Πέμπτη 21 Νοεμβρίου 2024

Η άγρια πλευρά των κλασικών παραμυθιών

Μαριάννα Καραβασίλη



Όλοι αγαπάμε τα παραμύθια όπου στο τέλος «αυτοί ζούσαν καλά και μείς καλύτερα». Στο ενδιάμεσο όμως είχαν τραβήξει τα πάνδεινα οι αγαπημένοι μας ήρωες. Τελικά, ο παραμυθένιος κόσμος των παραμυθιών ήταν πράγματι παραμυθένιος;

Νεράϊδες και πριγκήπισσες τρυπιόντουσαν μ'αδράχτια, ξέπλεκαν τα μαλλιά τους μέχρι ξεριζωμού για να κάνουν σκάλες στον αγαπημένο τους, έτρωγαν μήλα και τους κάθονταν στο λαιμό, άσε που ήταν και δηλητηριασμένα. Πηγαίνανε καταχαρούμενες φαί στη γιαγιά τους και πέφτανε στο στόμα του λύκου ή πεινασμένες και δυστυχισμένες τρίβανε πατώματα μέχρι αηδίας και κοιμόντουσαν κατάκοπες κοντά στο τζάκι, μες στη στάχτη! Εκείνα τα κατσικάκια πάλι, που δεν ακούσανε τη μαμά τους; στο τσακ την γλυτώσανε!


Στο 'Κοριτσάκι με τα σπίρτα” του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν μπορεί τ'αστέρια που έπεφταν από τον ουρανό να στροβιλίζονταν με τις νιφάδες του χιονιού σ'ένα σκηνικό ειδυλλιακής χριστουγεννιάτικης νύχτας, η ωμή πραγματικότητα όμως ήταν ότι μια φτωχή και δυστυχισμένη μικρούλα πέθαινε ξεπαγιασμένη καταμεσής του δρόμου!

Άσε το ζαχαρένιο σπιτάκι στο δάσος, στο παραμύθι των Αδελφών Γκριμ, ήταν όντως λαχταριστό για τον Χάνσελ και τη Γκρέτελ, όποτε ήθελαν μπορούσαν να κόβουν και να τρώνε από ένα κομμάτι. Όπως ακριβώς και η κακιά μάγισσα, ιδιοκτήτρια του ζαχαρένιου σπιτιού που ορεγόταν να φάει τα δικά τους κομμάτια όμως!


Όσο για τον Κοντορεβυθούλη, τι ιστορία κι αυτή που έγραψαν οι Αδελφοί Γκριμ! Οι πάμπτωχοι γονείς εγκαταλείπουν τα παιδιά τους στο δάσος γιατί δεν έχουν να τα θρέψουν! Και μετά αφού αυτά τραβούν του λιναριού τα πάθη, όταν κατορθώσουν να σκοτώσουν τον Γίγαντα και να γυρίσουν σπίτι με τον θησαυρό του (χάρις στα βοτσαλάκια που είχε σκορπίσει στον δρόμο ο σώφρων Κοντορεβυθούλης) οι γονείς τα υποδέχονται με κλάματα και ανοιχτές αγκάλες. Μαζί με τον θησαυρό εννοείται!
 

Κατανοώ τον διδακτικό χαρακτήρα σε πολλά από τα παραμύθια. Τα μικρά παιδιά πρέπει να αντιληφθούν ότι υπάρχουν και δύσκολες καταστάσεις στη ζωή κι αφού οι μικροί τους ήρωες τα καταφέρανε γιατί να μην τα καταφέρουν και αυτά αν ποτέ κινδυνέψουν;

Επίσης, κατανοώ ότι πολλές από τις αφηγήσεις προστατεύουν τα μικρά παιδιά από πολλαπλούς κινδύνους - τουλάχιστον για τις εποχές και τις κοινωνίες που γράφτηκαν- :

- Μην τρώτε τα μήλα αμάσητα
γιατί θα σας κάτσουν στο λαιμό όπως στη Χιονάτη.

- Μην απομακρύνεσθε γενικώς! Ειδικά στο δάσος θα βρείτε λύκους, δράκους , γίγαντες, μάγισσες, τελώνια και δαιμόνια. Εντάξει, τα περί δράκων κλπ. ακούγονται υπερβολικά αλλά τον Μεσαίωνα στη Γαλλία πάνω από 1.000 παιδάκια ετησίως δεχόντουσαν επιθέσεις λύκων. Να μην επινοήσεις ένα μύθο με την Κοκκινοσκουφίτσα για να τα προστατέψεις; Και μάλιστα όχι έναν αλλά δυο : η παλαιότερη εκδοχή του Σαρλ Περώ το 1697 στο βιβλίο με παραμύθια και ιστορίες «"Histoires et contes du temps passé, avec des moralités. Contes de ma mère l'Oye» και η νεότερη και πιο γνωστή σε μας εκδοχή των Αδελφών Γκριμ (στις αρχές του 19ου αιώνα).

- Προσέχετε όλα τα αιχμηρά αντικείμενα, βελόνες, αδράχτια κλπ. Τρυπάνε!

- Μην εμπιστεύεστε τους ξένους γιατί μπορεί να θέλουν το κακό σας.
Εντάξει για τους ξένους, κατανοητό, αλλά και τους γονείς; Εδώ υπήρξε μια εξέλιξη, σταδιακά η μητέρα αντικαταστάθηκε από την μητριά- πάντα κακιά- ο πατέρας όμως σε όλα τα παραμύθια εμφανίζεται από κακός έως άβουλος και στην τελική, ανύπαρκτος.

- Μην στεναχωριέστε για όσα έχετε, όσο λίγα κι αν είναι αυτά. Το Κοριτσάκι με τα Σπίρτα δεν είχε ΤΙΠΟΤΑ.

Μετά από τέτοια, υπέροχα όμως γραμμένα, παραμύθια τυλίγεσαι ζεστά στην κουβερτούλα σου δοξάζεις τον Θεό που δεν περνάς τα ίδια και ονειρεύεσαι να νικήσεις όλους τους δράκους και τους γίγαντες που θα συναντήσεις στη ζωή σου!

Πηγή: ideostrovilos 



Η Σφήκα: Επιλογές




Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου