Γιάννης Περάκης
Στην εποχή της πανδημίας έχει γίνει σαφές ότι τα δεδομένα που γνωρίζαμε μέχρι πριν από την εμφάνιση της (στην Ελλάδα αλλά και παγκόσμια) αλλάζουν με ταχύτητα φωτός. Θύμα της αλλαγής αυτής και δεν θα μπορούσε να εξαιρεθεί είναι η βασική παράμετρος δημιουργίας του παγκόσμιου πλούτου. Αυτή της εργασίας.
Ο ορισμός της εργασίας.Ένας «αφελής» ορισμός που μέχρι σήμερα ακούγεται: Η εργασία είναι η μεθοδική και υπεύθυνη σωματική ή πνευματική προσπάθεια του ανθρώπου, που αποβλέπει στη δημιουργία υλικών, πνευματικών και ηθικών αγαθών, για την ικανοποίηση των αναγκών του. Μορφές της: σωματική, πνευματική, μεικτή ή ατομική, ομαδική.«Μακάριοι είναι οι πτωχοί τω πνεύματι…»
Ο επιστημονικός ορισμός της εργασίας:«Η εργασία είναι πρώτα ένα προτσές ανάμεσα στον άνθρωπο και στη φύση, ένα προτσές όπου ο άνθρωπος με τη δική του πράξη μεσολαβεί, ρυθμίζει και ελέγχει την ανταλλαγή της ύλης ανάμεσα στον εαυτό του και τη φύση. Την ύλη της φύσης ο ίδιος ο άνθρωπος την αντιμετωπίζει ως φυσική δύναμη. Τις φυσικές δυνάμεις που ανήκουν στο σώμα του, τα μπράτσα και τα πόδια, το κεφάλι και τα χέρια, τα βάζει σε κίνηση για να ιδιοποιηθεί τη φυσική ύλη με μία μορφή χρήσιμη για τη δική του ζωή. Επενεργώντας με την κίνηση αυτή πάνω στη φύση που βρίσκεται έξω απ’ αυτόν και αλλάζοντάς την, αλλάζει ταυτόχρονα και τη δική του φύση. Αναπτύσσει τις δυνάμεις που κοιμούνται μέσα της και υποτάσσει στην κυριαρχία του το παιχνίδι των δυνάμεών της».
Με αυτά τα λόγια περιέγραψε ο Μαρξ στον πρώτο τόμο του Κεφαλαίου τη δύναμη που έχει η εργασία να διαμορφώνει την προσωπικότητα, καθώς και τη διαμεσολαβητική της λειτουργία ανάμεσα στον άνθρωπο και τη φύση.Η ανάλυση αυτή του Μαρξ έχει ισχύ για το βιομηχανικό καπιταλισμό και βέβαια για τον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής εξακολουθεί να είναι απολύτως απαραίτητη για την κατανόηση την λεγόμενη Δ’ βιομηχανική επανάσταση. Η ανάλυση του Μαρξ για τον καπιταλισμό και για την εργασία παρά του ότι πολλά δεδομένα έχουν αλλάξει, η μισθωτή εργασία ως κοινωνική σχέση, η θεωρία της αξίας, η θεωρία της εκμετάλλευσης, η υπεραξία, η υπερεργασία, η εμπορευματοποίηση, συνιστούν, μεταξύ πολλών άλλων, βασικά εργαλεία που μας επιτρέπουν να κατανοήσουμε τη σημερινή φύση του καπιταλισμού.
Αι δεύτεραι πως φροντίδες σοφώτεραι (οι δεύτερες σκέψεις είναι μάλλον πιο σωστές, Ευριπίδης).
Τηλεργασία, μια σχετικά νέα μορφή εργασίας
Τηλεργασία είναι ή εργασία από απόσταση, είναι μια νέα μορφή εργασίας κατά την οποία οι εργαζόμενοι εχουν τη δυνατότητα να εργάζονται απο οπουδήποτε και οποιαδήποτε μέρα και ώρα. Ωραίο ακούγεται... Είναι όμως έτσι;
Η έννοια της τηλεργασίας: Η τηλεργασία σύμφωνα με τον ορισμό της ευρωπαϊκής συμφωνίας-πλαίσιο «είναι μια μορφή οργάνωσης ή/και εκτέλεσης εργασίας που χρησιμοποιεί τεχνολογίες πληροφορικής, βάσει μιας σύμβασης ή σχέσης εργασίας, όπου μια εργασία που θα μπορούσε επίσης να εκτελεστεί στις εγκαταστάσεις του εργοδότη, εκτελείται κανονικά εκτός αυτών των εγκαταστάσεων». Η ενσωμάτωση στην ελληνική έννομη τάξη της συμφωνίας-πλαίσιο για την τηλεργασία της Ευρωπαϊκής Ένωσης επήλθε με την ΕΓΣΣΕ 2006-2007. Το ειδικότερο νομικό πλαίσιο της τηλεργασίας, η κατάρτιση της συμφωνίας και η παροχή πληροφοριών προς τον εργαζόμενο καθορίσθηκε με νομοθετική διάταξη και συγκεκριμένα με τον Ν.3846/2010. Η τηλεργασία όμως μπορεί να εκτελείται από ένα υπάλληλο μιας επιχείρησης αλλά και από «ελεύθερο επαγγελματία».
Η «θεωρητική» διάκριση των συμβάσεων εργασίας βάσει του Ελληνικού δίκαιου (ότι έχει απομείνει...):
α) Η σύμβαση εξαρτημένης εργασίας επί της οποίας και μόνο εφαρμόζονται οι διατάξεις της Εργατικής νομοθεσίας και
β) Η σύμβαση ανεξάρτητων υπηρεσιών, υφίσταται όταν ο εργαζόμενος διατηρεί την ελευθερία και την πρωτοβουλία να καθορίζει ο ίδιος τις συνθήκες εργασίας του, χωρίς να υπόκειται στον έλεγχο του εργοδότη.
Τα όρια των δύο είδη συμβάσεων ειδικά στην τηλεργασία τις περισσότερες φορές είναι δυσδιάκριτα. Μία από τις αιτίες είναι ότι ο τόπος παροχής διαχωρίζεται από την έδρα της εκμετάλλευσης. Λόγω της απουσίας του εργαζομένου από το χώρο της εκμετάλλευσης η σχέση εργασίας δεν παρουσιάζεται στην κλασική της μορφή, γι ΄αυτό και συγκαταλέγεται στις λεγόμενες «άτυπες σχέσεις εργασίας», από την καπιταλιστική οικονομία και δίκαιο.
Η Παγκόσμια «Μαύρη», Ανασφάλιστη και Αφορολόγητη Εργασία
Η επικρατούσα κατάσταση στην αρχή της πανδημίας (τον Απρίλη του 2020) ήταν η εξής:
Οι μακροχρόνια άνεργοι αλλά και οι εργαζόμενοι στην άτυπη οικονομία. Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Εργασίας το 61% του εργαζόμενου πληθυσμού στον κόσμο (περίπου 2 δισ. άνθρωποι) εργάζονται άτυπα και χωρίς κανένα δίχτυ εργασιακής προστασίας. Σε πολλές περιπτώσεις, λόγω της άτυπης εργασιακής τους σχέσης, δεν στοιχειοθετούν δικαίωμα πρόσβασης σε κοινωνικά επιδόματα και σε πολλές από τις κοινωνικές ελαφρύνσεις που ανακοινώθηκαν πρόσφατα στις διάφορες χώρες του κόσμου λόγω της πανδημίας. Η άτυπη Οικονομία κατανέμεται σε: Ευρώπη/Κεντρ. Ασία 25,1%, Αμερική 40,0%, Ασία/Ειρηνικός 68,2%, Αραβικές Χώρες 68,6%, Αφρική 85,8%, Παγκόσμια 61,2% (Πηγή: Διεθνής Οργανισμός Εργασίας)
Σύμφωνα με πολύ πρόσφατα στοιχεία του Διεθνούς Οργανισμού Εργασίας (ΔΟΕ), οι αλλαγές στον παγκόσμιο εργασιακό χάρτη είναι σε πλήρη εξέλιξη:
· Το 81% του παγκόσμια ενεργού πληθυσμού εργαζομένων (3,3 δισ.) επηρεάζεται από το κλείσιμο ή την υπολειτουργία των χώρων εργασίας.
· 1,25 δις. άνθρωποι κινδυνεύουν με απόλυση ή με μείωση του μισθού τους.
· Μόνο το δεύτερο τρίμηνο του 2020 αναμένεται να χαθεί το 6,7% των ωρών εργασίας σε όλον τον κόσμο, δηλαδή 195 εκατ. ισοδύναμα πλήρους απασχόλησης (για εβδομάδα εργασίας 48 ωρών).
· Η αρχική εκτίμηση για απώλεια 25 εκατ. ομμυρίων θέσεων εργασίας το 2020 εκτιμάται ότι θα ξεπεραστεί.
· Περισσότερο αναμένεται ότι θα πληγούν οι ευρωπαϊκές χώρες (6%, ισοδύναμο με 12 εκατ. εργαζομένων σε πλήρη απασχόληση) και οι αραβικές (8,1%, ισοδύναμο με 5 εκατ. εργαζομένων σε πλήρη απασχόληση), με την περιοχή της Ασίας και του Ειρηνικού να ακολουθούν (7,2%, ισοδύναμο με 125 εκατ. εργαζομένων σε πλήρη απασχόληση).
· Σύμφωνα με τον δείκτη OLI (Online Labour Market) του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, που συγκεντρώνει μηνιαίως στοιχεία από τις πέντε μεγαλύτερες πλατφόρμες, είναι ξεκάθαρο ότι από το 2016 ως το 2019, υπήρξε άνοδος της gig economy κατά 70%-80%, με τη μεγαλύτερη αύξηση να σημειώνεται στην Ευρώπη.
Πως δουλεύει το κύκλωμα: Ακριβής ορισμός της «gig economy», γνωστής και ως «platform economy» ή «crowd work», δεν υπάρχει προς το παρόν στα ελληνικά, ωστόσο θα μπορούσε να αποδοθεί ως η «οικονομία της πλατφόρμας», καθώς αφορά τη ζήτηση και προσφορά εργασίας σε διαδικτυακές πλατφόρμες, όπου οι εργαζόμενοι δεν είναι ούτε μόνιμοι, ούτε μερικής απασχόλησης. Προσφέρουν συνήθως εργασία πάνω σε «gigs», δηλαδή επιμέρους κομμάτια ενός ευρύτερου έργου: «gigs» για την ανάπτυξη λογισμικού, για τη μετάφραση ενός βιβλίου ή ενός οδηγού συναρμολόγησης επίπλων, για ένα αρχιτεκτονικό σχέδιο, για τα γραφικά ενός βιντεοπαιχνιδιού ή απλά για το «imagetagging» στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Ο συνδυασμός της πανδημίας με το ότι σε παγκόσμιο επίπεδο, τα τελευταία χρόνια αναπτύσσονται πολλαπλές ψηφιακές πλατφόρμες (Airbnb, Uber,κλπ) που παρουσιάζονται ως νέοι τύποι μεσαζόντων μεταξύ των πελατών και των όσων προσφέρουν εργασία. Παρέχουν ευκαιρίες σε νέα τμήματα του εργατικού δυναμικού και δίνουν στους καταναλωτές μεγαλύτερη επιλογή με χαμηλότερο κόστος. Μερικοί από αυτούς τους νέους οικονομικούς παίκτες έχουν γίνει σε λίγα χρόνια πολυεθνικές επιχειρήσεις, δημιουργώντας τεράστια έσοδα, ενώ στη συνέχεια καθιερώνονται ως σύμβολα της νέας ψηφιακής οικονομίας. Θεμελιώδες χαρακτηριστικό σε αυτό το οικονομικό μοντέλο συναλλαγής είναι ότι αυτοί που προσφέρουν εργασία είναι μερικές φορές, ή και συχνά, ιδιώτες, δηλαδή δεν είναι απαραίτητα μισθωτοί, ούτε κατ’ ανάγκη επαγγελματίες. Διαθέτουν το εργαλείο εργασίας ή πωλούν την εργατική τους δύναμη ως ανεξάρτητοι είτε απευθείας στους καταναλωτές είτε σε έναν μεσάζοντα. Δηλαδή, αυτοί οι ίδιοι αναλαμβάνουν τους κινδύνους που προκύπτουν από την εργασία τους.
Αυτές οι υβριδικές μορφές στην οργάνωση της εργασίας αποτελούν καπιταλιστικές σχέσεις εργασίας. Διότι μέσα από αυτές τις μορφές εργασίας που εμφανίζονται ως ανεξάρτητες, παράγονται αξίες, ο καπιταλισμός της πλατφόρμας, ενώ δεν τους παραχωρεί αυτονομία, παράγει νέες, ανανεωμένες μορφές υπαγωγής και εκμετάλλευσης των εργαζομένων, παρακάμπτοντας τις υπαρκτές κατακτήσεις του κόσμου της εργασίας και τους ισχύοντες κανονισμούς.
Η άνοδος των ψηφιακών χώρων και των εφαρμογών ευνόησε πράγματι την εμφάνιση των ηλεκτρονικών αγορών εργασίας, των ψηφιακών τόπων ανταλλαγής αγαθών και υπηρεσιών, μακριά από τους κανονισμούς και το εργατικό δίκαιο.
Πώς να (ξανασκεφτούμε) τα όρια της εργασίας και της μη εργασίας; Ποια είναι τα κοινά σημεία μεταξύ ενός τηλεργαζομένου, ενός οδηγού Uber ή του πελάτη που τον αξιολογεί; Μπορούμε να διακρίνουμε την ανταλλαγή αγαθών μέσω πλατφόρμας και την διαχείριση της εργασίας μέσω πλατφόρμας. Έτσι, οι συμβάσεις που συνάπτονται μέσω της πλατφόρμας μπορεί να αφορούν ένα αγαθό (μίσθωση ενός διαμερίσματος, μια συσκευής, κ.λπ.) ή (οι συμβάσεις που συνάπτονται μέσω της πλατφόρμας) να αφορούν την πραγματοποίηση μιας εργασίας (μεταφράσεις λογισμικό, κ.λπ.). Και βέβαια αυτή η διάκριση έχει σημασία για το εργατικό δίκαιο. Πράγματι, μόνο στη δεύτερη περίπτωση «το αντικείμενο της σύμβασης είναι το εργατικό δυναμικό».
Οι διαδικασίες φυγής από την μισθωτή εργασία συνιστά καινοτομία; Η εξωτερική ανάθεση που διευκολύνεται από τις νέες τεχνολογίες μπορεί όντως να συγκριθεί με το «σύστημα εξάπλωσης» (putting-out system) που χαρακτηρίζει την πρωτοβιομηχανία, όπου ένας «κατασκευαστής» διανέμει τις παραγγελίες και το υλικό που χρειάζονται οι κατ’ οίκον εργαζόμενοι, οι οποίοι κατασκευάζουν μέρη ή το σύνολο στο συμφωνημένο χρόνο με προκαθορισμένες τιμές. Το Crowdsourcing μπορεί τότε να θεωρηθεί ως μια ανανεωμένη και διεθνοποιημένη μορφή αυτού του «συστήματος οικιακής οικονομίας».
Τι (ανα) θεμελιώνει τη σχέση και τη σύμβαση της εξαρτημένης εργασίας;Οι πλατφόρμες χρισιμοποιούν τους εργαζομένους χωρίς να τους κάνουν μισθωτούς. Αυτή η ιδιότητα του ανεξάρτητου συνεργάτη είναι συχνά μέρος των επίσημων όρων που έχουν υπογραφεί από τους εργαζόμενους της πλατφόρμας. Στη Γαλλία, σύμφωνα με το νόμο, το απόλυτο κριτήριο για τη διάκριση μεταξύ μισθωτής και μη μισθωτής εργασίας είναι εκείνο της «μόνιμης νομικής υπαγωγής» (subordination juridique permanent). Ο εργαζόμενος εκτελεί αμειβόμενη εργασία υπαγόμενος (subordination) στον εργοδότη του. Αλλά πώς ορίζεται ο δεσμός της υπαγωγής (subordination); Με βάση τα (νομικά) κείμενα χαρακτηρίζεται από την εκτέλεση εργασιών υπό την εποπτεία ενός εργοδότη που έχει την εξουσία να εκδίδει εντολές και οδηγίες, να εποπτεύει την εκτέλεση του έργου και να τιμωρεί τις παραλείψεις και τα σφάλματα του υπαγόμενου στο διευθυντικό δικαίωμα. Στην πράξη, οι δικαστές ψάχνουν για ένα «σύνολο αποδεικτικών στοιχείων» για να πληρούνται οι προϋποθέσεις υπαγωγής: τις ώρες και τον τόπο εργασίας, την προμήθεια του εξοπλισμού, τις σχέσεις με άλλους υπαλλήλους, την κατανομή ανάληψης κινδύνων, την οικονομική εξάρτηση, την έννοια της οργανωμένης υπηρεσίας, κ.λπ. Τα επιχειρήματα εναντίον τους είναι: οι κυρώσεις (αποσυνδέσεις) που εφαρμόζει η Uber, η τιμολόγηση από την εταιρεία, οι υποχρεώσεις όσον αφορά την ποιότητα της υπηρεσίας.
Βεβαίως, αυτό που κάνει τη διάκριση μεταξύ μισθωτής εργασίας και ανεξάρτητης εργασίας τόσο ζωτικής σημασίας και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού είναι η κοινωνική προστασία και τα δικαιώματα των εργαζομένων. Τα θέματα της κοινωνικής προστασίας εγείρουν ερωτήματα σχετικά με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις αυτών που παρέχουν εργασία. Το καθεστώς των αυτοαπασχολούμενων παρέχει πρόσβαση στην ασφάλιση υγείας και την ασφάλιση γήρατος, αλλά όχι στην ασφάλιση επαγγελματικών ατυχημάτων/επαγγελματικών ασθενειών, στην ασφάλιση κατά της ανεργίας ή στην επαγγελματική κατάρτιση. Ωστόσο, στις πλατφόρμες, ποιος είναι υπεύθυνος για την ασφάλεια και την υγεία του εργαζομένου κατά την εκτέλεση της δουλειάς του; Η πλατφόρμα ή ο εργαζόμενος; Ή και οι δύο; Ποιος είναι υπεύθυνος για τα ατυχήματα των πελατών; Με άλλα λόγια, ποιος αναλαμβάνει τη κάλυψη των κινδύνων που ενυπάρχουν στην εργασιακή δραστηριότητα (Pasquier 2010);
Το δεύτερο σημαντικό στοιχείο είναι τα θεμελιώδη δικαιώματα των εργαζομένων. Πράγματι, όταν μια αμερικανική εταιρεία παραγγέλλει εργασίες στο Διαδίκτυο, πώς μπορεί κανείς να βεβαιωθεί ότι ο εργαζόμενος στο τέλος της αλυσίδας δεν είναι παιδί ή ότι εργάζεται σε αξιοπρεπείς συνθήκες; Διακυβεύεται η τήρηση των τεσσάρων θεμελιωδών αρχών και δικαιωμάτων που ορίζονται από τη διεθνή οργάνωση εργασίας:
1) Την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι,
2) Την απαγόρευση της καταναγκαστικής εργασίας,
3) Τηνκατάργηση της παιδικής εργασίας και
4) Την απαγόρευση των διακρίσεων.
Τα συνδικαλιστικά δικαιώματα και η οργανωτική ισχύς των εργατών της πλατφόρμας περιορίζονται από τη νομική ανεξαρτησία των εργαζομένων (όταν δεν είναι άτυπη εργασία), από τον γεωγραφικό τους κατακερματισμό και από την απουσία συλλογικών δομών. Εντούτοις, τα τελευταία χρόνια έχουν προκύψει συλλογικές δράσεις, με πρωτοβουλία των ίδιων των εργαζομένων ή των υφιστάμενων συνδικάτων και δομών.
Ρυθμίζοντας το εκ Προθέσεως Χάος της Τηλεργασίας
Η βασική προυπόθεση για την οποιαδήποτε ρύθμιση προυποθέτει πολιτική βούληση.
Ξεδιπλώνοντας τα μέτρα:
1) Στις συμβάσεις εξαρτημένης εργασίας. Κατά πρώτο θα πρέπει να εκσυγχρονιστεί το εργατικό δίκαιο της χώρας μας. Αυτά που καθορίζουν το είδος σύμβασης αυτής είναι:
1α) Ο μισθωτός να παρέχει την εργασία του αυτοπροσώπως στον εργοδότη για ορισμένο ή αόριστο χρόνο, έναντι καταβολής μισθού, ανεξαρτήτως του τρόπου καθορισμού-προσδιορισμού και καταβολής αυτού, χωρίς περαιτέρω ευθύνη αυτού (μισθωτού) για την επίτευξη ορισμένου αποτελέσματος.
Με την μορφή της τηλεργασίας εκλείπει το αυτοπροσώπως. Κατά συνέπεια επιβάλλεται η τροποποίηση του εργατικού δικαίου.
1β) Ο μισθωτός βρίσκεται σε νομική και προσωπική εξάρτηση έναντι του εργοδότη, η οποία εκδηλώνεται με το δικαίωμα του τελευταίου να καθορίζει τον τόπο, τον χρόνο, τον τρόπο και την έκταση της παροχής της, κατά τρόπο δεσμευτικό για τον μισθωτό.
Ας αναλύσουμε το θέμα της εξάρτησης. Έχει κάποια διαφορά η εξάρτηση εάν είναι από έναν ή πέντε εργοδότες; Κατά συνέπεια αναφύεται θέμα τροποποίησης του εργατικού δικαίου.
2) Στις συμβάσειςπαροχής ανεξάρτητων υπηρεσιών. Αλήθεια τι να σημαίνει στην πράξη
ο όρος «σε νομική και προσωπική εξάρτηση έναντι του εργοδότη, η οποία εκδηλώνεται με το δικαίωμα του τελευταίου να καθορίζει τον τόπο, τον χρόνο, τον τρόπο και την έκταση της παροχής της, κατά τρόπο δεσμευτικό για τον μισθωτό». Ο «ελεύθερος επαγγελματίας» ο οποίος συνεργάζεται με ένα ή πολλούς εργοδότες έχει όλα τα παραπάνω τυπικά και ουσιαστικά γνωρίσματα. Η διαφορά έγκειται απλώς στο ότι όταν υπάρχει ένας εργοδότης είναι ευκρινέστατο, ενώ όταν υπάρχουν περισσότεροι εργοδότες απλά τα γνωρίσματα αυτά διασπώνται στους πολλούς εργοδότες.
Κατά συνέπεια αποτελεί προτεραιότητα η τροποποποίηση και ο εκσυγχρονισμός του εργατικού δικαίου.
Τα άμεσα μέτρα
Μισθωτοί: Η τηλεργασία όταν παρέχεται προυποθέτει ότι οι εταιρείες διαθέτουν Η/Υ και λογισμικά. Κατά συνέπεια είναι εργασία ρουτίνας η εγκατάσταση λογισμικού το οποίο θα χρονομετρεί τις ώρες σύνδεσης του εργαζόμενου με τον κεντρικό υπολογιστή της εταιρείας. Η εφαρμογή αυτή θα είναι online με την επιθεώρηση εργασίας, για τον έλεγχο της τήρησης του ωραρίου. Το μέτρο αυτό έχει εφαρμογή για τους υπαλλήλους των εταιρειών.
«Ελεύθεροι επαγγελματίες»: Τι γίνεται με τους «ελεύθερους επαγγελματίες»; Η πρώτη κατηγορία αφορά τους ημεδαπούς. Το βασικό κριτήριο αποτελεί ο χρόνος απασχόλησης. Μια πρόταση θα ήταν μετά τους πρώτους 3 μήνες συνεργασίας να θεωρείται «υπάλληλος».
Εννοείται ότι εάν ο λήπτης της παροχής υπηρεσιών αφορά ιδιώτες εξαιρείται.
Η δεύτερη κατηγορία αφορά τους «ελεύθερους επαγγελματίες» του εξωτερικού. Εδώ ένας πρώτος διαχωρισμός θα μπορούσε να είναι αναλόγως της χώρας έκδοσης του τιμολογίου:
Το υπουργείο οικονομικών έχει αναρτήσει κατάσταση με την οποία 40 κράτη έχουν προνομιακό φορολογικό καθεστώς (όταν δεν επιβάλλει φορολόγηση ή όταν ο ισχύων συντελεστής φόρου είναι ίσος ή κατώτερος από το 60% του εφαρμοστέου συντελεστή βάσει την ελληνικής φορολογικής νομοθεσίας). Έτσι, κράτη όπως Αλβανία, Βερμούδες, Βόρεια Μακεδονία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Βουλγαρία, Γιβραλτάρ, Ην. Αραβικά Εμιράτα, Ιορδανία, Ιρλανδία, Κύπρος, Λίχτενσταϊν, Μαυροβούνιο, Μολδαβία, Μονακό, Ουγγαρία, Ουζμπεκιστάν, Παραγουάη, Σαουδική Αραβία, Σρι-Λάνκα, εξακολουθούν να θεωρούνται ότι αποτελούν προνομιακά φορολογικά καθεστώτα. Στα τιμολόγια που εκδίδονται από αυτές τις χώρες να επιβαρύνονται με ασφαλιστικές εισφορές, οι οποίες θα αποδίδονται στον ΕΦΚΑ. Οι λόγοι προφανείς. Θα προτιμηθούν οι ημεδαποί εργαζόμενοι και αυξάνονται τα έσοδα του ΕΦΚΑ.
Αυτά θα πρέπει να είναι ένα από τα πρώτα μέτρα μιας κυβέρνησης ανασυγκρότησης της κοινωνίας και της οικονομίας. Να επιβάλλει τάξη στο χάος της της ασυδοσίας.
Πηγές:
1) Ο Μαρξ, το Κεφάλαιο και η Εργασία στην εποχή της ψηφιακής εργασίας. Ο ΜΑΡΞ ΣΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ (13-15/12/18),
2) Πώς Η Πανδημία Αλλάζει τον Κόσμο της Εργασίας. M. Μέξη, Χ. Κοκκίνου-Διανέοσις-Απρίλιος-2020
Γιάννης Περάκης
Οικονομολόγος
Γιάννης Περάκης: Σχετικά με το Συντάκτη
Στην εποχή της πανδημίας έχει γίνει σαφές ότι τα δεδομένα που γνωρίζαμε μέχρι πριν από την εμφάνιση της (στην Ελλάδα αλλά και παγκόσμια) αλλάζουν με ταχύτητα φωτός. Θύμα της αλλαγής αυτής και δεν θα μπορούσε να εξαιρεθεί είναι η βασική παράμετρος δημιουργίας του παγκόσμιου πλούτου. Αυτή της εργασίας.
Ο ορισμός της εργασίας.Ένας «αφελής» ορισμός που μέχρι σήμερα ακούγεται: Η εργασία είναι η μεθοδική και υπεύθυνη σωματική ή πνευματική προσπάθεια του ανθρώπου, που αποβλέπει στη δημιουργία υλικών, πνευματικών και ηθικών αγαθών, για την ικανοποίηση των αναγκών του. Μορφές της: σωματική, πνευματική, μεικτή ή ατομική, ομαδική.«Μακάριοι είναι οι πτωχοί τω πνεύματι…»
Ο επιστημονικός ορισμός της εργασίας:«Η εργασία είναι πρώτα ένα προτσές ανάμεσα στον άνθρωπο και στη φύση, ένα προτσές όπου ο άνθρωπος με τη δική του πράξη μεσολαβεί, ρυθμίζει και ελέγχει την ανταλλαγή της ύλης ανάμεσα στον εαυτό του και τη φύση. Την ύλη της φύσης ο ίδιος ο άνθρωπος την αντιμετωπίζει ως φυσική δύναμη. Τις φυσικές δυνάμεις που ανήκουν στο σώμα του, τα μπράτσα και τα πόδια, το κεφάλι και τα χέρια, τα βάζει σε κίνηση για να ιδιοποιηθεί τη φυσική ύλη με μία μορφή χρήσιμη για τη δική του ζωή. Επενεργώντας με την κίνηση αυτή πάνω στη φύση που βρίσκεται έξω απ’ αυτόν και αλλάζοντάς την, αλλάζει ταυτόχρονα και τη δική του φύση. Αναπτύσσει τις δυνάμεις που κοιμούνται μέσα της και υποτάσσει στην κυριαρχία του το παιχνίδι των δυνάμεών της».
Με αυτά τα λόγια περιέγραψε ο Μαρξ στον πρώτο τόμο του Κεφαλαίου τη δύναμη που έχει η εργασία να διαμορφώνει την προσωπικότητα, καθώς και τη διαμεσολαβητική της λειτουργία ανάμεσα στον άνθρωπο και τη φύση.Η ανάλυση αυτή του Μαρξ έχει ισχύ για το βιομηχανικό καπιταλισμό και βέβαια για τον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής εξακολουθεί να είναι απολύτως απαραίτητη για την κατανόηση την λεγόμενη Δ’ βιομηχανική επανάσταση. Η ανάλυση του Μαρξ για τον καπιταλισμό και για την εργασία παρά του ότι πολλά δεδομένα έχουν αλλάξει, η μισθωτή εργασία ως κοινωνική σχέση, η θεωρία της αξίας, η θεωρία της εκμετάλλευσης, η υπεραξία, η υπερεργασία, η εμπορευματοποίηση, συνιστούν, μεταξύ πολλών άλλων, βασικά εργαλεία που μας επιτρέπουν να κατανοήσουμε τη σημερινή φύση του καπιταλισμού.
Αι δεύτεραι πως φροντίδες σοφώτεραι (οι δεύτερες σκέψεις είναι μάλλον πιο σωστές, Ευριπίδης).
Τηλεργασία, μια σχετικά νέα μορφή εργασίας
Τηλεργασία είναι ή εργασία από απόσταση, είναι μια νέα μορφή εργασίας κατά την οποία οι εργαζόμενοι εχουν τη δυνατότητα να εργάζονται απο οπουδήποτε και οποιαδήποτε μέρα και ώρα. Ωραίο ακούγεται... Είναι όμως έτσι;
Η έννοια της τηλεργασίας: Η τηλεργασία σύμφωνα με τον ορισμό της ευρωπαϊκής συμφωνίας-πλαίσιο «είναι μια μορφή οργάνωσης ή/και εκτέλεσης εργασίας που χρησιμοποιεί τεχνολογίες πληροφορικής, βάσει μιας σύμβασης ή σχέσης εργασίας, όπου μια εργασία που θα μπορούσε επίσης να εκτελεστεί στις εγκαταστάσεις του εργοδότη, εκτελείται κανονικά εκτός αυτών των εγκαταστάσεων». Η ενσωμάτωση στην ελληνική έννομη τάξη της συμφωνίας-πλαίσιο για την τηλεργασία της Ευρωπαϊκής Ένωσης επήλθε με την ΕΓΣΣΕ 2006-2007. Το ειδικότερο νομικό πλαίσιο της τηλεργασίας, η κατάρτιση της συμφωνίας και η παροχή πληροφοριών προς τον εργαζόμενο καθορίσθηκε με νομοθετική διάταξη και συγκεκριμένα με τον Ν.3846/2010. Η τηλεργασία όμως μπορεί να εκτελείται από ένα υπάλληλο μιας επιχείρησης αλλά και από «ελεύθερο επαγγελματία».
Η «θεωρητική» διάκριση των συμβάσεων εργασίας βάσει του Ελληνικού δίκαιου (ότι έχει απομείνει...):
α) Η σύμβαση εξαρτημένης εργασίας επί της οποίας και μόνο εφαρμόζονται οι διατάξεις της Εργατικής νομοθεσίας και
β) Η σύμβαση ανεξάρτητων υπηρεσιών, υφίσταται όταν ο εργαζόμενος διατηρεί την ελευθερία και την πρωτοβουλία να καθορίζει ο ίδιος τις συνθήκες εργασίας του, χωρίς να υπόκειται στον έλεγχο του εργοδότη.
Τα όρια των δύο είδη συμβάσεων ειδικά στην τηλεργασία τις περισσότερες φορές είναι δυσδιάκριτα. Μία από τις αιτίες είναι ότι ο τόπος παροχής διαχωρίζεται από την έδρα της εκμετάλλευσης. Λόγω της απουσίας του εργαζομένου από το χώρο της εκμετάλλευσης η σχέση εργασίας δεν παρουσιάζεται στην κλασική της μορφή, γι ΄αυτό και συγκαταλέγεται στις λεγόμενες «άτυπες σχέσεις εργασίας», από την καπιταλιστική οικονομία και δίκαιο.
Η Παγκόσμια «Μαύρη», Ανασφάλιστη και Αφορολόγητη Εργασία
Η επικρατούσα κατάσταση στην αρχή της πανδημίας (τον Απρίλη του 2020) ήταν η εξής:
Οι μακροχρόνια άνεργοι αλλά και οι εργαζόμενοι στην άτυπη οικονομία. Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Εργασίας το 61% του εργαζόμενου πληθυσμού στον κόσμο (περίπου 2 δισ. άνθρωποι) εργάζονται άτυπα και χωρίς κανένα δίχτυ εργασιακής προστασίας. Σε πολλές περιπτώσεις, λόγω της άτυπης εργασιακής τους σχέσης, δεν στοιχειοθετούν δικαίωμα πρόσβασης σε κοινωνικά επιδόματα και σε πολλές από τις κοινωνικές ελαφρύνσεις που ανακοινώθηκαν πρόσφατα στις διάφορες χώρες του κόσμου λόγω της πανδημίας. Η άτυπη Οικονομία κατανέμεται σε: Ευρώπη/Κεντρ. Ασία 25,1%, Αμερική 40,0%, Ασία/Ειρηνικός 68,2%, Αραβικές Χώρες 68,6%, Αφρική 85,8%, Παγκόσμια 61,2% (Πηγή: Διεθνής Οργανισμός Εργασίας)
Σύμφωνα με πολύ πρόσφατα στοιχεία του Διεθνούς Οργανισμού Εργασίας (ΔΟΕ), οι αλλαγές στον παγκόσμιο εργασιακό χάρτη είναι σε πλήρη εξέλιξη:
· Το 81% του παγκόσμια ενεργού πληθυσμού εργαζομένων (3,3 δισ.) επηρεάζεται από το κλείσιμο ή την υπολειτουργία των χώρων εργασίας.
· 1,25 δις. άνθρωποι κινδυνεύουν με απόλυση ή με μείωση του μισθού τους.
· Μόνο το δεύτερο τρίμηνο του 2020 αναμένεται να χαθεί το 6,7% των ωρών εργασίας σε όλον τον κόσμο, δηλαδή 195 εκατ. ισοδύναμα πλήρους απασχόλησης (για εβδομάδα εργασίας 48 ωρών).
· Η αρχική εκτίμηση για απώλεια 25 εκατ. ομμυρίων θέσεων εργασίας το 2020 εκτιμάται ότι θα ξεπεραστεί.
· Περισσότερο αναμένεται ότι θα πληγούν οι ευρωπαϊκές χώρες (6%, ισοδύναμο με 12 εκατ. εργαζομένων σε πλήρη απασχόληση) και οι αραβικές (8,1%, ισοδύναμο με 5 εκατ. εργαζομένων σε πλήρη απασχόληση), με την περιοχή της Ασίας και του Ειρηνικού να ακολουθούν (7,2%, ισοδύναμο με 125 εκατ. εργαζομένων σε πλήρη απασχόληση).
· Σύμφωνα με τον δείκτη OLI (Online Labour Market) του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, που συγκεντρώνει μηνιαίως στοιχεία από τις πέντε μεγαλύτερες πλατφόρμες, είναι ξεκάθαρο ότι από το 2016 ως το 2019, υπήρξε άνοδος της gig economy κατά 70%-80%, με τη μεγαλύτερη αύξηση να σημειώνεται στην Ευρώπη.
Πως δουλεύει το κύκλωμα: Ακριβής ορισμός της «gig economy», γνωστής και ως «platform economy» ή «crowd work», δεν υπάρχει προς το παρόν στα ελληνικά, ωστόσο θα μπορούσε να αποδοθεί ως η «οικονομία της πλατφόρμας», καθώς αφορά τη ζήτηση και προσφορά εργασίας σε διαδικτυακές πλατφόρμες, όπου οι εργαζόμενοι δεν είναι ούτε μόνιμοι, ούτε μερικής απασχόλησης. Προσφέρουν συνήθως εργασία πάνω σε «gigs», δηλαδή επιμέρους κομμάτια ενός ευρύτερου έργου: «gigs» για την ανάπτυξη λογισμικού, για τη μετάφραση ενός βιβλίου ή ενός οδηγού συναρμολόγησης επίπλων, για ένα αρχιτεκτονικό σχέδιο, για τα γραφικά ενός βιντεοπαιχνιδιού ή απλά για το «imagetagging» στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Ο συνδυασμός της πανδημίας με το ότι σε παγκόσμιο επίπεδο, τα τελευταία χρόνια αναπτύσσονται πολλαπλές ψηφιακές πλατφόρμες (Airbnb, Uber,κλπ) που παρουσιάζονται ως νέοι τύποι μεσαζόντων μεταξύ των πελατών και των όσων προσφέρουν εργασία. Παρέχουν ευκαιρίες σε νέα τμήματα του εργατικού δυναμικού και δίνουν στους καταναλωτές μεγαλύτερη επιλογή με χαμηλότερο κόστος. Μερικοί από αυτούς τους νέους οικονομικούς παίκτες έχουν γίνει σε λίγα χρόνια πολυεθνικές επιχειρήσεις, δημιουργώντας τεράστια έσοδα, ενώ στη συνέχεια καθιερώνονται ως σύμβολα της νέας ψηφιακής οικονομίας. Θεμελιώδες χαρακτηριστικό σε αυτό το οικονομικό μοντέλο συναλλαγής είναι ότι αυτοί που προσφέρουν εργασία είναι μερικές φορές, ή και συχνά, ιδιώτες, δηλαδή δεν είναι απαραίτητα μισθωτοί, ούτε κατ’ ανάγκη επαγγελματίες. Διαθέτουν το εργαλείο εργασίας ή πωλούν την εργατική τους δύναμη ως ανεξάρτητοι είτε απευθείας στους καταναλωτές είτε σε έναν μεσάζοντα. Δηλαδή, αυτοί οι ίδιοι αναλαμβάνουν τους κινδύνους που προκύπτουν από την εργασία τους.
Αυτές οι υβριδικές μορφές στην οργάνωση της εργασίας αποτελούν καπιταλιστικές σχέσεις εργασίας. Διότι μέσα από αυτές τις μορφές εργασίας που εμφανίζονται ως ανεξάρτητες, παράγονται αξίες, ο καπιταλισμός της πλατφόρμας, ενώ δεν τους παραχωρεί αυτονομία, παράγει νέες, ανανεωμένες μορφές υπαγωγής και εκμετάλλευσης των εργαζομένων, παρακάμπτοντας τις υπαρκτές κατακτήσεις του κόσμου της εργασίας και τους ισχύοντες κανονισμούς.
Η άνοδος των ψηφιακών χώρων και των εφαρμογών ευνόησε πράγματι την εμφάνιση των ηλεκτρονικών αγορών εργασίας, των ψηφιακών τόπων ανταλλαγής αγαθών και υπηρεσιών, μακριά από τους κανονισμούς και το εργατικό δίκαιο.
Πώς να (ξανασκεφτούμε) τα όρια της εργασίας και της μη εργασίας; Ποια είναι τα κοινά σημεία μεταξύ ενός τηλεργαζομένου, ενός οδηγού Uber ή του πελάτη που τον αξιολογεί; Μπορούμε να διακρίνουμε την ανταλλαγή αγαθών μέσω πλατφόρμας και την διαχείριση της εργασίας μέσω πλατφόρμας. Έτσι, οι συμβάσεις που συνάπτονται μέσω της πλατφόρμας μπορεί να αφορούν ένα αγαθό (μίσθωση ενός διαμερίσματος, μια συσκευής, κ.λπ.) ή (οι συμβάσεις που συνάπτονται μέσω της πλατφόρμας) να αφορούν την πραγματοποίηση μιας εργασίας (μεταφράσεις λογισμικό, κ.λπ.). Και βέβαια αυτή η διάκριση έχει σημασία για το εργατικό δίκαιο. Πράγματι, μόνο στη δεύτερη περίπτωση «το αντικείμενο της σύμβασης είναι το εργατικό δυναμικό».
Οι διαδικασίες φυγής από την μισθωτή εργασία συνιστά καινοτομία; Η εξωτερική ανάθεση που διευκολύνεται από τις νέες τεχνολογίες μπορεί όντως να συγκριθεί με το «σύστημα εξάπλωσης» (putting-out system) που χαρακτηρίζει την πρωτοβιομηχανία, όπου ένας «κατασκευαστής» διανέμει τις παραγγελίες και το υλικό που χρειάζονται οι κατ’ οίκον εργαζόμενοι, οι οποίοι κατασκευάζουν μέρη ή το σύνολο στο συμφωνημένο χρόνο με προκαθορισμένες τιμές. Το Crowdsourcing μπορεί τότε να θεωρηθεί ως μια ανανεωμένη και διεθνοποιημένη μορφή αυτού του «συστήματος οικιακής οικονομίας».
Τι (ανα) θεμελιώνει τη σχέση και τη σύμβαση της εξαρτημένης εργασίας;Οι πλατφόρμες χρισιμοποιούν τους εργαζομένους χωρίς να τους κάνουν μισθωτούς. Αυτή η ιδιότητα του ανεξάρτητου συνεργάτη είναι συχνά μέρος των επίσημων όρων που έχουν υπογραφεί από τους εργαζόμενους της πλατφόρμας. Στη Γαλλία, σύμφωνα με το νόμο, το απόλυτο κριτήριο για τη διάκριση μεταξύ μισθωτής και μη μισθωτής εργασίας είναι εκείνο της «μόνιμης νομικής υπαγωγής» (subordination juridique permanent). Ο εργαζόμενος εκτελεί αμειβόμενη εργασία υπαγόμενος (subordination) στον εργοδότη του. Αλλά πώς ορίζεται ο δεσμός της υπαγωγής (subordination); Με βάση τα (νομικά) κείμενα χαρακτηρίζεται από την εκτέλεση εργασιών υπό την εποπτεία ενός εργοδότη που έχει την εξουσία να εκδίδει εντολές και οδηγίες, να εποπτεύει την εκτέλεση του έργου και να τιμωρεί τις παραλείψεις και τα σφάλματα του υπαγόμενου στο διευθυντικό δικαίωμα. Στην πράξη, οι δικαστές ψάχνουν για ένα «σύνολο αποδεικτικών στοιχείων» για να πληρούνται οι προϋποθέσεις υπαγωγής: τις ώρες και τον τόπο εργασίας, την προμήθεια του εξοπλισμού, τις σχέσεις με άλλους υπαλλήλους, την κατανομή ανάληψης κινδύνων, την οικονομική εξάρτηση, την έννοια της οργανωμένης υπηρεσίας, κ.λπ. Τα επιχειρήματα εναντίον τους είναι: οι κυρώσεις (αποσυνδέσεις) που εφαρμόζει η Uber, η τιμολόγηση από την εταιρεία, οι υποχρεώσεις όσον αφορά την ποιότητα της υπηρεσίας.
Βεβαίως, αυτό που κάνει τη διάκριση μεταξύ μισθωτής εργασίας και ανεξάρτητης εργασίας τόσο ζωτικής σημασίας και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού είναι η κοινωνική προστασία και τα δικαιώματα των εργαζομένων. Τα θέματα της κοινωνικής προστασίας εγείρουν ερωτήματα σχετικά με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις αυτών που παρέχουν εργασία. Το καθεστώς των αυτοαπασχολούμενων παρέχει πρόσβαση στην ασφάλιση υγείας και την ασφάλιση γήρατος, αλλά όχι στην ασφάλιση επαγγελματικών ατυχημάτων/επαγγελματικών ασθενειών, στην ασφάλιση κατά της ανεργίας ή στην επαγγελματική κατάρτιση. Ωστόσο, στις πλατφόρμες, ποιος είναι υπεύθυνος για την ασφάλεια και την υγεία του εργαζομένου κατά την εκτέλεση της δουλειάς του; Η πλατφόρμα ή ο εργαζόμενος; Ή και οι δύο; Ποιος είναι υπεύθυνος για τα ατυχήματα των πελατών; Με άλλα λόγια, ποιος αναλαμβάνει τη κάλυψη των κινδύνων που ενυπάρχουν στην εργασιακή δραστηριότητα (Pasquier 2010);
Το δεύτερο σημαντικό στοιχείο είναι τα θεμελιώδη δικαιώματα των εργαζομένων. Πράγματι, όταν μια αμερικανική εταιρεία παραγγέλλει εργασίες στο Διαδίκτυο, πώς μπορεί κανείς να βεβαιωθεί ότι ο εργαζόμενος στο τέλος της αλυσίδας δεν είναι παιδί ή ότι εργάζεται σε αξιοπρεπείς συνθήκες; Διακυβεύεται η τήρηση των τεσσάρων θεμελιωδών αρχών και δικαιωμάτων που ορίζονται από τη διεθνή οργάνωση εργασίας:
1) Την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι,
2) Την απαγόρευση της καταναγκαστικής εργασίας,
3) Τηνκατάργηση της παιδικής εργασίας και
4) Την απαγόρευση των διακρίσεων.
Τα συνδικαλιστικά δικαιώματα και η οργανωτική ισχύς των εργατών της πλατφόρμας περιορίζονται από τη νομική ανεξαρτησία των εργαζομένων (όταν δεν είναι άτυπη εργασία), από τον γεωγραφικό τους κατακερματισμό και από την απουσία συλλογικών δομών. Εντούτοις, τα τελευταία χρόνια έχουν προκύψει συλλογικές δράσεις, με πρωτοβουλία των ίδιων των εργαζομένων ή των υφιστάμενων συνδικάτων και δομών.
Ρυθμίζοντας το εκ Προθέσεως Χάος της Τηλεργασίας
Η βασική προυπόθεση για την οποιαδήποτε ρύθμιση προυποθέτει πολιτική βούληση.
Ξεδιπλώνοντας τα μέτρα:
1) Στις συμβάσεις εξαρτημένης εργασίας. Κατά πρώτο θα πρέπει να εκσυγχρονιστεί το εργατικό δίκαιο της χώρας μας. Αυτά που καθορίζουν το είδος σύμβασης αυτής είναι:
1α) Ο μισθωτός να παρέχει την εργασία του αυτοπροσώπως στον εργοδότη για ορισμένο ή αόριστο χρόνο, έναντι καταβολής μισθού, ανεξαρτήτως του τρόπου καθορισμού-προσδιορισμού και καταβολής αυτού, χωρίς περαιτέρω ευθύνη αυτού (μισθωτού) για την επίτευξη ορισμένου αποτελέσματος.
Με την μορφή της τηλεργασίας εκλείπει το αυτοπροσώπως. Κατά συνέπεια επιβάλλεται η τροποποίηση του εργατικού δικαίου.
1β) Ο μισθωτός βρίσκεται σε νομική και προσωπική εξάρτηση έναντι του εργοδότη, η οποία εκδηλώνεται με το δικαίωμα του τελευταίου να καθορίζει τον τόπο, τον χρόνο, τον τρόπο και την έκταση της παροχής της, κατά τρόπο δεσμευτικό για τον μισθωτό.
Ας αναλύσουμε το θέμα της εξάρτησης. Έχει κάποια διαφορά η εξάρτηση εάν είναι από έναν ή πέντε εργοδότες; Κατά συνέπεια αναφύεται θέμα τροποποίησης του εργατικού δικαίου.
2) Στις συμβάσειςπαροχής ανεξάρτητων υπηρεσιών. Αλήθεια τι να σημαίνει στην πράξη
ο όρος «σε νομική και προσωπική εξάρτηση έναντι του εργοδότη, η οποία εκδηλώνεται με το δικαίωμα του τελευταίου να καθορίζει τον τόπο, τον χρόνο, τον τρόπο και την έκταση της παροχής της, κατά τρόπο δεσμευτικό για τον μισθωτό». Ο «ελεύθερος επαγγελματίας» ο οποίος συνεργάζεται με ένα ή πολλούς εργοδότες έχει όλα τα παραπάνω τυπικά και ουσιαστικά γνωρίσματα. Η διαφορά έγκειται απλώς στο ότι όταν υπάρχει ένας εργοδότης είναι ευκρινέστατο, ενώ όταν υπάρχουν περισσότεροι εργοδότες απλά τα γνωρίσματα αυτά διασπώνται στους πολλούς εργοδότες.
Κατά συνέπεια αποτελεί προτεραιότητα η τροποποποίηση και ο εκσυγχρονισμός του εργατικού δικαίου.
Τα άμεσα μέτρα
Μισθωτοί: Η τηλεργασία όταν παρέχεται προυποθέτει ότι οι εταιρείες διαθέτουν Η/Υ και λογισμικά. Κατά συνέπεια είναι εργασία ρουτίνας η εγκατάσταση λογισμικού το οποίο θα χρονομετρεί τις ώρες σύνδεσης του εργαζόμενου με τον κεντρικό υπολογιστή της εταιρείας. Η εφαρμογή αυτή θα είναι online με την επιθεώρηση εργασίας, για τον έλεγχο της τήρησης του ωραρίου. Το μέτρο αυτό έχει εφαρμογή για τους υπαλλήλους των εταιρειών.
«Ελεύθεροι επαγγελματίες»: Τι γίνεται με τους «ελεύθερους επαγγελματίες»; Η πρώτη κατηγορία αφορά τους ημεδαπούς. Το βασικό κριτήριο αποτελεί ο χρόνος απασχόλησης. Μια πρόταση θα ήταν μετά τους πρώτους 3 μήνες συνεργασίας να θεωρείται «υπάλληλος».
Εννοείται ότι εάν ο λήπτης της παροχής υπηρεσιών αφορά ιδιώτες εξαιρείται.
Η δεύτερη κατηγορία αφορά τους «ελεύθερους επαγγελματίες» του εξωτερικού. Εδώ ένας πρώτος διαχωρισμός θα μπορούσε να είναι αναλόγως της χώρας έκδοσης του τιμολογίου:
Το υπουργείο οικονομικών έχει αναρτήσει κατάσταση με την οποία 40 κράτη έχουν προνομιακό φορολογικό καθεστώς (όταν δεν επιβάλλει φορολόγηση ή όταν ο ισχύων συντελεστής φόρου είναι ίσος ή κατώτερος από το 60% του εφαρμοστέου συντελεστή βάσει την ελληνικής φορολογικής νομοθεσίας). Έτσι, κράτη όπως Αλβανία, Βερμούδες, Βόρεια Μακεδονία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Βουλγαρία, Γιβραλτάρ, Ην. Αραβικά Εμιράτα, Ιορδανία, Ιρλανδία, Κύπρος, Λίχτενσταϊν, Μαυροβούνιο, Μολδαβία, Μονακό, Ουγγαρία, Ουζμπεκιστάν, Παραγουάη, Σαουδική Αραβία, Σρι-Λάνκα, εξακολουθούν να θεωρούνται ότι αποτελούν προνομιακά φορολογικά καθεστώτα. Στα τιμολόγια που εκδίδονται από αυτές τις χώρες να επιβαρύνονται με ασφαλιστικές εισφορές, οι οποίες θα αποδίδονται στον ΕΦΚΑ. Οι λόγοι προφανείς. Θα προτιμηθούν οι ημεδαποί εργαζόμενοι και αυξάνονται τα έσοδα του ΕΦΚΑ.
Αυτά θα πρέπει να είναι ένα από τα πρώτα μέτρα μιας κυβέρνησης ανασυγκρότησης της κοινωνίας και της οικονομίας. Να επιβάλλει τάξη στο χάος της της ασυδοσίας.
Πηγές:
1) Ο Μαρξ, το Κεφάλαιο και η Εργασία στην εποχή της ψηφιακής εργασίας. Ο ΜΑΡΞ ΣΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ (13-15/12/18),
2) Πώς Η Πανδημία Αλλάζει τον Κόσμο της Εργασίας. M. Μέξη, Χ. Κοκκίνου-Διανέοσις-Απρίλιος-2020
Γιάννης Περάκης
Οικονομολόγος
Γιάννης Περάκης: Σχετικά με το Συντάκτη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου