Κατέ Καζάντη
Η τελευταία, μάλλον συνεχιζόμενη, κρίση στο Δημοσιογραφικό Οργανισμό Λαμπράκη, αλλά και στον όμιλο Μπόμπολα και στον Ελεύθερο Τύπο και αλλού, φέρνει, ξανά, από το παράθυρο, στη δημόσια συζήτηση πολλά και διάφορα γενικώς για τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, όπως: ποιος, επί της ουσίας, είναι ο χαρακτήρας τους, ποιος ο ρόλος που ακούν στην κοινωνία και τον μετασχηματισμό της, ποια τα όρια της ευθύνης των εργαζόμενων σε αυτά δημοσιογράφων κ.ο.κ.
Πέρα από τις πάσης φύσεως, βαρύγδουπες ή όχι, αναλύσεις, τα πράγματα είναι απλά. Οι επιχειρήσεις του Τύπου είναι –φυσικά- ιδεολογικοί μηχανισμοί, διαμορφωτές της συλλογικής συνείδησης, δια της (ανα)παραγωγής και ψευδογεγονότων, υπόκεινται όμως στις νόρμες εκείνες του υπαρκτού καπιταλισμού στις οποίες υπόκειται και κάθε άλλη επιχείρηση, εργοστασιακού ή άλλου τύπου. Με τις ανάλογες ιδιαιτερότητες και ιδιοτυπίες. Ουράνια αθώες μέρες δεν πέρασαν ποτέ, αφού ο ρόλος τους υπήρξε επί της ουσίας πολιτικός και βαθιά εξουσιαστικός, και ως προς το λαό αλλά και, ίσως κυρίως, ως προς τους εκλεγμένους κυβερνώντες. Έκαναν παιχνίδι με τον ίδιο ακριβώς τρόπο όπως και οι μεγαλοβιομήχανοι και οι όποιοι άλλοι μεγαλοαστοί του κεφαλαίου, ενίοτε με τα ίδια όπλα –πολιτικοί εκβιασμοί κ.ο.κ. Ακόμη και τις εποχές που οι εκδότες ήταν ταυτοχρόνως και δημοσιογράφοι, τα πράγματα ήταν πάνω κάτω τα ίδια. Η δύναμη της διάχυσης και της ερμηνείας της πληροφορίας γέμιζε, λίγο πολύ, τις τσέπες εκείνων που κατείχαν τα μέσα παραγωγής της ειδησεογραφίας. Ο έλεγχος της κοινής γνώμης υπήρξε ανέκαθεν πολλαπλώς προσοδοφόρος.
Ο πολιτισμικός τους ρόλος, ακόμα και τις λιγότερο σκληρές μέρες, κατά τις οποίες έδιναν χώρο, έστω ως άλλοθι, και στο αντισύστημα, περιορίστηκε στη φλύαρη αναπαραγωγή των θεαμάτων – προϊόντων που παρήγαγε ή ευλογούσε η ίδια τους η τάξη. Από τα κυριλέ Μέγαρα, νεκροταφεία μάλλον παρά εργαστήρια πολιτισμού, μέχρι τη παραγωγή του σταρ σίστεμ και των βάρδων του ελαφρού τραγουδιού, που σήμερα πλασάρονται ως μελλοντικοί πολιτευτές, η διαμόρφωση της κουλτούρας πέρασε από τα χέρια τους. Ο μανιερισμός της αναπαραγωγής στερεοτύπων ξεκινούσε από τον ίδιο τον ορισμό για το τι είναι τέχνη: ό,τι προσέκρουε στην άκαμπτη αναγκαιότητα των συμφερόντων αποκλειόταν δια παντός.
Το δε περιβόητο λειτούργημα που τάχα άσκησαν τα ΜΜΕ στο όνομα του κοινωνικού σώματος δεν ήταν παρά η ενστάλαξη των αξιών ή, καλύτερα, η επιβολή του συστήματος των αξιών της κυρίαρχης ιδεολογίας στον λαό.
Μέσα σε όλα, και ίσως πρωτίστως, η κυρίαρχη ιδεολογία, με τη χρήση των μηχανισμών που κατείχε και αφειδώς ξόδευε η μεγαλοαστική τάξη, ενστάλαξε τεχνηέντως στη συνείδηση της κοινής γνώμης την άποψη πως κάθε δημόσια επιχείρηση την πληρώνει, δια των φόρων, ο λαός, ενώ τη διαβόητη ιδιωτική πρωτοβουλία το ρίσκο του επιχειρηματία. Ο οποίος, επιπλέον, προάγει την αξιοκρατία, εκείνους δηλαδή που το σύστημα κατατάσσει στους άξιους, με τα δικά του κριτήρια. Τα εκατομμύρια όμως που δόθηκαν από τις τράπεζες για την «εύρυθμη λειτουργία» ολωσδιόλου παρασιτικών εταιρειών, παντός τύπου, χρέωσαν απευθείας την εργατική τάξη, η οποία επιπλέον τις συντήρησε και δια της εκμετάλλευσης της υπεραξίας της.
Στο χώρο των ΜΜΕ, από την «Απογευματινή» μέχρι την «Ελευθεροτυπία» και τώρα το MEGA, οι «αέρηδες» έδωσαν και πήραν, ενώ οι εργαζόμενοι, όσοι έμειναν, έχασαν και δεδουλευμένα και αποζημιώσεις. Το νομικό πλαίσιο ευθύνεται πρώτα βεβαίως, αλλά τούτο ανάγεται στη σφαίρα του Γιάννης κερνάει, Γιάννης πίνει, αφού οι νόμοι σπανίως φτιάχνονται από και για τους από κάτω.
Με τους εργάτες των ΜΜΕ, δημοσιογράφους, τεχνικούς και άλλους, με λευκά ή μαύρα κολάρα, συνέβη ό,τι ακριβώς συμβαίνει και με τους εργάτες κάθε άλλης επιχείρησης. Από το ξεκίνημα της κρίσης, οι απειλές έδιναν κι έπαιρναν. Οι απολύσεις για ιδεολογικούς λόγους ομοίως. Οι καθυστερήσεις στις πληρωμές πέρασαν στη σφαίρα του αυτονόητου, οι αποζημιώσεις, όπου δίνονταν, καθυστερούνταν, όποια κι αν ήταν οικονομική κατάσταση των ιδιοκτητών. Άξιοι ήταν οι καταφάσκοντες στην εργοδοσία και σε ό,τι εκείνη εκπροσωπούσε. Οι ιδεολογικές διαφωνίες έγιναν αιτία (ταξικού) πολέμου. Εκείνοι που το πάθος για το χρήμα δεν τους έφερε σε άλλη όχθη από την αρχική τους αφετηρία πετάχτηκαν εκτός χωρίς προσχήματα. Οι χρυσοί κονδυλοφόροι της συστημικής κρίσης, ακόμα και οι «λάιτ» νεοδεξιοί, αφήνιασαν, καταλαμβάνοντας δυναμικά όλη τη δημόσια σφαίρα.
Είναι όλοι οι δημοσιογράφοι τέτοιοι; Όχι, ασφαλώς. Οι είλωτες της δημοσιογραφίας, αυτοί που, ακόμη κι αν δεν τους βρίσκει η μηχανή αναζήτησης του διαδικτύου, εξακολουθούν να παράγουν ό,τι αυθεντικότερο δημοσιογραφικά μπορεί να υπάρξει, παρά τις απροσμέτρητες στιγμές αυτολογοκρισίας, για όσους βιοπορίζονται ακόμα από το συστημικό Τύπο.
Καμιά κατοσταριά προβεβλημένοι ταυτίστηκαν με τα αφεντικά και πλούτισαν. Κοντά σ’ αυτούς και οι πεπλανημένοι μικροαστοί με τη στρεβλή πλέον συνείδηση. Αυτοί έδωσαν τον τόνο για μια ολόκληρη ομάδα εργαζομένων, για κάποιες χιλιάδες ανθρώπους, οι οποίοι, εν πολλοίς, διέθεταν και άποψη και ταξική συνείδηση.
Οι εργαζόμενοι στον Τύπο(εφημερίδες, τηλεόραση, ραδιόφωνο, σάιτ κ.λπ.) είναι πια ένας καθημαγμένος κλάδος. Με συμβάσεις κουρελόχαρτα και την αυθαιρεσία των αφεντικών να ξεπερνάει διαρκώς κάθε όριο. Από τους μικρότερους έως και τους μεγαλύτερους των εκδοτών, όλοι, έκαναν τη δουλίτσα τους πετώντας σαν την τρίχα απ’ το ζυμάρι όσους δεν χρειάζονταν πλέον, όπως κάθε καλός κεφαλαιοκράτης. Φέσωσαν όχι μοναχά τις τράπεζες αλλά και όσους περισσότερους εργαζόμενους μπορούσαν, με τον υπαρκτό καπιταλισμό να ευλογεί την επιλογή τους.
Την ιστορία όμως δεν την γράφουν ούτε οι φιλόσοφοι ούτε οι επιστήμονες ούτε, πολύ περισσότερο, οι εκδότες – επιχειρηματίες μοναχοί τους. Την γράφουν οι μάζες που συγκροτούν ό,τι ονομάζουμε λαό, οι άνθρωποι δηλαδή που συμμαχούν σε ένα κοινό ταξικό αγώνα. Όλοι εκείνοι λοιπόν που για να αβγατίσουν και τις άλλες δουλίτσες τους λειτουργούν ωσάν αν είναι ακόμη μια αγέρωχη δύναμη πάνω από τα κεφάλια του λαού, μπορούν να πάνε στο καλό. Υπήρξαν ανελέητοι και η συμπαντική εντροπία θα τους το ανταποδώσει στο ακέραιο.
*Από την επιστολή του Λένιν στον Μαξίμ Γκόρκι με επίδικο το ρόλο των διανοουμένων
Πηγή: artinews.gr
Arti News: Επιλογές
Η τελευταία, μάλλον συνεχιζόμενη, κρίση στο Δημοσιογραφικό Οργανισμό Λαμπράκη, αλλά και στον όμιλο Μπόμπολα και στον Ελεύθερο Τύπο και αλλού, φέρνει, ξανά, από το παράθυρο, στη δημόσια συζήτηση πολλά και διάφορα γενικώς για τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, όπως: ποιος, επί της ουσίας, είναι ο χαρακτήρας τους, ποιος ο ρόλος που ακούν στην κοινωνία και τον μετασχηματισμό της, ποια τα όρια της ευθύνης των εργαζόμενων σε αυτά δημοσιογράφων κ.ο.κ.
Πέρα από τις πάσης φύσεως, βαρύγδουπες ή όχι, αναλύσεις, τα πράγματα είναι απλά. Οι επιχειρήσεις του Τύπου είναι –φυσικά- ιδεολογικοί μηχανισμοί, διαμορφωτές της συλλογικής συνείδησης, δια της (ανα)παραγωγής και ψευδογεγονότων, υπόκεινται όμως στις νόρμες εκείνες του υπαρκτού καπιταλισμού στις οποίες υπόκειται και κάθε άλλη επιχείρηση, εργοστασιακού ή άλλου τύπου. Με τις ανάλογες ιδιαιτερότητες και ιδιοτυπίες. Ουράνια αθώες μέρες δεν πέρασαν ποτέ, αφού ο ρόλος τους υπήρξε επί της ουσίας πολιτικός και βαθιά εξουσιαστικός, και ως προς το λαό αλλά και, ίσως κυρίως, ως προς τους εκλεγμένους κυβερνώντες. Έκαναν παιχνίδι με τον ίδιο ακριβώς τρόπο όπως και οι μεγαλοβιομήχανοι και οι όποιοι άλλοι μεγαλοαστοί του κεφαλαίου, ενίοτε με τα ίδια όπλα –πολιτικοί εκβιασμοί κ.ο.κ. Ακόμη και τις εποχές που οι εκδότες ήταν ταυτοχρόνως και δημοσιογράφοι, τα πράγματα ήταν πάνω κάτω τα ίδια. Η δύναμη της διάχυσης και της ερμηνείας της πληροφορίας γέμιζε, λίγο πολύ, τις τσέπες εκείνων που κατείχαν τα μέσα παραγωγής της ειδησεογραφίας. Ο έλεγχος της κοινής γνώμης υπήρξε ανέκαθεν πολλαπλώς προσοδοφόρος.
Ο πολιτισμικός τους ρόλος, ακόμα και τις λιγότερο σκληρές μέρες, κατά τις οποίες έδιναν χώρο, έστω ως άλλοθι, και στο αντισύστημα, περιορίστηκε στη φλύαρη αναπαραγωγή των θεαμάτων – προϊόντων που παρήγαγε ή ευλογούσε η ίδια τους η τάξη. Από τα κυριλέ Μέγαρα, νεκροταφεία μάλλον παρά εργαστήρια πολιτισμού, μέχρι τη παραγωγή του σταρ σίστεμ και των βάρδων του ελαφρού τραγουδιού, που σήμερα πλασάρονται ως μελλοντικοί πολιτευτές, η διαμόρφωση της κουλτούρας πέρασε από τα χέρια τους. Ο μανιερισμός της αναπαραγωγής στερεοτύπων ξεκινούσε από τον ίδιο τον ορισμό για το τι είναι τέχνη: ό,τι προσέκρουε στην άκαμπτη αναγκαιότητα των συμφερόντων αποκλειόταν δια παντός.
Το δε περιβόητο λειτούργημα που τάχα άσκησαν τα ΜΜΕ στο όνομα του κοινωνικού σώματος δεν ήταν παρά η ενστάλαξη των αξιών ή, καλύτερα, η επιβολή του συστήματος των αξιών της κυρίαρχης ιδεολογίας στον λαό.
Μέσα σε όλα, και ίσως πρωτίστως, η κυρίαρχη ιδεολογία, με τη χρήση των μηχανισμών που κατείχε και αφειδώς ξόδευε η μεγαλοαστική τάξη, ενστάλαξε τεχνηέντως στη συνείδηση της κοινής γνώμης την άποψη πως κάθε δημόσια επιχείρηση την πληρώνει, δια των φόρων, ο λαός, ενώ τη διαβόητη ιδιωτική πρωτοβουλία το ρίσκο του επιχειρηματία. Ο οποίος, επιπλέον, προάγει την αξιοκρατία, εκείνους δηλαδή που το σύστημα κατατάσσει στους άξιους, με τα δικά του κριτήρια. Τα εκατομμύρια όμως που δόθηκαν από τις τράπεζες για την «εύρυθμη λειτουργία» ολωσδιόλου παρασιτικών εταιρειών, παντός τύπου, χρέωσαν απευθείας την εργατική τάξη, η οποία επιπλέον τις συντήρησε και δια της εκμετάλλευσης της υπεραξίας της.
Στο χώρο των ΜΜΕ, από την «Απογευματινή» μέχρι την «Ελευθεροτυπία» και τώρα το MEGA, οι «αέρηδες» έδωσαν και πήραν, ενώ οι εργαζόμενοι, όσοι έμειναν, έχασαν και δεδουλευμένα και αποζημιώσεις. Το νομικό πλαίσιο ευθύνεται πρώτα βεβαίως, αλλά τούτο ανάγεται στη σφαίρα του Γιάννης κερνάει, Γιάννης πίνει, αφού οι νόμοι σπανίως φτιάχνονται από και για τους από κάτω.
Με τους εργάτες των ΜΜΕ, δημοσιογράφους, τεχνικούς και άλλους, με λευκά ή μαύρα κολάρα, συνέβη ό,τι ακριβώς συμβαίνει και με τους εργάτες κάθε άλλης επιχείρησης. Από το ξεκίνημα της κρίσης, οι απειλές έδιναν κι έπαιρναν. Οι απολύσεις για ιδεολογικούς λόγους ομοίως. Οι καθυστερήσεις στις πληρωμές πέρασαν στη σφαίρα του αυτονόητου, οι αποζημιώσεις, όπου δίνονταν, καθυστερούνταν, όποια κι αν ήταν οικονομική κατάσταση των ιδιοκτητών. Άξιοι ήταν οι καταφάσκοντες στην εργοδοσία και σε ό,τι εκείνη εκπροσωπούσε. Οι ιδεολογικές διαφωνίες έγιναν αιτία (ταξικού) πολέμου. Εκείνοι που το πάθος για το χρήμα δεν τους έφερε σε άλλη όχθη από την αρχική τους αφετηρία πετάχτηκαν εκτός χωρίς προσχήματα. Οι χρυσοί κονδυλοφόροι της συστημικής κρίσης, ακόμα και οι «λάιτ» νεοδεξιοί, αφήνιασαν, καταλαμβάνοντας δυναμικά όλη τη δημόσια σφαίρα.
Είναι όλοι οι δημοσιογράφοι τέτοιοι; Όχι, ασφαλώς. Οι είλωτες της δημοσιογραφίας, αυτοί που, ακόμη κι αν δεν τους βρίσκει η μηχανή αναζήτησης του διαδικτύου, εξακολουθούν να παράγουν ό,τι αυθεντικότερο δημοσιογραφικά μπορεί να υπάρξει, παρά τις απροσμέτρητες στιγμές αυτολογοκρισίας, για όσους βιοπορίζονται ακόμα από το συστημικό Τύπο.
Καμιά κατοσταριά προβεβλημένοι ταυτίστηκαν με τα αφεντικά και πλούτισαν. Κοντά σ’ αυτούς και οι πεπλανημένοι μικροαστοί με τη στρεβλή πλέον συνείδηση. Αυτοί έδωσαν τον τόνο για μια ολόκληρη ομάδα εργαζομένων, για κάποιες χιλιάδες ανθρώπους, οι οποίοι, εν πολλοίς, διέθεταν και άποψη και ταξική συνείδηση.
Οι εργαζόμενοι στον Τύπο(εφημερίδες, τηλεόραση, ραδιόφωνο, σάιτ κ.λπ.) είναι πια ένας καθημαγμένος κλάδος. Με συμβάσεις κουρελόχαρτα και την αυθαιρεσία των αφεντικών να ξεπερνάει διαρκώς κάθε όριο. Από τους μικρότερους έως και τους μεγαλύτερους των εκδοτών, όλοι, έκαναν τη δουλίτσα τους πετώντας σαν την τρίχα απ’ το ζυμάρι όσους δεν χρειάζονταν πλέον, όπως κάθε καλός κεφαλαιοκράτης. Φέσωσαν όχι μοναχά τις τράπεζες αλλά και όσους περισσότερους εργαζόμενους μπορούσαν, με τον υπαρκτό καπιταλισμό να ευλογεί την επιλογή τους.
Την ιστορία όμως δεν την γράφουν ούτε οι φιλόσοφοι ούτε οι επιστήμονες ούτε, πολύ περισσότερο, οι εκδότες – επιχειρηματίες μοναχοί τους. Την γράφουν οι μάζες που συγκροτούν ό,τι ονομάζουμε λαό, οι άνθρωποι δηλαδή που συμμαχούν σε ένα κοινό ταξικό αγώνα. Όλοι εκείνοι λοιπόν που για να αβγατίσουν και τις άλλες δουλίτσες τους λειτουργούν ωσάν αν είναι ακόμη μια αγέρωχη δύναμη πάνω από τα κεφάλια του λαού, μπορούν να πάνε στο καλό. Υπήρξαν ανελέητοι και η συμπαντική εντροπία θα τους το ανταποδώσει στο ακέραιο.
*Από την επιστολή του Λένιν στον Μαξίμ Γκόρκι με επίδικο το ρόλο των διανοουμένων
Πηγή: artinews.gr
Arti News: Επιλογές
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου