ΚΚΕ, ΛΑΕ. ΑΝΤΑΡΣΥΑ και οι άλλες οργανώσεις και συσπειρώσεις και μεμονωμένοι να συμφωνήσουμε σε ένα μίνιμουμ κοινών σημείων, στα πλαίσια ενός προγράμματος ελαχιστοποίησης των συνεπειών της πανδημίας, θέτοντας παράλληλα της βάσεις της ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας. Πρωτοβουλίες από προσωπικότητες και οργανώσεις θα θεωρηθούν ιδιαίτερα αξιέπαινες.

Επεξηγήσεις:


Τι είναι το συγκριτικό πλεονέκτημα: Το συγκριτικό πλεονέκτημα είναι όταν μια εταιρεία μπορεί να παράγει προϊόντα με χαμηλότερο κόστος ευκαιρίας από τους ανταγωνιστές της. Για παράδειγμα, η Σαουδική Αραβία και η Κίνα παράγουν πετρέλαιο ντίζελ. Η Σαουδική Αραβία έχει το πλεονέκτημα ότι έχει εύκολη πρόσβαση στο πετρέλαιο, ενώ η Κίνα πρέπει να εισάγει το πετρέλαιο της από τη Μέση Ανατολή για την παραγωγή ντίζελ. Από αυτές τις δύο χώρες σαφώς η Σαουδική Αραβία έχει συγκριτικό πλεονέκτημα έναντι της Κίνας.

Τι είναι το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα: Αντιπροσωπεύει οφέλη και πλεονεκτήματα που μπορεί να έχει μια εταιρεία έναντι των ανταγωνιστών της. Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει πράγματα όπως η χαμηλή δομή του κόστους, το χαμηλό κόστος εργασίας, η καλύτερη πρόσβαση σε πρώτες ύλες κλπ. Ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί ότι το συγκριτικό πλεονέκτημα είναι μια μορφή ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος δεδομένου ότι το συγκριτικό πλεονέκτημα θα φέρει χωρίς αμφιβολία την εταιρεία πολλά ανταγωνιστικά οφέλη.



Γιάννης Περάκης: Σχετικά με το Συντάκτη