Κοινωνία
Από την αρχή, από την ημέρα που την προσδιόρισε ως παγκόσμια ημέρα του εργατικού κινήματος για αξιοπρέπεια και ανθρώπινες συνθήκες δουλειάς, η Πρωτομαγιά έχει συνδεθεί κατά καιρούς με αγώνες και αιματηρές, πολύνεκρες θυσίες.
Η Πρωτομαγιά, ως εργατική γιορτή, καθιερώθηκε στις 20 Ioυλίου 1889, κατά τη διάρκεια του ιδρυτικού συνεδρίου της Δεύτερης Διεθνούς (Σοσιαλιστικής Διεθνούς) στο Παρίσι, σε ανάμνηση του ξεσηκωμού των εργατών του Σικάγου την 1η Μαίου 1886, που διεκδικούσαν το οκτάωρο και καλύτερες συνθήκες εργασίας. Εξέγερση που κατέληξε σε αιματοχυσία λίγες μέρες αργότερα, με την επέμβαση της αστυνομίας και των μπράβων της εργοδοσίας.
Στη χώρα μας, ο πρώτος εορτασμός της Εργατικής Πρωτομαγιάς έγινε το 1893, στην Αθήνα, με πρωτοβουλία του Κεντρικού Σοσιαλιστικού Συλλόγου του Σταύρου Καλλέργη. Η 1η Μαΐου ήταν Σάββατο και εργάσιμη. Έτσι, επελέγη η Κυριακή 2 Μαΐου, για να έχει η γιορτή μαζικό χαρακτήρα.
Στην Ελλάδα, μετά τους 12 νεκρούς από επίθεση της αστυνομίας στους καπνεργάτες της Θεσσαλονίκης, επίθεση που έγινε με εντολή του δοτού πρωθυπουργού και μετέπειτα δικτάτορα Ιωάννη Μεταξά, η πρωτομαγιά του 1944, στην κατεχόμενη ακόμη από τα ναζιστικά στρατεύματα Ελλάδα, βάφτηκε με το αίμα 200 αγωνιστών, πολιτικών κρατουμένων, που εκτελέσθηκαν, ως αντίποινα, στο σκοπευτήριο της Καισιαριανής.
Οι 200 της Καισαριανής ήταν Έλληνες πολιτικοί κρατούμενοι εκ των οποίων οι περισσότεροι παραδόθηκαν στις δυνάμεις κατοχής από το προηγούμενο καθεστώς, και εκτελέστηκαν ως κομμουνιστές στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής την 1η Μαΐου του1944 ως αντίποινα για την δράση της αντιστασιακής οργάνωσης ΕΛΑΣ. Η μεγάλη πλειοψηφία των 200 ήταν μέλη του ΚΚΕ και του ΕΑΜ.
Στην πλειοψηφία τους (περίπου 170), οι εκτελεσθέντες ήταν πρώην πολιτικοί κρατούμενοι στην Ακροναυπλία επί δικτατορίας της 4ης Αυγούστου. Οι υπόλοιποι ήταν εξόριστοι από την Ανάφη. Η «εθνική κυβέρνησις», λίγο πριν το βάλει στα πόδια μετά την κατάρρευση του μετώπου (το κομμάτι τουλάχιστον αυτής, που δεν έσπευσε αμέσως να γίνει το υπάκουο σκυλάκι των κατοχικών αρχών) έβαλε την τελευταία πινελιά στο έγκλημά της, παραδίδοντας τους κρατουμένους στους Ιταλούς κατακτητές. Μετά τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας στις 8 Σεπτεμβρίου 1943, οι κρατούμενοι πέρασαν στη δικαιοδοσία των Γερμανών, οι οποίοι τους μετέφεραν στο Χαϊδάρι.
Λόγω της δολοφονίας ενός Γερμανού στρατηγού και τριών συνοδών του αξιωματικών στους Μολάους της Λακωνίας από τις αντιστασιακές δυνάμεις στις 27 Απριλίου του 1944, οι Ναζί οδήγησαν τους 200 κρατουμένους στο εκτελεστικό απόσπασμα ως αντίποινα.
Δέκα φορτηγά μετέφεραν τους κρατουμένους από το στρατόπεδο Χαϊδαρίου μέχρι την Καισαριανή.
H διαταγή για τις εκτελέσεις δημοσιεύτηκε στον κατοχικό Τύπο στις 30 Απριλίου του 1944:
«Την 27ην Απριλίου 1944 κομμουνιστικαί συμμορίαι παρά τους Μολάους κατόπιν μιας εξ ενέδρας επιθέσεως εδολοφόνησαν ανάνδρως έναν Γερμανόν Στρατηγόν και τρεις συνοδούς του. Πολλοί Γερμανοί στρατιώται ετραυματίστησαν. Ως αντίποινα διατάχτηκε:
1. Ο τυφεκισμός 200 κομμουνιστών την 1.5.1944.
2. Ο τυφεκισμός όλων των ανδρών τους οποίους θα συναντήσουν τα γερμανικά στρατεύματα επί της οδού Μολάοι προς Σπάρτην έξωθεν των χωρίων.
Υπό την εντύπωσιν κακουργήματος τούτου Έλληνες εθελονταί εφόνευσαν αυτοβούλως 100 άλλους κομμουνιστάς.
Ο Στρατιωτικός Διοικητής Ελλάδος».
Το πρωί της 1ης Μαΐου στο στρατόπεδο Χαϊδαρίου, μετά το προσκλητήριο άρχισε η εκφώνηση του καταλόγου των μελλοθανάτων που συντάχτηκε στο ειδικό γραφείο της οδού Μέρλιν όπου συστεγάζονταν τα Ες-Ες με την Ειδική Ασφάλεια.
«Καλύτερα να πεθάνει κανείς στον αγώνα για τη λευτεριά παρά να ζει σκλάβος» έγραψε στην πορεία του προς το θάνατο ο Νίκος Μαριακάκης, γεωπόνος από τα Χανιά.
Αξέχαστο το «όχι» του Ναπολέοντα Σουκατζίδη στην προσφορά των ναζί να του χαρίσουν τη ζωή, επειδή γνώριζε πέντε γλώσσες και τους ήταν χρήσιμος ως διερμηνέας. Είπε ότι θα δεχόταν να ζήσει μόνο εάν δεν πήγαινε άλλος στο εκτελεστικό απόσπασμα στη θέση του.
«Όταν ο άνθρωπος δίνει τη ζωή του για ανώτερα ιδανικά, δεν πεθαίνει ποτές» έγραψε ο Μήτσος Ρεμπούτσικας.
Ρ-Ρ
Η εκτέλεση των 200 στη Καισαριανή
Από την αρχή, από την ημέρα που την προσδιόρισε ως παγκόσμια ημέρα του εργατικού κινήματος για αξιοπρέπεια και ανθρώπινες συνθήκες δουλειάς, η Πρωτομαγιά έχει συνδεθεί κατά καιρούς με αγώνες και αιματηρές, πολύνεκρες θυσίες.
Η Πρωτομαγιά, ως εργατική γιορτή, καθιερώθηκε στις 20 Ioυλίου 1889, κατά τη διάρκεια του ιδρυτικού συνεδρίου της Δεύτερης Διεθνούς (Σοσιαλιστικής Διεθνούς) στο Παρίσι, σε ανάμνηση του ξεσηκωμού των εργατών του Σικάγου την 1η Μαίου 1886, που διεκδικούσαν το οκτάωρο και καλύτερες συνθήκες εργασίας. Εξέγερση που κατέληξε σε αιματοχυσία λίγες μέρες αργότερα, με την επέμβαση της αστυνομίας και των μπράβων της εργοδοσίας.
Στη χώρα μας, ο πρώτος εορτασμός της Εργατικής Πρωτομαγιάς έγινε το 1893, στην Αθήνα, με πρωτοβουλία του Κεντρικού Σοσιαλιστικού Συλλόγου του Σταύρου Καλλέργη. Η 1η Μαΐου ήταν Σάββατο και εργάσιμη. Έτσι, επελέγη η Κυριακή 2 Μαΐου, για να έχει η γιορτή μαζικό χαρακτήρα.
Στην Ελλάδα, μετά τους 12 νεκρούς από επίθεση της αστυνομίας στους καπνεργάτες της Θεσσαλονίκης, επίθεση που έγινε με εντολή του δοτού πρωθυπουργού και μετέπειτα δικτάτορα Ιωάννη Μεταξά, η πρωτομαγιά του 1944, στην κατεχόμενη ακόμη από τα ναζιστικά στρατεύματα Ελλάδα, βάφτηκε με το αίμα 200 αγωνιστών, πολιτικών κρατουμένων, που εκτελέσθηκαν, ως αντίποινα, στο σκοπευτήριο της Καισιαριανής.
Η εκτέλεση στην Καισαριανή
Οι 200 της Καισαριανής ήταν Έλληνες πολιτικοί κρατούμενοι εκ των οποίων οι περισσότεροι παραδόθηκαν στις δυνάμεις κατοχής από το προηγούμενο καθεστώς, και εκτελέστηκαν ως κομμουνιστές στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής την 1η Μαΐου του1944 ως αντίποινα για την δράση της αντιστασιακής οργάνωσης ΕΛΑΣ. Η μεγάλη πλειοψηφία των 200 ήταν μέλη του ΚΚΕ και του ΕΑΜ.
Στην πλειοψηφία τους (περίπου 170), οι εκτελεσθέντες ήταν πρώην πολιτικοί κρατούμενοι στην Ακροναυπλία επί δικτατορίας της 4ης Αυγούστου. Οι υπόλοιποι ήταν εξόριστοι από την Ανάφη. Η «εθνική κυβέρνησις», λίγο πριν το βάλει στα πόδια μετά την κατάρρευση του μετώπου (το κομμάτι τουλάχιστον αυτής, που δεν έσπευσε αμέσως να γίνει το υπάκουο σκυλάκι των κατοχικών αρχών) έβαλε την τελευταία πινελιά στο έγκλημά της, παραδίδοντας τους κρατουμένους στους Ιταλούς κατακτητές. Μετά τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας στις 8 Σεπτεμβρίου 1943, οι κρατούμενοι πέρασαν στη δικαιοδοσία των Γερμανών, οι οποίοι τους μετέφεραν στο Χαϊδάρι.
Λόγω της δολοφονίας ενός Γερμανού στρατηγού και τριών συνοδών του αξιωματικών στους Μολάους της Λακωνίας από τις αντιστασιακές δυνάμεις στις 27 Απριλίου του 1944, οι Ναζί οδήγησαν τους 200 κρατουμένους στο εκτελεστικό απόσπασμα ως αντίποινα.
Δέκα φορτηγά μετέφεραν τους κρατουμένους από το στρατόπεδο Χαϊδαρίου μέχρι την Καισαριανή.
H διαταγή για τις εκτελέσεις δημοσιεύτηκε στον κατοχικό Τύπο στις 30 Απριλίου του 1944:
«Την 27ην Απριλίου 1944 κομμουνιστικαί συμμορίαι παρά τους Μολάους κατόπιν μιας εξ ενέδρας επιθέσεως εδολοφόνησαν ανάνδρως έναν Γερμανόν Στρατηγόν και τρεις συνοδούς του. Πολλοί Γερμανοί στρατιώται ετραυματίστησαν. Ως αντίποινα διατάχτηκε:
1. Ο τυφεκισμός 200 κομμουνιστών την 1.5.1944.
2. Ο τυφεκισμός όλων των ανδρών τους οποίους θα συναντήσουν τα γερμανικά στρατεύματα επί της οδού Μολάοι προς Σπάρτην έξωθεν των χωρίων.
Υπό την εντύπωσιν κακουργήματος τούτου Έλληνες εθελονταί εφόνευσαν αυτοβούλως 100 άλλους κομμουνιστάς.
Ο Στρατιωτικός Διοικητής Ελλάδος».
Το πρωί της 1ης Μαΐου στο στρατόπεδο Χαϊδαρίου, μετά το προσκλητήριο άρχισε η εκφώνηση του καταλόγου των μελλοθανάτων που συντάχτηκε στο ειδικό γραφείο της οδού Μέρλιν όπου συστεγάζονταν τα Ες-Ες με την Ειδική Ασφάλεια.
«Καλύτερα να πεθάνει κανείς στον αγώνα για τη λευτεριά παρά να ζει σκλάβος» έγραψε στην πορεία του προς το θάνατο ο Νίκος Μαριακάκης, γεωπόνος από τα Χανιά.
Αξέχαστο το «όχι» του Ναπολέοντα Σουκατζίδη στην προσφορά των ναζί να του χαρίσουν τη ζωή, επειδή γνώριζε πέντε γλώσσες και τους ήταν χρήσιμος ως διερμηνέας. Είπε ότι θα δεχόταν να ζήσει μόνο εάν δεν πήγαινε άλλος στο εκτελεστικό απόσπασμα στη θέση του.
«Όταν ο άνθρωπος δίνει τη ζωή του για ανώτερα ιδανικά, δεν πεθαίνει ποτές» έγραψε ο Μήτσος Ρεμπούτσικας.
Ρ-Ρ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου