Δευτέρα 21 Νοεμβρίου 2016

Νεκρή φύση

Ηλίας


Φίλε Πιτσιρίκο, ο Κάρολος μάλλον δεν έκανε λάθος, ούτε βάσισε την θεωρία του στην υπόθεση πως τα ανθρώπινα όντα είναι από την φύση τους αγαθά. Οι άνθρωποι όπως και όλα τα άλλα ζώα έχουν ως πρωταρχικό τους σκοπό τους την επιβίωση και την διαιώνιση του είδους.

Στον άνθρωπο η λογική και η επακόλουθη κοινωνική οργάνωση τοποθέτησε πάνω από την ζωική-φυσική παρόρμηση ένα «πρέπει».

Αυτό το «πρέπει» ήταν, είναι και θα είναι πάντοτε ταξικό.

Στην πραγματικότητα, ο τρόπος οργάνωσης της κοινωνίας είναι αυτός που βάζει τους όρους και τους κανόνες μιας συγκεκριμένης συμβίωσης.

Βάζει τους όρους και φυσικά βρίσκει τους τρόπους για να τους επιβάλει.

Μερικές φορές σκέφτομαι πως κάπου χάθηκε το επιστημονικό της θεωρίας των Κλασικών στον βαθύ τους πόθο για την ουτοπία, και αυτό οδήγησε στην διατύπωση της πεποίθησης πως η αταξική κοινωνία του μέλλοντος θα παρέχει στον καθένα που συνεισφέρει ανάλογα με τις δυνατότητες του, εκείνο που έχει αληθινά ανάγκη.

Είναι ίσως εκείνο το σημείο της επιστημονικής θεωρίας ερμηνείας της κοινωνικής πραγματικότητας που αγγίζει το πεδίο της μεταφυσικής, γίνεται πίστη και ανάγκη λύτρωσης, σωτηρίας και ηθικοπνευματικής ολοκλήρωσης του ανθρώπου.

Η υπόθεση πως η κατοχή των μέσων παραγωγής από την κοινωνία οδηγεί στην προοδευτική κατάργηση της ταξικής της διαστρωμάτωσης αποδεικνύεται πειραματικά λανθασμένη, αφού σε κάθε μικρή ή μεγαλύτερη προσπάθεια εφαρμογής της θεωρίας σε πράξη, εμφανίζεται κάποιο κομμάτι της κοινωνίας που εκμεταλλεύεται τα όποια συγκριτικά πλεονεκτήματα διαθέτει, για να διαφοροποιηθεί και να ξεχωρίσει από την υπόλοιπη κοινωνία.

Δεν είναι αφύσικο, δεν είναι παράλογο, δεν είναι αποτέλεσμα δράσης των δυνάμεων της αντεπανάστασης.

Είναι η συνέπεια της κοινωνικής φύσης του ανθρώπου, είναι μια υπενθύμιση των ορίων που μας θέτει η πραγματικότητα.

Αυτό φυσικά δεν σημαίνει πως ο αγώνας για κοινωνική δικαιοσύνη πρέπει να σταματήσει, και να αφεθεί το αδίστακτο 1% του πληθυσμού να απομυζά τον παγκόσμιο πλούτο εις βάρος του υπόλοιπου 99%.

Το αντίθετο μάλιστα θα πρέπει να ενταθεί.

Απλά θα πρέπει αν θέλουμε να προχωρήσουμε, να αφήσουμε πίσω τις όποιες αυταπάτες.

Το επίπεδο της αλληλεξάρτησης των ανθρώπων είναι τέτοιο που δεν επιτρέπει ερωτήματα του τύπου «τι άλλο» αλλά μονάχα του τύπου «για ποιον» και «για ποιο σκοπό».

Οι αμέσως επόμενες γενιές θα έχουν να χειριστούν μια πρωτοφανή οικολογική κρίση την πιθανότητα της οποίας δεν μπορεί πια κανείς να αρνηθεί.

Ίσως στο μυαλό κάποιων να υπάρχουν κάποιοι «ειδικοί προστατευμένοι και θωρακισμένοι από την νέα τεχνολογία τόποι» που θα χωράνε το προνομιούχο 1%.

Καθόλου περίεργο για το τρόπο που αυτή η μειοψηφία σκέφτεται.

Το ερώτημα όμως θα είναι πάντα το πώς θα αντιδράσει το υπόλοιπο 99% σε αυτή την προοπτική.

Γιατί μπορεί το «βασικό» εισόδημα να είναι μια ρεαλιστική αντιμετώπιση από τους κυρίαρχους του φαινομένου της «μη αναγκαιότητας» των εργαζομένων ως συνέπεια της νέας τεχνολογικής επανάστασης, δεν θα έχει όμως την παραμικρή επίδραση στην υπερθέρμανση του πλανήτη και στην τρομακτική επιβάρυνση της ποιότητας του περιβάλλοντος σε αυτόν.

Πολλές φορές αισθάνομαι μεγάλη έκπληξη, όταν ακούω και διαβάζω τα συμπεράσματα σπουδαίων και προοδευτικών ανθρώπων από την μελέτη της επαναστατικής ιστορίας των δύο προηγούμενων αιώνων.

Μου προξενεί πχ κατάπληξη η μη καθολική διαπίστωση ότι η επιτυχία ή η αποτυχία των κινημάτων για κοινωνική δικαιοσύνη και ριζοσπαστικό κοινωνικό μετασχηματισμό, εξαρτάται πάντα από τον βαθμό και την αποτελεσματικότητα της οργάνωσής τους.

Σήμερα λέξεις όπως «οργάνωση» και «πειθαρχημένη δράση» του κινήματος ηχούν σαν βρισιές.

Κι αυτό ισχύει ως επί το πλείστον στους κόλπους της αριστερής και προοδευτικής διανόησης.

Λες και όλοι περιμένουν την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος όχι στα κεφάλια δώδεκα Αποστόλων αλλά δεκάδων χιλιάδων προλετάριων.

Η φτώχεια –από μόνη της– πουθενά και ποτέ δεν έφερε την επανάσταση στις συνειδήσεις των ανθρώπων.

Μικρές ή μεγάλες εξεγέρσεις σίγουρα, συχνότατα αποτυχημένες όπως μαρτυρούν και οι χιλιάδες σταυροί με τους εξεγερμένους δούλους που έστησαν οι Ρωμαίοι κατά μήκος της Αππίας οδού 21 αιώνες πριν.

Όλες οι μεγάλες επαναστάσεις που πέτυχαν είχαν ένα κοινό χαρακτηριστικό. Οι επαναστάτες είχαν την οργανωτική δομή και την ετοιμότητα να εκμεταλλευτούν κάθε ευκαιρία την ώρα που αυτή παρουσιαζόταν.

Σήμερα δεν χρειάζεται να διαβάσει κανείς τις καταγγελίες του Σνόουντεν, ούτε να περπατήσει στους σπαρμένους από κάμερες δρόμους του Λονδίνου.

Φτάνουν οι εικόνες των στρατιωτικά εξοπλισμένων αστυνομικών που κινητοποιούνται με την αφορμή της τρομοκρατίας στις ΗΠΑ, στο Παρίσι, στις Βρυξέλες και αλλού.

Μία από τις πολύ μεγάλες μεταβολές που έφερε ο 21ος αιώνας στις δυνάμεις ασφαλείας των μεγάλων καπιταλιστικών κρατών είναι η ουσιαστική κατάργηση των εθνικών στρατών και η αντικατάστασή του από απόλυτα πιστές στο καθεστώς μισθοφορικές Πραιτωριανές φρουρές.

Αυτό το γεγονός, από μόνο του, αλλάζει πολλά από τα δεδομένα του 20ου αιώνα.

Η οργάνωση της ταξικής σύγκρουσης στο μέλλον θα πρέπει να βασίζεται στις εμπειρίες τόσο από τον ταραγμένο 20ο αιώνα όσο κι από τα κινήματα που αναπτύχθηκαν από διαφορετικές βέβαια αφετηρίες και για διαφορετικούς λόγους στο τρίτο κόσμο –Μεξικό, Λατινική Αμερική, Μέση Ανατολή– και κατάφεραν να αποκτήσουν ισχυρά ερείσματα μέσα στις κοινωνίες.

Στον δυτικό κόσμο καλλιεργούνται μέσα στους κόλπους της προοδευτικής διανόησης ελιτίστικες νοοτροπίες και λογικές που πολύ λίγο απέχουν από το να ζητήσουν την αναστολή των πολιτικών δικαιωμάτων από τους «ανόητους» και τους «αμόρφωτους» που τυγχάνει κιόλας να είναι και φτωχοί.

Από παντού ηχούν οι φωνές για τους «ανεύθυνους» κι «αμόρφωτους» φτωχούς που δεν μπορούν να αντιληφθούν το «κοινό καλό» και με την εκλογική τους συμπεριφορά απειλούν «την πρόοδο».

Βέβαια, οι ίδιοι –αριστεροί και δεξιοί– τύποι που αμφισβητούν την ικανότητα των φτωχών να κρίνουν «σωστά», παραλείπουν να μας πουν πως τους ημιφασίστες πολιτικούς τους εκλέγει συνήθως η μεσαία αστική τάξη που χάνει το έδαφος κάτω από τα πόδια της και όχι οι φτωχοί απόκληροι της κοινωνίας που έχουν προ πολλού βρεθεί εκτός της πολιτικής σκηνής.

Χρόνια τώρα, όμως, η προοδευτική διανόηση αναδεικνύει με έμμεσο τρόπο τα «ιδανικά» της νεοφιλελεύθερης ιδιωτείας και του ατομικισμού, υποβαθμίζοντας ή ευτελίζοντας την αξία και την ανάγκη της συνειδητής συλλογικότητας.

Υπηρέτες ενός συστήματος που τους πληρώνει τα δίδακτρα και που τους δίνει χώρο για διαλέξεις, δημοσιεύσεις κι επαγγελματικές συνευρέσεις.

Όπως και παλιότερα, έτσι και σήμερα, χρειάζεται αναμφίβολα η συμβολή των πιο πρωτοπόρων τμημάτων της κοινωνίας στην διαμόρφωση της θεωρίας με τρόπο που να ερμηνεύει την σύγχρονη πραγματικότητα και ταυτόχρονα να μετουσιώνεται σε μια άλλη ισχυρή οργανωτική δομή διεκδίκησης.

Τίποτα δεν θα γίνει μέσω της επιφοίτησης, τίποτα δεν θα αλλάξει με την επανάληψη.

Προσεκτική παρατήρηση, σοβαρή προσπάθεια ερμηνείας των φαινομένων και αξιοποίηση της προηγούμενης συλλογικής εμπειρίας.

Απόλυτα αναγκαία και αυτονόητα πράγματα σε μια εποχή που μοιάζει να έχει για τα καλά πέσει η νύχτα κι ο ουρανός να είναι γεμάτος σύννεφα.

Ψηλά αχνοφέγγει το φως της σελήνης, όμως εμείς εξακολουθούμε να κοιτάμε το δάχτυλο εκείνου που μας φωνάζει «δες».

Αν χαθεί τα επόμενα 2-4 χρόνια η ευκαιρία για ένα καινούργιο κι οργανωμένο κίνημα, θα βυθιστεί η ανθρωπότητα σε ένα νέο και παρατεταμένο Μεσαίωνα.

Κι αν τα παραπάνω φαντάζουν αναγκαία σε παγκόσμιο επίπεδα, στην Ελλάδα τα πράγματα είναι –ευτυχώς– πολύ πιο απλά.

Σε μια χώρα υπόδουλη στους ξένους, σε μια χώρα υπό κατοχή, ο αγώνας για την απελευθέρωση προηγείται και συνδέεται άρρηκτα με οποιοδήποτε άλλο αγώνα για κοινωνική πρόοδο.

Για πολλούς όμως Έλληνες αριστερούς η Ελλάδα είναι χώρα του καπιταλιστικού κέντρου, οπότε την μάχη για την ανεξαρτησία που πρέπει να δοθεί από όλο τον λαό την αφήνουνε στα βρώμικα χέρια της εθνικιστικής δεξιάς.

Χαμένοι στην μετάφραση κειμένων που δεν θελήσανε ποτέ να καταλάβουνε πως είναι εργαλεία και όχι ευαγγέλια.

Φιλιά από την Εσπερία Ηλίας

(Αγαπητέ Ηλία, δεν τρέφω ψευδαισθήσεις. Όταν οι κάτοικοι μιας πολυκατοικίας δεν μπόρεσαν να συνεννοηθούν ούτε για το πώς θα ζεσταθούν όλοι τους -και προτίμησαν να ζεσταθεί ο καθένας μόνος του πληρώνοντας περισσότερα- είναι μάλλον αδύνατον να συνεννοηθούν για κάτι πιο μεγάλο και πιο ουσιαστικό. Ηλία, όλοι ξέρουμε τι πρέπει να γίνει. Είναι φως φανάρι. Αλλά δεν το κάνουμε. Ηλία, να είσαι καλά. Κι όπως έγραψε ο Σεφέρης, «ο κόσμος είναι απλός».)

Πηγή: pitsirikos.net



Η Σφήκα: Επιλογές




Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου