Γελωτοποιός
Η ζωή είναι ένα πολύ άνοστο αστείο, μα μπορείς πολύ εύκολα να την κάνεις πιο νόστιμη.
Και δεν είναι ανάγκη να κερδίσεις 200.000 ρούβλια, να πάρεις το παράσημο του Λευκού Αετού, να παντρευτείς ωραία γυναίκα, να θεωρείσαι νομιμόφρων πολίτης: όλα τούτα τα αγαθά είναι φθαρτά και υφίστανται τις συνέπειες της συνήθειας.
Για να αισθάνεσαι ευτυχία αδιάκοπη, ακόμα και σε στιγμές μελαγχολίας, πρέπει:
α) Να αρκείσαι στο παρόν,και
β) να χαίρεσαι στη σκέψη πως «θα μπορούσε να ήταν χειρότερα».
Πράγμα καθόλου δύσκολο.
Όταν τα σπίρτα παίρνουν φωτιά στην τσέπη σου, να χαίρεσαι και να ευχαριστείς το Θεό που δεν είχες εκεί μέσα καμιά μπουρουταποθήκη.
Όταν σου μπει αγκάθι στο δάκτυλο, να χαίρεσαι, και να λες: «Πάλι καλά που δε μου μπήκε στο μάτι!»
Αν σε πονάει ένα δόντι, να είσαι ενθουσιασμένος, που δε σου πονάνε όλα σου.
Να χαίρεσαι που έχεις τη δυνατότητα να μη διαβάζεις τον «Πολίτη» (σημείωση Γελωτοποιού: συντηρητική εφημερίδα της Πετρούπολης, κάτι σαν την Καθημερινή) και που δεν έχεις παντρευτεί τρεις γυναίκες ταυτόχρονα.
Αν σε μαστιγώνουν με βέργα από σημύδα κούνα ψηλά τα πόδια σου και φώναζε: «Πόσο είμαι ευτυχής που δε με χτυπούν με τσουκνίδες.»
Αν μειώσουνε το μισθό σου στα εξακόσια ρούβλια να χαίρεσαι, γιατί θα μπορούσε να έπαιρνες 400. Και αν το μισθό σου τον κάνουν 400 ρούβλια, πάλι να χαίρεσαι, γιατί θα μπορούσε να έπαιρνες 150. Κι αν σου δίνουν 150 ρούβλια, να χαίρεσαι ξανά, γιατί θα μπορούσε να ήσουν άνεργος. Κι αν είσαι άνεργος, τότε να χαίρεσαι πάλι, γιατί φαντάσου να δούλευες εννιά και δέκα ώρες την ημέρα, έξι μέρες τη βδομάδα, με το αφεντικό να σε βρίζει επειδή δεν αποδίδεις… Και να παίρνεις 150 ρούβλια, που δε σου φτάνουν ούτε για το σαμοβάρι σου.
Αν η γυναίκα σου σε απατά με τον καλύτερο σου φίλο, να χαίρεσαι. Γιατί ξέρει να διαλέγει, όπως κι εσύ. Φαντάσου να σε απατούσε με τον εχθρό σου.
Κι αν σε απατά με το μεγαλύτερο εχθρό σου, πάλι να χαίρεσαι, γιατί τουλάχιστον δε δόθηκε σε όποιον βρέθηκε μπροστά της.
Κι αν σε απατά με κάποιον άγνωστο, να ευχαριστείς το Θεό, γιατί δε θα χαλάσεις τη φιλία σου και δε θα μάθει τα μυστικά σου ο εχθρός σου.
Άμα το κράτος θέλει να σου πάρει το σπίτι, να χαίρεσαι. Καλύτερα είναι από το να σ’ το γκρέμιζε ο σεισμός.
Κι αν ο σεισμός σου γκρεμίσει το σπίτι σου, πάλι να χαίρεσαι. Γιατί δε θα ‘χεις πια να πληρώνεις τις δόσεις του δανείου και τους φόρους.
Να χαίρεσαι που δεν είσαι άλογο του τραμ ούτε τριχίνη (σημ.Γελ: αυτό δεν ξέρω τι είναι) ούτε χοίρος ούτε γάιδαρος ούτε αρκούδα που σέρνουν οι ατσίγγανοι ούτε κοριός.
Να χαίρεσαι που αυτή τη στιγμή δεν κάθεσαι στο εδώλιο του κατηγορουμένου, που δε στέκεται μπροστά σου ένας δανειστής, που δε συζητάς τα εκδοτικά σου δικαιώματα με τον Τούρμπα (σημ. Γελ: εκδότης περιοδικού της Πετρούπολης).
Όταν στο εξοχικό σου καταφθάνουν πτωχοί συγγενείς, μην πρασινίζεις από το κακό σου, αλλά αναφώνησε θριαμβευτικά: «Πάλι καλά που δεν ήταν οι χωροφύλακες!»
Κι άμα σου βγει το ένα μάτι, να χαίρεσαι που δε σου βγήκαν και τα δύο.
Κι αν οι συμπολίτες σου συνεχίζουν να ψηφίζουν για δήμαρχο τον πιο αχρείο άνθρωπο της Πετρούπολης να χαίρεσαι. Γιατί εσύ κατάλαβες ότι είναι αχρείος.
Κι αν το παιδί σου σε φωνάζει μαμά (σημ.Γελ: ο Τσέχωφ απευθύνεται σε άντρα-αναγνώστη) να χαίρεσαι, γιατί θα μπορούσε να σε φώναζε και γιαγιά.
Αν εκεί που ζεις βρέχει συχνά, να χαίρεσαι, γιατί θα μπορούσε να ρίχνει χαλάζι.
Αν η γυναίκα σου είτε η κουνιάδα σου παίζουν γκάμες (σημ.Γελ: ούτε αυτό ξέρω τι είναι) στο πιάνο όλο το βράδυ, μη σε πιάνει νευρική κρίση, μα να χοροπηδάς από χαρά στη σκέψη ότι ακούς μουσική και όχι ουρλιαχτά λύκου.
Αν ο πατέρας σου πεθάνει ξαφνικά, να χαίρεσαι. Γιατί δεν υπόφερε και πρόλαβε να γίνει πατέρας.
Κι αν ο γιατρός σου πει ότι σου μένουν έξι μήνες ζωής, να χαίρεσαι, γιατί θα μπορούσε να προσθέσει ότι οι εξετάσεις σου βγήκαν πριν έξι μήνες κι αμέλησε να σε ενημερώσει.
Κι αν πράγματι πρόκειται να πεθάνεις την επομένη, πάλι να χαίρεσαι, γιατί φαντάσου να μην είχες ζήσει καθόλου, άσε τους λογαριασμούς και τα δάνεια που θα γλιτώσεις.
Κι αν πεθαίνεις, να χαίρεσαι αν πρόλαβες να ζήσεις καλά. Κι αν έζησες μίζερα και φτωχά, και πεθαίνεις, πάλι να χαίρεσαι, γιατί δε χρειάζεται να βασανίζεσαι πια.
Κι αν είσαι υγιής κι έχεις ρούβλια πολλά, αλλά δε βρίσκεις ευχαρίστηση σε τίποτα πια, να χαίρεσαι, γιατί φαντάσου να ήσουν άρρωστος και φτωχός και να πρέπει να ψάχνεις για δουλειά.
Κι αν είσαι άρρωστος και φτωχός και τα παιδιά σου σε λένε μαμά, και η γυναίκα σου σε απατά, και σου βγήκαν και τα δυο μάτια στο σεισμό που γκρέμισε το σπίτι σου, και σε πονάνε όλα τα δόντια σου, και κάθεσαι στο εδώλιο του κατηγορούμενου για κάτι που δεν έκανες και ο πατέρας σου υποφέρει από αρρώστια μακριά, και σου ‘χουν δέσει μια τριχίνη στα λαιμά, κι ο δήμαρχος εκλέχτηκε ξανά και κανείς Τούρμπας μαζί σου δε συζητά, κι όλα σου πηγαίνουνε στραβά, να χαίρεσαι πάλι και να γελάς γιατί χειρότερα τα πράγματα θα μπορούσαν να είναι, αυτό μην το ξεχνάς.
Ακολούθησε, ω αναγνώστη, τη συμβουλή μου και η ζωή σου δε θα είναι παρά μια μακριά αλυσίδα ευδαιμονίας και χαράς.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
((Υπερκείμενο, από το διήγημα του Τσέχωφ «Η ζωή είναι ωραία» -με αφιέρωση: «Σ’ όσους αυτοκτονούν»- και τις παρεμβάσεις του Γελωτοποιού)
Από τη συλλογή διηγημάτων του Τσέχωφ: Η κυρία με το σκυλάκι -και άλλα διηγήματα.
Μετάφραση: Μέλπω Αξιώτη Εκδόσεις Κέδρος, 1963)
Γελωτοποιός
Η ζωή είναι ένα πολύ άνοστο αστείο, μα μπορείς πολύ εύκολα να την κάνεις πιο νόστιμη.
Και δεν είναι ανάγκη να κερδίσεις 200.000 ρούβλια, να πάρεις το παράσημο του Λευκού Αετού, να παντρευτείς ωραία γυναίκα, να θεωρείσαι νομιμόφρων πολίτης: όλα τούτα τα αγαθά είναι φθαρτά και υφίστανται τις συνέπειες της συνήθειας.
Για να αισθάνεσαι ευτυχία αδιάκοπη, ακόμα και σε στιγμές μελαγχολίας, πρέπει: α) Να αρκείσαι στο παρόν,και
β) να χαίρεσαι στη σκέψη πως «θα μπορούσε να ήταν χειρότερα».
Πράγμα καθόλου δύσκολο.
Όταν τα σπίρτα παίρνουν φωτιά στην τσέπη σου, να χαίρεσαι και να ευχαριστείς το Θεό που δεν είχες εκεί μέσα καμιά μπουρουταποθήκη.
Όταν σου μπει αγκάθι στο δάκτυλο, να χαίρεσαι, και να λες: «Πάλι καλά που δε μου μπήκε στο μάτι!»
Αν σε πονάει ένα δόντι, να είσαι ενθουσιασμένος, που δε σου πονάνε όλα σου.
Να χαίρεσαι που έχεις τη δυνατότητα να μη διαβάζεις τον «Πολίτη» (σημείωση Γελωτοποιού: συντηρητική εφημερίδα της Πετρούπολης, κάτι σαν την Καθημερινή) και που δεν έχεις παντρευτεί τρεις γυναίκες ταυτόχρονα.
Αν σε μαστιγώνουν με βέργα από σημύδα κούνα ψηλά τα πόδια σου και φώναζε: «Πόσο είμαι ευτυχής που δε με χτυπούν με τσουκνίδες.»
Αν μειώσουνε το μισθό σου στα εξακόσια ρούβλια να χαίρεσαι, γιατί θα μπορούσε να έπαιρνες 400. Και αν το μισθό σου τον κάνουν 400 ρούβλια, πάλι να χαίρεσαι, γιατί θα μπορούσε να έπαιρνες 150. Κι αν σου δίνουν 150 ρούβλια, να χαίρεσαι ξανά, γιατί θα μπορούσε να ήσουν άνεργος. Κι αν είσαι άνεργος, τότε να χαίρεσαι πάλι, γιατί φαντάσου να δούλευες εννιά και δέκα ώρες την ημέρα, έξι μέρες τη βδομάδα, με το αφεντικό να σε βρίζει επειδή δεν αποδίδεις… Και να παίρνεις 150 ρούβλια, που δε σου φτάνουν ούτε για το σαμοβάρι σου. Αν η γυναίκα σου σε απατά με τον καλύτερο σου φίλο, να χαίρεσαι. Γιατί ξέρει να διαλέγει, όπως κι εσύ. Φαντάσου να σε απατούσε με τον εχθρό σου.
Κι αν σε απατά με το μεγαλύτερο εχθρό σου, πάλι να χαίρεσαι, γιατί τουλάχιστον δε δόθηκε σε όποιον βρέθηκε μπροστά της.
Κι αν σε απατά με κάποιον άγνωστο, να ευχαριστείς το Θεό, γιατί δε θα χαλάσεις τη φιλία σου και δε θα μάθει τα μυστικά σου ο εχθρός σου.
Άμα το κράτος θέλει να σου πάρει το σπίτι, να χαίρεσαι. Καλύτερα είναι από το να σ’ το γκρέμιζε ο σεισμός.
Κι αν ο σεισμός σου γκρεμίσει το σπίτι σου, πάλι να χαίρεσαι. Γιατί δε θα ‘χεις πια να πληρώνεις τις δόσεις του δανείου και τους φόρους.
Να χαίρεσαι που δεν είσαι άλογο του τραμ ούτε τριχίνη (σημ.Γελ: αυτό δεν ξέρω τι είναι) ούτε χοίρος ούτε γάιδαρος ούτε αρκούδα που σέρνουν οι ατσίγγανοι ούτε κοριός. Να χαίρεσαι που αυτή τη στιγμή δεν κάθεσαι στο εδώλιο του κατηγορουμένου, που δε στέκεται μπροστά σου ένας δανειστής, που δε συζητάς τα εκδοτικά σου δικαιώματα με τον Τούρμπα (σημ. Γελ: εκδότης περιοδικού της Πετρούπολης).
Όταν στο εξοχικό σου καταφθάνουν πτωχοί συγγενείς, μην πρασινίζεις από το κακό σου, αλλά αναφώνησε θριαμβευτικά: «Πάλι καλά που δεν ήταν οι χωροφύλακες!»
Κι άμα σου βγει το ένα μάτι, να χαίρεσαι που δε σου βγήκαν και τα δύο.
Κι αν οι συμπολίτες σου συνεχίζουν να ψηφίζουν για δήμαρχο τον πιο αχρείο άνθρωπο της Πετρούπολης να χαίρεσαι. Γιατί εσύ κατάλαβες ότι είναι αχρείος.
Κι αν το παιδί σου σε φωνάζει μαμά (σημ.Γελ: ο Τσέχωφ απευθύνεται σε άντρα-αναγνώστη) να χαίρεσαι, γιατί θα μπορούσε να σε φώναζε και γιαγιά.
Αν εκεί που ζεις βρέχει συχνά, να χαίρεσαι, γιατί θα μπορούσε να ρίχνει χαλάζι.
Αν η γυναίκα σου είτε η κουνιάδα σου παίζουν γκάμες (σημ.Γελ: ούτε αυτό ξέρω τι είναι) στο πιάνο όλο το βράδυ, μη σε πιάνει νευρική κρίση, μα να χοροπηδάς από χαρά στη σκέψη ότι ακούς μουσική και όχι ουρλιαχτά λύκου.
Αν ο πατέρας σου πεθάνει ξαφνικά, να χαίρεσαι. Γιατί δεν υπόφερε και πρόλαβε να γίνει πατέρας. Κι αν ο γιατρός σου πει ότι σου μένουν έξι μήνες ζωής, να χαίρεσαι, γιατί θα μπορούσε να προσθέσει ότι οι εξετάσεις σου βγήκαν πριν έξι μήνες κι αμέλησε να σε ενημερώσει.
Κι αν πράγματι πρόκειται να πεθάνεις την επομένη, πάλι να χαίρεσαι, γιατί φαντάσου να μην είχες ζήσει καθόλου, άσε τους λογαριασμούς και τα δάνεια που θα γλιτώσεις.
Κι αν πεθαίνεις, να χαίρεσαι αν πρόλαβες να ζήσεις καλά. Κι αν έζησες μίζερα και φτωχά, και πεθαίνεις, πάλι να χαίρεσαι, γιατί δε χρειάζεται να βασανίζεσαι πια.
Κι αν είσαι υγιής κι έχεις ρούβλια πολλά, αλλά δε βρίσκεις ευχαρίστηση σε τίποτα πια, να χαίρεσαι, γιατί φαντάσου να ήσουν άρρωστος και φτωχός και να πρέπει να ψάχνεις για δουλειά.
Κι αν είσαι άρρωστος και φτωχός και τα παιδιά σου σε λένε μαμά, και η γυναίκα σου σε απατά, και σου βγήκαν και τα δυο μάτια στο σεισμό που γκρέμισε το σπίτι σου, και σε πονάνε όλα τα δόντια σου, και κάθεσαι στο εδώλιο του κατηγορούμενου για κάτι που δεν έκανες και ο πατέρας σου υποφέρει από αρρώστια μακριά, και σου ‘χουν δέσει μια τριχίνη στα λαιμά, κι ο δήμαρχος εκλέχτηκε ξανά και κανείς Τούρμπας μαζί σου δε συζητά, κι όλα σου πηγαίνουνε στραβά, να χαίρεσαι πάλι και να γελάς γιατί χειρότερα τα πράγματα θα μπορούσαν να είναι, αυτό μην το ξεχνάς.
Ακολούθησε, ω αναγνώστη, τη συμβουλή μου και η ζωή σου δε θα είναι παρά μια μακριά αλυσίδα ευδαιμονίας και χαράς.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
((Υπερκείμενο, από το διήγημα του Τσέχωφ «Η ζωή είναι ωραία» -με αφιέρωση: «Σ’ όσους αυτοκτονούν»- και τις παρεμβάσεις του Γελωτοποιού)
Από τη συλλογή διηγημάτων του Τσέχωφ: Η κυρία με το σκυλάκι -και άλλα διηγήματα.
Μετάφραση: Μέλπω Αξιώτη Εκδόσεις Κέδρος, 1963)
Γελωτοποιός
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου