Γιάννης Περάκης
Η δημόσια υγεία στα χρόνια των μνημονίων έχει γίνει μια «πόρνη» από τους εκάστοτε «τζούφιους και ανοργασμικούς» επιβήτορες των μνημονιακών κυβερνήσεων. Μια πόρνη, μάλιστα που η τιμή της κάθε χρόνο έπεφτε. Σαν τις δυστυχισμένες «μαύρες» υπάρξεις στα σοκάκια της Αθηνάς, που όσο περνούσε η ώρα, η «ταρίφα» τους έπεφτε..., που πολύ περισσότερο χρήζουν ιατρικής και ψυχολογικής υποστήριξης παρά να πουλάνε αγοραία «ανακούφιση». Θυμίζουν περισσότερο τα «τάγματα ανακούφισης» των Αμερικάνων στρατιωτών την εποχή του πολέμου του Βιετνάμ.
«Αν έχεις χάσει την ψυχή σου και το ξέρεις, τότε έχει μείνει λίγη ακόμα ψυχή για να χάσεις», έλεγε ο φίλος μου ο Μπουκόφσκι. Αυτό για τους όψιμους «νεοκοινωνιστές» που ήταν έτοιμοι να ξεπουλήσουν την δημόσια υγεία αλλά τους πρόλαβε η πανδημία, αλλά και για τους «αριστερούς» ηγέτες διαφόρων αποχρώσεων. Αρκετά μ’ αυτούς...
Τα συστήματα υγείας βάσει της βιβλιογραφίας διακρίνονται στα εξής:
α) Το νεο-φιλελεύθερο σύστημα υγείας:
Το φιλελεύθερο σύστημα υγείας βασίζεται στην πλήρη ελευθερία γιατρών και ασθενών και λειτουργεί με τις δυνάμεις της αγοράς και με την ελάχιστη παρέμβαση του κράτους. Το σύστημα αυτό επικρατεί η ιδιωτική ασφάλιση υγείας και η υγειονομική κάλυψη αποτελεί «προσωπική και ελεύθερη» επιλογή του καθενός.
Ψεύδος. Οι φτωχοί πεθαίνουν βλέπε ΗΠΑ.
β) Το Μικτό Σύστημα:
Εδώ ταιριάζει η ατάκα που ακουγόταν στις φοιτητικές συνελεύσεις το 74-75, «όποιος έχει το ένα του πόδι στη μια βάρκα και το άλλο στην άλλη βάρκα, τελικά σκίζεται το σώβρακο του».
γ) Το Δημόσιο Σύστημα. Κύρια χαρακτηριστικά του δημόσιου συστήματος είναι:
Οι ιδιαιτερότητες ενός πραγματικού δημόσιου και ποιοτικού συστήματος υγείας:
Το σύστημα υγείας έχει κάποια κύρια χαρακτηριστικά (Σαρρής Μ., Σούλης Σ., κ.ά., 2001), τα οποία είναι:
Θεωρούμε ότι η υγεία είναι ένα κοινωνικό αγαθό και ως εκ τούτου, σημαντικό και αναφαίρετο δικαίωμα όλων των πολιτών που ζουν στη χώρα μας. Η διεκδίκηση δε σημαίνει μόνο καλύτερων υπηρεσιών υγείας. Το ευαίσθητο θέμα υγεία πρέπει να αφορά όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας. Επίσης βασική μας αρχή αποτελεί η αρχή της ισοτιμίας στην πρόσβαση στη δημόσια υγειονομική περίθαλψη και κάλυψης της από το δημόσιο τομέα.
Οι αριθμοί που παρουσιάζουν οι νοσοκομειακοί γιατροί είναι αμείλικτοι:
Τα ποσοτικά και ποιοτικά στοιχεία της μείωσης: Θα ήταν χρήσιμο να γνωρίζουμε επακριβώς τις λεπτομέρειες της μείωσης:
1) Σημειώνεται, ότι η κατά κεφαλή δαπάνη υγείας στην Ελλάδα το 2018 (€1.470 σε τιμές 2010) βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μαζί με τις πρώην χώρες του Ανατολικού μπλοκ ως επί το πλείστον. Έχοντας μειωθεί κατά 9,4% κατά μέσο όρο ετησίως από το 2008 έως το 2013 και παραμείνει σχεδόν αμετάβλητη έκτοτε, λόγω δημοσιονομικών περικοπών και της κάμψης του διαθέσιμου εισοδήματος, που έφεραν τα μνημόνια. Σε κάθε περίπτωση, οι δημόσιες τρέχουσες δαπάνες υγείας διαμορφώνονται στο 4,7% του ΑΕΠ το 2018, έναντι 6,6% του ΑΕΠ στον ΟΟΣΑ, και 6,5% του ΑΕΠ το 2009.
2) Μια ματιά στην κατάσταση της υγείας στην Ελλάδα σε σχέση και με τις άλλες χώρες του ΟΟΣΑ. Στην πρόσφατη έκθεση του Οργανισμού Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), Health at a Glance (2019), παρουσιάζονται δείκτες για την υγεία των πολιτών στις πιο αναπτυγμένες χώρες του κόσμου που είναι μέλη του:
Οι παρακάτω Πίνακες-2 & 2Α, αποσαφηνίζουν τα ζητούμενα. Στον Πίνακα-2 τα φάρμακα είναι το μεγαλύτερο κονδύλι της ιδιωτικής κατανάλωσης για την υγεία, με δεύτερο τις επισκέψεις στα εξωτερικά ιατρεία και τρίτο την οδοντιατρική φροντίδα. Η άθροιση αυτών ανέρχεται στο 69% της ιδιωτικής δαπάνης για την υγεία. Στον Πίνακα 2Α, το μεγαλύτερο που ματαιώνει την ιατρική φροντίδα λόγω φτώχιας είναι πολύ υψηλό, ιδιαίτερα στους συνταξιούχους.
Τα οικονομικά στοιχεία της υγείας Βασικά οικονομικά στοιχεία της διακλάδωσης της Υγείας:
1) Το 2017, οι απασχολούμενοι στον ευρύτερο χώρο της υγείας που φτάνουν περίπου στους 245.000. Ο τομέας της Υγείας, τόσο στο επίπεδο της βιομηχανικής παραγωγής, όσο και σε αυτό της παροχής υπηρεσιών, διέρχεται μία περίοδο σημαντικών μεταβολών. Τα δημογραφικά και επιδημιολογικά δεδομένα επαναφέρουν στο προσκήνιο μεγάλα θέματα σχετικά με τη δημόσια υγεία, όπως η εξέλιξη νοσημάτων όπως ο καρκίνος, τα καρδιοαγγειακά νοσήματα, οι νευροεκφυλιστικές νόσοι, η ανάγκη αυτονομίας των ασθενών, κ.ά.
Μπροστά στην πολυπλοκότητα του σύγχρονου περιβάλλοντος η βελτίωση της πρόληψης αλλά και της διαχείρισης της υγείας καθίστανται ζητήματα πρώτης προτεραιότητας. Οι συνέπειες των νέων δεδομένων είναι σημαντικές για τις επιχειρήσεις του τομέα της Υγείας. Σε ότι αφορά τα φάρμακα καταγράφεται επιβράδυνση της βιομηχανίας σε ότι αφορά στην εισαγωγή νέων φαρμακευτικών μορίων στην αγορά, η οποία συνοδεύεται από αντίστοιχη επέκταση της βιομηχανίας των γενοσήμων. Σε αυτό το πλαίσιο, η Ελληνική, βρίσκεται αντιμέτωπη με τον αυξανόμενο διεθνή ανταγωνισμό και ιδιαιτέρως από την Βραζιλία Ρωσία, Ινδία, Κίνα, Τουρκία (BRICTOUNTRIES).
Είναι προφανές ότι η βιομηχανία της υγείας δεν μπορεί πλέον να βασίζεται στο παραδοσιακό μοντέλο ανάπτυξης και ως εκ τούτου καλείται να αναζητήσει νέες διεξόδους και ευκαιρίες. Στις αλλαγές που αναμένονται περιλαμβάνονται η επέκταση στις αναδυόμενες αγορές, οι στρατηγικές συνεργασίες με Ερευνητικούς Οργανισμούς για την ενίσχυση της καινοτομίας,
2) Οικονομικά στοιχεία της Ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας: Η παραγωγή φαρμάκων στην Ελλάδα το 2012, σε όρους αξίας (τιμές παραγωγού), ανήλθε στα 858 εκ. ευρώ, μειωμένη σε σχέση με το 2011 κατά 5,4% περίπου. Ο κλάδος εγχώριας παραγωγής φαρμάκων παρουσιάζει αυξανόμενη συμμετοχή στην εγχώρια βιομηχανική παραγωγή, ενώ ανάμεσα στις χώρες του ΟΟΣΑ η Ελλάδα καταλαμβάνει υψηλή θέση, όσον αφορά το μερίδιο της παραγωγής φαρμακευτικών σκευασμάτων ως προς τη συνολική βιομηχανική παραγωγή.
Συνολικά το 2013 δραστηριοποιούνταν στην Ελλάδα 56 πολυεθνικές, 50 ελληνικές φαρμακευτικές επιχειρήσεις, 120 φαρμακαποθήκες 27 συνεταιρισμοί φαρμάκων, 11.000 φαρμακεία και 26 Φαρμακεία ΕΟΠΥΥ, καθιστώντας τον κλάδο του φαρμάκου ζωτικό παράγοντα για την ανάπτυξη της Εθνικής Οικονομίας. Εξίσου σημαντικός είναι ο ρόλος του κλάδου στη διαμόρφωση του συνολικού εξωτερικού εμπορίου της χώρας. Οι εισαγωγές και οι εξαγωγές φαρμάκων το 2012 ανήλθαν στα 2,9 δισεκ. ευρώ και 964 εκ. ευρώ αντίστοιχα. Συνολικά, σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, ο κλάδος της φαρμακοβιομηχανίας βρίσκεται στην 1η θέση έντασης επενδύσεων ανά εργαζόμενο (επενδύσεις προς προστιθέμενη αξία), μεταξύ των κλάδων μεταποίησης στην Ελλάδα.
Για κάθε 1.000 ευρώ που διατίθενται για φάρμακα που παράγονται στην Ελλάδα, το ΑΕΠ της χώρας ενισχύεται κατά 3.420 ευρώ. Η ετήσια συμβολή των ελληνικών παραγωγικών επιχειρήσεων φαρμάκου συμβάλλουν στο ΑΕΠ κατά 2,8 δις. ευρώ.
Οι εξαγωγές φαρμακευτικών προϊόντων κατέχουν το 4ο μεγαλύτερο μερίδιο στο σύνολο των εξαγωγών της ελληνικής μεταποίησης, ενώ ο κλάδος εμφανίζει γενικά υψηλή ανταγωνιστικότητα.
Με βάση πρόσφατες μελέτες, όπως του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου και του Ινστιτούτου Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής, η πολιτική που εφαρμόστηκε τα προηγούμενα χρόνια είχε ως αποτέλεσμα:
3) Η τεχνολογία στον τομέα της υγείας: Έδαφος κερδίζουν οι τεχνικές επαναστόχευσης υπαρχόντων φαρμάκων σε νέες ενδείξεις, ενώ μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και τα βιοτεχνολογικά φάρμακα καθώς και οι καινοτόμες μέθοδοι χορήγησης. Τέτοιες μέθοδοι επιτρέπουν ελεγχόμενη αποδέσμευση, μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα και στοχευμένη θεραπεία. Τα γενόσημα φάρμακα το 2012 αντιστοιχούσαν περίπου στο 20% της συνολικής διεθνούς φαρμακευτικής αγοράς, με έσοδα της τάξης των 265 δις δολ. Σε συνδυασμό με αυτά, οι νέες τεχνολογίες χορήγησης αναμένεται να παράσχουν δυνητική προστιθέμενη αξία και να παρατείνουν τον κύκλο ζωής των φαρμάκων στο πλαίσιο κάλυψης των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας.
Οι τεχνολογίες αυτές εκμεταλλεύονται την πρόοδο στη νανοτεχνολογία η οποία τους επιτρέπει να αναπτύσσουν νανολιποσώματα, νανοσωματίδια σε υδρογέλες, νανοκάψουλες κ.ά, που χρησιμοποιούνται ως φορείς για ελεγχόμενη χορήγηση και στόχευση φαρμάκων μόνο σε παθολογικά κύτταρα. Με τον τρόπο αυτό βελτιώνεται η αποτελεσματικότητα και ελαττώνονται οι παρενέργειες των φαρμάκων. Πρωταγωνιστικό ρόλο στην έρευνα και στις νέες τεχνολογίες στον τομέα της Υγείας έχει και η αναγεννητική ιατρική. Η έρευνα πάνω στα βλαστικά κύτταρα κατέκτησε το Νόμπελ Ιατρικής το 2012.
Παράλληλα, η δημιουργία του πρώτου ανθρώπινου οργάνου στο εργαστήριο με τρισδιάστατο εκτυπωτή αποτελεί Τεχνολογική επανάσταση που κάνει τον ερευνητικό κόσμο να εναποθέτει πλέον πολλές ελπίδες στις κυτταρικές θεραπείες για την αντιμετώπιση σοβαρών ασθενειών στο κοντινό μέλλον. Οι Βιοτεχνολογίες συνεργάζονται στενά με τους τομείς της Νανοτεχνολογίας, και της Τεχνολογίας Υλικών για την ανάπτυξη καινοτόμων ιατρο-βιολογικών και φαρμακευτικών προϊόντων, όπως και με τον τομέα της Πληροφορικής για την αξιοποίηση του τεράστιου όγκου βιολογικών δεδομένων που προκύπτουν από την έρευνα και την κατανόηση πολύπλοκων βιολογικών φαινομένων.
4) Οι προτάσεις της ΠΕΦ (Πανελλήνια Ένωση Φαρμακοβιομηχανίας): «Ζητάμε μια συγκεκριμένη πολιτική για το παραγόμενο στην Ελλάδα γενόσημο φάρμακο» η οποία να περιλαμβάνει:
«Η ελληνική φαρμακοβιομηχανία μπορεί να καλύψει το 70% της εξωνοσοκομειακής - πρωτοβάθμιας φαρμακευτικής περίθαλψης, προσφέροντας επώνυμο φάρμακο σε χαμηλές τιμές και με μειωμένη συμμετοχή και δημιουργώντας εγχώρια προστιθέμενη αξία». Μέσω των εξοικονομήσεων που θα δημιουργηθούν, «η Ελλάδα θα μπορεί να πληρώσει τα καινοτόμα φάρμακα που έχει ανάγκη ο Έλληνας ασθενής».
Τα παραπάνω, μπορούν «να συγκροτήσουν ένα βιώσιμο πλαίσιο φαρμακευτικής πολιτικής, με οφέλη για το κράτος, τον ασθενή, την εγχώρια προστιθέμενη αξία και την παραγωγή».
Αυτή τη στιγμή «το 60-70% της αγοράς φαρμάκου κατέχουν πολυεθνικά κεφάλαια που δεν πληρώνουν κανένα φόρο στη χώρα».
5) Η προμνημονιακή κατασπατάληση πόρων για το φάρμακο, αποτέλεσμα της πλήρους υποταγής των κυβερνήσεων στις επιταγές των μονοπωλίων και όχι μόνο, που εμπλέκονται στην παραγωγή και την εμπορία του φαρμάκου, ακολουθήθηκε από την καταστροφική πολιτική των μνημονίων όπου πάλι εξασφαλίζεται το κέρδος των μονοπωλίων.
Το γνωστό επαναλαμβανόμενη φράση «σπατάλη-λιτότητα» συνεχίζεται με κύρια χαρακτηριστικά τις ελλείψεις, τις συνεχείς αυξήσεις στη συμμετοχή και τον αποκλεισμό από τα στοιχειώδη φάρμακα σε μεγάλες κατηγορίες ασθενών. Η πολιτική μας θα κινηθεί σε τρεις άξονες:
Οι άξονες αυτοί θα οδηγούν στις βασικές μας θέσεις για την υγεία και το φάρμακο. Μεγάλης σημασίας στρατηγική μας επιλογή αποτελεί η επανίδρυση της Εθνικής φαρμακοβιομηχανίας με στόχο την παραγωγή ποιοτικού φαρμάκου και τη λειτουργία εξισορροπητικού μηχανισμού στον ανταγωνισμό και την τιμολογιακή πολιτική.
6) Παρεμβάσεις στον άξονα Παραγωγή και εξασφάλιση επάρκειας.
7) Μηδενική συμμετοχή στα συνταγραφημένα φάρμακα.
Ξημερώνοντας η επόμενη ημέρα της πανδημίας θα πρέπει να μας βρει έτοιμους για:
Α) Ένα πολιτικό σχήμα που να μπορεί να αντιμετωπίσει τον μεσαίωνα που επέρχεται.
Β) Ολοκληρωμένο πρόγραμμα για την υγεία, με γενναία αύξηση της χρηματοδότησης αλλά και διακοπή κάθε άσκοπης σπατάλης.
Γ) Με δεδομένο ότι μετά την λήξη της πανδημίας θα έχουν «στεγνώσει» τα κρατικά ταμεία, η επιστροφή στο εθνικό νόμισμα αποτελεί την αναγκαία προϋπόθεση για την χρηματοδότηση της.
Δ) I Have a Dream…Κούβα: Η Κούβα εφαρμόζει αυτό που έλεγε ο Τσε «κάθε χώρα οφείλει να έχει προτεραιότητα στην πρόληψη και την υγιεινή ζωή». Οι προϋπολογισμένες δαπάνες το 2017 του ΑΕΠ και για την Δημόσια Υγεία και την Κοινωνική Πρόνοια θα διατεθεί το 11% του ΑΕΠ και για την εκπαίδευση το 9% (cubadebate.cu).
Γιάννης Περάκης: Σχετικά με το Συντάκτη
Η δημόσια υγεία στα χρόνια των μνημονίων έχει γίνει μια «πόρνη» από τους εκάστοτε «τζούφιους και ανοργασμικούς» επιβήτορες των μνημονιακών κυβερνήσεων. Μια πόρνη, μάλιστα που η τιμή της κάθε χρόνο έπεφτε. Σαν τις δυστυχισμένες «μαύρες» υπάρξεις στα σοκάκια της Αθηνάς, που όσο περνούσε η ώρα, η «ταρίφα» τους έπεφτε..., που πολύ περισσότερο χρήζουν ιατρικής και ψυχολογικής υποστήριξης παρά να πουλάνε αγοραία «ανακούφιση». Θυμίζουν περισσότερο τα «τάγματα ανακούφισης» των Αμερικάνων στρατιωτών την εποχή του πολέμου του Βιετνάμ.
«Αν έχεις χάσει την ψυχή σου και το ξέρεις, τότε έχει μείνει λίγη ακόμα ψυχή για να χάσεις», έλεγε ο φίλος μου ο Μπουκόφσκι. Αυτό για τους όψιμους «νεοκοινωνιστές» που ήταν έτοιμοι να ξεπουλήσουν την δημόσια υγεία αλλά τους πρόλαβε η πανδημία, αλλά και για τους «αριστερούς» ηγέτες διαφόρων αποχρώσεων. Αρκετά μ’ αυτούς...
Μορφές συστημάτων υγείας
Τα συστήματα υγείας βάσει της βιβλιογραφίας διακρίνονται στα εξής:
- α) Το Φιλελεύθερο ή Ιδιωτικό Σύστημα,
- β) Το Μικτό Σύστημα,
- γ) Το Δημόσιο Σύστημα.
α) Το νεο-φιλελεύθερο σύστημα υγείας:
Το φιλελεύθερο σύστημα υγείας βασίζεται στην πλήρη ελευθερία γιατρών και ασθενών και λειτουργεί με τις δυνάμεις της αγοράς και με την ελάχιστη παρέμβαση του κράτους. Το σύστημα αυτό επικρατεί η ιδιωτική ασφάλιση υγείας και η υγειονομική κάλυψη αποτελεί «προσωπική και ελεύθερη» επιλογή του καθενός.
Ψεύδος. Οι φτωχοί πεθαίνουν βλέπε ΗΠΑ.
β) Το Μικτό Σύστημα:
Εδώ ταιριάζει η ατάκα που ακουγόταν στις φοιτητικές συνελεύσεις το 74-75, «όποιος έχει το ένα του πόδι στη μια βάρκα και το άλλο στην άλλη βάρκα, τελικά σκίζεται το σώβρακο του».
γ) Το Δημόσιο Σύστημα. Κύρια χαρακτηριστικά του δημόσιου συστήματος είναι:
- 1) Καθολική, πλήρης και ισότιμη κάλυψη του πληθυσμού,
- 2) Ενιαίος σχεδιασμός και προγραμματισμός με κεντρικό στόχο και προτεραιότητες που βασίζονται στις πραγματικές ανάγκες του πληθυσμού,
- 3) Χωροταξική και περιφερειακή κατανομή των υγειονομικών μονάδων, των ανθρώπινων και υλικών πόρων,
- 4) Κεντρική και ενιαία χρηματοδότηση,
- 5) Ενιαίο πλαίσιο οργάνωσης και λειτουργίας με αποκέντρωση στη λήψη αποφάσεων και κοινωνικού ελέγχου.
Οι ιδιαιτερότητες ενός πραγματικού δημόσιου και ποιοτικού συστήματος υγείας:
Το σύστημα υγείας έχει κάποια κύρια χαρακτηριστικά (Σαρρής Μ., Σούλης Σ., κ.ά., 2001), τα οποία είναι:
- 1. Διαθεσιμότητα των υπηρεσιών υγείας: Το σύστημα προσφέρει τις υπηρεσίες του στον πληθυσμό 24 ώρες το 24ωρο χωρίς χρονικούς περιορισμούς,
- 2. Προσπελασιμότητα των υπηρεσιών υγείας: Κάθε άτομο, ανεξαρτήτως κοινωνικο-οικονομικής θέσης έχει το δικαίωμα να χρησιμοποιήσει τις υπηρεσίες υγείας,
- 3. Συνέχεια της προσφοράς των υπηρεσιών. Το σύστημα προσφέρει τις υπηρεσίες του, όχι μόνο στο στάδιο της θεραπείας, αλλά πριν και μετά την εμφάνιση της νόσου,
- 4. Ισότητα στη χρήση των υπηρεσιών: Την κάθετη ισότητα μεταξύ μη ίσων ατόμων
Θεωρούμε ότι η υγεία είναι ένα κοινωνικό αγαθό και ως εκ τούτου, σημαντικό και αναφαίρετο δικαίωμα όλων των πολιτών που ζουν στη χώρα μας. Η διεκδίκηση δε σημαίνει μόνο καλύτερων υπηρεσιών υγείας. Το ευαίσθητο θέμα υγεία πρέπει να αφορά όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας. Επίσης βασική μας αρχή αποτελεί η αρχή της ισοτιμίας στην πρόσβαση στη δημόσια υγειονομική περίθαλψη και κάλυψης της από το δημόσιο τομέα.
Η Ελληνική πραγματικότητα
Οι αριθμοί που παρουσιάζουν οι νοσοκομειακοί γιατροί είναι αμείλικτοι:
- 1)Τα κονδύλια του κρατικού προϋπολογισμού από το 2010 έως το 2018 μειώθηκαν προοδευτικά σε ποσοστό που φτάνει έως και το 50%!,
- 2) Έκλεισαν ψυχιατρικά και γενικά νοσοκομεία,
- 3) Έκλεισε ή υπολειτουργεί η πλειονότητα των 360 πρώην πολύ-ιατρείων του ΙΚΑ και αντικαθίστανται από τις ελλιπείς τοπικές μονάδες υγείας (ΤΟΜΥ),
- 4) Μειώθηκε δραματικά το μόνιμο προσωπικό των νοσοκομείων όλων των κλάδων από τις 104.000 στις 78.000 περίπου. Τον τελευταίο χρόνο μάλιστα είχαμε περαιτέρω μείωση κατά 1.700 εργαζόμενους περίπου. Ταυτόχρονα ο αριθμός των εργαζομένων με ελαστικές σχέσεις εργασίας διαρκώς αυξάνεται, με συνέπεια να έχουν ξεπεράσει σε ποσοστό το 20% του συνόλου. Αυτοί οι εργαζόμενοι πληρώνονται από τα έσοδα του νοσοκομείου και όχι από τον κρατικό προϋπολογισμό.
- 5) Η μέση φαρμακευτική δαπάνη που χρεώνεται ο ασθενής, από το 9% το 2010 έφτασε σχεδόν το 30% της συνολικής φαρμακευτικής δαπάνης το 2018.
Τα «ψιλά γράμματα» της μείωσης
Τα ποσοτικά και ποιοτικά στοιχεία της μείωσης: Θα ήταν χρήσιμο να γνωρίζουμε επακριβώς τις λεπτομέρειες της μείωσης:
1) Σημειώνεται, ότι η κατά κεφαλή δαπάνη υγείας στην Ελλάδα το 2018 (€1.470 σε τιμές 2010) βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μαζί με τις πρώην χώρες του Ανατολικού μπλοκ ως επί το πλείστον. Έχοντας μειωθεί κατά 9,4% κατά μέσο όρο ετησίως από το 2008 έως το 2013 και παραμείνει σχεδόν αμετάβλητη έκτοτε, λόγω δημοσιονομικών περικοπών και της κάμψης του διαθέσιμου εισοδήματος, που έφεραν τα μνημόνια. Σε κάθε περίπτωση, οι δημόσιες τρέχουσες δαπάνες υγείας διαμορφώνονται στο 4,7% του ΑΕΠ το 2018, έναντι 6,6% του ΑΕΠ στον ΟΟΣΑ, και 6,5% του ΑΕΠ το 2009.
2) Μια ματιά στην κατάσταση της υγείας στην Ελλάδα σε σχέση και με τις άλλες χώρες του ΟΟΣΑ. Στην πρόσφατη έκθεση του Οργανισμού Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), Health at a Glance (2019), παρουσιάζονται δείκτες για την υγεία των πολιτών στις πιο αναπτυγμένες χώρες του κόσμου που είναι μέλη του:
- α) Όσον αφορά την πρόσβαση στην ιατρική φροντίδα, το 100% του πληθυσμού στην Ελλάδα έχει πρόσβαση σε βασικές δημόσιες υπηρεσίες υγείας έναντι 98,4% στον ΟΟΣΑ, 90,8% στις ΗΠΑ και 100% στις χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου,
- β) Στην Ελλάδα, όμως, το σύστημα ασφάλισης της υγείας καλύπτει το 60,8% των δαπανών υγείας έναντι 71,2% στον ΟΟΣΑ, 73,9% στην Ιταλία, 70,6% στην Ισπανία, 66,3% στην Πορτογαλία και 50,2% στις ΗΠΑ. Σημειώνεται, εν προκειμένω, ότι η κάλυψη αυτή (61% στην Ελλάδα και 71% στον ΟΟΣΑ) αναλύεται περαιτέρω σε κάλυψη για νοσοκομειακή περίθαλψη (66% στην Ελλάδα, 88% στον ΟΟΣΑ), εξωνοσοκομειακή περίθαλψη (62% στην Ελλάδα, 77% στον ΟΟΣΑ), οδοντιατρική περίθαλψη (0% στην Ελλάδα, 29% στον ΟΟΣΑ) και φαρμακευτική περίθαλψη (54% στην Ελλάδα, 57% στον ΟΟΣΑ). Για λόγους συγκρισιμότητας, πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι η Γερμανία, μια χώρα με υψηλό ποσοστό κάλυψης, καλύπτει το 96% της νοσοκομειακής, το 89% της εξωνοσοκομειακής, το 68% της οδοντιατρικής και το 84% της φαρμακευτικής, περίθαλψης,
- γ) Τέλος, όσον αφορά στους πόρους που διατίθενται στον τομέα της υγείας, στην Ελλάδα ξοδεύουμε USD 2.238 κατά κεφαλήν (σε όρους συγκριτικής αγοραστικής δύναμης), όταν ο μέσος όρος στον ΟΟΣΑ είναι 3.994, στην Ιταλία 3.428, στην Ισπανία 3.323, στην Πορτογαλία 2.801 και στις ΗΠΑ 10.586. Οι ασφαλισμένοι στην Ελλάδα, όχι μόνο πληρώνουν ένα αναλογικά μεγαλύτερο ποσοστό της δαπάνης υγείας από την τσέπη τους.
Οι παρακάτω Πίνακες-2 & 2Α, αποσαφηνίζουν τα ζητούμενα. Στον Πίνακα-2 τα φάρμακα είναι το μεγαλύτερο κονδύλι της ιδιωτικής κατανάλωσης για την υγεία, με δεύτερο τις επισκέψεις στα εξωτερικά ιατρεία και τρίτο την οδοντιατρική φροντίδα. Η άθροιση αυτών ανέρχεται στο 69% της ιδιωτικής δαπάνης για την υγεία. Στον Πίνακα 2Α, το μεγαλύτερο που ματαιώνει την ιατρική φροντίδα λόγω φτώχιας είναι πολύ υψηλό, ιδιαίτερα στους συνταξιούχους.
Πίνακας-2. Ιδιωτική δαπάνη για υγεία, 2017 ή τελευταίο
διαθέσιμο έτος (OECD, Health at a
Glance 2019)
|
Πίνακας-2 Α. Ποσοστό πληθυσμού που ματαιώνει ή αναβάλει
την ιατρική φροντίδα λόγω οικονομικής αδυναμίας κατά εισοδηματική κατηγορία,
2014 (OECD, Health at a Glance 2019)
|
|||||
Ελλάδα
|
Μ.Ο. ΟΟΣΑ
|
Ελλάδα
|
Μ.Ο. ΟΟΣΑ
|
|||
Ιδιωτική δαπάνη για υγεία ως ποσοστό της
τελικής κατανάλωσης νοικοκυριών
|
4,2
|
3,3
|
Ποσοστό πληθυσμού που ματαιώνει την ιατρική
φροντίδα – Σύνολο
|
25,6
|
17,2
|
|
Η οποία κατανέμεται σε:
|
||||||
Φάρμακα
|
37%
|
43%
|
Χαμηλότερο 20%
|
36,4
|
27,5
|
|
Επισκέψεις σε εξωτερικά ιατρεία
|
18%
|
22%
|
Υψηλότερο 20%
|
12,2
|
8,9
|
|
Οδοντιατρική φροντίδα
|
14%
|
14%
|
Ποσοστό πληθυσμού ηλικίας 65 ετών και άνω
που ματαιώνει ή αναβάλει την ιατρική
φροντίδα – Σύνολο
|
28,8
|
14,3
|
|
Νοσοκομειακή περίθαλψη
|
31%
|
9%
|
||||
Μακροχρόνια περίθαλψη
|
0%
|
11%
|
Χαμηλότερο 20%
|
41,8
|
20,1
|
|
Λοιπές υπηρεσίες
|
0%
|
1%
|
Υψηλότερο 20%
|
15,5
|
8
|
|
Σύνολο
|
100%
|
100%
|
Τα οικονομικά στοιχεία της υγείας Βασικά οικονομικά στοιχεία της διακλάδωσης της Υγείας:
Πίνακας 3: Αριθμός νομικών μονάδων, κύκλος
εργασιών και απασχολούμενοι ανά μονοψήφιο & τριψήφιο & τετραψήφιο
κλάδο οικονομικής δραστηριότητας στο σύνολο της Χώρας
|
|||
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
|
ΑΡΙΘΜΟΣ
ΝΟΜΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ |
ΑΡΙΘΜΟΣ
ΑΠΑΣΧΟΛΟΥ-ΜΕΝΩΝ |
|
Κωδικός
NACE Αναθ.2 |
Περιγραφή
|
||
861
|
Νοσοκομειακές δραστηριότητες
|
831
|
124.068
|
862
|
Δραστηριότητες άσκησης ιατρικών
και οδοντιατρικών επαγγελμάτων
|
41.098
|
66.531
|
869
|
Άλλες δραστηριότητες ανθρώπινης
υγείας
|
12.459
|
35.859
|
871
|
Δραστηριότητες
αποκλειστικού(-ής) νοσοκόμου κατ' οίκον
|
5
|
29
|
872
|
Δραστηριότητες
αποκλειστικού(-ής) νοσοκόμου κατ' οίκον για νοητική υστέρηση, ψυχική υγεία
και χρήση ουσιών
|
83
|
986
|
873
|
Δραστηριότητες
αποκλειστικού(-ής) νοσοκόμου κατ' οίκον για ηλικιωμένους και άτομα με
αναπηρία
|
307
|
5.133
|
879
|
Άλλες δραστηριότητες
αποκλειστικού(-ής) νοσοκόμου κατ' οίκον
|
141
|
2.342
|
2110
|
Παραγωγή βασικών φαρμακευτικών
προϊόντων
|
24
|
1.138
|
2120
|
Παραγωγή φαρμακευτικών
σκευασμάτων
|
78
|
8.763
|
Π
|
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΜΕ ΤΗΝ
ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΜΕΡΙΜΝΑ
|
55.026
|
244.849
|
ΕΛΣΤΑΤ-ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΟ ΜΗΤΡΩΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ -
ΕΤΟΣ 2017
|
1) Το 2017, οι απασχολούμενοι στον ευρύτερο χώρο της υγείας που φτάνουν περίπου στους 245.000. Ο τομέας της Υγείας, τόσο στο επίπεδο της βιομηχανικής παραγωγής, όσο και σε αυτό της παροχής υπηρεσιών, διέρχεται μία περίοδο σημαντικών μεταβολών. Τα δημογραφικά και επιδημιολογικά δεδομένα επαναφέρουν στο προσκήνιο μεγάλα θέματα σχετικά με τη δημόσια υγεία, όπως η εξέλιξη νοσημάτων όπως ο καρκίνος, τα καρδιοαγγειακά νοσήματα, οι νευροεκφυλιστικές νόσοι, η ανάγκη αυτονομίας των ασθενών, κ.ά.
Μπροστά στην πολυπλοκότητα του σύγχρονου περιβάλλοντος η βελτίωση της πρόληψης αλλά και της διαχείρισης της υγείας καθίστανται ζητήματα πρώτης προτεραιότητας. Οι συνέπειες των νέων δεδομένων είναι σημαντικές για τις επιχειρήσεις του τομέα της Υγείας. Σε ότι αφορά τα φάρμακα καταγράφεται επιβράδυνση της βιομηχανίας σε ότι αφορά στην εισαγωγή νέων φαρμακευτικών μορίων στην αγορά, η οποία συνοδεύεται από αντίστοιχη επέκταση της βιομηχανίας των γενοσήμων. Σε αυτό το πλαίσιο, η Ελληνική, βρίσκεται αντιμέτωπη με τον αυξανόμενο διεθνή ανταγωνισμό και ιδιαιτέρως από την Βραζιλία Ρωσία, Ινδία, Κίνα, Τουρκία (BRICTOUNTRIES).
Είναι προφανές ότι η βιομηχανία της υγείας δεν μπορεί πλέον να βασίζεται στο παραδοσιακό μοντέλο ανάπτυξης και ως εκ τούτου καλείται να αναζητήσει νέες διεξόδους και ευκαιρίες. Στις αλλαγές που αναμένονται περιλαμβάνονται η επέκταση στις αναδυόμενες αγορές, οι στρατηγικές συνεργασίες με Ερευνητικούς Οργανισμούς για την ενίσχυση της καινοτομίας,
2) Οικονομικά στοιχεία της Ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας: Η παραγωγή φαρμάκων στην Ελλάδα το 2012, σε όρους αξίας (τιμές παραγωγού), ανήλθε στα 858 εκ. ευρώ, μειωμένη σε σχέση με το 2011 κατά 5,4% περίπου. Ο κλάδος εγχώριας παραγωγής φαρμάκων παρουσιάζει αυξανόμενη συμμετοχή στην εγχώρια βιομηχανική παραγωγή, ενώ ανάμεσα στις χώρες του ΟΟΣΑ η Ελλάδα καταλαμβάνει υψηλή θέση, όσον αφορά το μερίδιο της παραγωγής φαρμακευτικών σκευασμάτων ως προς τη συνολική βιομηχανική παραγωγή.
Συνολικά το 2013 δραστηριοποιούνταν στην Ελλάδα 56 πολυεθνικές, 50 ελληνικές φαρμακευτικές επιχειρήσεις, 120 φαρμακαποθήκες 27 συνεταιρισμοί φαρμάκων, 11.000 φαρμακεία και 26 Φαρμακεία ΕΟΠΥΥ, καθιστώντας τον κλάδο του φαρμάκου ζωτικό παράγοντα για την ανάπτυξη της Εθνικής Οικονομίας. Εξίσου σημαντικός είναι ο ρόλος του κλάδου στη διαμόρφωση του συνολικού εξωτερικού εμπορίου της χώρας. Οι εισαγωγές και οι εξαγωγές φαρμάκων το 2012 ανήλθαν στα 2,9 δισεκ. ευρώ και 964 εκ. ευρώ αντίστοιχα. Συνολικά, σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, ο κλάδος της φαρμακοβιομηχανίας βρίσκεται στην 1η θέση έντασης επενδύσεων ανά εργαζόμενο (επενδύσεις προς προστιθέμενη αξία), μεταξύ των κλάδων μεταποίησης στην Ελλάδα.
Για κάθε 1.000 ευρώ που διατίθενται για φάρμακα που παράγονται στην Ελλάδα, το ΑΕΠ της χώρας ενισχύεται κατά 3.420 ευρώ. Η ετήσια συμβολή των ελληνικών παραγωγικών επιχειρήσεων φαρμάκου συμβάλλουν στο ΑΕΠ κατά 2,8 δις. ευρώ.
Οι εξαγωγές φαρμακευτικών προϊόντων κατέχουν το 4ο μεγαλύτερο μερίδιο στο σύνολο των εξαγωγών της ελληνικής μεταποίησης, ενώ ο κλάδος εμφανίζει γενικά υψηλή ανταγωνιστικότητα.
Με βάση πρόσφατες μελέτες, όπως του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου και του Ινστιτούτου Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής, η πολιτική που εφαρμόστηκε τα προηγούμενα χρόνια είχε ως αποτέλεσμα:
- Οι θέσεις εργασίας την τελευταία τετραετία στο χώρο του φαρμάκου μειώθηκαν πάνω από 30%. Αυτό σημαίνει ότι 12.000 ελληνικές οικογένειες βρέθηκαν σε επίπεδα ανεργίας και μαζί τους χάθηκαν ανά εργαζόμενο σε ετήσια βάση 5.000 ευρώ σε φόρο εισοδήματος, 9.000 ευρώ ασφαλιστικές εισφορές 2.000 ευρώ από ΦΠΑ.
- Τα έσοδα από τη φορολογία των επιχειρήσεων του φαρμακευτικού κλάδου ήταν 331 εκατ. ευρώ το 2009, και μόλις 124 εκατ. το 2013 (απώλεια πάνω από 200 εκατ. ευρώ).
3) Η τεχνολογία στον τομέα της υγείας: Έδαφος κερδίζουν οι τεχνικές επαναστόχευσης υπαρχόντων φαρμάκων σε νέες ενδείξεις, ενώ μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και τα βιοτεχνολογικά φάρμακα καθώς και οι καινοτόμες μέθοδοι χορήγησης. Τέτοιες μέθοδοι επιτρέπουν ελεγχόμενη αποδέσμευση, μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα και στοχευμένη θεραπεία. Τα γενόσημα φάρμακα το 2012 αντιστοιχούσαν περίπου στο 20% της συνολικής διεθνούς φαρμακευτικής αγοράς, με έσοδα της τάξης των 265 δις δολ. Σε συνδυασμό με αυτά, οι νέες τεχνολογίες χορήγησης αναμένεται να παράσχουν δυνητική προστιθέμενη αξία και να παρατείνουν τον κύκλο ζωής των φαρμάκων στο πλαίσιο κάλυψης των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας.
Οι τεχνολογίες αυτές εκμεταλλεύονται την πρόοδο στη νανοτεχνολογία η οποία τους επιτρέπει να αναπτύσσουν νανολιποσώματα, νανοσωματίδια σε υδρογέλες, νανοκάψουλες κ.ά, που χρησιμοποιούνται ως φορείς για ελεγχόμενη χορήγηση και στόχευση φαρμάκων μόνο σε παθολογικά κύτταρα. Με τον τρόπο αυτό βελτιώνεται η αποτελεσματικότητα και ελαττώνονται οι παρενέργειες των φαρμάκων. Πρωταγωνιστικό ρόλο στην έρευνα και στις νέες τεχνολογίες στον τομέα της Υγείας έχει και η αναγεννητική ιατρική. Η έρευνα πάνω στα βλαστικά κύτταρα κατέκτησε το Νόμπελ Ιατρικής το 2012.
Παράλληλα, η δημιουργία του πρώτου ανθρώπινου οργάνου στο εργαστήριο με τρισδιάστατο εκτυπωτή αποτελεί Τεχνολογική επανάσταση που κάνει τον ερευνητικό κόσμο να εναποθέτει πλέον πολλές ελπίδες στις κυτταρικές θεραπείες για την αντιμετώπιση σοβαρών ασθενειών στο κοντινό μέλλον. Οι Βιοτεχνολογίες συνεργάζονται στενά με τους τομείς της Νανοτεχνολογίας, και της Τεχνολογίας Υλικών για την ανάπτυξη καινοτόμων ιατρο-βιολογικών και φαρμακευτικών προϊόντων, όπως και με τον τομέα της Πληροφορικής για την αξιοποίηση του τεράστιου όγκου βιολογικών δεδομένων που προκύπτουν από την έρευνα και την κατανόηση πολύπλοκων βιολογικών φαινομένων.
4) Οι προτάσεις της ΠΕΦ (Πανελλήνια Ένωση Φαρμακοβιομηχανίας): «Ζητάμε μια συγκεκριμένη πολιτική για το παραγόμενο στην Ελλάδα γενόσημο φάρμακο» η οποία να περιλαμβάνει:
- Κίνητρα για τους φαρμακοποιούς, ώστε να μπορούν να δίνουν ελληνικό γενόσημο,
- Κίνητρα στους γιατρούς, με δυνατότητα συνταγογράφησης εμπορικής ονομασίας, ώστε να χορηγεί γενόσημα που πραγματικά εμπιστεύεται και να μην αναγκάζεται να πάει σε ακριβότερες θεραπείες,
- Ενημέρωση του κοινού για την ποιότητα των ελληνικών φαρμάκων, τα οποία παράγονται εδώ και πολλά χρόνια στη χώρα μας
«Η ελληνική φαρμακοβιομηχανία μπορεί να καλύψει το 70% της εξωνοσοκομειακής - πρωτοβάθμιας φαρμακευτικής περίθαλψης, προσφέροντας επώνυμο φάρμακο σε χαμηλές τιμές και με μειωμένη συμμετοχή και δημιουργώντας εγχώρια προστιθέμενη αξία». Μέσω των εξοικονομήσεων που θα δημιουργηθούν, «η Ελλάδα θα μπορεί να πληρώσει τα καινοτόμα φάρμακα που έχει ανάγκη ο Έλληνας ασθενής».
Τα παραπάνω, μπορούν «να συγκροτήσουν ένα βιώσιμο πλαίσιο φαρμακευτικής πολιτικής, με οφέλη για το κράτος, τον ασθενή, την εγχώρια προστιθέμενη αξία και την παραγωγή».
Αυτή τη στιγμή «το 60-70% της αγοράς φαρμάκου κατέχουν πολυεθνικά κεφάλαια που δεν πληρώνουν κανένα φόρο στη χώρα».
5) Η προμνημονιακή κατασπατάληση πόρων για το φάρμακο, αποτέλεσμα της πλήρους υποταγής των κυβερνήσεων στις επιταγές των μονοπωλίων και όχι μόνο, που εμπλέκονται στην παραγωγή και την εμπορία του φαρμάκου, ακολουθήθηκε από την καταστροφική πολιτική των μνημονίων όπου πάλι εξασφαλίζεται το κέρδος των μονοπωλίων.
Το γνωστό επαναλαμβανόμενη φράση «σπατάλη-λιτότητα» συνεχίζεται με κύρια χαρακτηριστικά τις ελλείψεις, τις συνεχείς αυξήσεις στη συμμετοχή και τον αποκλεισμό από τα στοιχειώδη φάρμακα σε μεγάλες κατηγορίες ασθενών. Η πολιτική μας θα κινηθεί σε τρεις άξονες:
- α) Ποιοτικός έλεγχος,
- β) Παραγωγή και εξασφάλιση επάρκειας,
- γ) Έλεγχος του κόστους
Οι άξονες αυτοί θα οδηγούν στις βασικές μας θέσεις για την υγεία και το φάρμακο. Μεγάλης σημασίας στρατηγική μας επιλογή αποτελεί η επανίδρυση της Εθνικής φαρμακοβιομηχανίας με στόχο την παραγωγή ποιοτικού φαρμάκου και τη λειτουργία εξισορροπητικού μηχανισμού στον ανταγωνισμό και την τιμολογιακή πολιτική.
6) Παρεμβάσεις στον άξονα Παραγωγή και εξασφάλιση επάρκειας.
- 1) Η ανάπτυξη της εγχώριας παραγωγής και η αύξηση της χρήσης ποιοτικών γενοσήμων φαρμάκων θα αποτελέσει άμεση προτεραιότητα για το πολιτικό προσωπικό της χώρας,
- 2) Θα στηρίξει την παραγωγή ποιοτικών γενοσήμων φαρμάκων από την εγχώρια φαρμακοβιομηχανία, που είναι σε πρώτη φάση αναγκαία για τη διασφάλιση τόσο των φαρμάκων, όσο και των εργασιακών θέσεων του σημαντικού αυτού για την οικονομία κλάδου,
- 3) Θα αναβαθμίσει το ΙΦΕΤ σε όλες του τις διαστάσεις, ιδιαίτερα όμως, όσο αφορά στη διάσταση της επάρκειας, την αναβάθμιση της παραγωγικής του ικανότητας για συγκεκριμένα και αναντικατάστατα φάρμακα, αλλά και της ικανότητας του να καλύψει (σαν φαρμακαποθήκη) τις ανάγκες της ελληνικής αγοράς σε φάρμακα, που η πολιτεία κρίνει ότι πρέπει να εισάγει.
7) Μηδενική συμμετοχή στα συνταγραφημένα φάρμακα.
Το πολιτικό συμπέρασμα
Ξημερώνοντας η επόμενη ημέρα της πανδημίας θα πρέπει να μας βρει έτοιμους για:
Α) Ένα πολιτικό σχήμα που να μπορεί να αντιμετωπίσει τον μεσαίωνα που επέρχεται.
Β) Ολοκληρωμένο πρόγραμμα για την υγεία, με γενναία αύξηση της χρηματοδότησης αλλά και διακοπή κάθε άσκοπης σπατάλης.
Γ) Με δεδομένο ότι μετά την λήξη της πανδημίας θα έχουν «στεγνώσει» τα κρατικά ταμεία, η επιστροφή στο εθνικό νόμισμα αποτελεί την αναγκαία προϋπόθεση για την χρηματοδότηση της.
Δ) I Have a Dream…Κούβα: Η Κούβα εφαρμόζει αυτό που έλεγε ο Τσε «κάθε χώρα οφείλει να έχει προτεραιότητα στην πρόληψη και την υγιεινή ζωή». Οι προϋπολογισμένες δαπάνες το 2017 του ΑΕΠ και για την Δημόσια Υγεία και την Κοινωνική Πρόνοια θα διατεθεί το 11% του ΑΕΠ και για την εκπαίδευση το 9% (cubadebate.cu).
Γιάννης Περάκης: Σχετικά με το Συντάκτη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου