Του Ερρίκου Φινάλη
Η 14η Σύνοδος Κορυφής του G20 ολοκληρώθηκε το προηγούμενο Σάββατο στην Οσάκα της Ιαπωνίας με την υιοθέτηση μιας δωδεκασέλιδης «Διακήρυξης των Είκοσι Ηγετών» αποτελούμενης από 43 σημεία που καλύπτουν όλη την επίσημη θεματολογία της συνάντησης. Εντυπωσιακός απολογισμός, θα μπορούσε να σκεφτεί κανείς, δεδομένου ότι ακόμη και τα πιο μετριοπαθή ρεπορτάζ από το διήμερο έδιναν μια εικόνα στομώματος αυτής της παγκοσμιοποιητικής πρωτοβουλίας, στη διάρκεια της οποίας όλο το ενδιαφέρον επικεντρώθηκε στις διμερείς συναντήσεις μεταξύ των σημαντικότερων ηγετών. Αρκεί όμως μια ανάγνωση της Διακήρυξης για να διαπιστωθεί ότι πρόκειται για το πιο γενικόλογο και αυτοαναιρούμενο ντοκουμέντο που έχει ποτέ παράξει το G20.
Χαρακτηριστικό από αυτήν την άποψη είναι το κεφάλαιο «Κλιματική Αλλαγή» όπου, στο σημείο 35, οι Είκοσι αυτοσυγχαίρονται για τις μέχρι τώρα… επιτυχείς δράσεις τους στο μεγάλο αυτό πρόβλημα, και υπόσχονται ότι θα συνεχίσουν στον ίδιο δρόμο. Πολύ ωραία, θα έλεγε κάποιος αφελής που δεν γνωρίζει ότι οι επιτυχίες είναι ανύπαρκτες και οι υποσχέσεις λόγια του αέρα, χωρίς καμία συγκεκριμένη δέσμευση. Όμως η παρωδία ολοκληρώνεται στο αμέσως επόμενο σημείο 36, που ξεκινά ως εξής: «Οι Ηνωμένες Πολιτείες επαναλαμβάνουν την απόφασή τους να αποχωρήσουν από τη Συμφωνία του Παρισιού για την Κλιματική Αλλαγή, διότι θέτει σε μειονεκτική θέση τους Aμερικανούς εργαζόμενους και φορολογούμενους». Τουτέστιν, άνθρακες (κυριολεκτικά!) ο θησαυρός.
Ας προσπαθήσουμε λοιπόν, σε συνέχεια όσων γράφαμε σχετικά στο προηγούμενο φύλλο, να ανιχνεύσουμε την πραγματική διάσταση της 14ης Συνόδου Κορυφής του G20. Το πρώτο συμπέρασμα είναι ότι, φέτος περισσότερο παρά ποτέ, η συνάντηση αντιμετωπίστηκε από τους ισχυρότερους διεθνείς ηγέτες απλά ως ευκαιρία διμερών επαφών. Δεν υπήρξε κανένα άγχος από καμία πλευρά για τις επίσημες καταλήξεις. Ενδεικτική ήταν η γαργάρα του Μακρόν, που πριν τη Σύνοδο απειλούσε ότι «δεν θα υπογράψει τίποτα» αν ο Τραμπ εξακολουθήσει να σαμποτάρει τη Συμφωνία του Παρισιού: φαίνεται ότι τελικά… αφαιρέθηκε αρκετά από τα δικά του προβλήματα, και δεν προκάλεσε το σκάνδαλο που υποσχόταν. Καμία σημασία δεν δόθηκε εξάλλου και στην επίσημη ολομέλεια, που εμφανώς αποτέλεσε μια αναπόφευκτη αγγαρεία την οποία όλοι «ξεπέταξαν» όσο πιο γρήγορα μπορούσαν για να επιστρέψουν σε διμερείς συναντήσεις και σε παρασκηνιακά παζάρια.
Ακραίο παράδειγμα αυτής της κατάστασης ήταν η στάση των εκπροσώπων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών μελών της που συμμετέχουν στο G20 ή προσκλήθηκαν σε αυτό ως παρατηρητές – με την εξαίρεση της Ιταλίας, η ενοχλητική κυβέρνηση της οποίας έχει τεθεί σε… καραντίνα από τους «εταίρους» της. Στην Οσάκα δηλαδή οι Μέρκελ, Μακρόν και Σία, πέραν των διμερών συναντήσεών τους με άλλους ηγέτες –οι οποίοι δεν τους έδωσαν και μεγάλη σημασία, με αποκορύφωμα την εντολή του Τραμπ στον Σάντσεθ «εσύ κάτσε κάτω»– αναλώθηκαν σε μεταξύ τους παζάρια ώστε να βρουν έναν συμβιβασμό στο ποιος θα αναλάβει ποια θέση επικεφαλής των διαφόρων ευρωπαϊκών «θεσμών». Η ειρωνεία είναι ότι ταξίδεψαν στην άλλη άκρη της γης έχοντας ως βασική έγνοια να λύσουν τα ενδοευρωπαϊκά προβλήματα, και τελικά ο συμβιβασμός που πέτυχαν εκεί εξαερώθηκε με το που επέστρεψαν στη Γηραιά Ήπειρο (βλ. Τι έβγαλε το ευρωπαϊκό αλογοπάζαρο).
Η Σύνοδος Κορυφής του G20 επιβεβαίωσε την προϊούσα αδυναμία των ΗΠΑ και τον εσωτερικό εμφύλιο που τις ταλανίζει, κάνοντας εμφανή την έλλειψη μιας στοιχειωδώς ενιαίας στρατηγικής. Σε αυτό οφείλονται οι αντιφατικές συμπεριφορές του Τραμπ, αλλά και η ολοένα μεγαλύτερη «αυθάδεια» που επιδεικνύουν απέναντί του αντίπαλοι και εταίροι – πραγματικοί ή θεωρητικοί. Έτσι σε όλες τις διμερείς συναντήσεις, περιλαμβανομένων αυτών τη δεύτερη μέρα της Συνόδου με τον Κινέζο ομόλογό του Σι Τζινπίνγκ και τον Τούρκο Ερντογάν (βλ. «Συνάντηση Τραμπ-Ερντογάν στην Οσάκα» κάτω), ο Αμερικανός πρόεδρος εμφανίστηκε διαλλακτικός και γεμάτος κατανόηση. Έτσι, φαίνεται ότι η επιβολή αμερικανικών δασμών σε περισσότερα κινεζικά προϊόντα αναβάλλεται, πιθανά για διάστημα λίγων μηνών. Την ίδια στιγμή «κύκλοι του Κογκρέσου» αδειάζουν για μια ακόμη φορά τον Τραμπ, διαρρέοντας ότι υπάρχει διακομματική συμφωνία για βάθεμα της αντιπαράθεσης με μια Κίνα που απειλεί την πρωτοκαθεδρία των ΗΠΑ, και ότι τυχόν συμβιβασμός στο εμπάργκο επί της κινεζικής Huawei (που έχει ανακηρυχθεί «απειλή για την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ») θα εντείνει την αναξιοπιστία της Ουάσιγκτον στους εταίρους της.
Με μία έννοια, στην Οσάκα πολλαπλασιάστηκαν οι ενδείξεις της αμερικανικής αναποφασιστικότητας. Κρατώντας όπως-όπως ανενεργά όλα τα μέτωπα πλην αυτού στη Λατινική Αμερική (που κι εκεί δεν σημειώνει τεράστια επιτυχία, όπως δείχνει μεταξύ άλλων και το ξέφτισμα των πραξικοπηματιών στη Βενεζουέλα), ο Τραμπ φαίνεται να συνειδητοποιεί την αδυναμία μιας υπερδύναμης που εξακολουθεί να έχει τεράστια υπεροπλία και την πιο καταστροφική δύναμη σε περίπτωση παγκόσμιας σύρραξης, αλλά μεγάλη έλλειψη όπλων –στρατιωτικών και οικονομικών– για «μικρότερες» μάχες. Πόσο μάλλον όταν τα μέτωπα είναι πολλά, και σχεδόν σε όλα η επεμβατική πολιτική των ΗΠΑ κατέληξε σε χορεία φιάσκων. Εξάλλου ο Αμερικανός πρόεδρος περιορίζεται ακόμη περισσότερο από την ανοιχτή και πρωτοφανή ιστορικά αμφισβήτηση της εξουσίας του από ισχυρά τμήματα του αμερικανικού κατεστημένου: έτσι, ενόψει μάλιστα και προεδρικών εκλογών, η στάση του και στην Οσάκα έμοιαζε να καθορίζεται πιο πολύ από εσωτερικές προτεραιότητες παρά από μια (ανύπαρκτη) «εθνική στρατηγική» αντιμετώπισης καταστάσεων που υποσκάπτουν διαρκώς την ισχύ των ΗΠΑ.
Όσα έγιναν στην Οσάκα ενίσχυσαν την εκτίμηση ότι, σε αντίθεση με όλους τους Δυτικούς, οι Κινέζοι και οι Ρώσοι (και, σε δεύτερο βαθμό, ορισμένες ακόμη περιφερειακές δυνάμεις) φαίνονται να είναι οι μοναδικοί που έχουν σχέδιο – και την ψυχραιμία και αυτοπεποίθηση που πηγάζουν από αυτό. Δεν σημαίνει ότι δεν έχουν εσωτερικά προβλήματα, κάθε άλλο: η υπερθέρμανση της κινεζικής οικονομίας είναι ένα μόνο από αυτά. Αλλά ο προσανατολισμός που έχουν χαράξει είναι πολύ πιο συνεκτικός από το δυτικό σκορποχώρι, κι έτσι οι ηγέτες τους, με ελάχιστη εσωτερική αμφισβήτηση, έχουν μια σοβαρή και υπολογίσιμη από όλους παρουσία. Δεν αναιρούν τη μία μέρα αυτό που είπαν την προηγούμενη, όπως ο πανταχόθεν αμφισβητούμενος Τραμπ, ούτε αγνοούνται επιδεικτικά, όπως οι πολυδιασπασμένοι και δίχως αυτόνομη προοπτική Ευρωπαίοι.
Ιδίως οι Κινέζοι εξαπλώνονται με μεθοδικά και προσεκτικά βήματα σε όλες τις ηπείρους και, μέσω των νέων Δρόμων του Μεταξιού και των τρισεκατομμυρίων που επενδύουν, κάνουν ακόμη και τους Ευρωπαίους να ταλαντεύονται για το προς τα πού πρέπει να κοιτάξουν στο μέλλον. Αυτή η νέα γεωπολιτική πραγματικότητα που αναδύεται διεθνώς δεν φέρνει μόνο τον κίνδυνο μιας απελπισμένης αντίδρασης των ΗΠΑ με καταστρεπτικές για όλη την ανθρωπότητα επιπτώσεις, αλλά και νέες δυνατότητες για όσους πιστεύουν ότι το δόγμα ΤΙΝΑ («Δεν Υπάρχει Εναλλακτική») έχει ραγίσει για τα καλά. Μια νέα απελευθερωτική και χειραφετητική ανάταση θα βρει περισσότερο οξυγόνο και πιο πολλές εναλλακτικές στο νέο περιβάλλον που διαμορφώνεται!
Το περασμένο Σάββατο, ενώ βρισκόταν ακόμη στην Οσάκα, ο Τραμπ αναστάτωσε για μια ακόμη φορά τον κόσμο με ένα από τα περίφημα πλέον μηνύματά του στο twitter: «Αύριο πάω στη Νότια Κορέα: εάν ο Πρόεδρος Κιμ της Βόρειας Κορέας βλέπει αυτό το μήνυμά μου, τι θα έλεγε να συναντηθούμε στην αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη για να σφίξουμε τα χέρια και να πούμε ένα γειά;». Η ανταπόκριση των Βορειοκορεατών, που τα τελευταία χρόνια έχουν αναδειχθεί σε μετρ της διπλωματίας, ήταν άμεση και ενθουσιώδης: λίγες ώρες αργότερα ο Τραμπ συναντιόταν με τον Κιμ Γιονγκ-ουν, περνώντας μάλιστα και στο βορειοκορεατικό έδαφος – ο πρώτος εν ενεργεία πρόεδρος των ΗΠΑ που κάνει ένα τέτοιο βήμα!
Επικοινωνιακά (δηλαδή σε έναν τομέα που ενθουσιάζει τον Τραμπ, αφού τον θεωρεί «χωράφι του» και όπλο ενάντια στην προπαγάνδα των αντιπάλων του) επρόκειτο για θεαματική επιτυχία. Ίσα που ακούστηκαν οι σκληρές επικρίσεις των Δημοκρατικών, αλλά και αρκετών Ρεπουμπλικανών, που φρύαξαν υποκριτικά για τις «φιλικές σχέσεις με έναν δικτάτορα», λες κι αυτοί κάνουν παρέα μόνο με τον… Μαχάτμα Γκάντι. Ο Αμερικανός πρόεδρος είχε φροντίσει εξάλλου να απαλλαγεί ακόμη και από στενούς συνεργάτες του ώστε κανείς να μην του χαλάσει την έκπληξη: για παράδειγμα είχε στείλει τον ακροδεξιό σύμβουλο εθνικής ασφαλείας Μπόλτον για διαβουλεύσεις στη… Μογγολία.
Οι Βορειοκορεάτες, κάποτε απόβλητοι της λεγόμενης διεθνούς κοινότητας, πλέον δέχονται πολλαπλά φλερτ: Κινέζοι, Ρώσοι, Αμερικανοί και άλλοι σπεύδουν να τους συναντήσουν με ανοιχτές αγκάλες. Εκτός από μαέστροι του σιβυλλικού ασιατικού χαμόγελου, οι Βορειοκορεάτες έχουν αναδειχθεί και σε δεινούς διαπραγματευτές: ήδη διαρρέουν ειδήσεις ότι συζητούν με τον Τραμπ να κρατήσουν το τωρινό πυρηνικό τους οπλοστάσιο, κι απλά να μην αναπτύξουν νέα όπλα. Ταυτόχρονα απάντησαν περιπαικτικά σε επιστολή που έστειλε λίγες μέρες πριν η αμερικανική αντιπροσωπεία στον ΟΗΕ, ζητώντας επιβολή αυστηρότερων κυρώσεων στη Βόρεια Κορέα: «Καταντά γελοία η εμμονή των ΗΠΑ με τις κυρώσεις, λες και αυτές θα τους λύσουν τα προβλήματα», έγραψαν, ενώ άρθρο του βορειοκορεατικού πρακτορείου ειδήσεων αναρωτιόταν ειρωνικά «εάν ο πρόεδρος Τραμπ ήταν σε γνώση της εν λόγω επιστολής».
Στη φωτογραφία, ο Ιάπωνας πρωθυπουργός Σίνζο Άμπε, οικοδεσπότης του φετινού G20, δίνει το χέρι στον Σαουδάραβα διάδοχο Μοχάμαντ μπιν Σαλμάν, που (σύμφωνα τουλάχιστον με το επίσημο πρόγραμμα) θα φιλοξενήσει τη Σύνοδο Κορυφής του 2020. Οι υπόλοιποι ηγέτες χειροκροτούν – διακρίνονται μεταξύ άλλων, από αριστερά προς τα δεξιά, ο Αυστραλός πρωθυπουργός Σκοτ Μόρισον, ο Αμερικανός πρόεδρος Τραμπ και η Βρετανή πρωθυπουργός Μέι. Όμως η επιεικώς προβληματική, όπως επισημαίναμε στο προηγούμενο φύλλο, τοποθεσία της 15ης Συνόδου, άρχισε να αμφισβητείται ανοιχτά πριν καλά-καλά πέσει η αυλαία στην Οσάκα.
Με ενορχηστρωτή την Γαλλίδα (και σπουδαγμένη στην Τουρκία) Ανιές Καλαμάρ, υπεύθυνη του ΟΗΕ για τη διερεύνηση εξωδικαστικών εκτελέσεων, ξεκίνησε μια καμπάνια ώστε η επόμενη συνάντηση του G20 να μην πραγματοποιηθεί στη Σαουδική Αραβία, όπως έχει ήδη ανακοινωθεί. Η Καλαμάρ υποστηρίζει ότι πρέπει να διεξαχθεί διεθνής, ανεξάρτητη και αμερόληπτη έρευνα για αυτό που όλοι γνωρίζουν ότι ισχύει, αλλά ιδίως οι Δυτικοί σύμμαχοι της Σαουδικής Αραβίας το αποσιωπούν: δηλαδή την ανάμιξη υψηλόβαθμων Σαουδαράβων αξιωματούχων, συμπεριλαμβανομένου του διαδόχου Μοχάμαντ μπιν Σαλμάν, στη φρικιαστική δολοφονία και διαμελισμό του Τζαμάλ Κασόγκι στο σαουδαραβικό προξενείο της Κωνσταντινούπολης.
«Πρόκειται για τον ορισμό της κρατικής δολοφονίας, και τυχόν διεξαγωγή της Συνόδου Κορυφής στο Ριάντ θα σημάνει ότι το πολιτικό σύστημα των ΗΠΑ και των λοιπών συμμετεχόντων γίνεται συνεργός σε αυτό το διεθνές έγκλημα», τονίζει η Καλαμάρ. Από την πλευρά του ο Τραμπ, έχοντας την ανάγκη των Σαουδαράβων που κάνουν γενναίες ενέσεις στην αμερικανική πολεμική βιομηχανία και προσφέρουν ενθουσιωδώς τις υπηρεσίες τους στον αγώνα εναντίον του Ιράν, περιορίστηκε να εξάρει το «εξαιρετικό έργο του Διαδόχου»… Γίνεται όμως ακόμη πιο δύσκολο, σε ένα περιβάλλον όπου οι παλιές ισορροπίες έχουν πάει περίπατο, να ρίξουν η Ουάσιγκτον και οι σύμμαχοί της ένα πέπλο σιωπής πάνω σε τέτοιου είδους… αναποδιές.
Υπήρξε και ένα θέμα στη Σύνοδο Κορυφής του G20 στο οποίο η συμφωνία όλων των συμμετεχόντων ήταν και ουσιαστική και ειλικρινής. Η συμφωνία αυτή αποτυπώνεται στη «Δήλωση των Ηγετών του G20 για την πρόληψη της εκμετάλλευσης του Ίντερνετ για τρομοκρατία και για (το παρακάτω προσέξτε!) βίαιο εξτρεμισμό που μπορεί να οδηγήσει σε τρομοκρατία». Ήδη ο τίτλος προδιαθέτει, δικαίως, για τα χειρότερα. Διότι για τους εξουσιαστές του πλανήτη βίαιος εξτρεμισμός μπορεί να είναι η κατάληψη ενός κυβερνητικού κτιρίου από διαδηλωτές (σε μια δυτική «δημοκρατία») ή και το ύποπτο φτέρνισμα κάποιου πολίτη (σε απολυταρχικά καθεστώτα όπως η Σαουδική Αραβία). Φυσικά όλοι μαζί συμφωνούν ότι οι πολίτες πρέπει να πάψουν και να φτερνίζονται, και να διαδίδουν φτερνίσματα άλλων.
Ήδη πολλοί χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης έχουν νιώσει από πρώτο χέρι τις επιπτώσεις αυτής της παγκοσμίως κοινής βούλησης των εξουσιαστών… Ο «βίαιος εξτρεμισμός που μπορεί να…» έχει αποκτήσει το δικό του ακρωνύμιο, που χρησιμοποείται ευρέως στην εν λόγω δήλωση: VECT, δηλαδή Violent Extremism Conducive to Terrorism. Η δήλωση των Είκοσι απευθύνεται σε μεγάλο βαθμό σε όσες διαδικτυακές πλατφόρμες δεν συνεργάζονται ακόμη πλήρως με τις «αρχές», διαβεβαιώνοντας ταυτόχρονα τους πολίτες ότι… «υπολογίζουμε πολύ τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις βασικές ελευθερίες». Τόσο πολύ τα υπολογίζουν, ώστε να απειλούν εμμέσως πλην σαφώς όσες πλατφόρμες «επιτρέπουν τη χρήση τους με τρόπο που διευκολύνει την τρομοκρατία και τον VECT και αφήνουν να διακινείται περιεχόμενο το οποίο βλάπτει την κοινωνία» (όπου κοινωνία, διάβαζε τα συμφέροντα των απανταχού εξουσιαστών και των ελίτ).
Αλλά, πέρα από την καταστολή, οι Είκοσι προωθούν και την… πρόληψη: «Οι θετικές αφηγήσεις εξακολουθούν να είναι ένα σημαντικό στοιχείο της κοινής μας προσπάθειας. Παραμένουμε αφοσιωμένοι στην ανάπτυξη της διαδικτυακής βιομηχανίας και προτρέπουμε την κοινωνία των πολιτών, τους καταναλωτές και τους επενδυτές να κάνουν το ίδιο». Προσεχώς, μεγαλύτερη (αυτο)λογοκρισία, περισσότερες χαρούμενες ιστορίες και λιγότερες, έως καθόλου αναφορές που θεωρούνται ενοχλητικές για τους από πάνω σε ιστοσελίδες και μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Συνυπογράφουν σε αυτό και οι Είκοσι: από τον πολύ φιλελεύθερο Γάλλο Μακρόν ως τον σκοταδιστή Σαουδάραβα διάδοχο, κι από τον πολύ εναλλακτικό Καναδό Τριντό ως τον ακροδεξιό Βραζιλιάνο Μπολσονάρου. Περιλαμβανομένων, βεβαίως, και των Ρώσων, Κινέζων, Νοτιοαφρικανών κ.ο.κ.
Πηγή: e-dromos.gr
Ερρίκος Φινάλης: Σχετικά με τον Συντάκτη
Η 14η Σύνοδος Κορυφής του G20 ολοκληρώθηκε το προηγούμενο Σάββατο στην Οσάκα της Ιαπωνίας με την υιοθέτηση μιας δωδεκασέλιδης «Διακήρυξης των Είκοσι Ηγετών» αποτελούμενης από 43 σημεία που καλύπτουν όλη την επίσημη θεματολογία της συνάντησης. Εντυπωσιακός απολογισμός, θα μπορούσε να σκεφτεί κανείς, δεδομένου ότι ακόμη και τα πιο μετριοπαθή ρεπορτάζ από το διήμερο έδιναν μια εικόνα στομώματος αυτής της παγκοσμιοποιητικής πρωτοβουλίας, στη διάρκεια της οποίας όλο το ενδιαφέρον επικεντρώθηκε στις διμερείς συναντήσεις μεταξύ των σημαντικότερων ηγετών. Αρκεί όμως μια ανάγνωση της Διακήρυξης για να διαπιστωθεί ότι πρόκειται για το πιο γενικόλογο και αυτοαναιρούμενο ντοκουμέντο που έχει ποτέ παράξει το G20.
Χαρακτηριστικό από αυτήν την άποψη είναι το κεφάλαιο «Κλιματική Αλλαγή» όπου, στο σημείο 35, οι Είκοσι αυτοσυγχαίρονται για τις μέχρι τώρα… επιτυχείς δράσεις τους στο μεγάλο αυτό πρόβλημα, και υπόσχονται ότι θα συνεχίσουν στον ίδιο δρόμο. Πολύ ωραία, θα έλεγε κάποιος αφελής που δεν γνωρίζει ότι οι επιτυχίες είναι ανύπαρκτες και οι υποσχέσεις λόγια του αέρα, χωρίς καμία συγκεκριμένη δέσμευση. Όμως η παρωδία ολοκληρώνεται στο αμέσως επόμενο σημείο 36, που ξεκινά ως εξής: «Οι Ηνωμένες Πολιτείες επαναλαμβάνουν την απόφασή τους να αποχωρήσουν από τη Συμφωνία του Παρισιού για την Κλιματική Αλλαγή, διότι θέτει σε μειονεκτική θέση τους Aμερικανούς εργαζόμενους και φορολογούμενους». Τουτέστιν, άνθρακες (κυριολεκτικά!) ο θησαυρός.
Πρώτο συμπέρασμα
Ας προσπαθήσουμε λοιπόν, σε συνέχεια όσων γράφαμε σχετικά στο προηγούμενο φύλλο, να ανιχνεύσουμε την πραγματική διάσταση της 14ης Συνόδου Κορυφής του G20. Το πρώτο συμπέρασμα είναι ότι, φέτος περισσότερο παρά ποτέ, η συνάντηση αντιμετωπίστηκε από τους ισχυρότερους διεθνείς ηγέτες απλά ως ευκαιρία διμερών επαφών. Δεν υπήρξε κανένα άγχος από καμία πλευρά για τις επίσημες καταλήξεις. Ενδεικτική ήταν η γαργάρα του Μακρόν, που πριν τη Σύνοδο απειλούσε ότι «δεν θα υπογράψει τίποτα» αν ο Τραμπ εξακολουθήσει να σαμποτάρει τη Συμφωνία του Παρισιού: φαίνεται ότι τελικά… αφαιρέθηκε αρκετά από τα δικά του προβλήματα, και δεν προκάλεσε το σκάνδαλο που υποσχόταν. Καμία σημασία δεν δόθηκε εξάλλου και στην επίσημη ολομέλεια, που εμφανώς αποτέλεσε μια αναπόφευκτη αγγαρεία την οποία όλοι «ξεπέταξαν» όσο πιο γρήγορα μπορούσαν για να επιστρέψουν σε διμερείς συναντήσεις και σε παρασκηνιακά παζάρια.
Δεύτερο συμπέρασμα
Η Σύνοδος Κορυφής του G20 επιβεβαίωσε την προϊούσα αδυναμία των ΗΠΑ και τον εσωτερικό εμφύλιο που τις ταλανίζει, κάνοντας εμφανή την έλλειψη μιας στοιχειωδώς ενιαίας στρατηγικής. Σε αυτό οφείλονται οι αντιφατικές συμπεριφορές του Τραμπ, αλλά και η ολοένα μεγαλύτερη «αυθάδεια» που επιδεικνύουν απέναντί του αντίπαλοι και εταίροι – πραγματικοί ή θεωρητικοί. Έτσι σε όλες τις διμερείς συναντήσεις, περιλαμβανομένων αυτών τη δεύτερη μέρα της Συνόδου με τον Κινέζο ομόλογό του Σι Τζινπίνγκ και τον Τούρκο Ερντογάν (βλ. «Συνάντηση Τραμπ-Ερντογάν στην Οσάκα» κάτω), ο Αμερικανός πρόεδρος εμφανίστηκε διαλλακτικός και γεμάτος κατανόηση. Έτσι, φαίνεται ότι η επιβολή αμερικανικών δασμών σε περισσότερα κινεζικά προϊόντα αναβάλλεται, πιθανά για διάστημα λίγων μηνών. Την ίδια στιγμή «κύκλοι του Κογκρέσου» αδειάζουν για μια ακόμη φορά τον Τραμπ, διαρρέοντας ότι υπάρχει διακομματική συμφωνία για βάθεμα της αντιπαράθεσης με μια Κίνα που απειλεί την πρωτοκαθεδρία των ΗΠΑ, και ότι τυχόν συμβιβασμός στο εμπάργκο επί της κινεζικής Huawei (που έχει ανακηρυχθεί «απειλή για την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ») θα εντείνει την αναξιοπιστία της Ουάσιγκτον στους εταίρους της.
Με μία έννοια, στην Οσάκα πολλαπλασιάστηκαν οι ενδείξεις της αμερικανικής αναποφασιστικότητας. Κρατώντας όπως-όπως ανενεργά όλα τα μέτωπα πλην αυτού στη Λατινική Αμερική (που κι εκεί δεν σημειώνει τεράστια επιτυχία, όπως δείχνει μεταξύ άλλων και το ξέφτισμα των πραξικοπηματιών στη Βενεζουέλα), ο Τραμπ φαίνεται να συνειδητοποιεί την αδυναμία μιας υπερδύναμης που εξακολουθεί να έχει τεράστια υπεροπλία και την πιο καταστροφική δύναμη σε περίπτωση παγκόσμιας σύρραξης, αλλά μεγάλη έλλειψη όπλων –στρατιωτικών και οικονομικών– για «μικρότερες» μάχες. Πόσο μάλλον όταν τα μέτωπα είναι πολλά, και σχεδόν σε όλα η επεμβατική πολιτική των ΗΠΑ κατέληξε σε χορεία φιάσκων. Εξάλλου ο Αμερικανός πρόεδρος περιορίζεται ακόμη περισσότερο από την ανοιχτή και πρωτοφανή ιστορικά αμφισβήτηση της εξουσίας του από ισχυρά τμήματα του αμερικανικού κατεστημένου: έτσι, ενόψει μάλιστα και προεδρικών εκλογών, η στάση του και στην Οσάκα έμοιαζε να καθορίζεται πιο πολύ από εσωτερικές προτεραιότητες παρά από μια (ανύπαρκτη) «εθνική στρατηγική» αντιμετώπισης καταστάσεων που υποσκάπτουν διαρκώς την ισχύ των ΗΠΑ.
Τρίτο συμπέρασμα
Όσα έγιναν στην Οσάκα ενίσχυσαν την εκτίμηση ότι, σε αντίθεση με όλους τους Δυτικούς, οι Κινέζοι και οι Ρώσοι (και, σε δεύτερο βαθμό, ορισμένες ακόμη περιφερειακές δυνάμεις) φαίνονται να είναι οι μοναδικοί που έχουν σχέδιο – και την ψυχραιμία και αυτοπεποίθηση που πηγάζουν από αυτό. Δεν σημαίνει ότι δεν έχουν εσωτερικά προβλήματα, κάθε άλλο: η υπερθέρμανση της κινεζικής οικονομίας είναι ένα μόνο από αυτά. Αλλά ο προσανατολισμός που έχουν χαράξει είναι πολύ πιο συνεκτικός από το δυτικό σκορποχώρι, κι έτσι οι ηγέτες τους, με ελάχιστη εσωτερική αμφισβήτηση, έχουν μια σοβαρή και υπολογίσιμη από όλους παρουσία. Δεν αναιρούν τη μία μέρα αυτό που είπαν την προηγούμενη, όπως ο πανταχόθεν αμφισβητούμενος Τραμπ, ούτε αγνοούνται επιδεικτικά, όπως οι πολυδιασπασμένοι και δίχως αυτόνομη προοπτική Ευρωπαίοι.
Ιδίως οι Κινέζοι εξαπλώνονται με μεθοδικά και προσεκτικά βήματα σε όλες τις ηπείρους και, μέσω των νέων Δρόμων του Μεταξιού και των τρισεκατομμυρίων που επενδύουν, κάνουν ακόμη και τους Ευρωπαίους να ταλαντεύονται για το προς τα πού πρέπει να κοιτάξουν στο μέλλον. Αυτή η νέα γεωπολιτική πραγματικότητα που αναδύεται διεθνώς δεν φέρνει μόνο τον κίνδυνο μιας απελπισμένης αντίδρασης των ΗΠΑ με καταστρεπτικές για όλη την ανθρωπότητα επιπτώσεις, αλλά και νέες δυνατότητες για όσους πιστεύουν ότι το δόγμα ΤΙΝΑ («Δεν Υπάρχει Εναλλακτική») έχει ραγίσει για τα καλά. Μια νέα απελευθερωτική και χειραφετητική ανάταση θα βρει περισσότερο οξυγόνο και πιο πολλές εναλλακτικές στο νέο περιβάλλον που διαμορφώνεται!
Έκπληξη, έκπληξη!
Το περασμένο Σάββατο, ενώ βρισκόταν ακόμη στην Οσάκα, ο Τραμπ αναστάτωσε για μια ακόμη φορά τον κόσμο με ένα από τα περίφημα πλέον μηνύματά του στο twitter: «Αύριο πάω στη Νότια Κορέα: εάν ο Πρόεδρος Κιμ της Βόρειας Κορέας βλέπει αυτό το μήνυμά μου, τι θα έλεγε να συναντηθούμε στην αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη για να σφίξουμε τα χέρια και να πούμε ένα γειά;». Η ανταπόκριση των Βορειοκορεατών, που τα τελευταία χρόνια έχουν αναδειχθεί σε μετρ της διπλωματίας, ήταν άμεση και ενθουσιώδης: λίγες ώρες αργότερα ο Τραμπ συναντιόταν με τον Κιμ Γιονγκ-ουν, περνώντας μάλιστα και στο βορειοκορεατικό έδαφος – ο πρώτος εν ενεργεία πρόεδρος των ΗΠΑ που κάνει ένα τέτοιο βήμα!
Επικοινωνιακά (δηλαδή σε έναν τομέα που ενθουσιάζει τον Τραμπ, αφού τον θεωρεί «χωράφι του» και όπλο ενάντια στην προπαγάνδα των αντιπάλων του) επρόκειτο για θεαματική επιτυχία. Ίσα που ακούστηκαν οι σκληρές επικρίσεις των Δημοκρατικών, αλλά και αρκετών Ρεπουμπλικανών, που φρύαξαν υποκριτικά για τις «φιλικές σχέσεις με έναν δικτάτορα», λες κι αυτοί κάνουν παρέα μόνο με τον… Μαχάτμα Γκάντι. Ο Αμερικανός πρόεδρος είχε φροντίσει εξάλλου να απαλλαγεί ακόμη και από στενούς συνεργάτες του ώστε κανείς να μην του χαλάσει την έκπληξη: για παράδειγμα είχε στείλει τον ακροδεξιό σύμβουλο εθνικής ασφαλείας Μπόλτον για διαβουλεύσεις στη… Μογγολία.
Οι Βορειοκορεάτες, κάποτε απόβλητοι της λεγόμενης διεθνούς κοινότητας, πλέον δέχονται πολλαπλά φλερτ: Κινέζοι, Ρώσοι, Αμερικανοί και άλλοι σπεύδουν να τους συναντήσουν με ανοιχτές αγκάλες. Εκτός από μαέστροι του σιβυλλικού ασιατικού χαμόγελου, οι Βορειοκορεάτες έχουν αναδειχθεί και σε δεινούς διαπραγματευτές: ήδη διαρρέουν ειδήσεις ότι συζητούν με τον Τραμπ να κρατήσουν το τωρινό πυρηνικό τους οπλοστάσιο, κι απλά να μην αναπτύξουν νέα όπλα. Ταυτόχρονα απάντησαν περιπαικτικά σε επιστολή που έστειλε λίγες μέρες πριν η αμερικανική αντιπροσωπεία στον ΟΗΕ, ζητώντας επιβολή αυστηρότερων κυρώσεων στη Βόρεια Κορέα: «Καταντά γελοία η εμμονή των ΗΠΑ με τις κυρώσεις, λες και αυτές θα τους λύσουν τα προβλήματα», έγραψαν, ενώ άρθρο του βορειοκορεατικού πρακτορείου ειδήσεων αναρωτιόταν ειρωνικά «εάν ο πρόεδρος Τραμπ ήταν σε γνώση της εν λόγω επιστολής».
Πού θα γίνει η επόμενη Σύνοδος;
Στη φωτογραφία, ο Ιάπωνας πρωθυπουργός Σίνζο Άμπε, οικοδεσπότης του φετινού G20, δίνει το χέρι στον Σαουδάραβα διάδοχο Μοχάμαντ μπιν Σαλμάν, που (σύμφωνα τουλάχιστον με το επίσημο πρόγραμμα) θα φιλοξενήσει τη Σύνοδο Κορυφής του 2020. Οι υπόλοιποι ηγέτες χειροκροτούν – διακρίνονται μεταξύ άλλων, από αριστερά προς τα δεξιά, ο Αυστραλός πρωθυπουργός Σκοτ Μόρισον, ο Αμερικανός πρόεδρος Τραμπ και η Βρετανή πρωθυπουργός Μέι. Όμως η επιεικώς προβληματική, όπως επισημαίναμε στο προηγούμενο φύλλο, τοποθεσία της 15ης Συνόδου, άρχισε να αμφισβητείται ανοιχτά πριν καλά-καλά πέσει η αυλαία στην Οσάκα.
Με ενορχηστρωτή την Γαλλίδα (και σπουδαγμένη στην Τουρκία) Ανιές Καλαμάρ, υπεύθυνη του ΟΗΕ για τη διερεύνηση εξωδικαστικών εκτελέσεων, ξεκίνησε μια καμπάνια ώστε η επόμενη συνάντηση του G20 να μην πραγματοποιηθεί στη Σαουδική Αραβία, όπως έχει ήδη ανακοινωθεί. Η Καλαμάρ υποστηρίζει ότι πρέπει να διεξαχθεί διεθνής, ανεξάρτητη και αμερόληπτη έρευνα για αυτό που όλοι γνωρίζουν ότι ισχύει, αλλά ιδίως οι Δυτικοί σύμμαχοι της Σαουδικής Αραβίας το αποσιωπούν: δηλαδή την ανάμιξη υψηλόβαθμων Σαουδαράβων αξιωματούχων, συμπεριλαμβανομένου του διαδόχου Μοχάμαντ μπιν Σαλμάν, στη φρικιαστική δολοφονία και διαμελισμό του Τζαμάλ Κασόγκι στο σαουδαραβικό προξενείο της Κωνσταντινούπολης.
«Πρόκειται για τον ορισμό της κρατικής δολοφονίας, και τυχόν διεξαγωγή της Συνόδου Κορυφής στο Ριάντ θα σημάνει ότι το πολιτικό σύστημα των ΗΠΑ και των λοιπών συμμετεχόντων γίνεται συνεργός σε αυτό το διεθνές έγκλημα», τονίζει η Καλαμάρ. Από την πλευρά του ο Τραμπ, έχοντας την ανάγκη των Σαουδαράβων που κάνουν γενναίες ενέσεις στην αμερικανική πολεμική βιομηχανία και προσφέρουν ενθουσιωδώς τις υπηρεσίες τους στον αγώνα εναντίον του Ιράν, περιορίστηκε να εξάρει το «εξαιρετικό έργο του Διαδόχου»… Γίνεται όμως ακόμη πιο δύσκολο, σε ένα περιβάλλον όπου οι παλιές ισορροπίες έχουν πάει περίπατο, να ρίξουν η Ουάσιγκτον και οι σύμμαχοί της ένα πέπλο σιωπής πάνω σε τέτοιου είδους… αναποδιές.
Μισή μερίδα ελεύθερη έκφραση
Υπήρξε και ένα θέμα στη Σύνοδο Κορυφής του G20 στο οποίο η συμφωνία όλων των συμμετεχόντων ήταν και ουσιαστική και ειλικρινής. Η συμφωνία αυτή αποτυπώνεται στη «Δήλωση των Ηγετών του G20 για την πρόληψη της εκμετάλλευσης του Ίντερνετ για τρομοκρατία και για (το παρακάτω προσέξτε!) βίαιο εξτρεμισμό που μπορεί να οδηγήσει σε τρομοκρατία». Ήδη ο τίτλος προδιαθέτει, δικαίως, για τα χειρότερα. Διότι για τους εξουσιαστές του πλανήτη βίαιος εξτρεμισμός μπορεί να είναι η κατάληψη ενός κυβερνητικού κτιρίου από διαδηλωτές (σε μια δυτική «δημοκρατία») ή και το ύποπτο φτέρνισμα κάποιου πολίτη (σε απολυταρχικά καθεστώτα όπως η Σαουδική Αραβία). Φυσικά όλοι μαζί συμφωνούν ότι οι πολίτες πρέπει να πάψουν και να φτερνίζονται, και να διαδίδουν φτερνίσματα άλλων.
Ήδη πολλοί χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης έχουν νιώσει από πρώτο χέρι τις επιπτώσεις αυτής της παγκοσμίως κοινής βούλησης των εξουσιαστών… Ο «βίαιος εξτρεμισμός που μπορεί να…» έχει αποκτήσει το δικό του ακρωνύμιο, που χρησιμοποείται ευρέως στην εν λόγω δήλωση: VECT, δηλαδή Violent Extremism Conducive to Terrorism. Η δήλωση των Είκοσι απευθύνεται σε μεγάλο βαθμό σε όσες διαδικτυακές πλατφόρμες δεν συνεργάζονται ακόμη πλήρως με τις «αρχές», διαβεβαιώνοντας ταυτόχρονα τους πολίτες ότι… «υπολογίζουμε πολύ τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις βασικές ελευθερίες». Τόσο πολύ τα υπολογίζουν, ώστε να απειλούν εμμέσως πλην σαφώς όσες πλατφόρμες «επιτρέπουν τη χρήση τους με τρόπο που διευκολύνει την τρομοκρατία και τον VECT και αφήνουν να διακινείται περιεχόμενο το οποίο βλάπτει την κοινωνία» (όπου κοινωνία, διάβαζε τα συμφέροντα των απανταχού εξουσιαστών και των ελίτ).
Αλλά, πέρα από την καταστολή, οι Είκοσι προωθούν και την… πρόληψη: «Οι θετικές αφηγήσεις εξακολουθούν να είναι ένα σημαντικό στοιχείο της κοινής μας προσπάθειας. Παραμένουμε αφοσιωμένοι στην ανάπτυξη της διαδικτυακής βιομηχανίας και προτρέπουμε την κοινωνία των πολιτών, τους καταναλωτές και τους επενδυτές να κάνουν το ίδιο». Προσεχώς, μεγαλύτερη (αυτο)λογοκρισία, περισσότερες χαρούμενες ιστορίες και λιγότερες, έως καθόλου αναφορές που θεωρούνται ενοχλητικές για τους από πάνω σε ιστοσελίδες και μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Συνυπογράφουν σε αυτό και οι Είκοσι: από τον πολύ φιλελεύθερο Γάλλο Μακρόν ως τον σκοταδιστή Σαουδάραβα διάδοχο, κι από τον πολύ εναλλακτικό Καναδό Τριντό ως τον ακροδεξιό Βραζιλιάνο Μπολσονάρου. Περιλαμβανομένων, βεβαίως, και των Ρώσων, Κινέζων, Νοτιοαφρικανών κ.ο.κ.
Πηγή: e-dromos.gr
Ερρίκος Φινάλης: Σχετικά με τον Συντάκτη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου