Φαίνεται ότι η κυβέρνηση αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα όσον αφορά τις επιλογές που προσπάθησε να κάνει, όπως με την έξοδο απ’ το μνημόνιο και το ΔΝΤ. Δημιούργησε μια κατάσταση αναξιοπιστίας προς τα μέσα και προς τα έξω, στενεύοντας την όποια διαπραγματευτική της θέση.
Η κυβέρνηση μετά τις ευρωεκλογές εμφανίζεται να μην έχει πυξίδα. Κι επομένως να μην μπορεί να συγκροτήσει μια στρατηγική και προς τα μέσα και προς τα έξω. Οι προσπάθειες να εμφανίσει εν όψει της προεδρικής εκλογής, ένα success story, με ανάπτυξη, έξοδο απ’ το ΔΝΤ, έξοδο από την τρόικα και την επιτήρηση αποδεικνύονται τελικά ατελέσφορες. Οι εξαιρετικά αρνητικές δημοσκοπήσεις από τον Σεπτέμβρη και μετά, που δείχνουν να παγιώνεται η πρωτιά του ΣΥΡΙΖΑ, της έχουν δημιουργήσει αίσθηση πανικού και την οδηγούν σε σπασμωδικές κινήσεις. Ο θεατρικός τρόπος με τον οποίο επιχειρήθηκε η συνεννόηση με το ΔΝΤ, η αποστολή δύο υπουργών και του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος για μια συνάντηση είκοσι λεπτών, είναι κινήσεις πανικού που δεν οδηγούν και σε κάποιο απτό αποτέλεσμα έστω και επικοινωνιακά. Το αντίθετο. Αντίστοιχα η κίνηση του Βενιζέλου για απλή αναλογική επίσης δείχνει μια κακή λειτουργία της κυβέρνησης και ταυτόχρονα πανικό. Όλα αυτά λοιπόν εξηγούν γιατί αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε αδιέξοδο.
Και πιστωτές βλέπουν ΣΥΡΙΖΑ
Η «Καθημερινή» έγραψε ότι η τρόικα δεν έρχεται αν δεν είναι σίγουρη ότι θα διασφαλιστούν τα προαπαιτούμενα. Δηλαδή, μια φιλοκυβερνητική εφημερίδα λέει ότι καταρρέει η στρατηγική της.
Είναι πολύ λογικό οι δανειστές να μην προχωρήσουν σε μια συμφωνία, η οποία θα έχει ημερομηνία λήξης τον Μάρτη. Άρα για να προχωρήσουν, ή θα έχουν εκπληρωθεί τα προαπαιτούμενα που αυτοί θεωρούν αναγκαία και θα έχουν δεσμεύσει την επόμενη κυβέρνηση ή αλλιώς δεν έχουν λόγο να περάσουν σε μια συμφωνία, η οποία θα είναι στον αέρα και είναι αμφίβολο αν περνάει και απ’ τη Βουλή. Είναι λογικό και αυτοί να βρίσκονται σε θέση αναμονής.
Από την άλλη πλευρά, όμως, δεν είναι λογικό, εν όψει των πολιτικών εξελίξεων, να τους έκαναν ένα άνοιγμα, να προσφέρουν μια βοήθεια, προκειμένου να πλασάρουν στον ελληνικό λαό μια επιτυχία;
Η τρόικα δεν κάνει πίσω. Ούτε η Μέρκελ, στην οποία πήγε ο Σαμαράς, του έδωσε κάτι. Για να δώσουν ένα δώρο, θα πρέπει κατά κάποιο τρόπο να έχουν την αίσθηση ότι μ’ αυτό θα ανατρέψουν την πρωτιά του ΣΥΡΙΖΑ. Αν δεν γίνεται αυτό, τότε γιατί να το κάνουν; Αυτή τη στιγμή φαίνεται πως όλοι είναι πεπεισμένοι ότι πάμε για μια άγονη προεδρική εκλογή το Φεβρουάριο κι εκλογές τον Μάρτη. Άρα, είναι λογικό να περιμένουν.
Ενδοκυβερνητικές συγκρούσεις
Επίσης, η «Καθημερινή», γράφει για την εικόνα της κυβέρνησης ότι δεν είναι καλή, κυριαρχείται από έριδες κλπ. Φαίνεται ότι δεν διστάζουν να μιλούν ανοιχτά για την άσχημη κατάσταση της κυβέρνησης.
Είναι προφανές ότι δεν πάει καλά η κυβέρνηση ούτε στη λειτουργία της. Και στις σχέσεις μεταξύ των δύο κομμάτων το βλέπουμε. Το ΠΑΣΟΚ προσπαθεί να διαφοροποιηθεί για να έχει κάποιο διακριτό στίγμα, ενώ στο εσωτερικό του είναι διχασμένο. Φοβάται πάρα πολύ ότι απ’ το 12% μπορεί να βρεθεί στο 6% πίσω και απ’ το ΠΟΤΑΜΙ, πράγμα που σημαίνει απόλυτη κρίση. Η ΝΔ, με το που θα βρεθεί στις εκλογές στη δεύτερη θέση, ακόμη και να έπιανε το ποσοστό του Ιουνίου, που δεν φαίνεται από τις δημοσκοπήσεις, πάλι θα έμενε με τους μισούς βουλευτές. Είναι λογικό και εκεί να υπάρχει μεγάλος ανταγωνισμός. Οι βουλευτές όχι απλώς δεν ομονοούν, αλλά ανταγωνίζονται ο ένας τον άλλον.
Φθαρμένα υλικά στα κόμματα
Πράγματι, το ΠΑΣΟΚ θα βιώσει μεγάλη κρίση αν έρθει πίσω απ’ το ΠΟΤΑΜΙ. Νομίζω ότι ο Θεοδωράκης το έχει πιάσει αυτό. Δεν κάνω, είπε, συνεργασίες με φθαρμένα υλικά.
Και το ΠΑΣΟΚ το αντιλαμβάνεται αυτό, εξ ου και τον τελευταίο καιρό επιτίθεται με πολύ έντονο τρόπο στο Πόταμι. Στο μεσαίο χώρο, μετά την εξαέρωση της ΔΗΜΑΡ, βλέπουμε αυτό τον ανταγωνισμό, έχουν εμφανιστεί όλοι και διεκδικούν ένα μεσαίο χώρο που συρρικνώνεται συνέχεια.
Αυτό που είπε ο Θεοδωράκης έχει ένα ενδιαφέρον για μη συνεργασίες με φθαρμένα υλικά. Αυτό είναι κάτι που μπορεί να το πει και ο ΣΥΡΙΖΑ;
Εξαρτάται ποια είναι τα φθαρμένα υλικά μια που έθιξες το θέμα του ΣΥΡΙΖΑ. Ο Θεοδωράκης μίλησε για Σαμαρά και Βενιζέλο. Είναι προφανές πως εκεί δε χωράει συμμαχία. Δεν είμαι βέβαιος τι θα γινόταν, αν η ΝΔ ήταν πρώτο κόμμα. Εκεί μπορεί να έβρισκε ο Θεοδωράκης την ευκαιρία να σώσει τη χώρα. Αλλά όταν βλέπει ότι αυτό δεν μπορεί να γίνει και ότι με το ΠΑΣΟΚ βρίσκονται στον ίδιο χώρο πολιτικού ανταγωνισμού, το στοίχημα είναι ποιος από τους δύο θα έρθει πρώτος, να κάνει παιχνίδι αμέσως μετά τις εκλογές. Γι’ αυτό και αποστασιοποιείται κι απ’ τον Σαμαρά γιατί βλέπει πως θα χάσει.
Απ’ τον ΣΥΡΙΖΑ κρατάει μεν αποστάσεις, αλλά δεν είπε ότι δε θα συνομιλήσω με τον ΣΥΡΙΖΑ. Έχει πρόβλημα πάντως γιατί πλέον δεν αρκεί η ενός ανδρός αρχή ή οι θεατρικές παραστάσεις, πρέπει τώρα να βρει στελέχη σε όλες τις περιφέρειες κι εκεί υπάρχει δυσκολία, γιατί πρόθυμοι υπάρχουν πολλοί.
Και για τον ΣΥΡΙΖΑ επίσης, υπάρχουν πρόθυμοι να μπουν στα ψηφοδέλτια. Όταν έχουν δει ότι στις προηγούμενες εκλογές με νεοπαγή κόμματα μπορεί να βγει όποιος να ‘ναι βουλευτής. Αυτό δημιουργεί προσδοκίες σε πολλούς. Και σ’ αυτούς ένα κόμμα πρέπει να κάνει face control προκειμένου να μην προκύψουν κάποιοι που θα δημιουργήσουν προβλήματα την επόμενη μέρα. Δηλαδή η περίπτωση Καρυπίδη στη Δ. Μακεδονία εικονογραφεί με ακραίο τρόπο αυτή την κατάσταση. Με μεγάλη απήχηση στον κόσμο αλλά με αμφιλεγόμενες απόψεις.
Για τα κόμματα της συγκυβέρνησης πιστεύεις ότι υπάρχουν περιθώρια ανάταξης, να καλύψουν τη διαφορά;
Η διαφορά δεν έχει καμία σημασία. Αυτό είναι που δημιουργεί πανικό στην κυβέρνηση. Είτε με 1% είτε με 11% κερδίσει ο ΣΥΡΙΖΑ, το αποτέλεσμα είναι το ίδιο κοινοβουλευτικά. Ανάταξη θα σήμαινε ότι η ΝΔ έρχεται πρώτη έστω και με 0,1%, ή εναλλακτικά ΠΑΣΟΚ και ΝΔ να συγκροτήσουν το «ευρωπαϊκό πατριωτικό μέτωπο», ώστε να αντιμετωπίσουν τον ΣΥΡΙΖΑ. Το δεύτερο για το ΠΑΣΟΚ δεν ισχύει, διότι θα διαλυθεί αμέσως, το πρώτο εμφανίζεται πάρα πολύ δύσκολο.
Η εκτίναξη του ΣΥΡΙΖΑ
Γιατί υπήρξε η εκτίναξη του ΣΥΡΙΖΑ μετά τη Θεσσαλονίκη;
Για πρώτη φορά τόσο συγκροτημένα και με συνεκτικό τρόπο έδειξε ένα πρόσωπο κυβερνησιμότητας. Μπορεί να ήταν σε προηγούμενες παρεμβάσεις σωστός σ’ αυτά που έλεγε, αλλά δεν είχε δείξει ότι είναι η κυβέρνηση που έρχεται και η οποία μιλάει όχι γενικά περί σοσιαλισμού, αλλά για το τι θα κάνει αύριο.
Ήταν μια σαφής στήριξη των κοινωνικά αποκλεισμένων στρωμάτων.
Ήταν μια κατά τη γνώμη μου οργανωμένη ομιλία. Σου έδινε την εικόνα πρωθυπουργού που κάνει προγραμματικές δηλώσεις και δεν μιλάει για το τι θα κάνει σε βάθος τετραετίας, αλλά τι θα κάνει τους επόμενους 6-8 μήνες. Και αυτό είναι κάτι το οποίο λείπει απ’ τον ΣΥΡΙΖΑ. Γιατί αυτά που είπε για την ανθρωπιστική κρίση, την οικονομία, καλά είναι, αλλά πρέπει να μιλήσεις και για τους υπόλοιπους τομείς πολιτικής, π.χ. για τα πανεπιστήμια. Θα καταργήσεις το νόμο Διαμαντοπούλου; Μετά τι θα φέρεις; Τι θα κάνεις στον πολιτισμό, στη υγεία; Υπάρχει ένα πρόγραμμα γενικό που κατά τη γνώμη μου μπάζει από πολλές μεριές και που είναι σχεδόν πρόγραμμα για το πώς θα είναι μια σοσιαλιστική κοινωνία. Αυτό που έχει ανάγκη ο ΣΥΡΙΖΑ είναι το πρόγραμμα των 100 ημερών, ας είναι και των 200. Αυτό θεωρώ θα είναι ένα κλειδί για να πάει πιο ψηλά.
Μπορεί να καταγράψει και μεγαλύτερη άνοδο;
Ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να ανεβαίνει δημοσκοπικά, δεν έχει, όμως, διαρρήξει την αρνητική γνώμη γι’ αυτόν. Αυτοί που έχουν αρνητική γνώμη για τον ΣΥΡΙΖΑ είναι πλειοψηφία στην κοινωνία. Και αυτό πρέπει να το μειώσει. Όταν ανέβηκε το ΠΑΣΟΚ στην εξουσία το ’81 με 48%, είχε ανοχή από τουλάχιστον άλλο ένα 20%. Είχε τον κορμό το δικό του και είχε μειώσει τους απέναντι. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει δύο στόχους: ο ένας είναι να αυξήσει τη δύναμή του κι ο άλλος είναι να σπάσει το απέναντι μπετό. Ο λόγος της Θεσσαλονίκης δούλεψε και στις δύο κατευθύνσεις. Δεν αρκεί να κερδίσεις, πρέπει και απέναντι να μην έχεις ενωμένους αντιπάλους.
Και χωρίς αυτοδυναμία, θα κυβερνήσει
Φαίνεται ότι αγγίζει την αυτοδυναμία.
Για να γίνω λίγο αιρετικός, ακόμα κι αν δεν κατακτήσει την αυτοδυναμία, ουδέν κακόν αμιγές καλού. Ένας αυτοδύναμος ΣΥΡΙΖΑ με 152 βουλευτές θα υπόκειται στις εσωτερικές του διαφωνίες. Με 143 θα είναι πιο συμπαγής αναγκαστικά και πιο προσεκτικός και αποτελεσματικός. Με 142 ή με 145, για να ανατραπεί θα πρέπει να συμμαχήσουν όλοι οι άλλοι εναντίον του. Απ’ το ΚΚΕ μέχρι τη Χρυσή Αυγή. Η μόνη ψηφοφορία στην οποία χρειάζεται 151 είναι η πρώτη. Έτσι και πάρεις την ψήφο εμπιστοσύνης, ή ακόμα και ανοχής, ποιος θα τολμήσει να σε ξαναστείλει σε εκλογές. Στις υπόλοιπες ψηφοφορίες στη βουλή χρειάζεσαι τη σχετική πλειοψηφία και αυτή να είναι πάνω από 120 βουλευτές. Άρα, μπορείς να κυβερνήσεις με κυβέρνηση μειοψηφίας, η οποία θα έχει πάρει την ψήφο εμπιστοσύνης την πρώτη φορά και η οποία, για να ανατραπεί, πρέπει να συμμαχήσουν όλοι οι άλλοι εναντίον σου.
Ένα επιπλέον επιχείρημα για το face control είναι και η ανάγκη για συνεκτική κοινοβουλευτική ομάδα.
Χωρίς σοβαρό φέις κοντρόλ, όχι, δεν μπορεί. Όταν λέω πως ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει στα ψηφοδέλτιά του να δείξει τη διεύρυνση και την απεύθυνση και σε άλλο κόσμο, εννοώ να μην εφαρμόσει τακτικές που εφάρμοσε στις αυτοδιοικητικές εκλογές, με κλειστές πόρτες και με αποτυχημένες υποψηφιότητες. Σε δήμο όπου πήρες στις εκλογές 35% και βρέθηκε το δημοτικό σου ψηφοδέλτιο με 8%, πώς να εμπιστευτείς την κρίση της οργάνωσης για το ψηφοδέλτιο των βουλευτικών εκλογών.
Στις κρίσεις σου για τις περιφερειακές εκλογές έπεσες μέσα στην προηγούμενη συνέντευξή μας. Το ζήτημα πάντως είναι πολυσύνθετο. Δεν είχαν φτιαχτεί εγκαίρως δημοτικές και περιφερειακές κινήσεις, δεν είχαν ριζώσει στην κοινωνία.
Συμφωνώ, δεν είχαν δημιουργηθεί οι αντίστοιχες κινήσεις, καθυστέρησε πάρα πολύ η συγκρότηση των ψηφοδελτίων και η επιλογή των επικεφαλής έγινε συγκρουσιακά μέσα στην Κεντρική Επιτροπή, πράγμα που προκάλεσε μεγάλη βλάβη. Αυτό δεν πρέπει να επαναληφθεί εν όψει των βουλευτικών εκλογών. Οι όποιες συγκρούσεις και συμβιβασμοί οφείλουν να γίνουν πριν, χωρίς διαρροές, δηλαδή δεν είναι εικόνα Κεντρικής Επιτροπής που διαρρέει το τι συζητιέται πριν καλά καλά κλείσει η κουβέντα. Θέλει προσοχή.
Τα υπόλοιπα κόμματα
Θα υποστεί πίεση το ΚΚΕ στις εκλογές;
Το ΚΚΕ φαίνεται ότι άντεξε την πίεση του Ιουνίου του 2012 και δείχνει να έχει ανασυγκροτηθεί σε επίπεδο 5%, 5,5% ή 6%, σε χαμηλότερα επίπεδα του 2009, ή του 2007 ή του Μαΐου του ’12, αλλά πάντως πάνω απ’ το ποσοστό του Ιουνίου. Και η στρατηγική την οποία έχει επιλέξει, το παραδοσιακό «τι λάχανα, τι μπρόκολα», δείχνει ν’ ακουμπάει κάποιο κόσμο. Αυτός είναι ο στόχος του και κανένας άλλος.
Δεν θα υπάρξουν όμως διλήμματα στις εκλογές;
Αυτά πολεμάει συστηματικά τον τελευταίο χρόνο. Οι ευρωεκλογές και οι αυτοδιοικητικές έδειξαν ότι θα αποδώσει. Στις δημοσκοπήσεις λέμε πως υπάρχει το «σύνδρομο του συρμού» (bandwagon effect), δηλαδή ότι σκαρφαλώνεις στο τρένο ή ότι ακολουθείς τη μόδα. Υπάρχει, όμως, και το αντίθετο: εφόσον ο ΣΥΡΙΖΑ θα είναι πρώτος κι αφού έτσι κι αλλιώς θα είναι κυβέρνηση, έχω την πολυτέλεια να ψηφίσω ΚΚΕ, για να τους βάλει ένα χαλινάρι αν πάνε να στρίψουν πολύ δεξιά. Θα μου πεις, το ΚΚΕ ό,τι και να κάνεις θα ασκεί κριτική, αλλά η βεβαιότητα πως ο ΣΥΡΙΖΑ θα κερδίσει, μπορεί να χαλαρώσει λίγο μια ψήφο, είναι κάτι που συμβαίνει.
Το Ποτάμι πώς το βλέπεις;
Το Ποτάμι είναι ένα μόρφωμα που πρέπει να το τσεκάρουμε στις βουλευτικές εκλογές. Δημοσκοπικά δείχνει όχι απλώς να αντέχει ως προς το 7% των ευρωεκλογών, αλλά να έχει και ελαφρά ανοδική τάση. Είναι μια εύκολη σχετικά επιλογή, έχει όμως μεγάλη ετερογένεια μέσα του. Δηλαδή αν το Ποτάμι βρεθεί υποχρεωμένο να στηρίξει μια κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, δεν ξέρω πώς θα τα καταφέρει. Θα είναι σαν να κρεμιέται σε δύο δέντρα που θα το σκίσουν στη μέση. Πάντως είναι ελκυστικό για συγκεκριμένο κόσμο και κυρίως μετά τις αποτυχίες της ΔΗΜΑΡ ή των 58 εμφανίζεται ως πιο εύκολη επιλογή. Αν μάλιστα πετύχει και τη συμμαχία με τους μεταρρυθμιστές του Λυκούδη, θα του δώσει και μια πολιτική χροιά που δεν έχει.
Και η Χρυσή Αυγή;
Δεν υπολογίζω τις δημοσκοπήσεις που την εμφανίζουν σε πτωτική τάση. Θορυβήθηκα πάρα πολύ τον Μάιο όχι από το συνολικό ποσοστό που συγκέντρωσε στην κάλπη των ευρωεκλογών, το 9,3%, αλλά απ’ το γεγονός ότι συγκέντρωσε σχεδόν αντίστοιχο ποσοστό στις περιφερειακές εκλογές κι ότι υπήρχε απόλυτη συνάφεια, συμπαγούς επιλογής της μιας ψήφου της 18ης Μαΐου με αυτή της 25ης. Δεν έχω δει τόσο συνεκτικό εκλογικό σώμα, δεν είχε ούτε το ΚΚΕ. Έχω την αίσθηση ότι εκτός από εγκληματική οργάνωση που είναι, έχει πετύχει και να διαμορφώσει μια συμπαγή εκλογική βάση.
Για τη ΔΗΜΑΡ τι προβλέπεται;
Η ΔΗΜΑΡ κατάφερε να χάσει το παιχνίδι. Μου άρεσε η φράση «αυτόνομη πολιτική και οργανωτική παρουσία» από την οποία απουσιάζει το «εκλογική». Αλλά δεν βλέπω να μπορούν να κάνουν κάτι άλλο.
* Ο Η. Νικολακόπουλος είναι πολιτικός επιστήμονας, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας.
Από την Εποχή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου