Κώστας Καναβούρης
Η νίκη, κάθε νίκη, είναι μια ήττα που καθυστέρησε. Αυτό το αξίωμα το πιστεύω βαθιά. Πολύ περισσότερο, όταν πρόκειται για νίκες μιας αφηνιασμένης ισχύος, που, αποκλεισμένη μέσα στην φυλακή της ισχύος της, θεωρεί ότι ο χρόνος είναι κάτι οριστικό και απολύτως μετρήσιμο, ώστε η νίκη (πράγμα άγνωστο στην κυβερνητική, στην θεωρία των παιγνίων, καθώς και στην θεωρία του χάους), είναι κατάσταση αποτελέσματος χωρίς μεταβλητές, χωρίς συνέχεια. Είναι παράλογο.
Και το παράλογο πάντοτε ηττάται, αφού το υπερβαίνει η γενική συνθήκη της ανθρώπινης κατάστασης, η οποία υφίσταται μέσα στην ποιητική κατηγορία του χρόνου όπου πραγματοποιείται και ενσαρκώνεται διαρκώς. Είναι παράλογο το κάθε ασφαλές συμπέρασμα. Γι’ αυτό ηττάται η κάθε νίκη. Γιατί κάποτε ο χρόνος θα τραβήξει πιο γρήγορα πιστόλι από τον γερασμένο γαιοκτήμονα που νομίζει πως η γη είναι η ακλόνητη σταθερά της ισχύος.
Με άλλα λόγια, θέλω να πω, πως όταν ο αφέτης ρίχνει την πιστολιά ώστε να φύγουν οι δρομείς στο αγώνισμα της απόλυτης ταχύτητας των 100 μέτρων, σίγουρα δεν εκκινεί μια υπόθεση νίκης, αλλά μια προϋπόθεση ήττας. Ο χρόνος δεν ηττάται επειδή κάποιος έφτασε πιο γρήγορα από κάποιους άλλους κάπου, σ’ ένα μάταιο, ατελέσφορο και ασυναίρετο τέρμα που ούτε υπήρχε, ούτε υπάρχει, ούτε θα υπάρξει, ούτε υπερασπίζεται κάτι. Νίκη σ’ αυτά τα πρόχειρα δεν υπάρχει, γιατί η ίδια η νίκη είναι πρόχειρη. Κυριακής χαρά, Δευτέρας λήθη. Τα υπόλοιπα είναι τελετουργία της ισχύος. Αυτό είναι το κομβικό σημείο: η τελετή. Η έκφραση προς το έξω του ιερού της ισχύος που χρειάζεται την πειθώ της τελετής, δηλαδή τον υπαρξιακό φόβο της μυστικής γνώσεως «εκείνων» που ξέρουν. Δηλαδή την παραπειστική επιβολή, ότι «εμείς» δεν ξέρουμε. Αυτό είναι η νίκη.
Ό,τι έκαναν οι αποχρησμοδότες ιερείς των μαντείων, το ίδιο κάνουν τα golden boys, οι γκουρού της πληροφορικής, τα επιγονικά παράσιτα του «Πολίτη Καίην» και οι στυγνοί χαρτοπαίκτες των παγκόσμιων χαρτοφυλακίων. Στην ίδια προαιώνια σπηλιά κινούνται και ζουν: την σπηλιά από όπου ξεκινούν οι φόνοι για να μη γίνει αντιληπτό πως ο κόσμος προχωράει επειδή ηττώνται. Επειδή νικούν, διαρκώς ηττώμενοι. Ο κόσμος είναι η ήττα των ιεροφαντών. Ο κόσμος είναι η ήττα του ιερού. Η ισχύς είναι το ψεύδος της νίκης.
Όμως το αίμα που τρέχει από αυτό το αναντίστοιχο της ύπαρξης και της πραγματικότητας με την ισχύ, είναι το αίμα που τρέχει ποτάμι από το όνειρο του κάθε ανθρώπου στην αγωνία του να Είναι. Και να Είναι εγκαίρως. Στη ζωή, στον έρωτα και στον θάνατο. Να Είναι η προϋπόθεση των πάντων και μαζί το αποτέλεσα του εαυτού του.
Έβλεπα την φωτογραφία με το Ολυμπιακό Στάδιο του Βερολίνου, φωταγωγημένο με τα χρώματα της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας. Είναι το ίδιο στάδιο όπου έγιναν οι Ολυμπιακοί Αγώνες των Ναζί το 1936. Και τότε όπως και τώρα η ισχύς (έλεγε ότι) απομάκρυνε τον αθλητισμό από την πολιτική. Η παγκόσμιος ισχύς. Την ίδια στιγμή που ένας άνθρωπος περνούσε την πύλη του Άουσβιτς. Ανάμεσα τους και οι ομοφυλόφιλοι με το ροζ τρίγωνο. Ούρλιαζαν τα πλήθη τότε. Όμως σήμερα το στάδιο ντύθηκε με τα χρώματα που τυφλώνουν φονιάδες. Ποιος νικάει; Ποιος νίκησε τότε; Ποιος θα νικήσει αύριο; Ο άνθρωπος που κατέβηκε από το τραίνο στην αποβάθρα του Άουσβιτς, νίκησε ή ηττήθηκε; Η ιστορία είναι άθλημα; Δηλαδή νικάει όποιος την τρέξει πιο γρήγορα; Γι΄ αυτό σου λέω: δεν φτάνεις πρώτος ποτέ στην Ιστορία Δεν είναι άθλημα η Ιστορία. Η ιστορία είμαστε εσύ κι εγώ.
Εμείς που πριν από λίγες μέρες καθόμασταν γαλήνιοι στον μαρτυρικό χώρο του ΕΑΤ – ΕΣΑ με τις μικρές κραυγές των δέντρων να αποκρούουν την γύρω βαρβαρότητα των ήχων, για να ακούσουν τα όσα διαμείβονται στο έξοχο βιβλίο του Κωστή Παπαϊωάννου, «Άγρια ιστορία για μεγάλα παιδιά. Από τον φασισμό στον μεταφασισμό. Η δημοκρατία απέναντι στη νέα ακροδεξιά» (Εκδ. Πόλις).
Και για να ακουστούν ξανά τα όσα διαμείβονται μεταξύ κραυγής και χρόνου. Μεταξύ μαρτυρίου και ιστορίας. Μεταξύ ημών και υμών όλων και καθ΄ όλου.
Ήταν μια νίκη αυτό το πράο απόγευμα. Μια ίδια νίκη με το φωταγωγημένο στάδιο του Βερολίνου. Μια νίκη όπου το μαρτύριο ηττήθηκε, όπου η κραυγή του πόνου μπερδεύτηκε με τις φωνές των πουλιών και των φυλλωμάτων, όπου καταδείχτηκε πως παρ’ όλους τους νεκρούς, ο χρόνος υπάρχει. Και νικάει.
Η νίκη, κάθε νίκη, είναι μια ήττα που καθυστέρησε. Αυτό το αξίωμα το πιστεύω βαθιά. Πολύ περισσότερο, όταν πρόκειται για νίκες μιας αφηνιασμένης ισχύος, που, αποκλεισμένη μέσα στην φυλακή της ισχύος της, θεωρεί ότι ο χρόνος είναι κάτι οριστικό και απολύτως μετρήσιμο, ώστε η νίκη (πράγμα άγνωστο στην κυβερνητική, στην θεωρία των παιγνίων, καθώς και στην θεωρία του χάους), είναι κατάσταση αποτελέσματος χωρίς μεταβλητές, χωρίς συνέχεια. Είναι παράλογο.
Και το παράλογο πάντοτε ηττάται, αφού το υπερβαίνει η γενική συνθήκη της ανθρώπινης κατάστασης, η οποία υφίσταται μέσα στην ποιητική κατηγορία του χρόνου όπου πραγματοποιείται και ενσαρκώνεται διαρκώς. Είναι παράλογο το κάθε ασφαλές συμπέρασμα. Γι’ αυτό ηττάται η κάθε νίκη. Γιατί κάποτε ο χρόνος θα τραβήξει πιο γρήγορα πιστόλι από τον γερασμένο γαιοκτήμονα που νομίζει πως η γη είναι η ακλόνητη σταθερά της ισχύος.
Με άλλα λόγια, θέλω να πω, πως όταν ο αφέτης ρίχνει την πιστολιά ώστε να φύγουν οι δρομείς στο αγώνισμα της απόλυτης ταχύτητας των 100 μέτρων, σίγουρα δεν εκκινεί μια υπόθεση νίκης, αλλά μια προϋπόθεση ήττας. Ο χρόνος δεν ηττάται επειδή κάποιος έφτασε πιο γρήγορα από κάποιους άλλους κάπου, σ’ ένα μάταιο, ατελέσφορο και ασυναίρετο τέρμα που ούτε υπήρχε, ούτε υπάρχει, ούτε θα υπάρξει, ούτε υπερασπίζεται κάτι. Νίκη σ’ αυτά τα πρόχειρα δεν υπάρχει, γιατί η ίδια η νίκη είναι πρόχειρη. Κυριακής χαρά, Δευτέρας λήθη. Τα υπόλοιπα είναι τελετουργία της ισχύος. Αυτό είναι το κομβικό σημείο: η τελετή. Η έκφραση προς το έξω του ιερού της ισχύος που χρειάζεται την πειθώ της τελετής, δηλαδή τον υπαρξιακό φόβο της μυστικής γνώσεως «εκείνων» που ξέρουν. Δηλαδή την παραπειστική επιβολή, ότι «εμείς» δεν ξέρουμε. Αυτό είναι η νίκη.
Ό,τι έκαναν οι αποχρησμοδότες ιερείς των μαντείων, το ίδιο κάνουν τα golden boys, οι γκουρού της πληροφορικής, τα επιγονικά παράσιτα του «Πολίτη Καίην» και οι στυγνοί χαρτοπαίκτες των παγκόσμιων χαρτοφυλακίων. Στην ίδια προαιώνια σπηλιά κινούνται και ζουν: την σπηλιά από όπου ξεκινούν οι φόνοι για να μη γίνει αντιληπτό πως ο κόσμος προχωράει επειδή ηττώνται. Επειδή νικούν, διαρκώς ηττώμενοι. Ο κόσμος είναι η ήττα των ιεροφαντών. Ο κόσμος είναι η ήττα του ιερού. Η ισχύς είναι το ψεύδος της νίκης.
Όμως το αίμα που τρέχει από αυτό το αναντίστοιχο της ύπαρξης και της πραγματικότητας με την ισχύ, είναι το αίμα που τρέχει ποτάμι από το όνειρο του κάθε ανθρώπου στην αγωνία του να Είναι. Και να Είναι εγκαίρως. Στη ζωή, στον έρωτα και στον θάνατο. Να Είναι η προϋπόθεση των πάντων και μαζί το αποτέλεσα του εαυτού του.
Έβλεπα την φωτογραφία με το Ολυμπιακό Στάδιο του Βερολίνου, φωταγωγημένο με τα χρώματα της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας. Είναι το ίδιο στάδιο όπου έγιναν οι Ολυμπιακοί Αγώνες των Ναζί το 1936. Και τότε όπως και τώρα η ισχύς (έλεγε ότι) απομάκρυνε τον αθλητισμό από την πολιτική. Η παγκόσμιος ισχύς. Την ίδια στιγμή που ένας άνθρωπος περνούσε την πύλη του Άουσβιτς. Ανάμεσα τους και οι ομοφυλόφιλοι με το ροζ τρίγωνο. Ούρλιαζαν τα πλήθη τότε. Όμως σήμερα το στάδιο ντύθηκε με τα χρώματα που τυφλώνουν φονιάδες. Ποιος νικάει; Ποιος νίκησε τότε; Ποιος θα νικήσει αύριο; Ο άνθρωπος που κατέβηκε από το τραίνο στην αποβάθρα του Άουσβιτς, νίκησε ή ηττήθηκε; Η ιστορία είναι άθλημα; Δηλαδή νικάει όποιος την τρέξει πιο γρήγορα; Γι΄ αυτό σου λέω: δεν φτάνεις πρώτος ποτέ στην Ιστορία Δεν είναι άθλημα η Ιστορία. Η ιστορία είμαστε εσύ κι εγώ.
Εμείς που πριν από λίγες μέρες καθόμασταν γαλήνιοι στον μαρτυρικό χώρο του ΕΑΤ – ΕΣΑ με τις μικρές κραυγές των δέντρων να αποκρούουν την γύρω βαρβαρότητα των ήχων, για να ακούσουν τα όσα διαμείβονται στο έξοχο βιβλίο του Κωστή Παπαϊωάννου, «Άγρια ιστορία για μεγάλα παιδιά. Από τον φασισμό στον μεταφασισμό. Η δημοκρατία απέναντι στη νέα ακροδεξιά» (Εκδ. Πόλις).
Και για να ακουστούν ξανά τα όσα διαμείβονται μεταξύ κραυγής και χρόνου. Μεταξύ μαρτυρίου και ιστορίας. Μεταξύ ημών και υμών όλων και καθ΄ όλου.
Ήταν μια νίκη αυτό το πράο απόγευμα. Μια ίδια νίκη με το φωταγωγημένο στάδιο του Βερολίνου. Μια νίκη όπου το μαρτύριο ηττήθηκε, όπου η κραυγή του πόνου μπερδεύτηκε με τις φωνές των πουλιών και των φυλλωμάτων, όπου καταδείχτηκε πως παρ’ όλους τους νεκρούς, ο χρόνος υπάρχει. Και νικάει.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου