Πολύ πριν το Διαδίκτυο και πολύ πριν καθιερωθεί ο όρος fake news, ο Ουμπέρτο Εκο το 1969 “κατασκεύασε” ένα ρεπορτάζ για δήθεν φονικές συγκρούσεις στην πρωτεύουσα του Λιχτενστάιν μεταξύ οπαδών διαφορετικών θρησκευτικών και πολιτικών πεποιθήσεων. Η στημένη αυτή είδηση κατόπιν συνεννόησης προβλήθηκε στην κρατική τηλεόραση της ΡΑΙ. Στη συνέχεια, το τηλεοπτικό κοινό χωρίστηκε σε τρεις κατηγορίες ανάλογα με το μορφωτικό του επίπεδο και την κοινωνική του προέλευση. Ελάχιστοι αναγνώρισαν την ψευδή είδηση.
Το θυμήθηκα χθες, όχι μόνο με αφορμή την επέτειο θανάτου του συγγραφέα αλλά και λόγω της πληροφορίας που έγινε viral στα σόσιαλ ότι τάχα ο Σκλαβενίτης χάρισε ένα βανάκι με τρόφιμα στην γυναίκα που συνελήφθη να κλέβει στα Λιντλ. Μικρο το κακό. Ανάλογες περιπτώσεις έχουν γίνει η αιτία για πολέμους, εκλογικές νίκες, πολιτικές διαμαρτυρίες, επιστημονικές αμφισβητήσεις και σπίλωση υπολήψεων.
Όπως η φωτογραφία του CNN με τον κορμοράνο βουτηγμένο στο πετρέλαιο να προσπαθεί να επιζήσει στα μολυσμένα νερά του Περσικού Κόλπου, πέτυχε το σκοπό του ώστε οι ΗΠΑ να επέμβουν στρατιωτικά στο Ιράκ. Ο Τραμπ έγινε πρόεδρος χάρη στις ψευδείς πληροφορίες για τους αντιπάλους του που ανέβαζε στους λογαριασμούς του.
Το σύνθημα «κάντε ησυχία για να μην ξυπνήσουν οι Ελληνες» που προκάλεσε το κίνημα των Αγανακτισμένων δεν ειπώθηκε ποτέ από τους Ισπανούς διαδηλωτές. Ηταν απλά ένα πρωτοσέλιδο αθλητικής εφημερίδας. Καθαρίστρια πέθανε μισή ώρα μετά το ράπιντ τεστ. Η γυναίκα όντως έχασε τη ζωή της αλλά σε τροχαίο.
Τα παραδείγματα είναι άπειρα, γιατί εκτός από τους επαγγελματίες δημοσιογράφους που υπηρετούν τα αφεντικά τους και τα συμφέροντά τους, το πράγμα περιπλέκεται με τους χρήστες των ΜΚΔ. Νιώθουν μικροί θεοί επινοώντας ένα γεγονός που παρουσιάζουν με κραυγαλέο τίτλο ώστε να αποσπάσουν πολλά λάικ και διαφημιστικά έσοδα. Δεν λείπουν φυσικά και οι φανατικοί πολιτικά που παραποιούν την πραγματικότητα για χάρη του κόμματος και της ιδεολογίας τους.
Το φαινόμενο αυτό οι φιλόσοφοι αναλυτές των ΜΜΕ το αποκαλούν post truth (μετά – αλήθεια). Σημασία δηλαδή δεν έχει αν ένα γεγονός είναι αληθινό αλλά ο τρόπος παρουσίασής τους να μοιάζει αληθινός. Η προπαγάνδα μεταλλάχτηκε. Ο Πινόκιο δεν αναγνωρίζεται εύκολα, γιατί δεν μεγαλώνει η μύτη του. Το ζητούμενο πάντως παραμένει η χειραγώγηση του κόσμου, είτε με την αποσιώπηση σημαντικών ειδήσεων είτε με την υπερπροβολή των ασήμαντων μέσα από πιο προηγμένες μεθόδους. Για τους ρομαντικούς που αναζητούν την αλήθεια- (ειδος υπό εξαφάνιση) θέλει δουλειά πολλή μέχρι να τη βρουν
Η Σφήκα: Επιλογές
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου