ΘΑΝΑΣΗΣ ΣΚΑΜΝΑΚΗΣ
Ο Πικάσο που εκτίθεται σε έναν πάγκο, και πέφτει, που κάποιος αδαής τον αρπάζει σαν τσάντα με πατάτες και τον ξαναβάζει στη θέση, στην ίδια θέση, με τον ίδιο τρόπο είναι η εικόνα μιας κυβέρνησης και μιας χώρας. Ένας αμόρφωτος δημοσιογράφος που συνεπικουρεί έναν αστοιχείωτο και φρενήρη υπουργό, κοτζάμ αντιπρόεδρο, απειλώντας με θανατηφόρες ποινές τους μη συμμορφούμενους (και πιθανόν να μη το συνειδητοποιεί, κι αυτό είναι ακόμα πιο κωμικό ή τραγικό) είναι η εικόνα των μέσων της πληροφοριακής ασυδοσίας. Μια υπουργός που προνοεί να δημιουργηθούν χριστιανικά σχολεία, είναι η εικόνα μιας εποχής ειρωνικής αλλά και δύσκολης. Αντί να διαβάσετε κοιτάξτε. Φανταστείτε. Οι εικόνες είναι πιο πειστικές από τις λέξεις. Ο Πικάσο που πέφτει δεν είναι η κακή τύχη δυό υπουργών που αποφάσισαν να προβάλουν τον εαυτό τους μέσω του πίνακα. Είναι η συνέπεια της διακυβέρνησης που νομοθετεί, πράττει και διαπαιδαγωγεί μια κοινωνία στην αρπαχτή, στην τύχη, στην έλλειψη σεβασμού και γνώσης, στο μπάζωμα των δύσκολων σημείων, όπως καλή ώρα η Ακρόπολη. Και δεν είναι της τωρινής κυβέρνησης. Είναι μια πορεία όλα αυτά.
Βουλιάζουμε. Και το έχουμε συνηθίσει. Αν ο αμόρφωτος βγαίνει στο κανάλι και μας λέει τι να κάνουμε κι εμείς ακούμε, όσοι ακούνε τέλος πάντων, είναι γιατί έχει χαθεί ένα μέτρο αξιολόγησης. Όχι εκείνο που επισείει η υπουργός Παιδείας πάνω από τα κεφάλια των εκπαιδευτικών, αλλά ένα κοινωνικό μέτρο ουσίας και γνώσης, οπότε το αυτονόητο πρέπει πλέον να αποδειχθεί.
Κι αν αυτή είναι η εικόνα που αποδίδει την ουσία, η φρίκη φυσικά καιροφυλακτεί σε κάθε διασταύρωση. Η κυβέρνηση επειδή έχει διατάξει κατά τρόπο κατάλληλο προς αυτήν τα κανάλια, και επειδή η αντιπολίτευση που της γίνεται ή δεν είναι πειστική ή ακόμη χειρότερα, είναι για την επιφάνεια και όχι για την ουσία των γεγονότων (καθώς οι δυνάμεις που διεκδικούν τη διαδοχή χρειάζεται να δίνουν απτές εγγυήσεις στις ανώτερες αστικές και ευρωπαϊκές αρχές), η φρίκη απλώνει. Σαν ένα παχύρευστο υγρό που αναλυώνει από τα σαραντάρια καλή ώρα της ατμόσφαιρας και εισχωρεί παντού, σε ρωγμές, τρύπες, αμυχές του κοινωνικού ιστού.
Τόσο που να περνούν απαρατήρητα τα καθημερινά συμβάντα, καθώς τίποτα δεν είναι που να μη μπορούμε να το συνηθίσουμε, όπως έλεγε κι ο ποιητής που κάτι ήξερε παραπάνω.
Τόσο που κλείνουμε μάτια κι αυτά να μην ακούμε, να μη βλέπουμε, να μην ξέρουμε και αναστατωνόμαστε.
Τόσο που οι πρόσφυγες να έχουν γίνει ένα αμελητέο μέρος της ζωής, πίσω από το τείχος του διαχωρισμού μας. Κι ωστόσο, είναι δείγμα τη ζωής και της συνείδησής μας, δηλαδή μέτρο της.
Οι ειδήσεις μας έρχονται απ’ έξω. Όπως κάποτε που ακούγαμε τους ξένους σταθμούς για να μάθουμε τι γίνεται στη χώρα μας.
Ο Χανάντ Αμπντι Μοχάμαντ είναι από τη Σομαλία και είναι 28 ετών. Το σκάφος που τον μετέφερε μαζί με άλλους 33 ανθρώπους άρχισε να βουλιάζει ανοιχτά της Λέσβου κι εκείνος ανέλαβε τη φοβερή ευθύνη να σώσει τον εαυτό του και τους άλλους. Πήρε το πηδάλιο, και χωρίς να ξέρει, με μόνο το ένστικτο και την απόφαση τους έσωσε πράγματι όλους.
Έξι μήνες αργότερα, ο Μοχάμαντ, 28 ετών, από τη Σομαλία, βρίσκεται σε φυλακή της Χίου, καθώς καταδικάστηκε σε ποινή 142 ετών για λαθρεμπόριο ανθρώπων. Θα υπηρετήσει 20 χρόνια, το ανώτερο επιτρεπόμενο σύμφωνα με τον ποινικό κώδικα.
Τις πληροφορίες περιέχει αναλυτικό ρεπορτάζ στους New York Times, για την αντιμετώπιση των προσφύγων και μεταναστών από τις ελληνικές αρχές και τις βαριές καταδίκες σε βάρος τους και ένα επικριτικό για τις ελληνικές αρχές:
«Έχω ακόμα εφιάλτες για εκείνη τη νύχτα», είπε ο κ. Μοχάμαντ από τη φυλακή, περιγράφοντας τη μοιραία διέλευση από την Τουρκία, στην οποία έχασαν τη ζωή τους δύο επιβάτες. Αλλά λέει ότι δεν το μετανιώνει. «Αν δεν το είχα κάνει, θα ήμασταν όλοι νεκροί».
«Ο Μοχάμαντ είναι ένας από τους πολλούς αιτούντες άσυλο τους τελευταίους μήνες που έχουν λάβει βαριές ποινές φυλάκισης για εμπορία ή διευκόλυνση παράνομης εισόδου, παρά το γεγονός ότι υποστηρίζουν πως απλώς αναζητούν ασφαλές καταφύγιο, σύμφωνα με οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Οι τελευταίες έχουν εντοπίσει δεκάδες τέτοιες περιπτώσεις τα τελευταία χρόνια, αν και είναι δύσκολο να βρεθεί ο ακριβής αριθμός…
Σύμφωνα με νομικούς εμπειρογνώμονες και ΜΚΟ, η πρακτική παραπομπής σε δίκη των μεταναστών για λαθρεμπόριο, ξεκίνησε από την εποχή της μεταναστευτικής κρίσης του 2015-2016, όταν περισσότεροι από 1 εκατομμύριο πρόσφυγες διέσχισαν την Ελλάδα, ξεπερνώντας τις δυνατότητες της. Η πρακτική έχει ενταθεί τα τελευταία χρόνια, καθώς η Ελλάδα σκληρύνει τη μεταναστευτική της πολιτική και η Ευρωπαϊκή Ένωση ενίσχυσε τις πρακτικές αποτροπής της μετανάστευσης».
Πριν κάποιες ημέρες το δικαστήριο της Χίου καταδίκασε τέσσερις ανήλικους για τη φωτά στη Μόρια σε φυλάκιση 10 ετών χωρίς αναστολή και χωρίς ελαφρυντικά. Όσοι πήγαν ως μάρτυρες σε εκείνη τη δίκη περιέγραψαν τη φρίκη της μεταχείρισης τους από τις δυνάμεις των ειδικών δυνάμεων που είχαν κάνει κατοχή στο νησί και τη γενική ατμόσφαιρα της δίκης. Ό,τι μεταφέρθηκε ήταν από αυτούς γιατί ο πρόεδρος της έδρας δεν επέτρεψε σε δημοσιογράφους, διεθνείς παρατηρητές και την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ να παραστούν με πρόσχημα τα μέτρα κατά της πανδημίας.
Σε αυτούς, όπως και στο Μοχάμαντ δεν θα παρουσιαστεί κανείς Μπαλάσκας να υποδείξει πως μπορεί να την γλυτώσουν φτηνά.
Εμάς μας επιτρέπεται να επιστρέψουμε στην πατρίδα των Times και το οποίο επαναλαμβάνεται στο παρόν και εκεί και παντού στον κόσμο:
«Το Μπέρμιγχαμ άφησε εμβρόντητους τους λευκούς.
Τους μαύρους πάλι όχι.
Οι λευκοί αναζητούν αδιάκοπα να τους καθησυχάσει κάποιος
Ότι το Μπέρμιγχαμ στην πραγματικότητα βρίσκεται
στον πλανήτη Άρη.
Δεν θέλουν να πιστέψουν,
Πόσο μάλλον να δράσουν βάσει αυτής της πεποίθησης,
ότι αυτό που συμβαίνει στο Μπέρμιγχαμ
συμβαίνει σε όλη τη χώρα.
Δεν θέλουν να παραδεχτούν πως ούτε μία δρασκελιά δεν χωρίζει,
ηθικά ή πρακτικά,
το Μπέρμιγχαμ από το Λος Άντζελες.»
Αυτά γράφει ο Τζέιμς Μπάλντουιν, στο βιβλίο Δεν είμαι ο νέγρος σου (εκδ. Πόλις, μετ. Ισμήνη Θεοδωροπούλου).
(Την άνοιξη του 1963 στο Μπέρμιγχαμ της Αλαμπάμας διοργανώθηκε σειρά διαμαρτυριών εναντίον του φυλετικού διαχωρισμού. Η βίαιη καταστολή των διαδηλώσεων από την αστυνομία, το γεγονός ότι εξαπέλυσαν μέχρι και αστυνομικά σκυλιά εναντίον του πλήθους, αλλά και η σύλληψη και η φυλάκιση του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, που ήταν επικεφαλής μίας από τις πορείες, αποτελούν ορόσημο για το κίνημα πολιτικών δικαιωμάτων: σημείωση της μεταφράστριας)
Και λίγο πιο κάτω: «Το θέμα είναι τούτη η απάθεια και η άγνοια που είναι το τίμημα της πολιτικής του διαχωρισμού. Αυτό σημαίνει διαχωρισμός. Δεν ξέρεις τι συμβαίνει στην άλλη πλευρά του τείχους, επειδή δεν θέλεις να ξέρεις».
Α ναι, οι δικοί μας νέγροι είναι στη Χίο, στη Μυτιλήνη, στη Σάμο, στον Έβρο, απέναντι από το σπίτι μας. Ας συνεχίσουμε να κάνουμε πως δεν τους βλέπουμε. Πως είναι αλλού. Αυτό δε βγάζει πουθενά, αλλά δεν πειράζει. Αρκεί να μη βλέπουμε.
Εμάς μας επιτρέπεται να επιστρέψουμε στην πατρίδα των Times και το οποίο επαναλαμβάνεται στο παρόν και εκεί και παντού στον κόσμο:
«Το Μπέρμιγχαμ άφησε εμβρόντητους τους λευκούς.
Τους μαύρους πάλι όχι.
Οι λευκοί αναζητούν αδιάκοπα να τους καθησυχάσει κάποιος
Ότι το Μπέρμιγχαμ στην πραγματικότητα βρίσκεται
στον πλανήτη Άρη.
Δεν θέλουν να πιστέψουν,
Πόσο μάλλον να δράσουν βάσει αυτής της πεποίθησης,
ότι αυτό που συμβαίνει στο Μπέρμιγχαμ
συμβαίνει σε όλη τη χώρα.
Δεν θέλουν να παραδεχτούν πως ούτε μία δρασκελιά δεν χωρίζει,
ηθικά ή πρακτικά,
το Μπέρμιγχαμ από το Λος Άντζελες.»
Αυτά γράφει ο Τζέιμς Μπάλντουιν, στο βιβλίο Δεν είμαι ο νέγρος σου (εκδ. Πόλις, μετ. Ισμήνη Θεοδωροπούλου).
(Την άνοιξη του 1963 στο Μπέρμιγχαμ της Αλαμπάμας διοργανώθηκε σειρά διαμαρτυριών εναντίον του φυλετικού διαχωρισμού. Η βίαιη καταστολή των διαδηλώσεων από την αστυνομία, το γεγονός ότι εξαπέλυσαν μέχρι και αστυνομικά σκυλιά εναντίον του πλήθους, αλλά και η σύλληψη και η φυλάκιση του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, που ήταν επικεφαλής μίας από τις πορείες, αποτελούν ορόσημο για το κίνημα πολιτικών δικαιωμάτων: σημείωση της μεταφράστριας)
Και λίγο πιο κάτω: «Το θέμα είναι τούτη η απάθεια και η άγνοια που είναι το τίμημα της πολιτικής του διαχωρισμού. Αυτό σημαίνει διαχωρισμός. Δεν ξέρεις τι συμβαίνει στην άλλη πλευρά του τείχους, επειδή δεν θέλεις να ξέρεις».
Α ναι, οι δικοί μας νέγροι είναι στη Χίο, στη Μυτιλήνη, στη Σάμο, στον Έβρο, απέναντι από το σπίτι μας. Ας συνεχίσουμε να κάνουμε πως δεν τους βλέπουμε. Πως είναι αλλού. Αυτό δε βγάζει πουθενά, αλλά δεν πειράζει. Αρκεί να μη βλέπουμε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου