Γιώργος Πετρόπουλος
Πέρσι συμπληρώθηκαν 100 χρόνια από τη γέννηση του Χαρίλαου Φλωράκη. Φέτος 10 χρόνια από τον θάνατό του. Γεννημένος στις 20 Ιουλίου του 1914 στο χωριό Ραχούλα του Δήμου Ιτάμου των θεσσαλικών Αγράφων, έφυγε από τη ζωή την Κυριακή 22 Μαΐου 2005, στις 6 το απόγευμα, στο σπίτι του στο Χαλάνδρι.
Με το εργατικό κίνημα συνδέθηκε από τα μαθητικά του χρόνια. Το 1941 έγινε μέλος του ΚΚΕ.
Πήρε μέρος στην ΕΑΜική Εθνική Αντίσταση και μαζί με τον Διαμαντή (Γιάννη Αλεξάνδρου) θεωρούνται οι πιο επιτυχημένοι στρατιωτικοί ηγέτες του ΔΣΕ.
Το 1949 εκλέχτηκε αναπληρωματικό μέλος της Κ.Ε. του ΚΚΕ και λίγο αργότερα τακτικό. Στην πολιτική προσφυγιά σπούδασε και αποφοίτησε αριστούχος από την Ακαδημία Πολέμου «Φρούντζε» της Μόσχας.
Τον Απρίλη του 1954 ήρθε για παράνομη δουλειά στην Ελλάδα. Συνελήφθη στα τέλη Ιουλίου του ιδίου έτους. Φυλακίστηκε και εξορίστηκε για συνολικά 18 χρόνια.
Πολλές φορές πέρασε από το εδώλιο του κατηγορουμένου του μετεμφυλιακού καθεστώτος και δικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη. Από τις πιο γνωστές δίκες του ήταν η Μεγάλη Δίκη, τον Μάιο του 1960 στο στρατοδικείο της Αθήνας.
Αποφυλακίστηκε για μικρό χρονικό διάστημα το 1966. Η χούντα των Συνταγματαρχών τον συνέλαβε και τον εξόρισε μέχρι και την άνοιξη του 1971.
Τον Ιούνη του 1972, η 16η Ολομέλεια της Κ.Ε. τον εξέλεξε μέλος του Π.Γ. και τον Δεκέμβρη της ίδιας χρονιάς, η 17η Ολομέλεια τον εξέλεξε Πρώτο Γραμματέα της Κ.Ε. του Κόμματος.
Στην ιστορία του ΚΚΕ τέσσερις ήταν οι πιο κρίσιμες στιγμές που σφράγισαν την πορεία του.
Η πρώτη το 1931, όταν μετά από μια δίχρονη διαλυτική κρίση τα ηνία του κόμματος ανέλαβε ο Νίκος Ζαχαριάδης. Από το σημείο εκείνο και μετά αρχίζει η άνδρωση του ΚΚΕ, η γιγάντωσή του, η σφυρηλάτηση ισχυρών δεσμών με τα εργατικά και λαϊκά στρώματα.
Η δεύτερη, το 1941 όταν μια ομάδα στελεχών που είχαν αποδράσει από φυλακές και εξορίες αναλαμβάνει να στήσει το ΚΚΕ στα πόδια του, καθώς αυτό είχε σχεδόν διαλυθεί από τα συντριπτικά χτυπήματα που είχε δεχτεί από τη μεταξική δικτατορία. Τα χτυπήματα αυτά δεν περιορίζονταν μόνο σε διώξεις, αλλά και στην προσπάθεια του μεταξικού καθεστώτος να αντικαταστήσει το ΚΚΕ, μέσω μιας ελεγχόμενης ηγεσίας, από ένα άλλο κόμμα που στο όνομα θα ήταν ΚΚΕ, ενώ στην ουσία θα ήταν όργανο των αρχών ασφαλείας.
Η τρίτη κρίσιμη στιγμή ταυτίζεται με τη μεταπολίτευση του 1974. Το ΚΚΕ βγήκε, τότε, από μια παρανομία 27 χρόνων, τραυματισμένο βαθιά όχι μόνο από τις διώξεις αλλά και από τις εσωτερικές διασπάσεις.
Το 1956 η βίαιη απομάκρυνση του Νίκου Ζαχαριάδη είχε προκαλέσει έναν τεράστιο διχασμό στο εσωτερικό του ΚΚΕ, ενώ το 1968 η διάσπασή του ήταν ανοικτή, με αποτέλεσμα να υπάρχουν δύο κόμματα με τον ίδιο τίτλο: το ΚΚΕ και το ΚΚΕ Εσωτερικού.
Από τον Δεκέμβρη του 1973 και μέχρι το 1989, στο τιμόνι του ΚΚΕ βρέθηκε ο Χαρίλαος Φλωράκης. Υπό τη δική του ηγεσία το ΚΚΕ κέρδισε τη μάχη της επιβίωσης και της προσαρμογής της δράσης του στη νέα κατάσταση.
Ξανάγινε μεγάλο κόμμα με ουσιαστική-καθοριστική παρέμβαση στην ελληνική κοινωνία. Με μια πλατιά πολιτική συμμαχιών που οδήγησε το 1989 τις δυνάμεις της ευρύτερης Αριστεράς στην κοινή κοίτη του Συνασπισμού της Αριστεράς και της Προόδου, ενός πειράματος που το σταμάτησαν οι συγκλονιστικές αλλαγές στον κόσμο τη διετία 1989-1991.
Στον Χαρίλαο Φλωράκη πιστώνεται η ύπαρξη του ΚΚΕ μετά την πτώση του υπαρκτού σοσιαλισμού.
Στην παγκοσμίων διαστάσεων κρίση 1989-1991, όπου διαλύθηκε το διεθνές κομμουνιστικό κίνημα –όπως το γνωρίσαμε στον 20ό αιώνα– και το ΚΚΕ πέρασε αλλεπάλληλες διασπάσεις, με αποτέλεσμα να κρίνεται η ίδια του η ύπαρξη, ο Χαρίλαος Φλωράκης ήταν αυτός που με το κύρος και τη γενική αναγνώριση που είχε –η οποία υπερέβαινε κατά πολύ τα όρια της επιρροής του κόμματός του– ηγήθηκε της προσπάθειας να κρατηθεί το ΚΚΕ όρθιο.
Για τον Χ. Φλωράκη –με αφορμή τα δέκα χρόνια από τον θάνατό του– κατατίθενται οι απόψεις των: Δημήτρη Κουτσούμπα, Παναγιώτη Λαφαζάνη, Φώτη Κουβέλη και Μ. Ανδρουλάκη.
Του Δημήτρη Κουτσούμπα*
Αποσπάσματα από την ομιλία στην εκδήλωση της Κ.Ε. του ΚΚΕ στο Επιμορφωτικό Κέντρο «Χ. Φλωράκης»
Η δράση του Χ. Φλωράκη έχει βάλει τη δική της σφραγίδα στην ηρωική πάλη του κόμματός μας, στον ανηφορικό δρόμο που βαδίζει δεκαετίες. Ολόκληρη η ζωή του σ. Χαρίλαου Φλωράκη ταυτίζεται με την πορεία του ΚΚΕ. Από μαθητής ΟΚΝίτης μέχρι και γενικός γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής του.
[...] Ο Χαρίλαος Φλωράκης είναι γέννημα του ΚΚΕ. Το ΚΚΕ και οι ηρωικοί αγώνες του τον ανέδειξαν σε ηγέτη, τον οποίο εκτιμούν όχι μόνον οι κομμουνιστές και οι κομμουνίστριες, αλλά και πολλοί εργαζόμενοι που δεν ταυτίζονται με την ιδεολογία του κόμματός μας. Υπήρξε λαϊκός ηγέτης, γιατί ήταν κομμουνιστής. Μόνο αυτή η ιδιότητα μπορούσε να του δώσει όσα του έδωσε, μόνο αυτή μπορούσε να τον καταστήσει λαϊκό ηγέτη.
Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι στο αποχαιρετιστήριο που συνέταξε τον Σεπτέμβρη του 1994 και παρέδωσε στην ηγεσία του κόμματος, δεν αναφέρεται γενικά στο ΚΚΕ, δεν αφήνει το «βιος του» γενικά στο ΚΚΕ, αλλά έγραψε: «Ο,τι βιος είχα το έχω δώσει στο κόμμα – στο κόμμα, στο ΚΚΕ με τα γνωστά σύμβολά του, τη μαρξιστική - λενινιστική ιδεολογία του, το πρόγραμμά του και τις αρχές του».
Σήμερα διάφοροι καλοθελητές, γνωστοί εκπρόσωποι της αστικής ιδεολογίας αλλά και άλλοι, γνωστοί οπορτουνιστές και αναθεωρητές της κομμουνιστικής κοσμοθεωρίας και ιδεολογίας, παραχαράκτες της Ιστορίας, που συνωστίζονται σήμερα είτε στον ΣΥΡΙΖΑ είτε στις εντός συνιστώσες και τάσεις του, όπως το Αριστερό ρεύμα και άλλοι, είτε στις εκτός συνιστώσες και τάσεις, όπως ο «Εργατικός Αγώνας», η «Νέα Σπορά» και άλλοι που δραστηριοποιούνται κυρίως στο Διαδίκτυο, προσπαθούν απεγνωσμένα να σφετεριστούν τη μνήμη του συντρόφου μας, αποδίδοντάς του θέσεις και πρακτικές, έξω από τις αρχές και τα πιστεύω του, να τον φέρουν σε αντιπαράθεση με τη σημερινή πορεία του κόμματος στη σύγχρονη πραγματικότητα. Το ίδιο κάνουν και με άλλον ιστορικό ηγέτη του κόμματος, τον Νίκο Ζαχαριάδη. Συνειδητά, τους αποσπούν από τις συνολικές συνθήκες, κυρίως του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, μέσα στις οποίες έδρασαν.
Η ανάπτυξη της επαναστατικής θεωρίας και της πολιτικής ενός κόμματος είναι προϋπόθεση για τη διαρκή επαναβεβαίωση του κομμουνιστικού του χαρακτήρα, δηλαδή της ιδεολογικής-πολιτικής του πρωτοπορίας. Αυτό δεν σημαίνει ούτε ρήξη με την ιστορία του ούτε ακινησία. Οι οπορτουνιστές συνειδητά αρνούνται αυτή τη διαλεκτική σχέση παρελθόντος-παρόντος-μέλλοντος. Συνειδητά κρατούν από το παρελθόν ό,τι ξεπερασμένο, ό,τι δοκιμάστηκε κι έδωσε αρνητική πείρα. Οι οπορτουνιστές κρατούν από το παρελθόν ό,τι μπορεί να παρουσιαστεί ως δικαιολογία του συμβιβασμού τους με την καπιταλιστική εξουσία, τη λογική της μεταρρύθμισής της δήθεν σε όφελος του λαού και τη συμμετοχή του εργατικού κόμματος σε συμμαχίες για άσκηση αστικής διακυβέρνησης με τη στήριξη του λαϊκού κινήματος.
Διακηρυγμένος στόχος τους να σύρουν και το ΚΚΕ στον ολισθηρό δρόμο που οι ίδιοι ακολουθούν των θολών αντιμνημονιακών μετώπων, της άσκησης δήθεν πίεσης για μια φιλολαϊκή διαπραγμάτευση μέσα στην Ε.Ε., ή άλλοι για αλλαγή νομίσματος, ως φάρμακο στα αδιέξοδά τους, επιλέγοντας άλλη ιμπεριαλιστική, νομισματική ή γενικότερα χρηματοπιστωτική ένωση, φυσικά χωρίς ανατροπή της καπιταλιστικής ιδιοκτησίας, του σημερινού τρόπου παραγωγής, χωρίς ριζική ανατροπή, άνοιγμα του δρόμου για πέρασμα στον σοσιαλισμό.
Ο Τύπος και το Διαδίκτυο είναι γεμάτα από άρθρα και σχόλια συκοφαντικά, ότι το ΚΚΕ μεταλλάχτηκε, απομακρύνθηκε από τον μαρξισμό-λενινισμό, ότι δεν είναι πραγματικό κομμουνιστικό κόμμα, ότι υιοθετεί τον τροτσκισμό, κατηγορίες από τους ίδιους που το αποκαλούν νεοσταλινικό, σταλινικό κόμμα. Ακολουθούν μια ύπουλη και υποκριτική πολεμική, κρυμμένη πίσω από την ψεύτικη υπεράσπιση του μαρξισμού-λενινισμού και παλιότερων προγραμματικών θέσεων του κόμματος. Πολλές φορές, όπως θα έλεγε κι ο ίδιος ο σύντροφος Χαρίλαος, «παινεύουν τους πεθαμένους, για να θάψουν τους ζωντανούς»...
Κρατάμε τα λόγια που μας είπε ο σ. Χαρίλαος στα 80χρονα του ΚΚΕ το 1998, κατά την παράδοση τιμητικής πλακέτας από την Κεντρική Επιτροπή: «Ούτε η κομμουνιστική ιδεολογία τελείωσε, όπως διακηρύσσουν ορισμένοι, ούτε ο δρόμος της κοινωνικής εξέλιξης έκλεισε και σταμάτησε στον καπιταλισμό. Ολα θα αλλάξουν! Μπορεί να χρειαστούν πολλά χρόνια. Ομως τελικά όλα θα αλλάξουν. Θα αλλάξουν και θα έρθει μια άλλη ζωή, μια ζωή δίκαιη, της δημιουργίας, η ζωή του σοσιαλισμού».
* γ.γ. της Κ.Ε. του ΚΚΕ
Του Παναγιώτη Λαφαζάνη*
Ο Χαρίλαος είχε ένα μεγάλο, σπάνιο χάρισμα, που τον κρατάει ζωντανό ανάμεσά μας. Μαγνήτιζε. Οσοι τον γνώριζαν, έστω και για λίγη ώρα, δεν τον ξεχνούσαν ποτέ. Η φυσιογνωμία του στριφογυρίζει πάντα, βαθιά χαραγμένη, στη μνήμη τους. Ο Χαρίλαος Φλωράκης δεν ήταν ένας από τους πολλούς κομμουνιστές ηγέτες της χώρας μας. Ξεχώριζε. Ηταν αυτός που κράτησε όρθιο και μεγάλο το ΚΚΕ στη μεταπολίτευση. Υπήρξε, όμως, ξεχωριστός κομμουνιστής, γιατί ταυτόχρονα ήταν βαθύτατα λαϊκός άνθρωπος και ακατάβλητος πατριώτης.
Ο Χαρίλαος είχε πάνω του κάτι το μοναδικό. Κουβαλούσε κάτι από μια πανάρχαια ελληνική κληρονομιά και ειδικότερα την κληρονομιά των μεγάλων πολέμαρχων και καπεταναίων του ’21, που βρήκαν τη δημιουργική συνέχειά τους στην Εθνική Αντίσταση. Κουβαλούσε κάτι από το ένστικτό τους, την απλότητα και τον λαϊκό παροιμιώδη αφτιασίδωτο λόγο τους, τη λεβεντιά και την ντομπροσύνη τους, τα βαθιά φυσικά ηγετικά τους χαρίσματα.
Χαρίλαε, ψηλά στο λόφο του Αϊ-Λια, στο Παλιοζογλώπι, που αναπαύεσαι, έχεις διαλέξει καλή θέα για να αγναντεύεις και να περιμένεις να δεις τη λεύτερη, ανεξάρτητη και σοσιαλιστική Ελλάδα που οραματίστηκες μέσα από τα βάθη της καρδιάς σου. Ισως να μην περιμένεις για πολύ!
* υπουργού ΠΑΠΕΝ
Του Φώτη Κουβέλη*
O Χαρίλαος Φλωράκης άφησε βαθύ αποτύπωμα στην Αριστερά και στην πολιτική ζωή του τόπου. Ο «αμετανόητος κομμουνιστής και σκληροτράχηλος ηγέτης» διεκδίκησε να έχει το ΚΚΕ ρόλο στα πολιτικά πράγματα και τις εξελίξεις της χώρας. Και το επέτυχε, σε σημαντικό βαθμό. Πρωτοστάτησε και συνέβαλε αποφασιστικά στη συμπαράταξη των αριστερών και προοδευτικών δυνάμεων που συγκρότησαν τον ενιαίο Συνασπισμό, υπερβαίνοντας τις αντιθέσεις αλλά και τις σφοδρές πολιτικές αντιπαλότητες με τις δυνάμεις της ανανεωτικής Αριστεράς, οι οποίες τότε εκφράζονταν κυρίως από το κόμμα της Ελληνικής Αριστεράς (ΕΑΡ).
Ο Χαρίλαος Φλωράκης, λαϊκός χαρισματικός ηγέτης, είχε τη μοναδική ικανότητα της σύνθεσης των απόψεων. Αταλάντευτη επιλογή του το συμφέρον του λαού, το οποίο υπηρετούσε χωρίς εκπτώσεις στις αρχές του και την ιδεολογία του, αρνούμενος ότι όταν «κάνεις πίσω» δεν είναι συμβιβασμός αλλά «αναγκαίος ελιγμός».
Ημουν τότε γραμματέας της ΕΑΡ και γραμματέας της Κεντρικής Πολιτικής Επιτροπής του Συνασπισμού και γνώρισα καλά την αμείωτη προσπάθειά του για την ενότητα στη δράση των δυνάμεων της Αριστεράς, που τις ήθελε να πρωταγωνιστούν στην πολιτική ζωή του τόπου. Και σε όσους αμφισβητούσαν αυτή την ενότητα, ο Χαρίλαος Φλωράκης ρητορικά ρωτούσε: «Ποιος πραγματικός αριστερός μπορεί να πει όχι στην κοινή δράση των ζωντανών κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων;».
* προέδρου της ΔΗΜΑΡ
Του Μίμη Ανδρουλάκη
Αντί άλλης τοποθέτησης, ο Μ. Ανδρουλάκης μας παρέπεμψε στο τελευταίο του βιβλίο «Μαύρο Κουτί» (εκδόσεις Πατάκη), όπου αναφέρει:
«Χαρίλαος Φλωράκης: “Κατουράς στη θάλασσα, θα το βρεις στο αλάτι!”. Ο θεμελιώδης Νόμος των Ακούσιων Συνεπειών. Ο μη υπολογισμός του, η άγνοια της αλυσιδωτής αντίδρασης που εκτρέπει τα τελικά αποτελέσματα των ενεργειών από τους αρχικούς σκοπούς, είναι πρόξενος των μεγαλύτερων αποτυχιών στην τέχνη της πολιτικής και του...
Οταν πολιτικός σήμαινε να είσαι υπερβέβαιος για τον εαυτό σου και τις ιδέες σου, εκείνος αναστέναζε και ψιθύριζε: “Η ζωή θα δείξει”. Ηταν οπαδός του ελληνικού σκεπτικισμού του Πύρρωνα, του Καρνεάδη και του Αινησίδημου από την Κνωσό, δίχως να τους έχει ακουστά».
Πέρσι συμπληρώθηκαν 100 χρόνια από τη γέννηση του Χαρίλαου Φλωράκη. Φέτος 10 χρόνια από τον θάνατό του. Γεννημένος στις 20 Ιουλίου του 1914 στο χωριό Ραχούλα του Δήμου Ιτάμου των θεσσαλικών Αγράφων, έφυγε από τη ζωή την Κυριακή 22 Μαΐου 2005, στις 6 το απόγευμα, στο σπίτι του στο Χαλάνδρι.
ΑΡΧΕΙΟ ΧΑΡΙΛΑΟΥ ΦΛΩΡΑΚΗ
Με το εργατικό κίνημα συνδέθηκε από τα μαθητικά του χρόνια. Το 1941 έγινε μέλος του ΚΚΕ.
Πήρε μέρος στην ΕΑΜική Εθνική Αντίσταση και μαζί με τον Διαμαντή (Γιάννη Αλεξάνδρου) θεωρούνται οι πιο επιτυχημένοι στρατιωτικοί ηγέτες του ΔΣΕ.
Το 1949 εκλέχτηκε αναπληρωματικό μέλος της Κ.Ε. του ΚΚΕ και λίγο αργότερα τακτικό. Στην πολιτική προσφυγιά σπούδασε και αποφοίτησε αριστούχος από την Ακαδημία Πολέμου «Φρούντζε» της Μόσχας.
Τον Απρίλη του 1954 ήρθε για παράνομη δουλειά στην Ελλάδα. Συνελήφθη στα τέλη Ιουλίου του ιδίου έτους. Φυλακίστηκε και εξορίστηκε για συνολικά 18 χρόνια.
Τα 12 κατάδικος και ισοβίτης στις φυλακές και 6 χρόνια στις εξορίες.
Πολλές φορές πέρασε από το εδώλιο του κατηγορουμένου του μετεμφυλιακού καθεστώτος και δικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη. Από τις πιο γνωστές δίκες του ήταν η Μεγάλη Δίκη, τον Μάιο του 1960 στο στρατοδικείο της Αθήνας.
Στιγμιότυπο από τη Μεγάλη Δίκη, τον Μάιο του 1960 στο στρατοδικείο της Αθήνας
Αποφυλακίστηκε για μικρό χρονικό διάστημα το 1966. Η χούντα των Συνταγματαρχών τον συνέλαβε και τον εξόρισε μέχρι και την άνοιξη του 1971.
Τον Ιούνη του 1972, η 16η Ολομέλεια της Κ.Ε. τον εξέλεξε μέλος του Π.Γ. και τον Δεκέμβρη της ίδιας χρονιάς, η 17η Ολομέλεια τον εξέλεξε Πρώτο Γραμματέα της Κ.Ε. του Κόμματος.
Στην ιστορία του ΚΚΕ τέσσερις ήταν οι πιο κρίσιμες στιγμές που σφράγισαν την πορεία του.
Η πρώτη το 1931, όταν μετά από μια δίχρονη διαλυτική κρίση τα ηνία του κόμματος ανέλαβε ο Νίκος Ζαχαριάδης. Από το σημείο εκείνο και μετά αρχίζει η άνδρωση του ΚΚΕ, η γιγάντωσή του, η σφυρηλάτηση ισχυρών δεσμών με τα εργατικά και λαϊκά στρώματα.
Η δεύτερη, το 1941 όταν μια ομάδα στελεχών που είχαν αποδράσει από φυλακές και εξορίες αναλαμβάνει να στήσει το ΚΚΕ στα πόδια του, καθώς αυτό είχε σχεδόν διαλυθεί από τα συντριπτικά χτυπήματα που είχε δεχτεί από τη μεταξική δικτατορία. Τα χτυπήματα αυτά δεν περιορίζονταν μόνο σε διώξεις, αλλά και στην προσπάθεια του μεταξικού καθεστώτος να αντικαταστήσει το ΚΚΕ, μέσω μιας ελεγχόμενης ηγεσίας, από ένα άλλο κόμμα που στο όνομα θα ήταν ΚΚΕ, ενώ στην ουσία θα ήταν όργανο των αρχών ασφαλείας.
Η τρίτη κρίσιμη στιγμή ταυτίζεται με τη μεταπολίτευση του 1974. Το ΚΚΕ βγήκε, τότε, από μια παρανομία 27 χρόνων, τραυματισμένο βαθιά όχι μόνο από τις διώξεις αλλά και από τις εσωτερικές διασπάσεις.
Το 1956 η βίαιη απομάκρυνση του Νίκου Ζαχαριάδη είχε προκαλέσει έναν τεράστιο διχασμό στο εσωτερικό του ΚΚΕ, ενώ το 1968 η διάσπασή του ήταν ανοικτή, με αποτέλεσμα να υπάρχουν δύο κόμματα με τον ίδιο τίτλο: το ΚΚΕ και το ΚΚΕ Εσωτερικού.
Στο τιμόνι του ΚΚΕ
Σε προεκλογική συγκέντρωση της μεταπολίτευσης με τον Θεοδωράκη ΑΠΕ ΜΠΕ / ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΣΑΡΡΗΚΩΣΤΑΣ
Από τον Δεκέμβρη του 1973 και μέχρι το 1989, στο τιμόνι του ΚΚΕ βρέθηκε ο Χαρίλαος Φλωράκης. Υπό τη δική του ηγεσία το ΚΚΕ κέρδισε τη μάχη της επιβίωσης και της προσαρμογής της δράσης του στη νέα κατάσταση.
Ξανάγινε μεγάλο κόμμα με ουσιαστική-καθοριστική παρέμβαση στην ελληνική κοινωνία. Με μια πλατιά πολιτική συμμαχιών που οδήγησε το 1989 τις δυνάμεις της ευρύτερης Αριστεράς στην κοινή κοίτη του Συνασπισμού της Αριστεράς και της Προόδου, ενός πειράματος που το σταμάτησαν οι συγκλονιστικές αλλαγές στον κόσμο τη διετία 1989-1991.
ΑΠΕ / STR
Στον Χαρίλαο Φλωράκη πιστώνεται η ύπαρξη του ΚΚΕ μετά την πτώση του υπαρκτού σοσιαλισμού.
Στιγμιότυπο από την επίσκεψη του Χαρ. Φλωράκη στην Κίνα τον Σεπτέμβρη του 1992
Στην παγκοσμίων διαστάσεων κρίση 1989-1991, όπου διαλύθηκε το διεθνές κομμουνιστικό κίνημα –όπως το γνωρίσαμε στον 20ό αιώνα– και το ΚΚΕ πέρασε αλλεπάλληλες διασπάσεις, με αποτέλεσμα να κρίνεται η ίδια του η ύπαρξη, ο Χαρίλαος Φλωράκης ήταν αυτός που με το κύρος και τη γενική αναγνώριση που είχε –η οποία υπερέβαινε κατά πολύ τα όρια της επιρροής του κόμματός του– ηγήθηκε της προσπάθειας να κρατηθεί το ΚΚΕ όρθιο.
Για τον Χ. Φλωράκη –με αφορμή τα δέκα χρόνια από τον θάνατό του– κατατίθενται οι απόψεις των: Δημήτρη Κουτσούμπα, Παναγιώτη Λαφαζάνη, Φώτη Κουβέλη και Μ. Ανδρουλάκη.
«Τελικά όλα θα αλλάξουν»
Του Δημήτρη Κουτσούμπα*
Αποσπάσματα από την ομιλία στην εκδήλωση της Κ.Ε. του ΚΚΕ στο Επιμορφωτικό Κέντρο «Χ. Φλωράκης»
EUROKINISSI / ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΤΩΜΕΡΗΣ
Η δράση του Χ. Φλωράκη έχει βάλει τη δική της σφραγίδα στην ηρωική πάλη του κόμματός μας, στον ανηφορικό δρόμο που βαδίζει δεκαετίες. Ολόκληρη η ζωή του σ. Χαρίλαου Φλωράκη ταυτίζεται με την πορεία του ΚΚΕ. Από μαθητής ΟΚΝίτης μέχρι και γενικός γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής του.
[...] Ο Χαρίλαος Φλωράκης είναι γέννημα του ΚΚΕ. Το ΚΚΕ και οι ηρωικοί αγώνες του τον ανέδειξαν σε ηγέτη, τον οποίο εκτιμούν όχι μόνον οι κομμουνιστές και οι κομμουνίστριες, αλλά και πολλοί εργαζόμενοι που δεν ταυτίζονται με την ιδεολογία του κόμματός μας. Υπήρξε λαϊκός ηγέτης, γιατί ήταν κομμουνιστής. Μόνο αυτή η ιδιότητα μπορούσε να του δώσει όσα του έδωσε, μόνο αυτή μπορούσε να τον καταστήσει λαϊκό ηγέτη.
Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι στο αποχαιρετιστήριο που συνέταξε τον Σεπτέμβρη του 1994 και παρέδωσε στην ηγεσία του κόμματος, δεν αναφέρεται γενικά στο ΚΚΕ, δεν αφήνει το «βιος του» γενικά στο ΚΚΕ, αλλά έγραψε: «Ο,τι βιος είχα το έχω δώσει στο κόμμα – στο κόμμα, στο ΚΚΕ με τα γνωστά σύμβολά του, τη μαρξιστική - λενινιστική ιδεολογία του, το πρόγραμμά του και τις αρχές του».
Σήμερα διάφοροι καλοθελητές, γνωστοί εκπρόσωποι της αστικής ιδεολογίας αλλά και άλλοι, γνωστοί οπορτουνιστές και αναθεωρητές της κομμουνιστικής κοσμοθεωρίας και ιδεολογίας, παραχαράκτες της Ιστορίας, που συνωστίζονται σήμερα είτε στον ΣΥΡΙΖΑ είτε στις εντός συνιστώσες και τάσεις του, όπως το Αριστερό ρεύμα και άλλοι, είτε στις εκτός συνιστώσες και τάσεις, όπως ο «Εργατικός Αγώνας», η «Νέα Σπορά» και άλλοι που δραστηριοποιούνται κυρίως στο Διαδίκτυο, προσπαθούν απεγνωσμένα να σφετεριστούν τη μνήμη του συντρόφου μας, αποδίδοντάς του θέσεις και πρακτικές, έξω από τις αρχές και τα πιστεύω του, να τον φέρουν σε αντιπαράθεση με τη σημερινή πορεία του κόμματος στη σύγχρονη πραγματικότητα. Το ίδιο κάνουν και με άλλον ιστορικό ηγέτη του κόμματος, τον Νίκο Ζαχαριάδη. Συνειδητά, τους αποσπούν από τις συνολικές συνθήκες, κυρίως του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, μέσα στις οποίες έδρασαν.
Η ανάπτυξη της επαναστατικής θεωρίας και της πολιτικής ενός κόμματος είναι προϋπόθεση για τη διαρκή επαναβεβαίωση του κομμουνιστικού του χαρακτήρα, δηλαδή της ιδεολογικής-πολιτικής του πρωτοπορίας. Αυτό δεν σημαίνει ούτε ρήξη με την ιστορία του ούτε ακινησία. Οι οπορτουνιστές συνειδητά αρνούνται αυτή τη διαλεκτική σχέση παρελθόντος-παρόντος-μέλλοντος. Συνειδητά κρατούν από το παρελθόν ό,τι ξεπερασμένο, ό,τι δοκιμάστηκε κι έδωσε αρνητική πείρα. Οι οπορτουνιστές κρατούν από το παρελθόν ό,τι μπορεί να παρουσιαστεί ως δικαιολογία του συμβιβασμού τους με την καπιταλιστική εξουσία, τη λογική της μεταρρύθμισής της δήθεν σε όφελος του λαού και τη συμμετοχή του εργατικού κόμματος σε συμμαχίες για άσκηση αστικής διακυβέρνησης με τη στήριξη του λαϊκού κινήματος.
Διακηρυγμένος στόχος τους να σύρουν και το ΚΚΕ στον ολισθηρό δρόμο που οι ίδιοι ακολουθούν των θολών αντιμνημονιακών μετώπων, της άσκησης δήθεν πίεσης για μια φιλολαϊκή διαπραγμάτευση μέσα στην Ε.Ε., ή άλλοι για αλλαγή νομίσματος, ως φάρμακο στα αδιέξοδά τους, επιλέγοντας άλλη ιμπεριαλιστική, νομισματική ή γενικότερα χρηματοπιστωτική ένωση, φυσικά χωρίς ανατροπή της καπιταλιστικής ιδιοκτησίας, του σημερινού τρόπου παραγωγής, χωρίς ριζική ανατροπή, άνοιγμα του δρόμου για πέρασμα στον σοσιαλισμό.
Ο Τύπος και το Διαδίκτυο είναι γεμάτα από άρθρα και σχόλια συκοφαντικά, ότι το ΚΚΕ μεταλλάχτηκε, απομακρύνθηκε από τον μαρξισμό-λενινισμό, ότι δεν είναι πραγματικό κομμουνιστικό κόμμα, ότι υιοθετεί τον τροτσκισμό, κατηγορίες από τους ίδιους που το αποκαλούν νεοσταλινικό, σταλινικό κόμμα. Ακολουθούν μια ύπουλη και υποκριτική πολεμική, κρυμμένη πίσω από την ψεύτικη υπεράσπιση του μαρξισμού-λενινισμού και παλιότερων προγραμματικών θέσεων του κόμματος. Πολλές φορές, όπως θα έλεγε κι ο ίδιος ο σύντροφος Χαρίλαος, «παινεύουν τους πεθαμένους, για να θάψουν τους ζωντανούς»...
Κρατάμε τα λόγια που μας είπε ο σ. Χαρίλαος στα 80χρονα του ΚΚΕ το 1998, κατά την παράδοση τιμητικής πλακέτας από την Κεντρική Επιτροπή: «Ούτε η κομμουνιστική ιδεολογία τελείωσε, όπως διακηρύσσουν ορισμένοι, ούτε ο δρόμος της κοινωνικής εξέλιξης έκλεισε και σταμάτησε στον καπιταλισμό. Ολα θα αλλάξουν! Μπορεί να χρειαστούν πολλά χρόνια. Ομως τελικά όλα θα αλλάξουν. Θα αλλάξουν και θα έρθει μια άλλη ζωή, μια ζωή δίκαιη, της δημιουργίας, η ζωή του σοσιαλισμού».
* γ.γ. της Κ.Ε. του ΚΚΕ
Ζωντανός ανάμεσά μας
Του Παναγιώτη Λαφαζάνη*
EUROKINISSI/ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Χαρίλαος είχε ένα μεγάλο, σπάνιο χάρισμα, που τον κρατάει ζωντανό ανάμεσά μας. Μαγνήτιζε. Οσοι τον γνώριζαν, έστω και για λίγη ώρα, δεν τον ξεχνούσαν ποτέ. Η φυσιογνωμία του στριφογυρίζει πάντα, βαθιά χαραγμένη, στη μνήμη τους. Ο Χαρίλαος Φλωράκης δεν ήταν ένας από τους πολλούς κομμουνιστές ηγέτες της χώρας μας. Ξεχώριζε. Ηταν αυτός που κράτησε όρθιο και μεγάλο το ΚΚΕ στη μεταπολίτευση. Υπήρξε, όμως, ξεχωριστός κομμουνιστής, γιατί ταυτόχρονα ήταν βαθύτατα λαϊκός άνθρωπος και ακατάβλητος πατριώτης.
Ο Χαρίλαος είχε πάνω του κάτι το μοναδικό. Κουβαλούσε κάτι από μια πανάρχαια ελληνική κληρονομιά και ειδικότερα την κληρονομιά των μεγάλων πολέμαρχων και καπεταναίων του ’21, που βρήκαν τη δημιουργική συνέχειά τους στην Εθνική Αντίσταση. Κουβαλούσε κάτι από το ένστικτό τους, την απλότητα και τον λαϊκό παροιμιώδη αφτιασίδωτο λόγο τους, τη λεβεντιά και την ντομπροσύνη τους, τα βαθιά φυσικά ηγετικά τους χαρίσματα.
Χαρίλαε, ψηλά στο λόφο του Αϊ-Λια, στο Παλιοζογλώπι, που αναπαύεσαι, έχεις διαλέξει καλή θέα για να αγναντεύεις και να περιμένεις να δεις τη λεύτερη, ανεξάρτητη και σοσιαλιστική Ελλάδα που οραματίστηκες μέσα από τα βάθη της καρδιάς σου. Ισως να μην περιμένεις για πολύ!
* υπουργού ΠΑΠΕΝ
Αφησε βαθύ αποτύπωμα...
Του Φώτη Κουβέλη*
EUROKINISSI/ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ
O Χαρίλαος Φλωράκης άφησε βαθύ αποτύπωμα στην Αριστερά και στην πολιτική ζωή του τόπου. Ο «αμετανόητος κομμουνιστής και σκληροτράχηλος ηγέτης» διεκδίκησε να έχει το ΚΚΕ ρόλο στα πολιτικά πράγματα και τις εξελίξεις της χώρας. Και το επέτυχε, σε σημαντικό βαθμό. Πρωτοστάτησε και συνέβαλε αποφασιστικά στη συμπαράταξη των αριστερών και προοδευτικών δυνάμεων που συγκρότησαν τον ενιαίο Συνασπισμό, υπερβαίνοντας τις αντιθέσεις αλλά και τις σφοδρές πολιτικές αντιπαλότητες με τις δυνάμεις της ανανεωτικής Αριστεράς, οι οποίες τότε εκφράζονταν κυρίως από το κόμμα της Ελληνικής Αριστεράς (ΕΑΡ).
Ο Χαρίλαος Φλωράκης, λαϊκός χαρισματικός ηγέτης, είχε τη μοναδική ικανότητα της σύνθεσης των απόψεων. Αταλάντευτη επιλογή του το συμφέρον του λαού, το οποίο υπηρετούσε χωρίς εκπτώσεις στις αρχές του και την ιδεολογία του, αρνούμενος ότι όταν «κάνεις πίσω» δεν είναι συμβιβασμός αλλά «αναγκαίος ελιγμός».
Ημουν τότε γραμματέας της ΕΑΡ και γραμματέας της Κεντρικής Πολιτικής Επιτροπής του Συνασπισμού και γνώρισα καλά την αμείωτη προσπάθειά του για την ενότητα στη δράση των δυνάμεων της Αριστεράς, που τις ήθελε να πρωταγωνιστούν στην πολιτική ζωή του τόπου. Και σε όσους αμφισβητούσαν αυτή την ενότητα, ο Χαρίλαος Φλωράκης ρητορικά ρωτούσε: «Ποιος πραγματικός αριστερός μπορεί να πει όχι στην κοινή δράση των ζωντανών κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων;».
* προέδρου της ΔΗΜΑΡ
Ο σύντροφος X
Του Μίμη Ανδρουλάκη
ICONPRESS/ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ
Αντί άλλης τοποθέτησης, ο Μ. Ανδρουλάκης μας παρέπεμψε στο τελευταίο του βιβλίο «Μαύρο Κουτί» (εκδόσεις Πατάκη), όπου αναφέρει:
«Χαρίλαος Φλωράκης: “Κατουράς στη θάλασσα, θα το βρεις στο αλάτι!”. Ο θεμελιώδης Νόμος των Ακούσιων Συνεπειών. Ο μη υπολογισμός του, η άγνοια της αλυσιδωτής αντίδρασης που εκτρέπει τα τελικά αποτελέσματα των ενεργειών από τους αρχικούς σκοπούς, είναι πρόξενος των μεγαλύτερων αποτυχιών στην τέχνη της πολιτικής και του...
Οταν πολιτικός σήμαινε να είσαι υπερβέβαιος για τον εαυτό σου και τις ιδέες σου, εκείνος αναστέναζε και ψιθύριζε: “Η ζωή θα δείξει”. Ηταν οπαδός του ελληνικού σκεπτικισμού του Πύρρωνα, του Καρνεάδη και του Αινησίδημου από την Κνωσό, δίχως να τους έχει ακουστά».
ΕΦ-ΣΥΝ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου