Γιώργος X. Παπασωτηρίου
Ο τίτλος της ιταλικής ταινίας L'ora legale (θερινή ώρα) είναι υπαινικτικός, αντίθετα ο ελληνικός τίτλος «Τα παράπονα στο δήμαρχο» χονδροειδώς κοινότοπος. Όμως αξίζει να δει κανείς αυτή τη «δροσερή» αλλά και βαθιά πολιτική ταινία, καθώς οι αναλογίες της ελληνικής κοινωνίας και πολιτικής με αυτή της γειτονικής νοτιο-ιταλικής κοινωνίας είναι ισχυρότατες, αν και θα μπορούσε κανείς να μιλήσει και για ταυτότητα. Οι Ιταλοί καλλιτέχνες Φικάρα και Πικόνε, ηθοποιοί και σκηνοθέτες μαζί, φιλμογραφούν μια πικρή, πλην χιουμοριστική (με μπουφόνικο τρόπο) κριτική για το πολιτικό και κοινωνικό χάος στην Ιταλία, για το οποίο έχουν απόλυτη συνευθύνη και συνέργεια το κράτος, το πολιτικό σύστημα, η εκκλησία, η τοπική αυτοδιοίκηση αλλά και οι ίδιοι οι κάτοικοι. Η δράση επικεντρώνεται σε ένα χωριό της Σικελίας, το Πιετραμάρε, όπου οι κάτοικοι έχουν την ιδέα να εκλέξουν ένα προοδευτικό δήμαρχο που ευαγγελίζεται την «αλλαγή», αντικαθιστώντας τον φαύλο προκάτοχό του. Μόνο που οι συνήθειες αιώνων των κατοίκων και των πολιτικών και θεσμικών (εκκλησία) εκφραστών τους –ρουσφέτι, πελατειακό κράτος, ανομία- έχουν παράδοση αιώνων. Έτσι, ο προοδευτικός δήμαρχος, που υλοποιεί ακριβώς ότι υποσχέθηκε(κατάργηση ρουσφετιού, νομιμότητα, επιβολή κανόνων, προστασία περιβάλλοντος…), θα έρθει αντιμέτωπος με την σάπια habitus (συνήθεια) των δημοτών του, ακόμη και αυτών που τον ψήφισαν. Για να αποδειχθεί ότι «αλλαγή» δεν γίνεται χωρίς αλλαγή των συνηθειών, ή αλλιώς της λεγόμενης Συμβολικής Τάξης. Γιατί μία «αλλαγή από τα πάνω», που θα απευθύνεται στο Εμείς και στην ευνομία, θα βρίσκει αντίσταση σ’ ένα υπερτροφικό Εγώ και την παρανομία.
Αλλά τι είναι η συμβολική τάξη; Θα το ξαναπούμε: Είναι ο πρακτικός, καθημερινός "πολιτισμός" που διέπει τις σχέσεις, τη συμπεριφορά μας, τη ζωή μας, τον τρόπο που ενσωματώνουμε τους περιορισμούς και τους επιβεβλημένους κανόνες, έτσι ώστε αυτοί να μην είναι ανυπόφοροι! Άρα κάθε πολιτική τάξη(πελατειακό κράτος…) απαιτεί και μία ανάλογη συμβολική τάξη. Η αλλαγή απαιτεί συνεπώς, μία άλλη στάση ζωής, μία άλλη συμπεριφορά, έναν άλλο τρόπο σκέψης. Δεν είναι μια απλή κατάκτηση της πολιτικής εξουσίας, αλλά απαιτεί και την ανατροπή της ισχύουσας κοινωνικής κουλτούρας, η ανατροπή της ευτελούς ευκολίας της πολιτικής πρόσβασης (όπου ο πολίτης γίνεται πελάτης) και απαιτεί την εκπαίδευση σε αξίες όπως η μη διάκριση έναντι του νόμου, η κοινωνική δικαιοσύνη, η ισχύς ίδιων κανόνων για όλους, και έτι περαιτέρω, απαιτεί την ανάπτυξη του Εμείς, της συλλογικότητας. Για να υπάρξει, συνεπώς, διατηρήσιμη ανατροπή ενός φαύλου καθεστώτος απαιτείται η αλλαγή ολόκληρου του τρόπου ζωής μας, αλλαγή του συσχετισμού των αξιών μας και απομείωση του αχαλίνωτου εγωτισμού. Αυτά σημαίνουν ένα νέο πολιτισμό που θα διέπει την καθημερινότητά μας. Έναν νέο πολιτισμό που θα μαθαίνεται μέσα από μία νέα καλλιέργεια -δηλαδή την επικράτηση νέων αξιών-, που θα "αναπνέει οξυγόνο" από ο,τιδήποτε υπάρχει σε μία κοινωνία(δες την άποψη του Καστοριάδη για την εκπαίδευση).
Αλλά δυστυχώς, ο πολιτισμός, ενώ θα έπρεπε να είναι η αιχμή του δόρατος ενός σχεδίου ανατροπής, υποτιμάται από την Αριστερά. Υποβαθμίζεται το γεγονός ότι μία ολόκληρη κοινωνία που έχει εμποτιστεί από την κουλτούρα του αυτοαναλωνόμενου πάθους της δανεικής ευμάρειας, αδυνατεί να αποδεχθεί την κουλτούρα της αντικαταναλωτικής, ή, αλλιώς, την κουλτούρα μιας νέας οικολογικής αυτάρκειας. Η προσδοκία που επενδύθηκε στο ΣΥΡΙΖΑ δεν ήταν ένας νέος πολιτισμός, αλλά η επιστροφή στην πρότερη κατάσταση, όχι μόνο της καταναλωτικής ευωχίας αλλά και της ορατότητας μέσω της κατανάλωσης προϊόντων κύρους. Γι’ αυτό στην αρχή έγινε συνωστισμός στις «πύλες» της Κουμουνδούρου από τους γνωστούς, μετακινούμενες «πελάτες» (θα το δείτε με τη αληθινή ευκολία γίνεται και στην κινηματογραφική ταινία, που προαναφέραμε), οι οποίοι τώρα μετακινούνται λίγο πιο κάτω, στην «οδό Πειραιώς»!
Συνεπώς, κάθε πολιτική ανατροπή αν δεν συνοδεύεται από μία πολιτιστική ανατροπή, μία μεγάλη αλλαγή στην καθημερινότητα, στον τρόπο που βλέπει, αισθάνεται, συναισθάνεται και βιώνει το κάθε άτομο την κάθε στιγμή του, τότε η πολιτική αλλαγή δεν θα έχει διάρκεια. Μία πολιτική ανατροπή ή θα επιβάλλει έναν άλλο τρόπο και ρυθμό στους ανθρώπους, νέους κανόνες που θα εσωτερικευθούν και θα μοιάζουν φυσικοί (έξεις) ή θα αποτύχει. Αν δεν συμβεί αυτό η διαφθορά της γραφειοκρατίας και όλες οι προηγούμενες παθογένειες αργά ή γρήγορα θα ενσκήψουν πιο δυνατές. Εδώ θα πρέπει να ειδωθεί η περίπτωση της «αντι-κουλτούρας», μιας νέας δηλαδή κουλτούρας, ένα σύστημα νέων ηθών που ήδη φέρουν και βιώνουν τα μέλη του μεταρρυθμιστικού πολιτικού πυρήνα και που έρχεται να απαντήσει στη σήψη της κυρίαρχης κουλτούρας, συνιστώντας ένα εναλλακτικό και συνάμα γοητευτικό σύστημα νέων αξιών και κανόνων, το μπόλι δηλαδή που θα ενοφθαλμιστεί στην κοινωνία, αφού πρώτα το «μαχαίρι»(κατάκτηση πολιτικής εξουσίας) χαράξει τον κορμό. Αυτό που δεν κατάφερε και σ’ αυτό ακριβώς συνίσταται η αποτυχία του ΣΥΡΙΖΑ, καθώς υποτίμησε το «μπόλι» μιας νέας κοινωνικής κουλτούρας και ενός ισχυρού εναλλακτικού, πολιτικού πυρήνα, που θα μπορούσε να τον ενοφθαλμίσει στην κοινωνία.
Πηγή: artinews.gr
Arti News: Επιλογές
Ο τίτλος της ιταλικής ταινίας L'ora legale (θερινή ώρα) είναι υπαινικτικός, αντίθετα ο ελληνικός τίτλος «Τα παράπονα στο δήμαρχο» χονδροειδώς κοινότοπος. Όμως αξίζει να δει κανείς αυτή τη «δροσερή» αλλά και βαθιά πολιτική ταινία, καθώς οι αναλογίες της ελληνικής κοινωνίας και πολιτικής με αυτή της γειτονικής νοτιο-ιταλικής κοινωνίας είναι ισχυρότατες, αν και θα μπορούσε κανείς να μιλήσει και για ταυτότητα. Οι Ιταλοί καλλιτέχνες Φικάρα και Πικόνε, ηθοποιοί και σκηνοθέτες μαζί, φιλμογραφούν μια πικρή, πλην χιουμοριστική (με μπουφόνικο τρόπο) κριτική για το πολιτικό και κοινωνικό χάος στην Ιταλία, για το οποίο έχουν απόλυτη συνευθύνη και συνέργεια το κράτος, το πολιτικό σύστημα, η εκκλησία, η τοπική αυτοδιοίκηση αλλά και οι ίδιοι οι κάτοικοι. Η δράση επικεντρώνεται σε ένα χωριό της Σικελίας, το Πιετραμάρε, όπου οι κάτοικοι έχουν την ιδέα να εκλέξουν ένα προοδευτικό δήμαρχο που ευαγγελίζεται την «αλλαγή», αντικαθιστώντας τον φαύλο προκάτοχό του. Μόνο που οι συνήθειες αιώνων των κατοίκων και των πολιτικών και θεσμικών (εκκλησία) εκφραστών τους –ρουσφέτι, πελατειακό κράτος, ανομία- έχουν παράδοση αιώνων. Έτσι, ο προοδευτικός δήμαρχος, που υλοποιεί ακριβώς ότι υποσχέθηκε(κατάργηση ρουσφετιού, νομιμότητα, επιβολή κανόνων, προστασία περιβάλλοντος…), θα έρθει αντιμέτωπος με την σάπια habitus (συνήθεια) των δημοτών του, ακόμη και αυτών που τον ψήφισαν. Για να αποδειχθεί ότι «αλλαγή» δεν γίνεται χωρίς αλλαγή των συνηθειών, ή αλλιώς της λεγόμενης Συμβολικής Τάξης. Γιατί μία «αλλαγή από τα πάνω», που θα απευθύνεται στο Εμείς και στην ευνομία, θα βρίσκει αντίσταση σ’ ένα υπερτροφικό Εγώ και την παρανομία.
Αλλά τι είναι η συμβολική τάξη; Θα το ξαναπούμε: Είναι ο πρακτικός, καθημερινός "πολιτισμός" που διέπει τις σχέσεις, τη συμπεριφορά μας, τη ζωή μας, τον τρόπο που ενσωματώνουμε τους περιορισμούς και τους επιβεβλημένους κανόνες, έτσι ώστε αυτοί να μην είναι ανυπόφοροι! Άρα κάθε πολιτική τάξη(πελατειακό κράτος…) απαιτεί και μία ανάλογη συμβολική τάξη. Η αλλαγή απαιτεί συνεπώς, μία άλλη στάση ζωής, μία άλλη συμπεριφορά, έναν άλλο τρόπο σκέψης. Δεν είναι μια απλή κατάκτηση της πολιτικής εξουσίας, αλλά απαιτεί και την ανατροπή της ισχύουσας κοινωνικής κουλτούρας, η ανατροπή της ευτελούς ευκολίας της πολιτικής πρόσβασης (όπου ο πολίτης γίνεται πελάτης) και απαιτεί την εκπαίδευση σε αξίες όπως η μη διάκριση έναντι του νόμου, η κοινωνική δικαιοσύνη, η ισχύς ίδιων κανόνων για όλους, και έτι περαιτέρω, απαιτεί την ανάπτυξη του Εμείς, της συλλογικότητας. Για να υπάρξει, συνεπώς, διατηρήσιμη ανατροπή ενός φαύλου καθεστώτος απαιτείται η αλλαγή ολόκληρου του τρόπου ζωής μας, αλλαγή του συσχετισμού των αξιών μας και απομείωση του αχαλίνωτου εγωτισμού. Αυτά σημαίνουν ένα νέο πολιτισμό που θα διέπει την καθημερινότητά μας. Έναν νέο πολιτισμό που θα μαθαίνεται μέσα από μία νέα καλλιέργεια -δηλαδή την επικράτηση νέων αξιών-, που θα "αναπνέει οξυγόνο" από ο,τιδήποτε υπάρχει σε μία κοινωνία(δες την άποψη του Καστοριάδη για την εκπαίδευση).
Αλλά δυστυχώς, ο πολιτισμός, ενώ θα έπρεπε να είναι η αιχμή του δόρατος ενός σχεδίου ανατροπής, υποτιμάται από την Αριστερά. Υποβαθμίζεται το γεγονός ότι μία ολόκληρη κοινωνία που έχει εμποτιστεί από την κουλτούρα του αυτοαναλωνόμενου πάθους της δανεικής ευμάρειας, αδυνατεί να αποδεχθεί την κουλτούρα της αντικαταναλωτικής, ή, αλλιώς, την κουλτούρα μιας νέας οικολογικής αυτάρκειας. Η προσδοκία που επενδύθηκε στο ΣΥΡΙΖΑ δεν ήταν ένας νέος πολιτισμός, αλλά η επιστροφή στην πρότερη κατάσταση, όχι μόνο της καταναλωτικής ευωχίας αλλά και της ορατότητας μέσω της κατανάλωσης προϊόντων κύρους. Γι’ αυτό στην αρχή έγινε συνωστισμός στις «πύλες» της Κουμουνδούρου από τους γνωστούς, μετακινούμενες «πελάτες» (θα το δείτε με τη αληθινή ευκολία γίνεται και στην κινηματογραφική ταινία, που προαναφέραμε), οι οποίοι τώρα μετακινούνται λίγο πιο κάτω, στην «οδό Πειραιώς»!
Συνεπώς, κάθε πολιτική ανατροπή αν δεν συνοδεύεται από μία πολιτιστική ανατροπή, μία μεγάλη αλλαγή στην καθημερινότητα, στον τρόπο που βλέπει, αισθάνεται, συναισθάνεται και βιώνει το κάθε άτομο την κάθε στιγμή του, τότε η πολιτική αλλαγή δεν θα έχει διάρκεια. Μία πολιτική ανατροπή ή θα επιβάλλει έναν άλλο τρόπο και ρυθμό στους ανθρώπους, νέους κανόνες που θα εσωτερικευθούν και θα μοιάζουν φυσικοί (έξεις) ή θα αποτύχει. Αν δεν συμβεί αυτό η διαφθορά της γραφειοκρατίας και όλες οι προηγούμενες παθογένειες αργά ή γρήγορα θα ενσκήψουν πιο δυνατές. Εδώ θα πρέπει να ειδωθεί η περίπτωση της «αντι-κουλτούρας», μιας νέας δηλαδή κουλτούρας, ένα σύστημα νέων ηθών που ήδη φέρουν και βιώνουν τα μέλη του μεταρρυθμιστικού πολιτικού πυρήνα και που έρχεται να απαντήσει στη σήψη της κυρίαρχης κουλτούρας, συνιστώντας ένα εναλλακτικό και συνάμα γοητευτικό σύστημα νέων αξιών και κανόνων, το μπόλι δηλαδή που θα ενοφθαλμιστεί στην κοινωνία, αφού πρώτα το «μαχαίρι»(κατάκτηση πολιτικής εξουσίας) χαράξει τον κορμό. Αυτό που δεν κατάφερε και σ’ αυτό ακριβώς συνίσταται η αποτυχία του ΣΥΡΙΖΑ, καθώς υποτίμησε το «μπόλι» μιας νέας κοινωνικής κουλτούρας και ενός ισχυρού εναλλακτικού, πολιτικού πυρήνα, που θα μπορούσε να τον ενοφθαλμίσει στην κοινωνία.
Πηγή: artinews.gr
Arti News: Επιλογές
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου