Ευαγγελία Τυμπλαλέξη
«C’est la première fois dans un débat pour une élection présidentielle française que le chef de l’Etat russe choisit son candidat, et cela m’a un peu choqué…»
Είναι η πρώτη φορά, που κατά τη διάρκεια πολιτικής διαμάχης για μία εκλογή γαλλικής προεδρίας ο αρχηγός κράτους της Ρωσίας επιλέγει τον υποψήφιό του, και αυτό με έχει εν μέρει σοκάρει…
Έρχεται να υποστηρίξει ο ένας εκ των δύο υποψηφίων Alain Juppé. Το débat Fillon-Juppé περιεστράφη κυρίως σε ανώδυνα θέματα, όπως υγεία-ανεργία-ισότητα δύο φύλων. Είναι το σύνηθες συναινετικό-μεθοδικό modus operandi της πολιτικής αυλαίας. Με την πτύξη της ωστόσο η σκηνή υποθάλπει πλείστες παραλλαγές των λεχθέντων.
Οι εκλογές στις Ηνωμένες Πολιτείες «τελεσφόρησαν» τρόπον τινά. Ομοίως έπονται και οι διαδικασίες στο γαλλικό έδαφος. Στην Ελλάδα μαίνεται εκ νέου πρόωρη προσφυγή στις κάλπες. Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θέτει υπό αίρεση το αδιαφιλονίκητο ζήτημα, τουλάχιστον έτσι πιστεύουμε, της Συνθήκης της Λωζάνης. Καθήμενοι λοιπόν στον καναπέ μας θωρούμε να παρελάσουν στην οθόνη, του υπολογιστή ή της τηλεοράσεως, προσωπικότητες ολκής, οι οποίοι κινούν τα πιόνια στη σκακιέρα με περισσή στρατηγική. Κι εμείς που σκάκι δεν γνωρίζουμε να παίζουμε, πως θα καταλάβουμε την παρτίδα;;; Και ούτε που περνάει απ’ το μυαλό μας πως πρόγονος του σκάκι ήταν το ζατρίκιον, επιτραπέζιο παιχνίδι, το οποίο ανάγεται στη χρονική εποχή του Μινωικού Πολιτισμού, ανάμεσα 1600 και 1500 π.Κ.Ε. Συνακόλουθα η γνώση των κινήσεων θα έπρεπε να είναι καταγεγραμμένη στο πρωτόπλασμά μας και όχι να διαπνεόμαστε από διλήμματα εκφοβισμού.
Η πλειονότητα των Ιστορικών τέμνει την Ευρασία σε δύο σχεδόν ισομερείς εδαφικές και πληθυσμιακές μερίδες. Δύο κόσμοι αντιμέτωποι: ο Κόσμος της Ανατολής και ο Κόσμος της Δύσης να πάλλονται ανά τους αιώνες σε μαρμαρένια αλώνια πολιτικής αναμέτρησης και η διπλωματική κονίστρα να επιχειρεί αναίμακτες συγχωνεύσεις ή πολυαίμακτους διχασμούς.
Ο Σπύρος Βρυώνης, διδάκτωρ του πανεπιστημίου της Καλιφόρνια έρχεται πρώτος με το σύγγραμμά του The Byzantine Legacy and Ottoman Forms, εν έτει 1970 να ταράξει τα νερά της δυικής ισοδυναμίας προβάλλοντας μία νέα οπτική διαχωρισμού του εγχώριου γίγνεσθαι, η οποία υποστηρίζει πως τα Βαλκάνια-η Μικρά Ασία-η Μέση Ανατολή-η Αίγυπτος συνιστούν έναν «κοινό πολιτιστικό χώρο», ο οποίος αναφύεται απ’ την εποχή των κατακτήσεων του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Συνακόλουθα μπορούμε να ομιλούμε για τρεις ευρύτερες περιοχές, που συμπράττουν στο «Είμεθα και δεν είμεθα» του Ηράκλειτου. Παρεπόμενη σαφώς ενέσκηψε η διαμάχη διεκδίκησης της εν λόγω περιοχής. Ήδη ο Αριστοτέλης απ’ τον 4ο αιώνα π.Κ.Ε χαρακτήριζε τους Έλληνες σαν κράμα Ασιατών κι Ευρωπαίων για να υπερθεματίσει το Κοράνι τον 7ο αιώνα μ.Κ.Ε προωθώντας το Ισλάμ ως «ενδιάμεση κοινότητα». Ο Τούρκος νομομαθής Bedrettin διεξάγοντας έναν συγκρητισμό, αν και ο όρος αποδοκιμάζεται ως συγχυσισμός=confusionnisme, καταλήγει στο συμπέρασμα πως ορθόδοξος Χριστιανισμός και Ισλαμισμός δεν έχουν ουσιώδεις διαφορές, και γι΄ αυτό επιτεύχθη για τόσους αιώνες η συνύπαρξη των λαών.
Ακόπως τεκμαίρεται πως Χιτώνα του Νέσσου συνιστά η ενοποίηση των εθνών σε Αυτοκρατορία, σε μία περιοχή όπου Έλληνες-Τούρκοι-Ρώσοι εμφανίζονται να ερίζουν για την πρωτοκαθεδρία-κληρονομία κάθε που ο εκάστοτε ηγεμόνας τείνει σε παρακμή. Ως απόρροια της τριχοτόμησης της περιοχής της Ευρασίας, ο ιστορικός Κος Κιτσίκης εισάγει τη λέξη ελληνοτουρκισμός με απώτερο σκοπό να φωτίσει μία ιδεολογία, που πραγματώνεται πάνω σ’ ένα πολυετές πολιτιστικό φαινόμενο, αφ’ ενός ως συγκατοίκηση κι αλληλεξάρτηση ελληνισμού-τουρκισμού κι αφ’ ετέρου ως παγιωμένο φρόνημα που κρηπιδώνει την εγκαθίδρυσή του σε θάλλουσες κι αλληλοδιαπλεκόμενες πεποιθήσεις. Ανατρέχοντας στο παρελθόν πλήθος μαρτυριών δηλώνουν τη συνεργασία των Πατριαρχών της Κωνσταντινουπόλεως με τον εκάστοτε Σουλτάνο προς διαχείρηση της οθωμανικής Οικουμένης, στην οποία οι Τούρκοι αποτελούσαν τον 1ο λαό της Αυτοκρατορίας, οι Έλληνες τον 2ο κι έπονται οι μειονότητες των υπολοίπων εθνών, οι οποίες τελούσαν υπό διπλή τουρκοελληνική κυριαρχία. Η βυζαντινή σε πρώτο στάδιο και η οθωμανική σε δεύτερο Αυτοκρατορία επικυρώνουν μία ολοκληρωτική ιδεολογία, στις φτερούγες της οποίας θάλπονται εκατομμύρια ανθρώπων. Όταν ωστόσο η θέρμη του συνόλου ελαστικοποιείται, διαπιστώνονται εκρήξεις, και μένει απλά να κατανοήσουμε ποιος μαϊνάρει τους κάβους του πλήθους.
Η ελληνική αστική τάξη έλκει τις ρίζες της στις απαρχές του 18ου αλλά εξ’ αρχής μεταφέρει τη βάση της εκτός του νεοσύστατου βασιλείου της Ελλάδος, το οποίο δεν παρουσιάζει οικονομικά πλεονεκτήματα. Έντονη ελκτική δύναμη σημειώνουν τα κέντρα της Κωνσταντινουπόλεως-Σμύρνης-Αλεξάνδρειας, όπου και στρέφουν το θώρι οι έμποροι. Η σκιαγράφηση αυτής της τάξεως αναδεικνύεται μέσω της πολιτικής δύναμης, που ανιχνεύει ανά πάσα ευκαιρία, και όχι σε απτούς τίτλους ευγενείας.
Τον 19ο αιώνα η πόλη της Σμύρνης φτάνει στον κολοφώνα της ακμής της. Η δημογραφική έκρηξη-η μετεγκατάσταση πληθυσμών απ’ την Ηπειρωτική Ελλάδα-τα ευνοϊκά νομοθετήματα των Χιουμαγιούν-Γκιούλχανε, τα οποία προσπορίζουν πολιτικά δικαιώματα στους «ραγιάδες» ισότιμα με εκείνα των μουσουλμάνων-η οικονομική ευμάρεια που πυροδοτείται απ’ την άνθηση του εμπορίου-η πολύπλευρη εκπαιδευτική δραστηριότητα της ελληνικής κοινότητας-η αναδιάρθρωση της Χάρτας των επαγγελμάτων, τα οποία στην πλειοψηφία τους ασκούνται από Έλληνες, είναι μερικές συνιστώσες, οι οποίες συνυφαίνουν την εύρωστη συνισταμένη του ελληνικού στοιχείου. Ο Deschamps σε οδοιπορικό του καταγράφει το στρατευμένο ένστικτο των κατοίκων προς περίσωση του «Μείζονος Ελληνισμού», ο οποίος ακτινοβολεί προβάλλοντας κορμανθία κοινωνική και ισχυροποιείται μέσω της καθιέρωσης της ελληνικής γλώσσας ως διεθνή γλώσσα της Σμύρνης.
Το 1918 λήγει ο Μεγάλος ή Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος με τις εμπλεκόμενες χώρες εξασθενημένες να αναζητούν δικλείδες ασφαλείας προς αποφυγή νέων συγκρούσεων.
Το 1920 η Συνθήκη των Σεβρών δεν είναι παρά μία σπασμένη πορσελάνη, η οποία κατακερματίζει την Ανατολία και κελεύει υπολειμματική επικράτεια στην εύρωστη ως τότε σουλτανική διακυβέρνηση για να καταλυθεί λίγα μόνο έτη αργότερα με την εισβολή στη Σμύρνη και την ανταλλαγή των πληθυσμών, διότι η Τουρκία γνωρίζοντας τον στρατηγικό της ρόλο σαν κομβικό κράτος κι όχι σαν περιφερειακή οντότητα, δεν δύνατο να ενστερνιστεί αμαχητί τις καταστροφικές-ρυθμιστικές παραχωρήσεις, οι οποίες προσέβαλλαν την εδαφική της ακεραιότητα και τη σθεναρότητα της ασφάλειάς της. Η μεγάλη σφαγή της Σμύρνης το 1922 οδηγεί στην ψήφιση της Συνθήκης της Λωζάνης και στον κατακερματισμό όχι μόνο των λαών αλλά και της πολιτισμικής βάσης της περιοχής.
Η συνοριογραμμή χαράσσεται εκ νέου με τη συρρίκνωση του ελληνικού κράτους να δημιουργεί αλυτρωτικές δεσμεύσεις στο ασυνείδητο του λαού του. Το νεότευκτο κράτος της Τουρκικής Δημοκρατίας είναι γεγονός μετά την υπογραφή της Συνθήκης και οραματίζεται αυτομόληση απ’ την Οθωμανική κληρονομιά. Σχήμα οξύμωρον, αφού και η Τουρκία ως και σήμερα εξακολουθεί να επωμίζεται το βάρος του μεγαλειώδους οθωμανικού της παρελθόντος. Αναδρομικά διαπιστώνονται ιστορικά μεταρρυθμιστικές προσπάθειες εκκοσμίκευσης κατά τα δυτικού τύπου πρότυπα της ημεδαπής με βαθειές τομές σε διοικητικό-στρατιωτικό-κυβερνητικό πλαίσιο. Δεν είναι καθόλου τυχαίο που οι πρωτουργοί του εκσυγχρονισμού θέλησαν να απαλλαγούν από εθνικιστικές επισωρεύσεις και γι’ αυτόν τον λόγο επιστράτευσαν την αναφορικότητα και όχι τον αυτοκαθορισμό αναφερόμενοι στον όρο εθνικισμός.
Κάθε νίκη γίνεται ήττα. Simone de Beauvoir
Το «Ανατολικό ζήτημα» συνιστά μία τεράστια πρόκληση για τον εντριβή ιστορικό, αλλά και ελιξίριο ερεθιστικό για τον σχολιαστή γράφοντα-αναγνώστη, που θα προσπαθήσει να αποκρυπτογραφήσει τους σιβυλλικούς μοχλούς δόμησης του πλαισίου συμπεριφοράς-κινήσεων-αποφάσεων. Έλληνες και Τούρκοι διακατέχονται από αίσθημα-φρόνημα υπερεθνικιστικό-σοβινιστικό, με ύποπτα ελατήρια να υποκινούν μισαλλοδοξίες και να τροφοδοτούν ανεξιλέωτα πάθη. Οι βαναυσότητες αποτελούν απ’ το μέρος της Ιστορίας, όπως και η εκατέρωθεν παραχάραξη φαινομένων και γεγονότων. Η έντεχνη-σταδιακή αποδόμηση της μεσανατολικής Αυτοκρατορίας και η Συνθήκη της Λωζάνης επηρεάζουν τόσο την μετέπειτα διανόηση όσο και το υποσυνείδητο των δύο λαών ως προς την εξωτερική τους πολιτική.
Εδώ και αιώνες ο Τούρκος παρουσιάζεται σαν άξεστος-άτεγκτος εκπορθητής. Ο Έλληνας δεν έτυχε βέλτιστης μεταχείρισης απ’ τη φιλεύσπλαχνη;; Δύση, η οποία σφετερίζεται τα φώτα της Αρχαίας Ελληνικής Σκέψης την ίδια στιγμή που αμφισβητεί την καταγωγή του Έλληνα, επειδή δεν δύναται να εμπεδώσει τον μεταλλαγμένο-σχηματοποιημένο όζο της δυτικοποιημένης συμπεριφοράς. Η αφετηρία του «Ανατολικού ζητήματος» παρεμφαίνει μία διαπάλη χιλιετιών και καταδεικνύει, ας ομολογηθεί, την αντιπαλότητα μεταξύ ελληνικού και ρωμαϊκού πολιτισμού, οι οποίοι ενεργούν προς μονομερή κατίσχυση. Σαν πρόβλημα εντείνεται στα όρια της οθωμανικής Αυτοκρατορίας, επειδή ο διαχωρισμός του πολυεθνικού ιστού στην ουσία ανάγεται σε διατομή διεθνικού πλαισίου, ελληνικού και τουρκικού.
Μεταφερόμενοι στη Σμύρνη των απαρχών του 20ου αιώνα, εύκολα οσμιζόμαστε υποβόσκουσες πολιτισμικές-ταξικές διαφορές, οι οποίες δεν επέτρεπαν σταθερή ενοποίηση του ιστού, το οποίο αποτελεί όχι ομοιογενές σώμα με ευκρινή χαρακτηριστικά αλλά ένα πολύχρωμο παζλ συνενούμενων συσσωματώσεων. Οι κάτοικοι παλινδρομούν σε διελκυστίνδα αντινομικών πυρήνων, κάτι που θα προσδιορίσει την εκκόλαψη αναταράξεων των συνειδήσεων. Στην ουσία πρόκειται για αλλεπάλληλες συγκρούσεις πολλαπλών αναφορών ανάμεσα στο νέο-αστικό εγκαθιδρυμένο μόρφωμα και σε προϋπάρχουσες ευάλωτες τάξεις, οι οποίες πυροδοτούνται απ’ τον αθέμιτο σχηματισμό δύο αντίρροπων τάσεων παιδείας: αφ’ ενός η ελιτιστική συγχώνευση χρήματος-γοήτρου που διανοείται έντονα και προάγει Τέχνες-Γράμματα φοιτώντας σε ξένα κολέγια και προσανατολίζεται προς την αγγλική σκέψη, αφ’ ετέρου οι απαίδευτες μάζες προσδεδεμένες στο άρμα του Κλήρου κι αρνούμενες πάσης φύσεως πρόοδο με ορίζοντα καθ΄ όλα τεταμένο προς τα ρωσικά τεκταινόμενα επικυριαρχίας.
Με τη Συνθήκη των Σεβρών ο διαμελισμός της περιοχής εξαιρεί την Κωνσταντινούπολη, ώστε τα Στενά των Δαρδανελίων να τελούν ένα διεθνές κράτος εν κράτει. Οι Συμμαχικές Δυνάμεις είναι συνηθισμένες να διαμοιράζουν αυθαίρετα εδάφη που δεν τους ανήκουν αδιαφορώντας για αναμόχλευση δυσαρεσκειών, αλλά δεν διακυβεύουν τον εμπορικό κόμβο. Η διεθνής αυτή ζώνη διαφεντεύεται από ορισμένη Επιτροπή, έχοντας πρόσβαση σε ανεξάρτητο προϋπολογισμό κονδυλίων-αδέσμευτη σημαία-οργάνωση σε αυτόνομα σώματα ασφαλείας. Ο δυτικόφιλος Βενιζέλος, «ευεργέτης και σωτήρας της πατρίδας» για τα χαμηλά στρώματα, στερέωνε τις βλέψεις των προστατίδων;;; Δυνάμεων. Ο Ατατούρκ, υπόδειγμα μικροαστού, ενσάρκωνε για τις λαϊκές μάζες τον «Λένιν» της Οθωμανικής περιοχής, αλλά οι δυτικοί με πλέρια χαρά χαιρέτιζαν τις δυτικότροπες μεταρρυθμίσεις του.
Η Συνθήκη της Λωζάνης ψηφίζεται στις 23 Ιουλίου 1923 για να αντικαταστήσει στην ουσία τη Συνθήκη των Σεβρών. Ο κύβος σαφώς είχε ριφθεί απ’ τις κραταιές Δυνάμεις του Ιμπεριαλισμού για να σκιαγραφήσει την καθοδηγούμενη διαμερισμάτωση του ευρωπαϊκού κτηρίου και τη διανομή των ασθενικών κρίκων. Ρωσία-Αγγλία-Γαλλία διεκδικούσαν την εποπτεία των Στενών των Δαρδανελίων και η διατήρηση ή η διακύβευση της οθωμανικής αρτιότητας απόληγε σε ζοφερές ανακατατάξεις. Η εφημερίδα της Κωνσταντινουπόλεως Tanin ήδη με τη λήξη των συρράξεων, εν έτει 1917, έκανε λόγο για δόλιες διπλωματικές ενέργειες της Γηραιάς Αλβιόνας, που στόχευε σε αποσάθρωση των αντιστάσεων των άλλων δύο ισότιμων Δυνάμεων.
Ruine et deuil… Victor Hugo
Αν η Σκέψη είναι μία διαρκής ροή, όπως ισχυρίζεται η Κα Νάσιουτζικ, τι είναι αυτό που καταφέρνει να την παγιδεύει σε λιμνάζοντα τυρφώνα;
Οι Αμερικανοί σε όλη τη διάρκεια του 19ου υπολαμβάνονται από πολλούς μελετητές ως πυροδότες εθνικοαπελευθερωτικών κινημάτων των μειονοτήτων. Η συμπεριφορά αυτή δεν αποτελεί αμετάθετο αίτημα της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, επιτελείται ωστόσο σαν έργο, όταν η Αμερική ορέγεται ανατροπή ενός status quo, όταν φιλοδοξεί σε κατακρήμνιση μιας παλαιάς τάξης πραγμάτων προς ανασύσταση μίας νέας, η οποία θα έχει δημιουργήσει έδαφος ευεπίφορο και διαύλους αμερικανικής παρεμβάσεως. Η αναφορά στο σχήμα «Αμερικανική εξωτερική πολιτική» δύναται να αναχθεί στο ορθολογικό προϊόν διαδοχικών απεικονίσεων-προστριβών, όπου ενδιάμεσος ιερού και κοσμικού δεν διασαφηνίζεται. Η κοινωνία του Θεού συμπλέκεται με την κοινωνία των Ανθρώπων.
Είναι ο αμερικανικός προτεσταντισμός, ο οποίος παρουσιάζεται σαν κίνημα διανοητικό-πολιτικό με την έντονη όμως θρησκευτικότητα-ηθικοποίηση να διαπνέει τη ραχοκοκαλιά της πολιτισμικής-οντολογικής βάσεως. Όταν ο στοχαστής Huntington επαίρεται, πως η Αμερική είναι προορισμένη για την Οικουμένη, ως θέληση του ίδιου της του δημιουργού, θέτει επί τάπητος την αποστολή της Αμερικής ως μεταλαμπαδεύουσα των χαρακτηριστικών νέας διακυβέρνησης. Στην ουσία διοχετεύει στην παγκόσμια αντίληψη την σχετικά νεοεμφανιζόμενη ιστορική έννοια της wordmission, η οποία εξηγείται σαν μετακένωση ιδεολογικής γνώσης, ώστε η Αμερική να επιτύχει τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην παγκόσμια πολιτική-οικονομική σκηνή. Το πολύεδρον του σκοπού συνυφαίνεται υπό τη σκέπη ενός ευρύτερου συνόλου αξιών=belief system, οι οποίες εκπορεύονται απ΄ την προτεσταντική παράδοση για να απολήξουν στην πουριτανική τους εκδοχή.
Οι δυνάμεις του Καλού και του Κακού αντιμάχονται και διαιτητές χρίζονται αυτοβούλως οι Αμερικανοί, εμφορούμενοι από μεσσιανικές αντιλήψεις διάσωσης της Ανθρωπότητας. Το μυστηριακό πέπλο αυτής της ιδεολογίας καλύπτει από πολύ νωρίς την περιοχή των Βαλκανίων. Η δραστηριότητά της οργανώνεται σε Πανεπιστήμια της Αμερικής, οι απόφοιτοι των οποίων ενδύονται την ταυτότητα του μισσιονάριου=ιεραπόστολου και ξεχύνονται προς προσηλυτισμό νέων προπυργίων. Το 1810 ιδρύεται το ABFCM, Επιτροπή Εντολοδόχων Επιτετραμμένων για τις Αποστολές του Εξωτερικού. Θεολόγοι-Ιεροκήρυκες-Πρόεδροι κολλεγίων εξορμούν για να αποδυναμώσουν τις κατά τόπους θρησκείες-πολιτισμικές ιδιαιτερότητες εντάσσοντας τους λαούς σε σπείρα κοινωνικής μεταρρύθμισης.
Η θεμέλιος λίθος της Ροβερτείου Σχολής τίθεται το 1863 στην Ανθούσα του Βοσπόρου, και αναφέρεται ως υπεύθυνη για τη σύσταση του κράτους της Βουλγαρίας. Οι μισσιονάριοι παρεισφρέουν στη δομή των τοπικών κοινωνιών πρεσβεύοντας απελευθέρωση από προκαταλήψεις και στροφή στην πανεπιστημιακή γνώση, αλλά κατά βάθος υποκινούν διαίρεση σχέσεων μεταξύ των κρατών-εθνών και κατ’ επέκταση αποικιοκρατικά τεκταινόμενα, αφού η Αμερική εμφανίζεται σαν από μηχανής θεός για να λειάνει τους ολέθρους που η ίδια ενσπείρει. Αφού οι τοπικές πεποιθήσεις θα έχουν εκλείψει σαν πρωτογονικά απολιθώματα είναι πιο εύκολο να υπερισχύσει μια υπέρ-θρησκεία σαν τρόπος ζωής πια. Οι ιεραποστολικοί κύκλοι εκπονούν διάφορα σχέδια εφαρμογής για τα Βαλκάνια, και η Σμύρνη αποτελεί απ’ τον 17ο αιώνα το επίκεντρο ανάλογης δράσης, τα οποία άλλα υλοποιούνται άλλα παραμένουν στο συρτάρι μέχρις εμφανίσεως νεωτέρας πρόσφορης στιγμής…
Χρήσιμη Γνώση…
Το εμπόριο οφείλει να ακολουθείται από θεοσέβεια και η ανάγνωση από προσευχές. Στην Αποθήκη των ωφελίμων γνώσεων, μηνιαίο περιοδικό που τέθηκε σε κυκλοφορία το 1837 σε Σμύρνη-Κωνσταντινούπολη-Αθήνα-Ιερουσαλήμ-Ερμούπολη-Κέρκυρα-Βηρυττό-Βουκουρέστι, γίνεται μνεία για την ανάγκη εξάπλωσης πρακτικών θεωριών που στρέφουν τα βέλη τους σε συρρίκνωση τοπικών ιδεολογικών επεκτατισμών-φενακισμό των μαζών από επαΐοντες δημαγωγούς, με απώτερο στόχο την οικονομική εξαθλίωση των επιμέρους αυτόνομων κοινωνιών-την καταδολίευση της μέσης κριτικής οξύνοιας κι εν συνεχεία την προσάρτησή τους στο αμερικανικό άρμα. Το πείραμα «σπουδές ελλήνων νέων σε αμερικάνικα πανεπιστήμια» αποτελεί έκφραση προτεσταντικού εκπαιδευτικού κινήματος με παγκόσμιες βλέψεις, και η επιρροή του οποίου εξακολουθεί να υφίσταται ως τις ημέρες μας. Τα εθνικά συστήματα Παιδείας προσανατολίζονται ολοένα και περισσότερο στη δημιουργία μιας ντόπιας ιθύνουσας τάξης, η οποία θα υπακούει στα αμερικανικά συμφέροντα. Το σχέδιο σπουδής των Ελλήνων στην Αμερική, συνιστούσε ένα μακρόπνοο σχέδιο, το οποίο μπορεί να καυχηθεί η Αμερική πως δρέπει στις ημέρες μας τους καρπούς του. Η ηγέτιδα τάξη που διάκειται ευμενώς και στηρίζει αμερικανικές πρωτοβουλίες έχει εκκολαφθεί και στέκει στα έδρανα της Βουλής. Η Χρήσιμη γνώση που παρασχέθηκε αποτυπώνεται στη σύναψη των Μνημονίων.
Μετά το τέλος του Ψυχρού πολέμου η Τουρκία κλασαυχενιζόταν για την απαραίτητη παρουσία της στο πλευρό των ΗΠΑ, κάτι που κατερρίφθη ως αναληθές, αφού η 11η Σεπτεμβρίου 2001 κυοφόρησε τις αναμενόμενες αφορμές σύναψης νέων ελπιδοφόρων συμβάσεων για την Αμερική με τα «Σταν» της Ασίας. Όπου «Σταν» ο αναγνώστης ας αναζητήσει σε αποσκιρτημένα από παλαιά Ε.Σ.Σ.Δ. και νεότευκτα εδάφη, Ουζμπεκιστάν-Τατζικιστάν-Κιργιστάν. Στο γεωπολιτικό προσκήνιο λοιπόν μπορεί η Ελλάδα να φαίνεται υπάκουη μαθήτρια και να θέτει τυφλά την ασφάλειά της υπό την προειδοποιητική πυρηνική ομπρέλα του ΝΑΤΟ, αλλά δεν ισχύει το ίδιο και για την χώρα της Τουρκίας, στην πληθυσμιακή αλλά και πολιτική βάση της οποίας εγείρονται αισθήματα ανασφάλειας-φόβου-αισιοδοξίας προς αναβίωση της αίγλης του παρελθόντος. Οι πυλώνες της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας είναι ο Στρατός και το Υπουργείο Εξωτερικών, φορείς που συνεργάζονται με αποκλειστική αρμοδιότητα την προάσπιση των συμφερόντων του κράτους, ανεξαρτήτως των εναλλαγών των κυβερνήσεων.
Κάποιοι φιλελεύθεροι διανοούμενοι επισημαίνουν στα συγγράμματά τους τον συγκεντρωτισμό και την αυταρχική-στρατοκρατική μορφή της πολιτικής δραστηριότητας της Τουρκίας. Στον αντίποδα ένας ανίσχυρος γραφιάς και χωρίς ενδεικτική ταυτότητα σαν κι εμένα, προσπαθεί να ψηλαφήσει τη διαφορά στη δραστηριότητα της Αμερικής. Η μόνη παρομοίωση που μου έρχεται στο μυαλό είναι το θέατρο σκιών. Η Αμερική ως άλλος Καραγκιοζοπαίχτης κινεί τις φιγούρες στον τεντωμένο λευκό μπερντέ υπό τις ίδιες αξιώσεις, απλά μετονομαζόμενες σε παραδοσιακές αξίες-ιεραρχικές και πατριαρχικές σχέσεις-συγγενείς γειτνίασης και σχήματα συντεχνιών που χρήζουν προστασίας. Όλες ανεξαιρέτως οι ημιδιαφανείς ζωγραφισμένες εικόνες, που χειρίζεται ο Καραγκιοζοπαίχτης, δεν θεοποιούν το παρελθόν-δεν απεύχονται την κοινωνική διάσπαση-δεν μεγαλαυχούν για σταθερότητα;;;
Σαφώς η πρόοδος είναι καλοδεχούμενη, αν κατανοήσουμε το βάθος του πολυσχιδούς όρου κι αν τον απαλλάξουμε απ’ την σύνδεσή του με κερδοσκοπικά συμφέροντα. Διότι πολύ απλά, τόσο οι κινήσεις της Τουρκίας όσο κι εκείνες της Αμερικής δεν συνιστούν παρά καθαρά ιμπεριαλιστική προπαγάνδα κι επίδειξη ισχύος, η οποία βοά ενώ ταυτοχρόνως αδιαφορεί για τα εκατομμύρια ανυπεράσπιστων προσφύγων που υποφέρουν.
Αν το παγκόσμιο μωσαϊκό μετατραπεί από παράταιρο σε μονότονο καμβά, πάνω στον οποίο ο αμερικανικός διεθνισμός θα εδραιωθεί μετά βαΐων και κλάδων, και ο κοσμοπολίτης θα αντιδιαστέλλεται τον πολίτη, κατά πόσον θα έχουμε αποσχιστεί απ’ τον αφιονισμό εν τέλει των παλαιότερων θρησκευτικών-πολιτικών δογματισμών και δεν θα έχουμε εισέρθει απλά σε μία αλλότροπη αλλά πανομοιότυπη στιγμή;;;
Σαφώς φασιστικά-κομμουνιστικά κόμματα αποτελούν τις δύο άκρες του ίδιου νήματος. Σαφώς Έλληνες και Τούρκοι σαν ελεύθεροι λαοί θα μπορούσαν να συμπορευτούν βαδίζοντας στον άξονα της Γης κι αν θα χρειαζόταν να αντιστρατευτούν κάποιον, αυτός θα ήταν κάθε είδους ιδεολόγημα και χαλινάρι και όχι ο ένας τον άλλον. Το πρότυπο μοντέλο αποψιλώνει το αμετακίνητο «φύσει» και γεμίζει το κενό απ’ την επιλογή του «θέσει». Αναφορικά με την Ελλάδα, σαφώς ας πάψουν Εκκλησία και Υπουργείο Παιδείας να διεκδικούν τη διδασκαλία του μαθήματος των Αρχαίων Ελληνικών. Όσο για τους Νεανίας, ας καταστούν αυτοδίδακτοι, λιγότερο θα κινδυνέψουν.
Λέξεις-Λέξεις-Λέξεις… Κατά τον Άμλετ!
Πηγή: fractalart.gr
Ευαγγελία Τυμπλαλέξη: Σχετικά με τον συντάκτη
«C’est la première fois dans un débat pour une élection présidentielle française que le chef de l’Etat russe choisit son candidat, et cela m’a un peu choqué…»
Είναι η πρώτη φορά, που κατά τη διάρκεια πολιτικής διαμάχης για μία εκλογή γαλλικής προεδρίας ο αρχηγός κράτους της Ρωσίας επιλέγει τον υποψήφιό του, και αυτό με έχει εν μέρει σοκάρει…
Έρχεται να υποστηρίξει ο ένας εκ των δύο υποψηφίων Alain Juppé. Το débat Fillon-Juppé περιεστράφη κυρίως σε ανώδυνα θέματα, όπως υγεία-ανεργία-ισότητα δύο φύλων. Είναι το σύνηθες συναινετικό-μεθοδικό modus operandi της πολιτικής αυλαίας. Με την πτύξη της ωστόσο η σκηνή υποθάλπει πλείστες παραλλαγές των λεχθέντων.
Οι εκλογές στις Ηνωμένες Πολιτείες «τελεσφόρησαν» τρόπον τινά. Ομοίως έπονται και οι διαδικασίες στο γαλλικό έδαφος. Στην Ελλάδα μαίνεται εκ νέου πρόωρη προσφυγή στις κάλπες. Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θέτει υπό αίρεση το αδιαφιλονίκητο ζήτημα, τουλάχιστον έτσι πιστεύουμε, της Συνθήκης της Λωζάνης. Καθήμενοι λοιπόν στον καναπέ μας θωρούμε να παρελάσουν στην οθόνη, του υπολογιστή ή της τηλεοράσεως, προσωπικότητες ολκής, οι οποίοι κινούν τα πιόνια στη σκακιέρα με περισσή στρατηγική. Κι εμείς που σκάκι δεν γνωρίζουμε να παίζουμε, πως θα καταλάβουμε την παρτίδα;;; Και ούτε που περνάει απ’ το μυαλό μας πως πρόγονος του σκάκι ήταν το ζατρίκιον, επιτραπέζιο παιχνίδι, το οποίο ανάγεται στη χρονική εποχή του Μινωικού Πολιτισμού, ανάμεσα 1600 και 1500 π.Κ.Ε. Συνακόλουθα η γνώση των κινήσεων θα έπρεπε να είναι καταγεγραμμένη στο πρωτόπλασμά μας και όχι να διαπνεόμαστε από διλήμματα εκφοβισμού.
Ενδιάμεση περιοχή και ελληνοτουρκισμός.
Η πλειονότητα των Ιστορικών τέμνει την Ευρασία σε δύο σχεδόν ισομερείς εδαφικές και πληθυσμιακές μερίδες. Δύο κόσμοι αντιμέτωποι: ο Κόσμος της Ανατολής και ο Κόσμος της Δύσης να πάλλονται ανά τους αιώνες σε μαρμαρένια αλώνια πολιτικής αναμέτρησης και η διπλωματική κονίστρα να επιχειρεί αναίμακτες συγχωνεύσεις ή πολυαίμακτους διχασμούς.
Ο Σπύρος Βρυώνης, διδάκτωρ του πανεπιστημίου της Καλιφόρνια έρχεται πρώτος με το σύγγραμμά του The Byzantine Legacy and Ottoman Forms, εν έτει 1970 να ταράξει τα νερά της δυικής ισοδυναμίας προβάλλοντας μία νέα οπτική διαχωρισμού του εγχώριου γίγνεσθαι, η οποία υποστηρίζει πως τα Βαλκάνια-η Μικρά Ασία-η Μέση Ανατολή-η Αίγυπτος συνιστούν έναν «κοινό πολιτιστικό χώρο», ο οποίος αναφύεται απ’ την εποχή των κατακτήσεων του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Συνακόλουθα μπορούμε να ομιλούμε για τρεις ευρύτερες περιοχές, που συμπράττουν στο «Είμεθα και δεν είμεθα» του Ηράκλειτου. Παρεπόμενη σαφώς ενέσκηψε η διαμάχη διεκδίκησης της εν λόγω περιοχής. Ήδη ο Αριστοτέλης απ’ τον 4ο αιώνα π.Κ.Ε χαρακτήριζε τους Έλληνες σαν κράμα Ασιατών κι Ευρωπαίων για να υπερθεματίσει το Κοράνι τον 7ο αιώνα μ.Κ.Ε προωθώντας το Ισλάμ ως «ενδιάμεση κοινότητα». Ο Τούρκος νομομαθής Bedrettin διεξάγοντας έναν συγκρητισμό, αν και ο όρος αποδοκιμάζεται ως συγχυσισμός=confusionnisme, καταλήγει στο συμπέρασμα πως ορθόδοξος Χριστιανισμός και Ισλαμισμός δεν έχουν ουσιώδεις διαφορές, και γι΄ αυτό επιτεύχθη για τόσους αιώνες η συνύπαρξη των λαών.
Ακόπως τεκμαίρεται πως Χιτώνα του Νέσσου συνιστά η ενοποίηση των εθνών σε Αυτοκρατορία, σε μία περιοχή όπου Έλληνες-Τούρκοι-Ρώσοι εμφανίζονται να ερίζουν για την πρωτοκαθεδρία-κληρονομία κάθε που ο εκάστοτε ηγεμόνας τείνει σε παρακμή. Ως απόρροια της τριχοτόμησης της περιοχής της Ευρασίας, ο ιστορικός Κος Κιτσίκης εισάγει τη λέξη ελληνοτουρκισμός με απώτερο σκοπό να φωτίσει μία ιδεολογία, που πραγματώνεται πάνω σ’ ένα πολυετές πολιτιστικό φαινόμενο, αφ’ ενός ως συγκατοίκηση κι αλληλεξάρτηση ελληνισμού-τουρκισμού κι αφ’ ετέρου ως παγιωμένο φρόνημα που κρηπιδώνει την εγκαθίδρυσή του σε θάλλουσες κι αλληλοδιαπλεκόμενες πεποιθήσεις. Ανατρέχοντας στο παρελθόν πλήθος μαρτυριών δηλώνουν τη συνεργασία των Πατριαρχών της Κωνσταντινουπόλεως με τον εκάστοτε Σουλτάνο προς διαχείρηση της οθωμανικής Οικουμένης, στην οποία οι Τούρκοι αποτελούσαν τον 1ο λαό της Αυτοκρατορίας, οι Έλληνες τον 2ο κι έπονται οι μειονότητες των υπολοίπων εθνών, οι οποίες τελούσαν υπό διπλή τουρκοελληνική κυριαρχία. Η βυζαντινή σε πρώτο στάδιο και η οθωμανική σε δεύτερο Αυτοκρατορία επικυρώνουν μία ολοκληρωτική ιδεολογία, στις φτερούγες της οποίας θάλπονται εκατομμύρια ανθρώπων. Όταν ωστόσο η θέρμη του συνόλου ελαστικοποιείται, διαπιστώνονται εκρήξεις, και μένει απλά να κατανοήσουμε ποιος μαϊνάρει τους κάβους του πλήθους.
Γκιαούρ Ιζμίρ = Η Άπιστη! Ή αλλιώς Σμύρνη!
Η ελληνική αστική τάξη έλκει τις ρίζες της στις απαρχές του 18ου αλλά εξ’ αρχής μεταφέρει τη βάση της εκτός του νεοσύστατου βασιλείου της Ελλάδος, το οποίο δεν παρουσιάζει οικονομικά πλεονεκτήματα. Έντονη ελκτική δύναμη σημειώνουν τα κέντρα της Κωνσταντινουπόλεως-Σμύρνης-Αλεξάνδρειας, όπου και στρέφουν το θώρι οι έμποροι. Η σκιαγράφηση αυτής της τάξεως αναδεικνύεται μέσω της πολιτικής δύναμης, που ανιχνεύει ανά πάσα ευκαιρία, και όχι σε απτούς τίτλους ευγενείας.
Τον 19ο αιώνα η πόλη της Σμύρνης φτάνει στον κολοφώνα της ακμής της. Η δημογραφική έκρηξη-η μετεγκατάσταση πληθυσμών απ’ την Ηπειρωτική Ελλάδα-τα ευνοϊκά νομοθετήματα των Χιουμαγιούν-Γκιούλχανε, τα οποία προσπορίζουν πολιτικά δικαιώματα στους «ραγιάδες» ισότιμα με εκείνα των μουσουλμάνων-η οικονομική ευμάρεια που πυροδοτείται απ’ την άνθηση του εμπορίου-η πολύπλευρη εκπαιδευτική δραστηριότητα της ελληνικής κοινότητας-η αναδιάρθρωση της Χάρτας των επαγγελμάτων, τα οποία στην πλειοψηφία τους ασκούνται από Έλληνες, είναι μερικές συνιστώσες, οι οποίες συνυφαίνουν την εύρωστη συνισταμένη του ελληνικού στοιχείου. Ο Deschamps σε οδοιπορικό του καταγράφει το στρατευμένο ένστικτο των κατοίκων προς περίσωση του «Μείζονος Ελληνισμού», ο οποίος ακτινοβολεί προβάλλοντας κορμανθία κοινωνική και ισχυροποιείται μέσω της καθιέρωσης της ελληνικής γλώσσας ως διεθνή γλώσσα της Σμύρνης.
Το 1918 λήγει ο Μεγάλος ή Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος με τις εμπλεκόμενες χώρες εξασθενημένες να αναζητούν δικλείδες ασφαλείας προς αποφυγή νέων συγκρούσεων.
Το 1920 η Συνθήκη των Σεβρών δεν είναι παρά μία σπασμένη πορσελάνη, η οποία κατακερματίζει την Ανατολία και κελεύει υπολειμματική επικράτεια στην εύρωστη ως τότε σουλτανική διακυβέρνηση για να καταλυθεί λίγα μόνο έτη αργότερα με την εισβολή στη Σμύρνη και την ανταλλαγή των πληθυσμών, διότι η Τουρκία γνωρίζοντας τον στρατηγικό της ρόλο σαν κομβικό κράτος κι όχι σαν περιφερειακή οντότητα, δεν δύνατο να ενστερνιστεί αμαχητί τις καταστροφικές-ρυθμιστικές παραχωρήσεις, οι οποίες προσέβαλλαν την εδαφική της ακεραιότητα και τη σθεναρότητα της ασφάλειάς της. Η μεγάλη σφαγή της Σμύρνης το 1922 οδηγεί στην ψήφιση της Συνθήκης της Λωζάνης και στον κατακερματισμό όχι μόνο των λαών αλλά και της πολιτισμικής βάσης της περιοχής.
Η συνοριογραμμή χαράσσεται εκ νέου με τη συρρίκνωση του ελληνικού κράτους να δημιουργεί αλυτρωτικές δεσμεύσεις στο ασυνείδητο του λαού του. Το νεότευκτο κράτος της Τουρκικής Δημοκρατίας είναι γεγονός μετά την υπογραφή της Συνθήκης και οραματίζεται αυτομόληση απ’ την Οθωμανική κληρονομιά. Σχήμα οξύμωρον, αφού και η Τουρκία ως και σήμερα εξακολουθεί να επωμίζεται το βάρος του μεγαλειώδους οθωμανικού της παρελθόντος. Αναδρομικά διαπιστώνονται ιστορικά μεταρρυθμιστικές προσπάθειες εκκοσμίκευσης κατά τα δυτικού τύπου πρότυπα της ημεδαπής με βαθειές τομές σε διοικητικό-στρατιωτικό-κυβερνητικό πλαίσιο. Δεν είναι καθόλου τυχαίο που οι πρωτουργοί του εκσυγχρονισμού θέλησαν να απαλλαγούν από εθνικιστικές επισωρεύσεις και γι’ αυτόν τον λόγο επιστράτευσαν την αναφορικότητα και όχι τον αυτοκαθορισμό αναφερόμενοι στον όρο εθνικισμός.
Κάθε νίκη γίνεται ήττα. Simone de Beauvoir
La question d’ Orient
Το «Ανατολικό ζήτημα» συνιστά μία τεράστια πρόκληση για τον εντριβή ιστορικό, αλλά και ελιξίριο ερεθιστικό για τον σχολιαστή γράφοντα-αναγνώστη, που θα προσπαθήσει να αποκρυπτογραφήσει τους σιβυλλικούς μοχλούς δόμησης του πλαισίου συμπεριφοράς-κινήσεων-αποφάσεων. Έλληνες και Τούρκοι διακατέχονται από αίσθημα-φρόνημα υπερεθνικιστικό-σοβινιστικό, με ύποπτα ελατήρια να υποκινούν μισαλλοδοξίες και να τροφοδοτούν ανεξιλέωτα πάθη. Οι βαναυσότητες αποτελούν απ’ το μέρος της Ιστορίας, όπως και η εκατέρωθεν παραχάραξη φαινομένων και γεγονότων. Η έντεχνη-σταδιακή αποδόμηση της μεσανατολικής Αυτοκρατορίας και η Συνθήκη της Λωζάνης επηρεάζουν τόσο την μετέπειτα διανόηση όσο και το υποσυνείδητο των δύο λαών ως προς την εξωτερική τους πολιτική.
Εδώ και αιώνες ο Τούρκος παρουσιάζεται σαν άξεστος-άτεγκτος εκπορθητής. Ο Έλληνας δεν έτυχε βέλτιστης μεταχείρισης απ’ τη φιλεύσπλαχνη;; Δύση, η οποία σφετερίζεται τα φώτα της Αρχαίας Ελληνικής Σκέψης την ίδια στιγμή που αμφισβητεί την καταγωγή του Έλληνα, επειδή δεν δύναται να εμπεδώσει τον μεταλλαγμένο-σχηματοποιημένο όζο της δυτικοποιημένης συμπεριφοράς. Η αφετηρία του «Ανατολικού ζητήματος» παρεμφαίνει μία διαπάλη χιλιετιών και καταδεικνύει, ας ομολογηθεί, την αντιπαλότητα μεταξύ ελληνικού και ρωμαϊκού πολιτισμού, οι οποίοι ενεργούν προς μονομερή κατίσχυση. Σαν πρόβλημα εντείνεται στα όρια της οθωμανικής Αυτοκρατορίας, επειδή ο διαχωρισμός του πολυεθνικού ιστού στην ουσία ανάγεται σε διατομή διεθνικού πλαισίου, ελληνικού και τουρκικού.
Μεταφερόμενοι στη Σμύρνη των απαρχών του 20ου αιώνα, εύκολα οσμιζόμαστε υποβόσκουσες πολιτισμικές-ταξικές διαφορές, οι οποίες δεν επέτρεπαν σταθερή ενοποίηση του ιστού, το οποίο αποτελεί όχι ομοιογενές σώμα με ευκρινή χαρακτηριστικά αλλά ένα πολύχρωμο παζλ συνενούμενων συσσωματώσεων. Οι κάτοικοι παλινδρομούν σε διελκυστίνδα αντινομικών πυρήνων, κάτι που θα προσδιορίσει την εκκόλαψη αναταράξεων των συνειδήσεων. Στην ουσία πρόκειται για αλλεπάλληλες συγκρούσεις πολλαπλών αναφορών ανάμεσα στο νέο-αστικό εγκαθιδρυμένο μόρφωμα και σε προϋπάρχουσες ευάλωτες τάξεις, οι οποίες πυροδοτούνται απ’ τον αθέμιτο σχηματισμό δύο αντίρροπων τάσεων παιδείας: αφ’ ενός η ελιτιστική συγχώνευση χρήματος-γοήτρου που διανοείται έντονα και προάγει Τέχνες-Γράμματα φοιτώντας σε ξένα κολέγια και προσανατολίζεται προς την αγγλική σκέψη, αφ’ ετέρου οι απαίδευτες μάζες προσδεδεμένες στο άρμα του Κλήρου κι αρνούμενες πάσης φύσεως πρόοδο με ορίζοντα καθ΄ όλα τεταμένο προς τα ρωσικά τεκταινόμενα επικυριαρχίας.
Με τη Συνθήκη των Σεβρών ο διαμελισμός της περιοχής εξαιρεί την Κωνσταντινούπολη, ώστε τα Στενά των Δαρδανελίων να τελούν ένα διεθνές κράτος εν κράτει. Οι Συμμαχικές Δυνάμεις είναι συνηθισμένες να διαμοιράζουν αυθαίρετα εδάφη που δεν τους ανήκουν αδιαφορώντας για αναμόχλευση δυσαρεσκειών, αλλά δεν διακυβεύουν τον εμπορικό κόμβο. Η διεθνής αυτή ζώνη διαφεντεύεται από ορισμένη Επιτροπή, έχοντας πρόσβαση σε ανεξάρτητο προϋπολογισμό κονδυλίων-αδέσμευτη σημαία-οργάνωση σε αυτόνομα σώματα ασφαλείας. Ο δυτικόφιλος Βενιζέλος, «ευεργέτης και σωτήρας της πατρίδας» για τα χαμηλά στρώματα, στερέωνε τις βλέψεις των προστατίδων;;; Δυνάμεων. Ο Ατατούρκ, υπόδειγμα μικροαστού, ενσάρκωνε για τις λαϊκές μάζες τον «Λένιν» της Οθωμανικής περιοχής, αλλά οι δυτικοί με πλέρια χαρά χαιρέτιζαν τις δυτικότροπες μεταρρυθμίσεις του.
Η Συνθήκη της Λωζάνης ψηφίζεται στις 23 Ιουλίου 1923 για να αντικαταστήσει στην ουσία τη Συνθήκη των Σεβρών. Ο κύβος σαφώς είχε ριφθεί απ’ τις κραταιές Δυνάμεις του Ιμπεριαλισμού για να σκιαγραφήσει την καθοδηγούμενη διαμερισμάτωση του ευρωπαϊκού κτηρίου και τη διανομή των ασθενικών κρίκων. Ρωσία-Αγγλία-Γαλλία διεκδικούσαν την εποπτεία των Στενών των Δαρδανελίων και η διατήρηση ή η διακύβευση της οθωμανικής αρτιότητας απόληγε σε ζοφερές ανακατατάξεις. Η εφημερίδα της Κωνσταντινουπόλεως Tanin ήδη με τη λήξη των συρράξεων, εν έτει 1917, έκανε λόγο για δόλιες διπλωματικές ενέργειες της Γηραιάς Αλβιόνας, που στόχευε σε αποσάθρωση των αντιστάσεων των άλλων δύο ισότιμων Δυνάμεων.
Ruine et deuil… Victor Hugo
Αν η Σκέψη είναι μία διαρκής ροή, όπως ισχυρίζεται η Κα Νάσιουτζικ, τι είναι αυτό που καταφέρνει να την παγιδεύει σε λιμνάζοντα τυρφώνα;
Οι Αμερικανοί σε όλη τη διάρκεια του 19ου υπολαμβάνονται από πολλούς μελετητές ως πυροδότες εθνικοαπελευθερωτικών κινημάτων των μειονοτήτων. Η συμπεριφορά αυτή δεν αποτελεί αμετάθετο αίτημα της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, επιτελείται ωστόσο σαν έργο, όταν η Αμερική ορέγεται ανατροπή ενός status quo, όταν φιλοδοξεί σε κατακρήμνιση μιας παλαιάς τάξης πραγμάτων προς ανασύσταση μίας νέας, η οποία θα έχει δημιουργήσει έδαφος ευεπίφορο και διαύλους αμερικανικής παρεμβάσεως. Η αναφορά στο σχήμα «Αμερικανική εξωτερική πολιτική» δύναται να αναχθεί στο ορθολογικό προϊόν διαδοχικών απεικονίσεων-προστριβών, όπου ενδιάμεσος ιερού και κοσμικού δεν διασαφηνίζεται. Η κοινωνία του Θεού συμπλέκεται με την κοινωνία των Ανθρώπων.
Είναι ο αμερικανικός προτεσταντισμός, ο οποίος παρουσιάζεται σαν κίνημα διανοητικό-πολιτικό με την έντονη όμως θρησκευτικότητα-ηθικοποίηση να διαπνέει τη ραχοκοκαλιά της πολιτισμικής-οντολογικής βάσεως. Όταν ο στοχαστής Huntington επαίρεται, πως η Αμερική είναι προορισμένη για την Οικουμένη, ως θέληση του ίδιου της του δημιουργού, θέτει επί τάπητος την αποστολή της Αμερικής ως μεταλαμπαδεύουσα των χαρακτηριστικών νέας διακυβέρνησης. Στην ουσία διοχετεύει στην παγκόσμια αντίληψη την σχετικά νεοεμφανιζόμενη ιστορική έννοια της wordmission, η οποία εξηγείται σαν μετακένωση ιδεολογικής γνώσης, ώστε η Αμερική να επιτύχει τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην παγκόσμια πολιτική-οικονομική σκηνή. Το πολύεδρον του σκοπού συνυφαίνεται υπό τη σκέπη ενός ευρύτερου συνόλου αξιών=belief system, οι οποίες εκπορεύονται απ΄ την προτεσταντική παράδοση για να απολήξουν στην πουριτανική τους εκδοχή.
Οι δυνάμεις του Καλού και του Κακού αντιμάχονται και διαιτητές χρίζονται αυτοβούλως οι Αμερικανοί, εμφορούμενοι από μεσσιανικές αντιλήψεις διάσωσης της Ανθρωπότητας. Το μυστηριακό πέπλο αυτής της ιδεολογίας καλύπτει από πολύ νωρίς την περιοχή των Βαλκανίων. Η δραστηριότητά της οργανώνεται σε Πανεπιστήμια της Αμερικής, οι απόφοιτοι των οποίων ενδύονται την ταυτότητα του μισσιονάριου=ιεραπόστολου και ξεχύνονται προς προσηλυτισμό νέων προπυργίων. Το 1810 ιδρύεται το ABFCM, Επιτροπή Εντολοδόχων Επιτετραμμένων για τις Αποστολές του Εξωτερικού. Θεολόγοι-Ιεροκήρυκες-Πρόεδροι κολλεγίων εξορμούν για να αποδυναμώσουν τις κατά τόπους θρησκείες-πολιτισμικές ιδιαιτερότητες εντάσσοντας τους λαούς σε σπείρα κοινωνικής μεταρρύθμισης.
Η θεμέλιος λίθος της Ροβερτείου Σχολής τίθεται το 1863 στην Ανθούσα του Βοσπόρου, και αναφέρεται ως υπεύθυνη για τη σύσταση του κράτους της Βουλγαρίας. Οι μισσιονάριοι παρεισφρέουν στη δομή των τοπικών κοινωνιών πρεσβεύοντας απελευθέρωση από προκαταλήψεις και στροφή στην πανεπιστημιακή γνώση, αλλά κατά βάθος υποκινούν διαίρεση σχέσεων μεταξύ των κρατών-εθνών και κατ’ επέκταση αποικιοκρατικά τεκταινόμενα, αφού η Αμερική εμφανίζεται σαν από μηχανής θεός για να λειάνει τους ολέθρους που η ίδια ενσπείρει. Αφού οι τοπικές πεποιθήσεις θα έχουν εκλείψει σαν πρωτογονικά απολιθώματα είναι πιο εύκολο να υπερισχύσει μια υπέρ-θρησκεία σαν τρόπος ζωής πια. Οι ιεραποστολικοί κύκλοι εκπονούν διάφορα σχέδια εφαρμογής για τα Βαλκάνια, και η Σμύρνη αποτελεί απ’ τον 17ο αιώνα το επίκεντρο ανάλογης δράσης, τα οποία άλλα υλοποιούνται άλλα παραμένουν στο συρτάρι μέχρις εμφανίσεως νεωτέρας πρόσφορης στιγμής…
Χρήσιμη Γνώση…
Το εμπόριο οφείλει να ακολουθείται από θεοσέβεια και η ανάγνωση από προσευχές. Στην Αποθήκη των ωφελίμων γνώσεων, μηνιαίο περιοδικό που τέθηκε σε κυκλοφορία το 1837 σε Σμύρνη-Κωνσταντινούπολη-Αθήνα-Ιερουσαλήμ-Ερμούπολη-Κέρκυρα-Βηρυττό-Βουκουρέστι, γίνεται μνεία για την ανάγκη εξάπλωσης πρακτικών θεωριών που στρέφουν τα βέλη τους σε συρρίκνωση τοπικών ιδεολογικών επεκτατισμών-φενακισμό των μαζών από επαΐοντες δημαγωγούς, με απώτερο στόχο την οικονομική εξαθλίωση των επιμέρους αυτόνομων κοινωνιών-την καταδολίευση της μέσης κριτικής οξύνοιας κι εν συνεχεία την προσάρτησή τους στο αμερικανικό άρμα. Το πείραμα «σπουδές ελλήνων νέων σε αμερικάνικα πανεπιστήμια» αποτελεί έκφραση προτεσταντικού εκπαιδευτικού κινήματος με παγκόσμιες βλέψεις, και η επιρροή του οποίου εξακολουθεί να υφίσταται ως τις ημέρες μας. Τα εθνικά συστήματα Παιδείας προσανατολίζονται ολοένα και περισσότερο στη δημιουργία μιας ντόπιας ιθύνουσας τάξης, η οποία θα υπακούει στα αμερικανικά συμφέροντα. Το σχέδιο σπουδής των Ελλήνων στην Αμερική, συνιστούσε ένα μακρόπνοο σχέδιο, το οποίο μπορεί να καυχηθεί η Αμερική πως δρέπει στις ημέρες μας τους καρπούς του. Η ηγέτιδα τάξη που διάκειται ευμενώς και στηρίζει αμερικανικές πρωτοβουλίες έχει εκκολαφθεί και στέκει στα έδρανα της Βουλής. Η Χρήσιμη γνώση που παρασχέθηκε αποτυπώνεται στη σύναψη των Μνημονίων.
Μετά το τέλος του Ψυχρού πολέμου η Τουρκία κλασαυχενιζόταν για την απαραίτητη παρουσία της στο πλευρό των ΗΠΑ, κάτι που κατερρίφθη ως αναληθές, αφού η 11η Σεπτεμβρίου 2001 κυοφόρησε τις αναμενόμενες αφορμές σύναψης νέων ελπιδοφόρων συμβάσεων για την Αμερική με τα «Σταν» της Ασίας. Όπου «Σταν» ο αναγνώστης ας αναζητήσει σε αποσκιρτημένα από παλαιά Ε.Σ.Σ.Δ. και νεότευκτα εδάφη, Ουζμπεκιστάν-Τατζικιστάν-Κιργιστάν. Στο γεωπολιτικό προσκήνιο λοιπόν μπορεί η Ελλάδα να φαίνεται υπάκουη μαθήτρια και να θέτει τυφλά την ασφάλειά της υπό την προειδοποιητική πυρηνική ομπρέλα του ΝΑΤΟ, αλλά δεν ισχύει το ίδιο και για την χώρα της Τουρκίας, στην πληθυσμιακή αλλά και πολιτική βάση της οποίας εγείρονται αισθήματα ανασφάλειας-φόβου-αισιοδοξίας προς αναβίωση της αίγλης του παρελθόντος. Οι πυλώνες της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας είναι ο Στρατός και το Υπουργείο Εξωτερικών, φορείς που συνεργάζονται με αποκλειστική αρμοδιότητα την προάσπιση των συμφερόντων του κράτους, ανεξαρτήτως των εναλλαγών των κυβερνήσεων.
Κάποιοι φιλελεύθεροι διανοούμενοι επισημαίνουν στα συγγράμματά τους τον συγκεντρωτισμό και την αυταρχική-στρατοκρατική μορφή της πολιτικής δραστηριότητας της Τουρκίας. Στον αντίποδα ένας ανίσχυρος γραφιάς και χωρίς ενδεικτική ταυτότητα σαν κι εμένα, προσπαθεί να ψηλαφήσει τη διαφορά στη δραστηριότητα της Αμερικής. Η μόνη παρομοίωση που μου έρχεται στο μυαλό είναι το θέατρο σκιών. Η Αμερική ως άλλος Καραγκιοζοπαίχτης κινεί τις φιγούρες στον τεντωμένο λευκό μπερντέ υπό τις ίδιες αξιώσεις, απλά μετονομαζόμενες σε παραδοσιακές αξίες-ιεραρχικές και πατριαρχικές σχέσεις-συγγενείς γειτνίασης και σχήματα συντεχνιών που χρήζουν προστασίας. Όλες ανεξαιρέτως οι ημιδιαφανείς ζωγραφισμένες εικόνες, που χειρίζεται ο Καραγκιοζοπαίχτης, δεν θεοποιούν το παρελθόν-δεν απεύχονται την κοινωνική διάσπαση-δεν μεγαλαυχούν για σταθερότητα;;;
Σαφώς η πρόοδος είναι καλοδεχούμενη, αν κατανοήσουμε το βάθος του πολυσχιδούς όρου κι αν τον απαλλάξουμε απ’ την σύνδεσή του με κερδοσκοπικά συμφέροντα. Διότι πολύ απλά, τόσο οι κινήσεις της Τουρκίας όσο κι εκείνες της Αμερικής δεν συνιστούν παρά καθαρά ιμπεριαλιστική προπαγάνδα κι επίδειξη ισχύος, η οποία βοά ενώ ταυτοχρόνως αδιαφορεί για τα εκατομμύρια ανυπεράσπιστων προσφύγων που υποφέρουν.
Αν το παγκόσμιο μωσαϊκό μετατραπεί από παράταιρο σε μονότονο καμβά, πάνω στον οποίο ο αμερικανικός διεθνισμός θα εδραιωθεί μετά βαΐων και κλάδων, και ο κοσμοπολίτης θα αντιδιαστέλλεται τον πολίτη, κατά πόσον θα έχουμε αποσχιστεί απ’ τον αφιονισμό εν τέλει των παλαιότερων θρησκευτικών-πολιτικών δογματισμών και δεν θα έχουμε εισέρθει απλά σε μία αλλότροπη αλλά πανομοιότυπη στιγμή;;;
Σαφώς φασιστικά-κομμουνιστικά κόμματα αποτελούν τις δύο άκρες του ίδιου νήματος. Σαφώς Έλληνες και Τούρκοι σαν ελεύθεροι λαοί θα μπορούσαν να συμπορευτούν βαδίζοντας στον άξονα της Γης κι αν θα χρειαζόταν να αντιστρατευτούν κάποιον, αυτός θα ήταν κάθε είδους ιδεολόγημα και χαλινάρι και όχι ο ένας τον άλλον. Το πρότυπο μοντέλο αποψιλώνει το αμετακίνητο «φύσει» και γεμίζει το κενό απ’ την επιλογή του «θέσει». Αναφορικά με την Ελλάδα, σαφώς ας πάψουν Εκκλησία και Υπουργείο Παιδείας να διεκδικούν τη διδασκαλία του μαθήματος των Αρχαίων Ελληνικών. Όσο για τους Νεανίας, ας καταστούν αυτοδίδακτοι, λιγότερο θα κινδυνέψουν.
Λέξεις-Λέξεις-Λέξεις… Κατά τον Άμλετ!
Βιβλιογραφία
- -Νάσιουτζικ Π., «Αμερικανικά οράματα στη Σμύρνη τον 19ο αιώνα», Εκδόσεις Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Αθήνα 2002.
- -Κιτσίκης Δ., «Συγκριτική Ιστορία Ελλάδος και Τουρκίας στον 20ο αιώνα», Εκδόσεις Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Αθήνα 1978.
- -Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ), «Η σύγχρονη Τουρκία», Επιμέλεια Βερέμης-Ντόκος, Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα 2002.
- -Γιανουλόπουλος Γ., «Εξωτερική Πολιτική στις αρχές του 20ου αιώνα», στο Χ. Χατζηιωσήφ κ.α., Ιστορία της Ελλάδας του 20ου αιώνα: Όψεις Πολιτικής και Οικονομικής Ιστορίας 1900-1940, Βιβλιόραμα, Αθήνα 2009.
- -Καιρίδης Δ. και Martin L., «Ρόλος και θέση της Τουρκίας στον Κόσμο», Εκδόσεις Ίδρυμα Κόκκαλη, Αθήνα 2006.
Πηγή: fractalart.gr
Ευαγγελία Τυμπλαλέξη: Σχετικά με τον συντάκτη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου