Παρασκευή 21 Απριλίου 2023

Οι αιτίες επιβολής της στρατιωτικής δικτατορίας της 21ης Απρίλη 1967


Τα τανκς στον περίβολο της Βουλής το πρωί της 21ης Απρίλη 1967

Το πρωί της 21ης Απρίλη 1967 οι κάτοικοι της Αθήνας αντίκρισαν ένα σκηνικό πραγματικού τρόμου. Τανκς, στρατιωτικά οχήματα και περιπολίες στρατιωτικών στους δρόμους δεν άφηναν αμφιβολία ότι η νύχτα που πέρασε είχε «γεννήσει» στη χώρα τη στρατιωτική δικτατορία. Το ραδιόφωνο από πολύ νωρίς μετέδιδε στρατιωτικά εμβατήρια και συνθήματα, ενώ από τις 6.30 π.μ. ενημέρωνε, ανά τακτά χρονικά διαστήματα, ότι «λόγω της εκρύθμου καταστάσεως από του μεσονυκτίου ο στρατός ανέλαβε τη διακυβέρνησιν της χώρας».

Λίγο αργότερα, θα ανακοινωθεί και Βασιλικό Διάταγμα, με το οποίο αναστέλλονταν τα άρθρα 5, 6, 8, 10, 11, 12, 14, 18, 20, 95 και 97 του Συντάγματος περί ατομικών δικαιωμάτων, ελευθεριών κλπ. Τέλος, μεταδόθηκαν ανακοινώσεις για απαγόρευση κυκλοφορίας οχημάτων και πολιτών στους δρόμους της Αθήνας, ανάληψης χρημάτων από τις τράπεζες, για διακοπή των μαθημάτων στα σχολεία, κ.ο.κ. Δεν υπήρχε η παραμικρή αμφιβολία πως ολόκληρη η Ελλάδα είχε μπει στο ...γύψο.

Οι πραξικοπηματίες είχαν κινηθεί βάσει σχεδίου από τις 2 π.μ. της 21ης Απρίλη. Γρήγορα κατέλαβαν το Πεντάγωνο, τα βασικά υπουργεία και υπηρεσίες, τις τηλεπικοινωνίες και τους ραδιοσταθμούς. Επίσης συνέλαβαν το νόμιμο πρωθυπουργό Π. Κανελλόπουλο, υπουργούς, πολιτικούς ηγέτες, απλούς πολίτες και, κυρίως, κομμουνιστές και αριστερούς. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, μέχρι τις 30 Απρίλη είχαν συλληφθεί 8.270 άνδρες και γυναίκες, από τους οποίους οι 6.118 εκτοπίστηκαν στη Γυάρο. Σύμφωνα, όμως, με τους υπολογισμούς των πολιτικών κομμάτων και των ξένων δημοσιογράφων, οι συλλήψεις έφτασαν τις 10.000 με 12.000.

Το πραξικόπημα της 21ης Απρίλη διευθύνθηκε από μια ηγετική ομάδα 15 στρατιωτικών - κατά βάση συνταγματαρχών και αντισυνταγματαρχών - στην κορυφή της οποίας βρίσκονταν ο συνταγματάρχης Γ. Παπαδόπουλος (ο δικτάτωρ), ο συνταγματάρχης Ν. Μακαρέζος και ο ταξίαρχος Στ. Παττακός. Ενα βασικό χαρακτηριστικό των οργανωτών του πραξικοπήματος ήταν πως όλοι τους ανήκαν ή είχαν στενές σχέσεις με την Κρατική Υπηρεσία Πληροφοριών, την περιβόητη ΚΥΠ, η οποία επίσης ήταν συνδεδεμένη με τη CIA. Οι πραξικοπηματίες κατάφεραν να επιβληθούν εύκολα και να κρατήσουν τη διεύθυνση των πραγμάτων της χώρας για 7 ολόκληρα χρόνια.

Γιατί επιβλήθηκε η δικτατορία της 21ης Απρίλη 1967

H απάντηση σε αυτό το ερώτημα δεν μπορεί να είναι μονοσήμαντη, όπως έχει διαφανεί με σαφήνεια από τα ίδια τα γεγονότα. Από την άλλη, πρέπει να σημειωθεί ότι είναι επιφανειακή και προπαγανδιστικού τύπου η άποψη που έχει υποστηριχτεί και συνεχίζει να υπογραμμίζεται ότι η αιτία για την επιβολή της δικτατορίας ήταν η ματαίωση της ανόδου της Ενωσης Κέντρου στην κυβερνητική εξουσία, όταν πια τα άλλα μέσα που χρησιμοποιήθηκαν («αποστασία») δεν είχαν μπορέσει να ανακόψουν το λαϊκό ρεύμα υπέρ της Ενωσης Κέντρου.

Αυτήν την άποψη προσπαθούν να την ενισχύσουν με την πρόβλεψη για την πιθανότατη (αν όχι σίγουρη) νίκη της στις εκλογές, που επρόκειτο να γίνουν στις 28 του Μάη 1967. Τα πράγματα, βεβαίως, δεν είναι καθόλου έτσι. Γιατί, κι αν προς στιγμή δεχτούμε αυτόν το συλλογισμό, αμέσως μετά θα βρεθούμε αντιμέτωποι με ένα άλλο πρόβλημα, το οποίο τον ανατρέπει. Τίθεται, δηλαδή, το εξής ερώτημα: Ποιοι είχαν λόγο να φοβούνται από την άνοδο της Ενωσης Κέντρου στην κυβέρνηση; Είναι φανερό ότι τέτοιο λόγο είχε, πρώτα απ' όλους, το Παλάτι, αφού το νόημα της λαϊκής ψήφου προς την Ενωση Κέντρου θα ήταν ταυτόχρονα, σε μεγάλο βαθμό, και ψήφος κατά της Μοναρχίας, μετά τα όσα είχαν συμβεί από το 1965. Επίσης, λόγο για να αποτρέψει την άνοδο της Ενωσης Κέντρου στην κυβέρνηση είχε και η ΕΡΕ.

Με βάση τα παραπάνω, μπορεί να εξηγηθεί και ο σχεδιασμός της Μοναρχίας να επιβάλει η ίδια τη δικτατορία της, μέσω της «χούντας των στρατηγών». Και, απ' ό,τι διαφαινόταν, θα είχε ίσως και την υποστήριξη φιλοδικτατορικών κύκλων της ΕΡΕ (Κ. Ροδόπουλος κ.ά.). Τα γεγονότα, ωστόσο, εξελίχθηκαν διαφορετικά. Και το αποτέλεσμα ήταν να διωχθούν από τη δικτατορία, τόσο η ΕΡΕ, όσο και το Παλάτι, δηλαδή οι κατ' εξοχήν ζημιωμένοι από το προβάδισμα της Ενωσης Κέντρου. Και η μεν ΕΡΕ δεν μπορούσε παρά να διωχθεί, από τη στιγμή που η δικτατορία κατάργησε τον κοινοβουλευτισμό.

...η «ακαταλληλότητα» του Παλατιού

Το Παλάτι, όμως; Πώς εξηγείται ότι βρέθηκε «υπό», όντας ο βασικός ενδιαφερόμενος για τη μη άνοδο της Ενωσης Κέντρου στην κυβερνητική εξουσία; Πώς εξηγείται ότι βρέθηκε «υπό», από μια στρατιωτική δικτατορία, που υποτίθεται ότι στρεφόταν κατά της Ενωσης Κέντρου, τη στιγμή που και το ίδιο επίσης σχεδίαζε να κάνει στρατιωτική δικτατορία, λόγω της αντιπαράθεσής του με την Ενωση Κέντρου;

Ισως προβληθεί ότι, εκτός απ' το Παλάτι και την ΕΡΕ, υπήρχαν οι ΗΠΑ και η εγχώρια πλουτοκρατία. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι ΗΠΑ και η εγχώρια πλουτοκρατία βρίσκονταν πίσω από το πραξικόπημα. Αλλά γιατί χρειάστηκαν να βάλουν στην άκρη και το Παλάτι; Και - πολύ περισσότερο - γιατί αργότερα χρειάστηκαν (ή επέτρεψαν) να εκδιωχτεί η Μοναρχία, και μάλιστα κακήν κακώς; (Δεκέμβρης 1967).

Είναι γεγονός ότι οι αντιθέσεις κυβερνήσεων - Ανακτόρων οξύνονταν και από τη λαϊκή πάλη. Στα 1965 - 1967, η αγανάκτηση του λαού κατά του Στέμματος ήταν η μεγαλύτερη από το 1950. Στην πραγματικότητα, τα Ανάκτορα δεν μπορούσαν να «σταθούν»... Από τα γεγονότα, όπως διαδραματίστηκαν, γίνεται φανερό ότι οι ΗΠΑ και η εγχώρια πλουτοκρατία δεν έβαλαν τυχαία σε ενέργεια τη χούντα των συνταγματαρχών, παραμερίζοντας τη χούντα των στρατηγών (Παλατιού). Καταλάβαιναν πολύ καλά ότι η δικτατορία που θα προερχόταν από το Παλάτι, όχι μόνο δε θα τους έλυνε, αλλά θα περιέπλεκε σε επικίνδυνο βαθμό τα προβλήματα που ήθελαν να λύσουν.

Και η διεθνής διάσταση

Την εποχή αυτή συμβαίνουν γεγονότα, ιδιαίτερα διεθνή γεγονότα, που δεν μπορούμε να αγνοήσουμε. Κατ' αρχήν, έχουμε μια πορεία όξυνσης της κατάστασης στη Μέση Ανατολή, που θα καταλήξει στον «Πόλεμο των 6 Ημερών», τον Ιούνη του 1967, σχεδόν αμέσως μετά την επιβολή της δικτατορίας στην Ελλάδα. Το Κυπριακό βρισκόταν επίσης σε αναταραχή και κάθε άλλο παρά σε κατάσταση υπναλέας ακινησίας. Σημειώνουμε ότι, όταν ο κύκλος των γεγονότων του Ιούλη του 1965 θα κλείσει, δηλ. στις 24 Ιούλη 1974, η μόνη παράμετρος που θα παρουσιάζει ουσιώδεις αλλαγές, θα είναι η κατάσταση στην Κύπρο, πράγμα που δείχνει τον πρωτεύοντα ρόλο που έπαιξε το Κυπριακό στην εξέλιξη των πραγμάτων της εποχής. Το προσωνύμιο «αβύθιστο αεροπλανοφόρο» που έδωσαν οι ιμπεριαλιστές για την Κύπρο και οι βάσεις που είχε και εξακολουθεί να έχει, σε αυτό το στρατηγικό σημείο, επιβάλλει τον πλήρη έλεγχό της, ιδιαίτερα εκείνη την εποχή.

Εκτός, όμως, αυτών, υπάρχουν και άλλες παράμετροι, ίσως πολύ σοβαρότερες. Η διεθνής κατάσταση παρουσιάζει συνολική όξυνση. Το 1965 είναι το πρώτο έτος της διεθνοποίησης του πολέμου της Ινδοκίνας με την ευρύτερη συμμετοχή της ΕΣΣΔ σ' αυτόν, συμμετοχή που, πολύ σύντομα, θα γενικευτεί. Τον Ιούλη του 1964, έχει γίνει το περιβόητο «επεισόδιο του Τονκίνου». Εχουν αρχίσει οι βομβαρδισμοί του Β. Βιετνάμ. Η Ουάσιγκτον δείχνει όλο και πιο αποφασισμένη να βάλει τέρμα στις κινήσεις αυτές. Δεν είναι, ίσως, τυχαίο το ότι τα γεγονότα της Τσεχοσλοβακίας γίνονται το 1968, ακριβώς τη στιγμή που η σοβιετική (και τσεχοσλοβακική) ανάμειξη στον πόλεμο της Ινδοκίνας γενικεύεται και ακριβώς τη στιγμή, που, στην Ελλάδα, επιβάλλεται στρατιωτική δικτατορία.

H εξέλιξη αυτή, γεμάτη από διασταυρούμενα σχέδια, δείχνει την απόφαση της Ουάσιγκτον να επιβάλει ησυχία στην Ελλάδα και να παραμερίσει οποιοδήποτε στοιχείο απροσδιοριστίας. Ισως, κάποτε, μάθουμε για ποια σχέδια προοριζόταν η χώρα μας. Οι στόχοι αυτοί προϋπέθεταν όχι μόνο την έναρξη μιας εξέλιξης που οδηγούσε στη δικτατορία, αλλά και τη διατήρηση ενός αδιεξόδου που θα την έκανε εντελώς αναπόφευκτη. Οπως κι έγινε...

Το «ξεκαθάρισμα του λογαριασμού» ανήκει στο λαό

Οι μετά το 1974 ελληνικές κυβερνήσεις ενίσχυσαν τη συμμετοχή και δράση τους στους ιμπεριαλιστικούς Οργανισμούς. Οι ηθικοί αυτουργοί των κατά συρροήν εγκλημάτων της χούντας σε βάρος του ελληνικού και του κυπριακού λαού αναγορεύονται επικυρίαρχοι του παιχνιδιού, που παίζεται, με άλλους όρους και εκτελεστές, στις ίδιες πλάτες. Το Κυπριακό, για παράδειγμα, παραμένει άλυτο πρόβλημα. Οι Αμερικανοευρωπαίοι κάνουν πολέμους στην περιοχή μας με συμμετοχή της άρχουσας τάξης της Ελλάδας.

Η πολιτική προσαρμογής στα δεδομένα της δράσης των μονοπωλίων επιβάλλει την καθολική επίθεση στα δικαιώματα και τις κατακτήσεις των εργαζομένων και στο λαϊκό κίνημα, η υποταγή του οποίου επιχειρείται με κάθε μέσο, προκειμένου να αφαιρείται η δυνατότητα υπεράσπισης και διεκδίκησης των συμφερόντων του και η προοπτική αμφισβήτησης της πολιτικής και της εξουσίας της άρχουσας τάξης. Ενισχύεται το κράτος της σύγχρονης δικτατορίας των μονοπωλίων μέσω θεσμών καταστολής και χειραγώγησης του λαού από την αστική δημοκρατία.

Μόνο που «λογαριάζουν χωρίς τον ξενοδόχο». Και αυτός δεν είπε ακόμη την τελευταία λέξη. Το «ξεκαθάρισμα του λογαριασμού» ανήκει στο λαό.

Ν. ΤΣ.


Πηγή: rizospastis.gr


Η Σφήκα: Επιλογές




Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου