Γιάννης Περάκης
Μέρα με τη μέρα, ώρα με την ώρα φθάνουμε στο σημείο μηδέν της διάλυσης της Ευρωζώνης. Εδώ η κυβέρνηση αντί να ακολουθήσει έστω και ως ουρά την Ιταλία και την Ισπανία, αποδεικνύεται μνημονιακότερη των μνημονιακών. Είναι πανικόβλητη, με εξαγγελίες μέτρων με το σταγονόμετρο αλλά και παλινωδίες.
Έχει καταστεί πια ηλίου φαεινότερο ότι δεν έχει σχέδιο αντιμετώπισης της πανδημίας άνω των πέντε ημερών. Έχουν τάξει 12 δις. αλλά αμφισβητείτε το ύψος του ποσού. Παράδειγμα αποτελούν τα μέτρα για τους επιστήμονες που θα ξεδιπλώνονται σε δύο... στάδια. Για τον μήνα Απρίλιο οι επιστήμονες θα μπορούν να λάβουν 600 ευρώ μέσω του προγράμματος τηλεκατάρτισης και για την περίοδο 1η Μαΐου έως 15 Ιουνίου κι εφόσον η κρίση της επέλασης του κορωνοϊού συνεχιστεί, οι επιστήμονες θα μπορούν να λάβουν τα 800 ευρώ της έκτακτης αποζημίωσης.
Ο λόγος του πανικού είναι ο Πίνακας-1:
Αυτά τα κονδύλια πρέπει να είναι για την άμεση ανακούφιση της Ελληνικής οικονομίας. Το κράτος αντέχει άλλους 2-3 μήνες. Μετά θα δούμε… δηλώνει ο κ. Σταϊκούρας. Εάν λάβουμε υπ’ όψιν μας και την ζημιά από τον τουρισμό που τα έσοδα το 2019 ανήλθαν στα 18 δισ. ευρώ, τότε η ρευστότητα στους επόμενους δύο μήνες θα είναι ανύπαρκτη. Επειδή όμως η ζωή συνεχίζεται, πρέπει να προετοιμαζόμαστε. Ο καθείς με τις μικρές του δυνάμεις.
Ο τομέας της μεταποίησης στην Ελλάδα. Η ανάλυση του τομέα θα γίνει με ανάπτυξη κατά ομοειδών κλάδων για λόγους οικονομίας χώρου. Τα στοιχεία έχουν ληφθεί προέρχονται από την ΕΛΣΤΑΤ (Στατιστικό Μητρώο Επιχειρήσεων Έτος-2017).
1) Ορυχεία & Λατομεία
1α) Απαγόρευση των εξαγωγών των ακατέργαστων ορυκτών και πρώτων υλών: Η παραπάνω απαγόρευση θα ισχύει για τις πρώτες ύλες που θα μπορούν να κατεργαστούν στην Ελλάδα. Πλέον πρόσφατο είναι το παράδειγμα της Ινδονησίας, μιας από τις μεγαλύτερες παραγωγούς ορυκτών πρώτων υλών παγκοσμίως, με τεράστια κοιτάσματα λατεριτών. Στις 12/01/2014 η κυβέρνηση της χώρας απαγόρευσε όλες τις εξαγωγές ακατέργαστων μεταλλευμάτων για να δώσει ώθηση στην εγχώρια επεξεργασία και την παραγωγή προϊόντων μεγαλύτερης αξίας. Ήδη εκτιμάται ότι μέχρι το τέλος του έτους θα, έχουν ολοκληρωθεί εννέα εργοστάσια μεταλλουργίας νικελίου, ενώ μέχρι το 2017 μπορεί να έχουν κατασκευαστεί μέχρι και 63 μεταλλουργίες, νικελίου, χαλκού και άλλων μετάλλων.
Κανένα μεταλλουργικό εργοστάσιο δεν πρόκειται να κατασκευαστεί αν δεν υπάρχουν τα συμπυκνώματα που θα το τροφοδοτήσουν. Επίσης κανένα υφιστάμενο εργοστάσιο στην Ελλάδα δεν θα επιβιώσει αν πρέπει να αγοράζει (βλέπε εισάγει) συμπυκνώματα ή μεταλλεύματα από την ελεύθερη αγορά και να ανταγωνιστεί με μεγαθήρια, την ίδια στιγμή που οι πολυάριθμοι μεταλλειοκτήτες των Ελληνικών παραχωρήσεων μεταλλείων είτε θα τα διατηρούν σε αργία είτε θα εξάγουν ακατέργαστα τα ίδια μεταλλεύματα και συμπυκνώματα. Με αυτούς τους όρους φυσικά κανένα νέο εργοστάσιο δεν μπορεί να ιδρυθεί. Με άλλα λόγια, ο ορυκτές πρώτες ύλες που τροφοδοτούν το εργοστάσιο είναι μέρος της αξίας του και αυτό θα γίνει άμεσα και οδυνηρά αντιληπτό στην περίπτωση της ΛΑΡΚΟ. Το εργοστάσιο της Λάρυμνας θα είναι ένα άχρηστο κουφάρι αν αποσπαστεί από τα μεταλλεία σιδηρονικελιούχου λατερίτη της Εύβοιας και της Καστοριάς που το τροφοδοτούν.
1β) Δημιουργία κάθετων μεταλλουργικών βιομηχανιών: Η εξόρυξη των ορυκτών πρώτων υλών θα συνδυαστεί με τη βιομηχανική επεξεργασία τους (π.χ. παραγωγή αλουμινίου και σχετικών εξαρτημάτων αλουμινίου), την ανάπτυξη της μεταλλευτικής και πετροχη-μικής βιομηχανίας, χημικής βιομηχανίας κ.α. Γιατί δεν παράγουμε ανοξείδωτο χάλυβα στον τόπο μας από εγχώριες πηγές, ενώ διαθέτουμε τις πρώτες ύλες, για την παραγωγή του; Γιατί δεν παράγουμε πλέον σιδηροχρώμιο στον τόπο μας; Γιατί κάθε χρόνο αναρωτιόμαστε αν θα συνεχίσουμε να παράγουμε και σιδηρονικέλιο; Γιατί, αλήθεια, δεν έχουμε καμία υδρομεταλλουργία στον τόπο μας όταν ειδικοί επιστήμονες τη θεωρούν ως το μέλλον της μεταλλουργίας επειδή μπορεί να επεξεργαστεί τα πολύ φτωχά μεταλλεύματα και να δώσει λύσεις σε ειδικά προβλήματα. Αυτό το μοντέλο «ανάπτυξης» που στηρίζεται στην εξόρυξη και εξαγωγή ανεπεξέργαστων ορυκτών είναι ακριβώς το είδος της «ανάπτυξης» που έχει καταληστέψει τόσες και τόσες χώρες του τρίτου κόσμου που αν και προικισμένες με πλούσιους ορυκτούς πόρους, πάμφτωχες ήταν και πάμφτωχες παραμένουν. Εδώ και χρόνια όμως πολλές από αυτές τις φτωχές και αδύναμες χώρες που ήταν έρμαια των πολυεθνικών παρεμβαίνουν νομοθετικά, καθιστώντας υποχρεωτική την εγχώρια μεταλλουργική επεξεργασία και απαγορεύοντας την εξαγωγή συμπυκνωμάτων, ώστε να υλοποιήσουν μέσα στη χώρα όσο το δυνατό μεγαλύτερο μέρος της προστιθέμενης αξίας των ορυκτών τους,
1γ) Εθνική πολιτική για τον ορυκτό μας πλούτο: Πρέπει να επεξεργαστούμε μια εθνική πολιτική, εναρμονισμένη με άλλες τομεακές πολιτικές, (Ελληνική χαλυβδουργία, ναυπηγεία κλπ) που θα διασφαλίζει διαχρονικά τον εφοδιασμό της κοινωνίας μας με ορυκτούς πόρους και γενικότερα πρώτες ύλες αλλά παράλληλα αυτός θα διενεργείται σύμφωνα με τις περιβαλλοντικές επιταγές και τις βασικές αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης. Η ορθότητα της παραπάνω διαπίστωσης αποδεικνύεται με τον επόμενο πίνακα, που εμφανίζει την εξόρυξη κατά ορυκτό και κατά εθνικότητα
1δ) Συνεκμετάλευση και όχι εκχώρηση του ορυκτού μας πλούτου: Σίγουρα υπάρχουν περιπτώσεις που η εκμετάλλευση του υπεδάφους απαιτεί τεράστια κεφάλαια (Αιγαίο και Ιόνιο ), που η χώρα μας δεν διαθέτει. Τότε θα απαιτούνται συμφωνίες με πολυεθνικές εταιρείες εξόρυξης ακόμα και διακρατικές. Η συνεκμετάλλευση θα αποτελεί μονόδρομο. Διότι άλλο είναι να εκχωρείς εξαρχής το «μεταλλευτικό δικαίωμα έρευνας κι εκμετάλλευσης», χωρίς να έχεις τη δυνατότητα να εκτιμήσεις «τι ακριβώς πουλάς», κι άλλο να έχεις ερευνήσει, να γνωρίζεις τι πουλάς και εν συνεχεία να το συνεκμεταλλεύεσαι ή να το κρατάς για τον εαυτό σου (όπως έκανε σε μεγάλο βαθμό μέχρι τώρα το δημόσιο με απόλυτη όμως επιτυχία τον τομέα του λιγνίτη). Όμως για να κάνεις τέτοιες εκτιμήσεις απαιτείται να διαθέτεις τα κατάλληλα εργαλεία μεταλλευτικής έρευνας κι εκτίμησης της μεταλλευτικής αξίας, πχ. την υπεύθυνη Γεωλογική Υπηρεσία και όχι να την καταργείς. Διαφορετικά, ιδιωτικοποιείς χρυσό και εισπράττεις αέρα. Και φυσικά ο πολίτης θα εισπράξει φτώχεια και αειφόρο τίποτε
1ε) Σεβασμός στο περιβάλλον: Η περιβαλλοντική διάσταση, με άλλα λόγια, η ποιότητα ζωής, αποτελούν σημαντική και αναπόσπαστη παράμετρο κάθε ανθρωπογενούς δραστηριότητας. Οι επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον συνοδεύουν κάθε είδους παραγωγική-βιομηχανική δραστηριότητα. Το ζητούμενο λοιπόν είναι να εφαρμοσθούν τεχνολογίες, να αναδειχθούν αξιόπιστοι μηχανισμοί παρακολούθησης και να τηρηθούν κανόνες για να ελαχιστοποιηθούν, και όπου είναι δυνατόν, να εκμηδενισθούν οι περιβαλλοντικοί κίνδυνοι και απειλές.
Οι Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) που συνοδεύουν και τελικά επικυρώνουν ή μη την αδειοδότηση των μεταλλευτικών επενδύσεων συνιστούν ολοκληρωμένα εργαλεία επιστημονικών, μεθοδολογικών και διοικητικών προσεγγίσεων που καλούνται να διαμορφώσουν και να καθορίσουν το πλαίσιο ορθολογικής και της βέλτιστης δυνατής αξιοποίησης ενός κοιτάσματος, συμπεριλαμβανομένης της παραγωγικής λειτουργίας, αλλά και των διαδικασιών αποτελεσματικού ελέγχου, παρακολούθησης και αποκατάστασης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, όπως προκύπτουν από συγκεκριμένους περιβαλλοντικούς όρους που σε κάθε περίπτωση επιβάλλονται
1ζ) Επαναδραστηριοποίηση του ΙΓΜΕ (Ινστιτούτο Γεωλογικών & Μεταλλευτικών Ερευνών): «Η στήριξη και εντατικοποίηση της έρευνας και στον τομέα των γεωεπιστημών, είναι βασική προϋπόθεση για την ανάπτυξη και την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας».
Το ΙΓΜΕ δεν συνηγόρησε ποτέ στη ληστεία του Ορυκτού Πλούτου της χώρας. Δεν δέχτηκε να υπερεκτιμήσει ή υποεκτιμήσει κοιτάσματα μεταλλικών, ενεργειακών ή βιομηχανικών ορυκτών, για να διευκολυνθούν οι «επενδυτές» στο παιχνίδι της «φούσκας» ή της δωρεάν εκχώρησης. Δεν απέκρυψε σοβαρά περιβαλλοντικά προβλήματα και ωρολογιακές βόμβες από τη ρύπανση σε υπόγεια νερά και εδάφη, από εξορυκτικές δραστηριότητες ορυκτών και απολήψεις πετρωμάτων από εγκαταλελειμμένα από τους «επενδυτές» μεταλλεία και ορυχεία.
Δεν αποδέχτηκε ούτε συγκάλυψε την άναρχη και ανορθολογική διαχείριση των υδατικών και ενεργειακών πόρων, απαιτώντας διαρκώς το αντίθετο προς όφελος της κοινωνίας. Άμεση προτεραιότητα αποτελεί η αναλυτική καταγραφή των πρώτων υλών της χώρας από το ΙΓΜΕ.
Είναι ο μεγαλύτερος κλάδος της μεταποίησης. Οι απασχολούμενοι στο συγκεκριμμένο κλάδο αντιστοιχεί το 30% των απασχολουμένων στην μεταποίηση.
2α) Βασική αρχή για την αύξηση της παραγωγής είναι ο τοπικός χαρακτήρας της βιομηχανίας τροφίμων. Ανάπτυξη των συνεταιριστικών μονάδων κοντά στην περιοχή παραγωγής της πρώτης ύλης δηλαδή ων αγροτικών προϊόντων. Η επιλογή αυτή έχει σαν αποτέλεσμα, μείωση του κόστους μεταφοράς αλλά και βελτίωση της ποιότητας λόγω των μικρών μετακινήσεων της πρώτης ύλης. Επόμενη κατηγορία οι συνεταιριστικές που έχουν πάψει να λειτουργούν και ανήκουν σε κάποια τράπεζα. Στην ίδια κατηγορία είναι και εγκαταστάσεις βιομηχανιών τροφίμων οι οποίες για διαφόρους λόγους δεν λειτούργησαν ποτέ ή λειτούργησαν μικρό χρονικό διάστημα και σταμάτησαν. Το μεγαλύτερο ποσοστό από αυτές ανήκουν σε κάποια Τράπεζα η οποία λογικά θα χαιρόταν να τις ενοικιάσει αντί να τις έχει άψυχα κουφάρια. Οι εγκαταστάσεις αυτές είναι μεγάλης αξίας (σε γενικές γραμμές το βιομηχανοστάσιο βιομηχανίας τροφίμων κοστίζει περίπου 3.000 €/m2 έναντι 1000 € /m2 που κοστίζουν σε άλλες βιομηχανίες),
2β) Η επαναλειτουργία εκατοντάδων βιομηχανιών τροφίμων σε ολόκληρη την Ελλάδα, που παραμένουν κλειστές και απαξιώνονται συνέχεια, μπορεί να αποτελέσει βασικό παράγοντα ανάπτυξης της κάθε περιοχής και Περιφέρειας. Το κόστος κατασκευής, λόγω ειδικών προδιαγραφών της Βιομηχανίας τροφίμων είναι υπερδιπλάσιο ανά τ.μ. σε σχέση με οποιοδήποτε απλό βιομηχανοστάσιο. Το κόστος αυτό αυξάνεται ιδιαίτερα αν υπολογισθούν και οι απαιτούμενες υποδομές (πχ ψύξη-κλιματισμός κλπ). Έχουμε λοιπόν ένα πολύ ισχυρό πλεονέκτημα για το ξεκίνημα της παραγωγής, καθώς η ανάπτυξη της Βιομηχανίας Τροφίμων, βασίστηκε κατά κύριο λόγο σε επιδοτήσεις κρατικές και Ευρωπαϊκές, αποτελεί βασική ανάγκη η αξιοποίηση της περιουσίας αυτής. Ένα κτιριακό συγκρότημα της Βιομηχανίας Τροφίμων μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για διαφορετική παραγωγή προϊόντων από ότι η αρχική της χρήση το οποίο σημαίνει ότι μπορεί καλλίτερα να αξιοποιηθεί με τις σημερινά τοπικές παραγόμενες Α ύλες. Σημαντικό ρόλο μπορεί να παίξει το ΤΕΕ και το ΓΕΩΤΕΕ που μπορούν να ενεργοποιήσουν τους άνεργους μηχανικούς και γεωτεχνικούς. Εκτιμάται ότι κατά την καταγραφή αυτή θα βρεθούν, δυστυχώς, σε αργούσα μορφή πάνω από χίλιες βιομηχανίες. Σαν παράδειγμα αναφέρουμε βιομηχανίες όπως τα αλλαντικά Θράκης, βιαμυλ ΑΕ (άλευρα) dacosta AE (αλιεύματα θεσ/νικης) ΑΓΝΟ ΑΕ γαλακτοκομικά Θεσνίκη, ΑΖΕΛ ΑΕ ζυμες Πειραιάς, ΑΜΑΣΑ ΑΕ αλιεύματα κλπ,
2γ) Η βιομηχανία Τροφίμων εκτός από την δυνατότητά της να αυξήσει το ΑΕΠ πρέπει να δώσει διέξοδο και στην μείωση της ανεργίας και κυρίως στην ανεργία των νέων. Οι οικογενειακές μ.μ.ε. απαντούν με πολύ καλό τρόπο στο πρόβλημα. Αν ψάξουμε στην Ελληνική επαρχία, όπου υπήρχαν προϋποθέσεις δημιουργήθηκαν και λειτουργούν πολλές τέτοιες επιχειρήσεις οι οποίες πάνε και καλά. Ο ΝΟΤΟΣ στην Ιεράπετρα, Ο ΒΕΛΒΕΝΔΟΣ στην ΚΟΖΑΝΗ, η κοινότητα στην ΑΝΑΒΡΑ στον Βόλο, Οι κτηνοτρόφοι στο Οροπέδιο Ολύμπου
2δ) Στην πραγματικότητα δεν χρειάζονται πολλά λεφτά. Οι συνεταιριστικές που είναι εν ζωή χρειάζονται μόνο ρευστότητα για την εμπορική διαχείριση του προϊόντος η οποία με αυστηρό έλεγχο θα αποδοθεί στην τράπεζα στο τρίμηνο. To μοντέλο είχε λειτουργήσει πολύ καλά στην ΑΕΒΕΚ στην ΚΕΡΚΥΡΑ. Οι μικρές οικογενειακές ή συνεργατικές βιοτεχνίες χρειάζονται κεφάλαια της τάξης των 50.000 με 100.000 € και μπορούν να γίνουν οι επενδύσεις με μικρά βήματα τα οποία είναι και περισσότερο ασφαλή. Μπορεί να γίνει με ίδια κεφάλαια αλλά και με την ύπαρξη τράπεζας η οποία δεν θα λειτουργεί με τον ληστρικό τοκογλυφικό και εξοντωτικό τρόπο που λειτουργούν οι τράπεζες σήμερα
2ε) Επαναλειτουργία της βιομηχανίας ζάχαρης
3α) Υιοθέτηση και Εφαρμογή των Ευρωπαϊκών προτύπων. Στην ελληνική αγορά παρατηρείται ότι κυκλοφορούν προϊόντα τα οποία στερούνται τήρησης προτύπων. Η έλλειψη υποχρεωτικών προδιαγραφών έχει ως αποτέλεσμα την έλλειψη κινήτρου προς τις ελληνικές επιχειρήσεις να παράγουν προϊόντα με προηγμένα τεχνικά χαρακτηριστικά, τα οποία να διαθέτουν πιστοποιητικά από αναγνωρισμένα ινστιτούτα, όταν κανείς δεν τα ζητά και επομένως κανείς δεν είναι διατεθειμένος να τα πληρώσει. Συνέπεια αυτής της κατάστασης είναι η δημιουργία προϊόντων που δεν μπορούν να εξαχθούν σε ανεπτυγμένες δυτικές χώρες και αρκετές φορές ούτε καν σε αναπτυσσόμενες. Πολλές επιχειρήσεις, ιδιαίτερα οι μικρές να διευκολύνονται από το κράτος για την έκδοση αυτών των προτύπων λόγω του κόστους έκδοσης. Η εφαρμογή όμως των υποχρεωτικών προδιαγραφών αποτελεί έμμεση παρότρυνση των επιχειρήσεων να παράγουν διεθνώς ανταγωνιστικά προϊόντα. Σε υλικά ή προϊόντα που έχουν στρατηγική σημασία για την χώρα, όπως π.χ. προϊόντα αλουμινίου, η καθιέρωση ακόμη πιο αυστηρών εθνικών προτύπων θα βοηθήσει στην παραγωγή προϊόντων ακόμη πιο υψηλού επιπέδου. Η στρατηγική αυτή αποτελεί μοντέλο ανάπτυξης σε χώρες της Δυτικής Ευρώπης, όπως π.χ. στη Γερμανία, η οποία αυξάνει την ανταγωνιστικότητα του κλάδου των δομικών υλικών που κατασκευάζει, μέσω της αλλαγής των προδιαγραφών. Όταν δεν υπάρχουν ελάχιστες προδιαγραφές, δεν υπάρχει κίνητρο στις εταιρίες να επενδύσουν σε θέματα ποιότητας και πιστοποίησης. Οι εξαγωγικού τύπου κλάδοι είναι υποχρεωμένοι να κάνουν αυτές τις επενδύσεις, διότι δεν μπορούν να εξάγουν ούτε καν σε τρίτες χώρες όπως το Καζακστάν ή η Ουκρανία. Ωστόσο, σε εθνικό επίπεδο ακόμη και σήμερα επιτρέπεται π.χ. η χρήση υλικών, σε σχολεία ή νοσοκομεία, τα οποία είναι τοξικά,
3β) Δημιουργία εγχώριων διαπιστευμένων εργαστηρίων δοκιμών και φορέων πιστοποίησης. Η υποστήριξη και η δημιουργία κέντρων και εργαστηρίων για την πιστοποίηση των προδιαγραφών των εγχωρίων παραγόμενων προϊόντων είναι κεφαλαιώδους σημασίας για τις επιχειρήσεις διότι θα αποτρέψει το φαινόμενο να αποστέλλονται προϊόντα για πιστοποίηση σε εργαστήρια του εξωτερικού, με αποτέλεσμα μεγάλες καθυστερήσεις στα προς διακίνηση δείγματα και αύξηση που κόστους των προϊόντων. Κρίνεται σκόπιμη η παροχή κινήτρων προς τα εργαστήρια ώστε να μπουν στη διαδικασία διαπίστευσης και κοινοποίησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Σε περίπτωση που κρίνεται αναγκαία η συνεργασία με εργαστήρια του εξωτερικού, να αναπτυχθεί σχέση συνεργασίας μεταξύ του ΕΛΟΤ με εργαστήρια διεθνώς αναγνωρισμένα, ώστε οι εγχώριοι παραγωγοί να διευκολύνονται στη διαδικασία πιστοποίησης, η οποία είναι συνήθως αρκετά χρονοβόρα και έχει υψηλό κόστος. Τέλος, μεγάλης σημασίας είναι και η δημιουργία ενός εργαστηρίου δοκιμών υλικών και κατασκευών σε υψηλές θερμοκρασίες (πυρομηχανικής), που πρακτικά τη στιγμή αυτή απουσιάζει από τη χώρα. Ως αποτέλεσμα, οι δοκιμές πιστοποίησης που απαιτούνται (π.χ. υλικά της οικοδομικής βιομηχανίας, κουφώματα, πάνελ πλαγιοκαλύψεων και καλύψεων οροφής κλπ) να εκτελούνται σε εργαστήρια του εξωτερικού με αποτέλεσμα την αύξηση του κόστους των προϊόντων. Το Ελληνικά Πανεπιστήμια διαθέτουν επιστήμονες που μπορούν να υποστηρίξουν τη δημιουργία τέτοιων κέντρων, που η βιωσιμότητά του θα βασίζεται στην παροχή υπηρεσιών προς την εγχώρια βιομηχανία αλλά παράλληλα θα μπορεί να δώσει τεράστια ώθηση στην ανάπτυξη της συγκεκριμένη επιστημονικής περιοχής στη χώρα μας
3γ) Περιορισμός του υψηλού ενεργειακού κόστους. Οι επιχειρήσεις του κλάδου της παραγωγής, επεξεργασίας και εμπορίας μετάλλων είναι αρκετά ενεργοβόρες. Το υψηλό ενεργειακό κόστος επιβαρύνει το κόστος παραγωγής των προϊόντων. Είναι σημαντικό για την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων
3δ) Κίνητρα για το ακαδημαϊκό προσωπικό-Χρηματοδότηση Έρευνας. Για την παρότρυνση των ερευνητών να ασχοληθούν με θέματα που έχουν εμπορικό ενδιαφέρον κρίνεται πολύ χρήσιμο να θεσμοθετηθούν κίνητρα για το ακαδημαϊκό προσωπικό, που θα αφορούν στην ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων, υπηρεσιών και διαδικασιών και τα οποία σχετίζονται με την εμπορευματοποίηση και την εμπορική εκμετάλλευση των προϊόντων στην αγορά.
3ε) Ανάπτυξη της Έρευνας-Χρηματοδότηση Επενδύσεων. Σε όλη αυτή την ανάλυση είναι διάχυτη η ανάγκη για τη δημιουργία ενός πλαισίου βελτίωσης της προστιθέμενης αξίας του παραγόμενου προϊόντος με την ενίσχυση του από ερευνητικές παρεμβάσεις και εφαρμοσμένα αποτελέσματα. Η ανάγκη είναι πρόδηλη και προκύπτει τόσο από το μέγεθος όσο και από τον παραγωγικό κατακερματισμό. Εδώ χρειάζονται σοβαρές και γενναίες αποφάσεις εκ μέρους της Πολιτείας η οποία αντί να δαπανά πολύτιμους πόρους, στα χρονικά όρια ενός Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης να συνεργαστεί με τους συλλογικούς φορείς των επιχειρήσεων, με Πανεπιστήμια, Ερευνητικά Κέντρα και ΤΕΙ και με τις ίδιες τις επιχειρήσεις, ώστε να διαμορφώσει ένα πλέγμα υποδομών έρευνας και καινοτομίας, στο μοντέλο των Περιφερειακών Πόλων Καινοτομίας, με κλαδική εξειδίκευση και αναφορά, με στόχους εφαρμοσμένου αποτελέσματος και κυρίως με τη φιλοδοξία να συνδέσει ενεργητικά την έρευνα με την παραγωγή. Οι δομές αυτές θα διοικούνται από φορείς που θα προκύψουν από την συνεργασία των τεσσάρων εταίρων (Πολιτεία, Συλλογικοί Φορείς, Πανεπιστήμια-ΤΕΙ-Ερευνητικά Κέντρα, Επιχειρήσεις). Η δημιουργία ενός Περιφερειακού Πόλου Καινοτομίας, για να έχει τα προσδοκώμενα αποτελέσματα χρειάζεται την παρουσία δύο τουλάχιστον βασικών παραγόντων:
Ειδικότερα, σε ότι αφορά στο ερευνητικό δυναμικό:
Σε ό,τι αφορά στις βιομηχανικές συγκεντρώσεις, με σειρά παραγωγικού όγκου, αυτές εμφανίζονται:
Στην περιφέρεια Θεσσαλίας είναι εγκατεστημένες σημαντικές μονάδες που ασχολούνται με θέμα τα προμηθειών της αμυντικής βιομηχανίας. Είναι γνωστό, ότι ο κρατικός προϋπολογισμός, κάθε χρόνο, δαπανά ένα σημαντικό τμήμα των εσόδων του, προερχόμενο από την φορολογία των πολιτών, είτε για την αγορά υλικών, ανταλλακτικών και εξοπλιστικών συστημάτων, είτε για τη συντήρηση υφισταμένων. Σε όλες τις χώρες της Ευρώπη και όχι μόνον υπάρχει φροντίδα, ένα μεγάλο ποσοστό αυτής της δαπάνης να επιστρέφει στην εγχώρια οικονομία ενεργοποιώντας το δυναμικό των κατασκευαστών τους, και αποκομίζοντας σημαντικά οφέλη, όπως:
Στη χώρα μας, η μεγάλη αυτή ευκαιρία για την οικονομία μας έχει αξιοποιηθεί στο χαμηλότερο δυνατό βαθμό. Ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση έγινε την περασμένη δεκαετία, όταν θεσπίστηκε το 35% ως ελάχιστη εγγυημένη ελληνική συμμετοχή σε κάθε διεθνή διαγωνισμό. Η εξέλιξη αυτή είχε απτά και ευεργετικά αποτελέσματα για την εγχώρια αμυντική βιομηχανία σε προϊόντα όπως, τα συστήματα patriot, τα υποβρύχια U 214, τα άρματα μάχης leopard, και τα διασωστικά άρματα Rhein Metall. Με την προώθηση της «Συμπαραγωγής», για αρκετά χρόνια μεταφέρθηκε η κατασκευή εξοπλιστικών προϊόντων στην Ελλάδα με απορρόφηση τεχνολογίας σχετικά με τα χρησιμοποιούμενα υλικά, την βιομηχανοποίηση, τις απαιτούμενες ιδιοσκευές, τον έλεγχο, τη συναρμολόγηση, τις υποδομές αλλά και την τελική δοκιμή των προϊόντων (δοκιμή πυρός, στόχευσης, ελιγμών, στεγανότητας, ηλεκτρονικών παρεμβολών) πεδία που στο παρελθόν εθεωρείτο αδιανόητο να υλοποιηθούν στην Ελλάδα. Παρ΄ όλα αυτά, αντ’ αυτού, τα τελευταία χρόνια, όχι μόνο δεν προωθήθηκε κάποιου είδους συμπαραγωγή, αλλά ούτε ένας διαγωνισμός δεν κατευθύνθηκε τελικά στην εγχώρια παραγωγή και ακόμη και υλικά που εδώ και είκοσι και πλέον χρόνια κατασκευάζονταν εγχώρια, αγοράστηκαν απ’ ευθείας, από οίκους του εξωτερικού.
Δηλαδή, έσοδα από τη φορολογία των Ελλήνων πολιτών, αντί να αξιοποιηθούν, κατά το δυνατόν μεγαλύτερο μέρος τους, στην εσωτερική αγορά και να δημιουργήσουν απασχόληση και εισόδημα, ενισχύουν τη δημιουργία ή τη διατήρηση θέσεων εργασίας ξένων χωρών. Ενδεικτικά παραδείγματα αποτελούν ο ιματισμός του Στρατού Ξηράς, ο οποίος είναι προέλευσης Πακιστάν, τη στιγμή μάλιστα που υπάρχει η Κρατική Εταιρεία ιματισμού Κύμης, η οποία υπολειτουργεί, άλλος διαγωνισμός για τη προμήθεια καλυμμάτων φορτηγών (κουκούλες), που θα μπορούσε να περατωθεί σε διάστημα ενός ή δύο μηνών και μετά από πολλούς μήνες δεν είχε κατακυρωθεί, αλλά και το πιο χαρακτηριστικό, διαγωνισμός για ευτελή υλικά (π.χ. Locking Lever), που ο Στρατός αντί να εκπονήσει ένα απλό κατασκευαστικό σχέδιο και να απευθυνθεί στα τόσα μηχανουργεία που διαθέτει η χώρα μας καταφεύγει σε προμήθεια απ’ το εξωτερικό.
Επίσης, αν και ακραίο είναι χαρακτηριστικό της νοοτροπίας, σε προκήρυξη διαγωνισμού για προμήθεια εκπαιδευτικής αεροσήραγγας της Σχολής Ικάρων (Δ. 54/08): πρόκειται για μια απλή κατασκευή, η Διοίκηση Αεροπορικής Εκπαίδευσης απέκλεισε τη συμπαραγωγή με ελληνική μεταποιητική επιχείρηση, επιμένοντας στη εισαγωγή της απ’ το εξωτερικό. Αποτέλεσμα είναι, να μην κατασκευάζεται στη χώρα, ούτε μια βίδα πυροβόλου ή εξάρτημα αεροπλάνου, ακόμη και απλά άρβυλα!
Προτάσεις βιομηχανικής πολιτικής για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων του κλάδου1.
1. θεσμοθέτηση και εφαρμογή πλαισίου ελέγχου της αγοράς που θα προστατεύει ουσιαστικά τις εγχώριες επιχειρήσεις από το παρεμπόριο, τις παράνομες εισαγωγές από τρίτες χώρες και την απουσία προδιαγραφών για τα προϊόντα,
2. εφαρμογή επικαιροποιημένων τεχνικών προδιαγραφών στις προμήθειες του ελληνικού δημοσίου των ΟΤΑ, των ΔΕΚΟ κλπ.,
3. εφαρμογή της υφιστάμενης νομοθεσίας για τον έλεγχο της σύνθεσης των κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων, καθώς επίσης και για τον έλεγχο των απαγορευμένων ουσιών (αμίνες, βαρέα μέταλλα),
4. υποστήριξη των επιχειρήσεων του κλάδου κατά το πρότυπο άλλων χωρών της ΕΕ όπως η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Ιταλία, μελέτη των σχετικών πολιτικών και προσαρμογή τους στα δεδομένα της Ελλάδας,
5. λήψη αποφάσεων και χάραξη συγκεκριμένης στρατηγικής για την παραγωγή του βαμβακιού στην Ελλάδα,
6. σχεδιασμός δράσεων άσκησης πίεσης σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ούτως ώστε οι αποφάσεις που θα ληφθούν στα όργανα της ΕΕ για το νέο τρόπο επιδότησης προς τους βαμβακοπαραγωγούς, να είναι ευνοϊκές για τους Έλληνες παραγωγούς,
7. θεσμοθέτηση προγραμμάτων και κινήτρων προς τις επιχειρήσεις για την παραγωγή προϊόντων εντάσεως τεχνολογίας, όπως: technical textiles, functional and multi function n al textiles, smart clothes κλπ,
8. θεσμοθέτηση προγραμμάτων και κινήτρων προς τις επιχειρήσεις για την υιοθέτηση «μη τεχνολογικών» καινοτομιών, όπως: σχεδιασμός προϊόντων, μόδα, marketing, customer-service, fast fashion και lean retailing,
9. δημιουργία ειδικού προγράμματος υποστήριξης της διεθνοποίησης των επιχειρήσεων του κλάδου από τον Ελληνικό Οργανισμό Εξωτερικού Εμπορίου (ΟΠΕ) που θ΄ αφορά όχι μόνον τις χώρες της ΕΕ αλλά και τρίτες χώρες-αγοραστές προϊόντων και προσανατολισμός των εξαγωγών προϊόντων ένδυσης σε προϊόντα private label (προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας).
Ωστόσο, το σημαντικότερο πρόβλημα εστιάζεται στον ανταγωνισμό που δέχονται τα ελληνικά προϊόντα από τις Τρίτες Χώρες (κυρίως από Τουρκία, Πακιστάν, Ινδία, Κίνα) τόσο στην ελληνική όσο και στην ευρωπαϊκή αγορά.
Σήμερα ο αριθμός των λειτουργούντων αδραχτιών στη νηματουργία υπολογίζεται σε 750.000-800.000 περίπου, από 1,5 εκατ. στις αρχές της δεκαετίας του1980. Επισημαίνεται όμως ότι, σημαντικός αριθμός εξ' αυτών αφορά νέα αδράχτια, σύγχρονης τεχνολογίας με μεγαλύτερες ταχύτητες, τα οποία εγκαθίστανται σε νέες μονάδες κλωστηρίων και αντικαθιστούν παλαιότερα αδράχτια.
Ευρίσκεται στις τρεις πρώτες θέσεις του εξαγωγικού εμπορίου, παρά την κρίση που βιώνει τα τελευταία χρόνια. Οι λόγοι της κρίσης στον κλάδο θα πρέπει να αναζητηθούν στα εξής:
Προτάσεις για την αναζωογόνηση του κλάδου:
Σύµφωνα µε την εργοδοτική οργάνωση του κλάδου τον Σ.Ε.Β.Κ. (Συνδέσµου Ελλήνων Βιοµηχάνων Κλωστοϋφαντουργών):
1) η μετατόπιση του ανταγωνισμού από το πεδίο παραγωγής φθηνών προϊόντων στο πεδίο παραγωγής ποιοτικών προϊόντων σε ανταγωνιστικές τιμές,
2) η βελτίωση της πρόσβασης των επιχειρήσεων του κλάδου σε εργαλεία χρηματοδότησης του τραπεζικού συστήματος,
3) η αξιοποίηση ευκαιριών σε μικρές αγορές (niche markets), με στόχο την παραγωγή προϊόντων υψηλής διαφοροποίησης,
4) η επένδυση στην καινοτομία και η υιοθέτηση νέων τεχνολογιών, ιδιαίτερα στον τομέα της πληροφορικής και των επικοινωνιών,
5) η καταπολέμηση του παραεμπορίου, κυρίως της εισαγωγής προϊόντων σε τιμές dumping κάτω του κόστους, του αθέμιτου ανταγωνισμού και της γραφειοκρατίας, σε συνδυασμό με την υιοθέτηση ενός σταθερού φορολογικού συστήματος, με επιδοτούμενους φορολογικούς στις εξαγωγές και την απασχόληση,
6) Καθιέρωση και επέκταση των κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων ως πρώτων υλών επιλογής σε νέους τομείς και εφαρμογές (συστήματα μεταφορών, κατασκευές, προστατευτικές και ιατρικές εφαρμογές, κ.α.),
7) Μεταστροφή από τη μαζική κατασκευή των υφαντικών προϊόντων προς μια νέα βιομηχανική εποχή που χαρακτηρίζεται από την προσαρμογή, την εξατομίκευση και την κατόπιν παραγγελίας παραγωγή που συνδέεται με τις ευφυείς διαδικασίες προώθησης προϊόντων (logistics),
8) Αναθεώρηση της διαδικασίας προμηθειών στρατιωτικού ιματισμού και κλινοσκεπάσματα από τις χώρες, «φτηνού εργατικού κόστους», που παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα και τους διεθνείς κανόνες για το περιβάλλον, την εργασία, και το εμπόριο,
9) Δημιουργία ειδικών προγραμμάτων κατάρτισης και πιστοποίησης σε νέες τεχνολογίες για την κλωστοϋφαντουργία,
10) Υιοθέτηση πρακτικών διασφάλισης προστασίας του περιβάλλοντος, 11) Δημιουργία Συνεργατικών Σχηματισμών Έντασης Γνώσης σε νέες τεχνολογίες για την κλωστοϋφαντουργία.
Οι παραπάνω προτάσεις είναι ενδεικτικές και σε καμία περίπτωση περιοριστικές. Αναζητείται κυβέρνηση για να τις εφαρμόσει
1. Πηγή: Nickel ban spurs smelting plants.
2. Ο Πέτρος Τζεφέρης είναι δρ. Μηχ. Μεταλλείων και Προϊστάμενος της Διεύθυνσης Πολιτικής Ορυκτών Πρώτων Υλών του ΥΠΕΚΑ. Επίσης είναι ιδιοκτήτης και διαχειριστής των ιστοσελίδων: www.oryktosploutos.net και www.elladitsamas.blogspot.com.
3. Σύνδεσμος Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδας ( ΣΕΒΒΕ). Πρακτικά Τελικής Εκδήλωσης Συνεδρίου Μάρτιος 2010. Οι θέσεις που προτείνονται από τον Σ.Ε.Β.Κ. μαζί με την μελέτη «Το Μέλλον της Κλωστοϋφαντουργίας και Παραγωγής Βαµβακιού στην Θεσσαλία». Τελική Έκθεση της Συμβουλευτικής Επιτροπής της Τεχνολογικής Πλατφόρμας Κλωστοϋφαντουργίας Παραγωγής Βαμβακιού Thessaly Tex ΠΠΚ - Θεσσαλίας η οποία προτείνει τα παρακάτω είναι μια σοβαρή βάση συζήτησης για την ανάπτυξη της Ελληνικής κλωστοϋφαντουργίας:
Γιάννης Περάκης: Σχετικά με το Συντάκτη
Κανείς Μόνος: Η Παραγωγική Ανασυγκρότηση του Δευτερογενούς Τομέα
Μέρα με τη μέρα, ώρα με την ώρα φθάνουμε στο σημείο μηδέν της διάλυσης της Ευρωζώνης. Εδώ η κυβέρνηση αντί να ακολουθήσει έστω και ως ουρά την Ιταλία και την Ισπανία, αποδεικνύεται μνημονιακότερη των μνημονιακών. Είναι πανικόβλητη, με εξαγγελίες μέτρων με το σταγονόμετρο αλλά και παλινωδίες.
Έχει καταστεί πια ηλίου φαεινότερο ότι δεν έχει σχέδιο αντιμετώπισης της πανδημίας άνω των πέντε ημερών. Έχουν τάξει 12 δις. αλλά αμφισβητείτε το ύψος του ποσού. Παράδειγμα αποτελούν τα μέτρα για τους επιστήμονες που θα ξεδιπλώνονται σε δύο... στάδια. Για τον μήνα Απρίλιο οι επιστήμονες θα μπορούν να λάβουν 600 ευρώ μέσω του προγράμματος τηλεκατάρτισης και για την περίοδο 1η Μαΐου έως 15 Ιουνίου κι εφόσον η κρίση της επέλασης του κορωνοϊού συνεχιστεί, οι επιστήμονες θα μπορούν να λάβουν τα 800 ευρώ της έκτακτης αποζημίωσης.
Ο λόγος του πανικού είναι ο Πίνακας-1:
Πίνακας-1. Μηνιαίος Υπολογισμός των Μέτρων
|
||||||
Είδος Μέτρου
|
Αρ. εργαζομένων
|
Ποσό
|
Σύνολο
|
Είδος Μέτρου
|
Ετήσια έσοδα
|
Σύνολο
|
Επιδότηση των
εργαζομένων
|
2.200.000,00
|
800
|
1.760.000.000,00
|
Αναστολή Φορολογικών
υποχρεώσεων
|
52.165.0000,00
|
4.347.083.333,33
|
Επιδότηση των
αυτοαπασχολουμένων
|
1.193.000,00
|
800
|
954.400.000,00
|
Αναστολή Ασφαλιστικών
υποχρεώσεων
|
10.290.0000,00
|
857.500.000,00
|
Επιδότηση Ανέργων
|
233.416,00
|
360
|
84.029.760,00
|
Σύνολο (2)
|
5.204.583.333,33
|
|
Σύνολο (1)
|
2.798.429.760,00
|
Σύνολο (1+2+3)
|
11.703.013.093,33
|
|||
ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑ ΔΗΜΟΣΙΩΝ
ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ
|
1.700.000.000,00
|
Επιδότηση Ενοικίου
|
?
|
|||
ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ
|
2.000.000.000,00
|
|||||
Σύνολο (3)
|
3.700.000.000,00
|
|||||
Γενικό Σύνολο περίπου
|
12.000.000.000,00
|
|||||
Αυτά τα κονδύλια πρέπει να είναι για την άμεση ανακούφιση της Ελληνικής οικονομίας. Το κράτος αντέχει άλλους 2-3 μήνες. Μετά θα δούμε… δηλώνει ο κ. Σταϊκούρας. Εάν λάβουμε υπ’ όψιν μας και την ζημιά από τον τουρισμό που τα έσοδα το 2019 ανήλθαν στα 18 δισ. ευρώ, τότε η ρευστότητα στους επόμενους δύο μήνες θα είναι ανύπαρκτη. Επειδή όμως η ζωή συνεχίζεται, πρέπει να προετοιμαζόμαστε. Ο καθείς με τις μικρές του δυνάμεις.
Η Παραγωγική Ανασυγκρότηση του Δευτερογενούς Τομέα
Ο τομέας της μεταποίησης στην Ελλάδα. Η ανάλυση του τομέα θα γίνει με ανάπτυξη κατά ομοειδών κλάδων για λόγους οικονομίας χώρου. Τα στοιχεία έχουν ληφθεί προέρχονται από την ΕΛΣΤΑΤ (Στατιστικό Μητρώο Επιχειρήσεων Έτος-2017).
1) Ορυχεία & Λατομεία
Πίνακας 1: Αριθμός νομικών μονάδων
και απασχολούμενοι ανά διψήφιο κλάδο οικονομικής δραστηριότητας - (ΟΡΥΧΕΙΑ)
|
|||
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
|
ΑΡΘΜΟΣ ΝΟΜΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ
|
ΑΡΘΜΟΣ ΑΠΑΣΧΟ-ΛΟΥΜΕΝΩΝ
|
|
Κωδικός
NACE Αναθ.2 |
Περιγραφή
|
||
05
|
Εξόρυξη άνθρακα και
λιγνίτη
|
9
|
249
|
06
|
Άντληση αργού
πετρελαίου και φυσικού αερίου
|
4
|
112
|
07
|
Εξόρυξη μεταλλευμάτων
|
20
|
1.444
|
08
|
Λοιπά ορυχεία και
λατομεία
|
577
|
3.549
|
09
|
Υποστηρικτικές
δραστηριότητες εξόρυξης
|
15
|
368
|
Β
|
ΟΡΥΧΕΙΑ ΚΑΙ ΛΑΤΟΜΕΙΑ
|
625
|
5.722
|
Προτάσεις για την παραγωγική εκμετάλλευση των ορυκτών μας
1α) Απαγόρευση των εξαγωγών των ακατέργαστων ορυκτών και πρώτων υλών: Η παραπάνω απαγόρευση θα ισχύει για τις πρώτες ύλες που θα μπορούν να κατεργαστούν στην Ελλάδα. Πλέον πρόσφατο είναι το παράδειγμα της Ινδονησίας, μιας από τις μεγαλύτερες παραγωγούς ορυκτών πρώτων υλών παγκοσμίως, με τεράστια κοιτάσματα λατεριτών. Στις 12/01/2014 η κυβέρνηση της χώρας απαγόρευσε όλες τις εξαγωγές ακατέργαστων μεταλλευμάτων για να δώσει ώθηση στην εγχώρια επεξεργασία και την παραγωγή προϊόντων μεγαλύτερης αξίας. Ήδη εκτιμάται ότι μέχρι το τέλος του έτους θα, έχουν ολοκληρωθεί εννέα εργοστάσια μεταλλουργίας νικελίου, ενώ μέχρι το 2017 μπορεί να έχουν κατασκευαστεί μέχρι και 63 μεταλλουργίες, νικελίου, χαλκού και άλλων μετάλλων.
Κανένα μεταλλουργικό εργοστάσιο δεν πρόκειται να κατασκευαστεί αν δεν υπάρχουν τα συμπυκνώματα που θα το τροφοδοτήσουν. Επίσης κανένα υφιστάμενο εργοστάσιο στην Ελλάδα δεν θα επιβιώσει αν πρέπει να αγοράζει (βλέπε εισάγει) συμπυκνώματα ή μεταλλεύματα από την ελεύθερη αγορά και να ανταγωνιστεί με μεγαθήρια, την ίδια στιγμή που οι πολυάριθμοι μεταλλειοκτήτες των Ελληνικών παραχωρήσεων μεταλλείων είτε θα τα διατηρούν σε αργία είτε θα εξάγουν ακατέργαστα τα ίδια μεταλλεύματα και συμπυκνώματα. Με αυτούς τους όρους φυσικά κανένα νέο εργοστάσιο δεν μπορεί να ιδρυθεί. Με άλλα λόγια, ο ορυκτές πρώτες ύλες που τροφοδοτούν το εργοστάσιο είναι μέρος της αξίας του και αυτό θα γίνει άμεσα και οδυνηρά αντιληπτό στην περίπτωση της ΛΑΡΚΟ. Το εργοστάσιο της Λάρυμνας θα είναι ένα άχρηστο κουφάρι αν αποσπαστεί από τα μεταλλεία σιδηρονικελιούχου λατερίτη της Εύβοιας και της Καστοριάς που το τροφοδοτούν.
1β) Δημιουργία κάθετων μεταλλουργικών βιομηχανιών: Η εξόρυξη των ορυκτών πρώτων υλών θα συνδυαστεί με τη βιομηχανική επεξεργασία τους (π.χ. παραγωγή αλουμινίου και σχετικών εξαρτημάτων αλουμινίου), την ανάπτυξη της μεταλλευτικής και πετροχη-μικής βιομηχανίας, χημικής βιομηχανίας κ.α. Γιατί δεν παράγουμε ανοξείδωτο χάλυβα στον τόπο μας από εγχώριες πηγές, ενώ διαθέτουμε τις πρώτες ύλες, για την παραγωγή του; Γιατί δεν παράγουμε πλέον σιδηροχρώμιο στον τόπο μας; Γιατί κάθε χρόνο αναρωτιόμαστε αν θα συνεχίσουμε να παράγουμε και σιδηρονικέλιο; Γιατί, αλήθεια, δεν έχουμε καμία υδρομεταλλουργία στον τόπο μας όταν ειδικοί επιστήμονες τη θεωρούν ως το μέλλον της μεταλλουργίας επειδή μπορεί να επεξεργαστεί τα πολύ φτωχά μεταλλεύματα και να δώσει λύσεις σε ειδικά προβλήματα. Αυτό το μοντέλο «ανάπτυξης» που στηρίζεται στην εξόρυξη και εξαγωγή ανεπεξέργαστων ορυκτών είναι ακριβώς το είδος της «ανάπτυξης» που έχει καταληστέψει τόσες και τόσες χώρες του τρίτου κόσμου που αν και προικισμένες με πλούσιους ορυκτούς πόρους, πάμφτωχες ήταν και πάμφτωχες παραμένουν. Εδώ και χρόνια όμως πολλές από αυτές τις φτωχές και αδύναμες χώρες που ήταν έρμαια των πολυεθνικών παρεμβαίνουν νομοθετικά, καθιστώντας υποχρεωτική την εγχώρια μεταλλουργική επεξεργασία και απαγορεύοντας την εξαγωγή συμπυκνωμάτων, ώστε να υλοποιήσουν μέσα στη χώρα όσο το δυνατό μεγαλύτερο μέρος της προστιθέμενης αξίας των ορυκτών τους,
1γ) Εθνική πολιτική για τον ορυκτό μας πλούτο: Πρέπει να επεξεργαστούμε μια εθνική πολιτική, εναρμονισμένη με άλλες τομεακές πολιτικές, (Ελληνική χαλυβδουργία, ναυπηγεία κλπ) που θα διασφαλίζει διαχρονικά τον εφοδιασμό της κοινωνίας μας με ορυκτούς πόρους και γενικότερα πρώτες ύλες αλλά παράλληλα αυτός θα διενεργείται σύμφωνα με τις περιβαλλοντικές επιταγές και τις βασικές αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης. Η ορθότητα της παραπάνω διαπίστωσης αποδεικνύεται με τον επόμενο πίνακα, που εμφανίζει την εξόρυξη κατά ορυκτό και κατά εθνικότητα
1δ) Συνεκμετάλευση και όχι εκχώρηση του ορυκτού μας πλούτου: Σίγουρα υπάρχουν περιπτώσεις που η εκμετάλλευση του υπεδάφους απαιτεί τεράστια κεφάλαια (Αιγαίο και Ιόνιο ), που η χώρα μας δεν διαθέτει. Τότε θα απαιτούνται συμφωνίες με πολυεθνικές εταιρείες εξόρυξης ακόμα και διακρατικές. Η συνεκμετάλλευση θα αποτελεί μονόδρομο. Διότι άλλο είναι να εκχωρείς εξαρχής το «μεταλλευτικό δικαίωμα έρευνας κι εκμετάλλευσης», χωρίς να έχεις τη δυνατότητα να εκτιμήσεις «τι ακριβώς πουλάς», κι άλλο να έχεις ερευνήσει, να γνωρίζεις τι πουλάς και εν συνεχεία να το συνεκμεταλλεύεσαι ή να το κρατάς για τον εαυτό σου (όπως έκανε σε μεγάλο βαθμό μέχρι τώρα το δημόσιο με απόλυτη όμως επιτυχία τον τομέα του λιγνίτη). Όμως για να κάνεις τέτοιες εκτιμήσεις απαιτείται να διαθέτεις τα κατάλληλα εργαλεία μεταλλευτικής έρευνας κι εκτίμησης της μεταλλευτικής αξίας, πχ. την υπεύθυνη Γεωλογική Υπηρεσία και όχι να την καταργείς. Διαφορετικά, ιδιωτικοποιείς χρυσό και εισπράττεις αέρα. Και φυσικά ο πολίτης θα εισπράξει φτώχεια και αειφόρο τίποτε
1ε) Σεβασμός στο περιβάλλον: Η περιβαλλοντική διάσταση, με άλλα λόγια, η ποιότητα ζωής, αποτελούν σημαντική και αναπόσπαστη παράμετρο κάθε ανθρωπογενούς δραστηριότητας. Οι επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον συνοδεύουν κάθε είδους παραγωγική-βιομηχανική δραστηριότητα. Το ζητούμενο λοιπόν είναι να εφαρμοσθούν τεχνολογίες, να αναδειχθούν αξιόπιστοι μηχανισμοί παρακολούθησης και να τηρηθούν κανόνες για να ελαχιστοποιηθούν, και όπου είναι δυνατόν, να εκμηδενισθούν οι περιβαλλοντικοί κίνδυνοι και απειλές.
Οι Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) που συνοδεύουν και τελικά επικυρώνουν ή μη την αδειοδότηση των μεταλλευτικών επενδύσεων συνιστούν ολοκληρωμένα εργαλεία επιστημονικών, μεθοδολογικών και διοικητικών προσεγγίσεων που καλούνται να διαμορφώσουν και να καθορίσουν το πλαίσιο ορθολογικής και της βέλτιστης δυνατής αξιοποίησης ενός κοιτάσματος, συμπεριλαμβανομένης της παραγωγικής λειτουργίας, αλλά και των διαδικασιών αποτελεσματικού ελέγχου, παρακολούθησης και αποκατάστασης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, όπως προκύπτουν από συγκεκριμένους περιβαλλοντικούς όρους που σε κάθε περίπτωση επιβάλλονται
1ζ) Επαναδραστηριοποίηση του ΙΓΜΕ (Ινστιτούτο Γεωλογικών & Μεταλλευτικών Ερευνών): «Η στήριξη και εντατικοποίηση της έρευνας και στον τομέα των γεωεπιστημών, είναι βασική προϋπόθεση για την ανάπτυξη και την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας».
Το ΙΓΜΕ δεν συνηγόρησε ποτέ στη ληστεία του Ορυκτού Πλούτου της χώρας. Δεν δέχτηκε να υπερεκτιμήσει ή υποεκτιμήσει κοιτάσματα μεταλλικών, ενεργειακών ή βιομηχανικών ορυκτών, για να διευκολυνθούν οι «επενδυτές» στο παιχνίδι της «φούσκας» ή της δωρεάν εκχώρησης. Δεν απέκρυψε σοβαρά περιβαλλοντικά προβλήματα και ωρολογιακές βόμβες από τη ρύπανση σε υπόγεια νερά και εδάφη, από εξορυκτικές δραστηριότητες ορυκτών και απολήψεις πετρωμάτων από εγκαταλελειμμένα από τους «επενδυτές» μεταλλεία και ορυχεία.
Δεν αποδέχτηκε ούτε συγκάλυψε την άναρχη και ανορθολογική διαχείριση των υδατικών και ενεργειακών πόρων, απαιτώντας διαρκώς το αντίθετο προς όφελος της κοινωνίας. Άμεση προτεραιότητα αποτελεί η αναλυτική καταγραφή των πρώτων υλών της χώρας από το ΙΓΜΕ.
2) Η βιομηχανία τροφίμων
Είναι ο μεγαλύτερος κλάδος της μεταποίησης. Οι απασχολούμενοι στο συγκεκριμμένο κλάδο αντιστοιχεί το 30% των απασχολουμένων στην μεταποίηση.
Πίνακας 2: Αριθμός νομικών μονάδων
και απασχολούμενοι ανά διψήφιο κλάδο οικονομικής δραστηριότητας - (ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ
ΤΡΟΦΙΜΩΝ)
|
|||
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
|
ΑΡΙΘΜΟΣ ΝΟΜΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ
|
ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΩΝ
|
|
Κωδικός
NACE Αναθ.2 |
Περιγραφή
|
||
10
|
Βιομηχανία τροφίμων
|
15.570
|
112.184
|
11
|
Ποτοποιία
|
1.190
|
8.857
|
Γ
|
ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗ -ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ
ΤΡΟΦΙΜΩΝ
|
16.760
|
121.041
|
Προτάσεις Ανασυγκρότησης
2α) Βασική αρχή για την αύξηση της παραγωγής είναι ο τοπικός χαρακτήρας της βιομηχανίας τροφίμων. Ανάπτυξη των συνεταιριστικών μονάδων κοντά στην περιοχή παραγωγής της πρώτης ύλης δηλαδή ων αγροτικών προϊόντων. Η επιλογή αυτή έχει σαν αποτέλεσμα, μείωση του κόστους μεταφοράς αλλά και βελτίωση της ποιότητας λόγω των μικρών μετακινήσεων της πρώτης ύλης. Επόμενη κατηγορία οι συνεταιριστικές που έχουν πάψει να λειτουργούν και ανήκουν σε κάποια τράπεζα. Στην ίδια κατηγορία είναι και εγκαταστάσεις βιομηχανιών τροφίμων οι οποίες για διαφόρους λόγους δεν λειτούργησαν ποτέ ή λειτούργησαν μικρό χρονικό διάστημα και σταμάτησαν. Το μεγαλύτερο ποσοστό από αυτές ανήκουν σε κάποια Τράπεζα η οποία λογικά θα χαιρόταν να τις ενοικιάσει αντί να τις έχει άψυχα κουφάρια. Οι εγκαταστάσεις αυτές είναι μεγάλης αξίας (σε γενικές γραμμές το βιομηχανοστάσιο βιομηχανίας τροφίμων κοστίζει περίπου 3.000 €/m2 έναντι 1000 € /m2 που κοστίζουν σε άλλες βιομηχανίες),
2β) Η επαναλειτουργία εκατοντάδων βιομηχανιών τροφίμων σε ολόκληρη την Ελλάδα, που παραμένουν κλειστές και απαξιώνονται συνέχεια, μπορεί να αποτελέσει βασικό παράγοντα ανάπτυξης της κάθε περιοχής και Περιφέρειας. Το κόστος κατασκευής, λόγω ειδικών προδιαγραφών της Βιομηχανίας τροφίμων είναι υπερδιπλάσιο ανά τ.μ. σε σχέση με οποιοδήποτε απλό βιομηχανοστάσιο. Το κόστος αυτό αυξάνεται ιδιαίτερα αν υπολογισθούν και οι απαιτούμενες υποδομές (πχ ψύξη-κλιματισμός κλπ). Έχουμε λοιπόν ένα πολύ ισχυρό πλεονέκτημα για το ξεκίνημα της παραγωγής, καθώς η ανάπτυξη της Βιομηχανίας Τροφίμων, βασίστηκε κατά κύριο λόγο σε επιδοτήσεις κρατικές και Ευρωπαϊκές, αποτελεί βασική ανάγκη η αξιοποίηση της περιουσίας αυτής. Ένα κτιριακό συγκρότημα της Βιομηχανίας Τροφίμων μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για διαφορετική παραγωγή προϊόντων από ότι η αρχική της χρήση το οποίο σημαίνει ότι μπορεί καλλίτερα να αξιοποιηθεί με τις σημερινά τοπικές παραγόμενες Α ύλες. Σημαντικό ρόλο μπορεί να παίξει το ΤΕΕ και το ΓΕΩΤΕΕ που μπορούν να ενεργοποιήσουν τους άνεργους μηχανικούς και γεωτεχνικούς. Εκτιμάται ότι κατά την καταγραφή αυτή θα βρεθούν, δυστυχώς, σε αργούσα μορφή πάνω από χίλιες βιομηχανίες. Σαν παράδειγμα αναφέρουμε βιομηχανίες όπως τα αλλαντικά Θράκης, βιαμυλ ΑΕ (άλευρα) dacosta AE (αλιεύματα θεσ/νικης) ΑΓΝΟ ΑΕ γαλακτοκομικά Θεσνίκη, ΑΖΕΛ ΑΕ ζυμες Πειραιάς, ΑΜΑΣΑ ΑΕ αλιεύματα κλπ,
2γ) Η βιομηχανία Τροφίμων εκτός από την δυνατότητά της να αυξήσει το ΑΕΠ πρέπει να δώσει διέξοδο και στην μείωση της ανεργίας και κυρίως στην ανεργία των νέων. Οι οικογενειακές μ.μ.ε. απαντούν με πολύ καλό τρόπο στο πρόβλημα. Αν ψάξουμε στην Ελληνική επαρχία, όπου υπήρχαν προϋποθέσεις δημιουργήθηκαν και λειτουργούν πολλές τέτοιες επιχειρήσεις οι οποίες πάνε και καλά. Ο ΝΟΤΟΣ στην Ιεράπετρα, Ο ΒΕΛΒΕΝΔΟΣ στην ΚΟΖΑΝΗ, η κοινότητα στην ΑΝΑΒΡΑ στον Βόλο, Οι κτηνοτρόφοι στο Οροπέδιο Ολύμπου
2δ) Στην πραγματικότητα δεν χρειάζονται πολλά λεφτά. Οι συνεταιριστικές που είναι εν ζωή χρειάζονται μόνο ρευστότητα για την εμπορική διαχείριση του προϊόντος η οποία με αυστηρό έλεγχο θα αποδοθεί στην τράπεζα στο τρίμηνο. To μοντέλο είχε λειτουργήσει πολύ καλά στην ΑΕΒΕΚ στην ΚΕΡΚΥΡΑ. Οι μικρές οικογενειακές ή συνεργατικές βιοτεχνίες χρειάζονται κεφάλαια της τάξης των 50.000 με 100.000 € και μπορούν να γίνουν οι επενδύσεις με μικρά βήματα τα οποία είναι και περισσότερο ασφαλή. Μπορεί να γίνει με ίδια κεφάλαια αλλά και με την ύπαρξη τράπεζας η οποία δεν θα λειτουργεί με τον ληστρικό τοκογλυφικό και εξοντωτικό τρόπο που λειτουργούν οι τράπεζες σήμερα
2ε) Επαναλειτουργία της βιομηχανίας ζάχαρης
3) Η Βιομηχανία των Μετάλλων και των Μεταλλικών Προιόντων
Πίνακας 4: Αριθμός νομικών μονάδων
και απασχολούμενοι ανά διψήφιο κλάδο οικονομικής δραστηριότητας - (ΜΕΤΑΛΛΩΝ
& ΜΕΤΑΛΛΙΚΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ)
|
|||
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
|
ΑΡΘΜΟΣ ΝΟΜΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ
|
ΑΡΘΜΟΣ ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΩΝ
|
|
Κωδικός
NACE Αναθ.2 |
Περιγραφή
|
||
24
|
Παραγωγή βασικών μετάλλων
|
352
|
10.944
|
25
|
Κατασκευή μεταλλικών
προϊόντων, με εξαίρεση τα μηχανήματα και τα είδη εξοπλισμού
|
8.174
|
28.484
|
28
|
Κατασκευή μηχανημάτων
και ειδών εξοπλισμού π.δ.κ.α.
|
1.928
|
10.323
|
29
|
Κατασκευή
μηχανοκίνητων οχημάτων, ρυμουλκούμενων και ημιρυμουλκούμενων οχημάτων
|
423
|
1.779
|
30
|
Κατασκευή λοιπού
εξοπλισμού μεταφορών
|
320
|
4.814
|
33
|
Επισκευή και
εγκατάσταση μηχανημάτων και εξοπλισμού
|
4.289
|
14.305
|
Γ
|
ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗ - ΜΕΤΑΛΛΩΝ
& ΜΕΤΑΛΛΙΚΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ
|
15.486
|
70.649
|
Προτάσεις Ανασυγκρότησης
3α) Υιοθέτηση και Εφαρμογή των Ευρωπαϊκών προτύπων. Στην ελληνική αγορά παρατηρείται ότι κυκλοφορούν προϊόντα τα οποία στερούνται τήρησης προτύπων. Η έλλειψη υποχρεωτικών προδιαγραφών έχει ως αποτέλεσμα την έλλειψη κινήτρου προς τις ελληνικές επιχειρήσεις να παράγουν προϊόντα με προηγμένα τεχνικά χαρακτηριστικά, τα οποία να διαθέτουν πιστοποιητικά από αναγνωρισμένα ινστιτούτα, όταν κανείς δεν τα ζητά και επομένως κανείς δεν είναι διατεθειμένος να τα πληρώσει. Συνέπεια αυτής της κατάστασης είναι η δημιουργία προϊόντων που δεν μπορούν να εξαχθούν σε ανεπτυγμένες δυτικές χώρες και αρκετές φορές ούτε καν σε αναπτυσσόμενες. Πολλές επιχειρήσεις, ιδιαίτερα οι μικρές να διευκολύνονται από το κράτος για την έκδοση αυτών των προτύπων λόγω του κόστους έκδοσης. Η εφαρμογή όμως των υποχρεωτικών προδιαγραφών αποτελεί έμμεση παρότρυνση των επιχειρήσεων να παράγουν διεθνώς ανταγωνιστικά προϊόντα. Σε υλικά ή προϊόντα που έχουν στρατηγική σημασία για την χώρα, όπως π.χ. προϊόντα αλουμινίου, η καθιέρωση ακόμη πιο αυστηρών εθνικών προτύπων θα βοηθήσει στην παραγωγή προϊόντων ακόμη πιο υψηλού επιπέδου. Η στρατηγική αυτή αποτελεί μοντέλο ανάπτυξης σε χώρες της Δυτικής Ευρώπης, όπως π.χ. στη Γερμανία, η οποία αυξάνει την ανταγωνιστικότητα του κλάδου των δομικών υλικών που κατασκευάζει, μέσω της αλλαγής των προδιαγραφών. Όταν δεν υπάρχουν ελάχιστες προδιαγραφές, δεν υπάρχει κίνητρο στις εταιρίες να επενδύσουν σε θέματα ποιότητας και πιστοποίησης. Οι εξαγωγικού τύπου κλάδοι είναι υποχρεωμένοι να κάνουν αυτές τις επενδύσεις, διότι δεν μπορούν να εξάγουν ούτε καν σε τρίτες χώρες όπως το Καζακστάν ή η Ουκρανία. Ωστόσο, σε εθνικό επίπεδο ακόμη και σήμερα επιτρέπεται π.χ. η χρήση υλικών, σε σχολεία ή νοσοκομεία, τα οποία είναι τοξικά,
3β) Δημιουργία εγχώριων διαπιστευμένων εργαστηρίων δοκιμών και φορέων πιστοποίησης. Η υποστήριξη και η δημιουργία κέντρων και εργαστηρίων για την πιστοποίηση των προδιαγραφών των εγχωρίων παραγόμενων προϊόντων είναι κεφαλαιώδους σημασίας για τις επιχειρήσεις διότι θα αποτρέψει το φαινόμενο να αποστέλλονται προϊόντα για πιστοποίηση σε εργαστήρια του εξωτερικού, με αποτέλεσμα μεγάλες καθυστερήσεις στα προς διακίνηση δείγματα και αύξηση που κόστους των προϊόντων. Κρίνεται σκόπιμη η παροχή κινήτρων προς τα εργαστήρια ώστε να μπουν στη διαδικασία διαπίστευσης και κοινοποίησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Σε περίπτωση που κρίνεται αναγκαία η συνεργασία με εργαστήρια του εξωτερικού, να αναπτυχθεί σχέση συνεργασίας μεταξύ του ΕΛΟΤ με εργαστήρια διεθνώς αναγνωρισμένα, ώστε οι εγχώριοι παραγωγοί να διευκολύνονται στη διαδικασία πιστοποίησης, η οποία είναι συνήθως αρκετά χρονοβόρα και έχει υψηλό κόστος. Τέλος, μεγάλης σημασίας είναι και η δημιουργία ενός εργαστηρίου δοκιμών υλικών και κατασκευών σε υψηλές θερμοκρασίες (πυρομηχανικής), που πρακτικά τη στιγμή αυτή απουσιάζει από τη χώρα. Ως αποτέλεσμα, οι δοκιμές πιστοποίησης που απαιτούνται (π.χ. υλικά της οικοδομικής βιομηχανίας, κουφώματα, πάνελ πλαγιοκαλύψεων και καλύψεων οροφής κλπ) να εκτελούνται σε εργαστήρια του εξωτερικού με αποτέλεσμα την αύξηση του κόστους των προϊόντων. Το Ελληνικά Πανεπιστήμια διαθέτουν επιστήμονες που μπορούν να υποστηρίξουν τη δημιουργία τέτοιων κέντρων, που η βιωσιμότητά του θα βασίζεται στην παροχή υπηρεσιών προς την εγχώρια βιομηχανία αλλά παράλληλα θα μπορεί να δώσει τεράστια ώθηση στην ανάπτυξη της συγκεκριμένη επιστημονικής περιοχής στη χώρα μας
3γ) Περιορισμός του υψηλού ενεργειακού κόστους. Οι επιχειρήσεις του κλάδου της παραγωγής, επεξεργασίας και εμπορίας μετάλλων είναι αρκετά ενεργοβόρες. Το υψηλό ενεργειακό κόστος επιβαρύνει το κόστος παραγωγής των προϊόντων. Είναι σημαντικό για την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων
3δ) Κίνητρα για το ακαδημαϊκό προσωπικό-Χρηματοδότηση Έρευνας. Για την παρότρυνση των ερευνητών να ασχοληθούν με θέματα που έχουν εμπορικό ενδιαφέρον κρίνεται πολύ χρήσιμο να θεσμοθετηθούν κίνητρα για το ακαδημαϊκό προσωπικό, που θα αφορούν στην ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων, υπηρεσιών και διαδικασιών και τα οποία σχετίζονται με την εμπορευματοποίηση και την εμπορική εκμετάλλευση των προϊόντων στην αγορά.
3ε) Ανάπτυξη της Έρευνας-Χρηματοδότηση Επενδύσεων. Σε όλη αυτή την ανάλυση είναι διάχυτη η ανάγκη για τη δημιουργία ενός πλαισίου βελτίωσης της προστιθέμενης αξίας του παραγόμενου προϊόντος με την ενίσχυση του από ερευνητικές παρεμβάσεις και εφαρμοσμένα αποτελέσματα. Η ανάγκη είναι πρόδηλη και προκύπτει τόσο από το μέγεθος όσο και από τον παραγωγικό κατακερματισμό. Εδώ χρειάζονται σοβαρές και γενναίες αποφάσεις εκ μέρους της Πολιτείας η οποία αντί να δαπανά πολύτιμους πόρους, στα χρονικά όρια ενός Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης να συνεργαστεί με τους συλλογικούς φορείς των επιχειρήσεων, με Πανεπιστήμια, Ερευνητικά Κέντρα και ΤΕΙ και με τις ίδιες τις επιχειρήσεις, ώστε να διαμορφώσει ένα πλέγμα υποδομών έρευνας και καινοτομίας, στο μοντέλο των Περιφερειακών Πόλων Καινοτομίας, με κλαδική εξειδίκευση και αναφορά, με στόχους εφαρμοσμένου αποτελέσματος και κυρίως με τη φιλοδοξία να συνδέσει ενεργητικά την έρευνα με την παραγωγή. Οι δομές αυτές θα διοικούνται από φορείς που θα προκύψουν από την συνεργασία των τεσσάρων εταίρων (Πολιτεία, Συλλογικοί Φορείς, Πανεπιστήμια-ΤΕΙ-Ερευνητικά Κέντρα, Επιχειρήσεις). Η δημιουργία ενός Περιφερειακού Πόλου Καινοτομίας, για να έχει τα προσδοκώμενα αποτελέσματα χρειάζεται την παρουσία δύο τουλάχιστον βασικών παραγόντων:
- Ο πρώτος είναι η ύπαρξη ώριμης ερευνητικής δομής, που συνήθως αναπτύσσεται μέσα στα ακαδημαϊκά ιδρύματα
- Ο δεύτερος έχει να κάνει με την παραγωγική βάση, η οποία θα πρέπει να διακρίνεται για την κρίσιμη μάζα της.
Ειδικότερα, σε ότι αφορά στο ερευνητικό δυναμικό:
- Στην Θεσσαλία λειτουργεί το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και το ΤΕΙ Λάρισας
- Στην Στερεά Ελλάδα βρίσκεται στη φάση της διαμόρφωσής του το Πανεπιστήμιο Στερεάς Ελλάδος
- Στη Λαμία και στη Χαλκίδα λειτουργούν ΤΕΙ.
- Στην Α’-ΒΙΠΕ-Βόλου είναι εγκατεστημένη η κλαδική μοναδική εταιρία παροχής εξειδικευμένης υποστήριξης σε επιχειρήσεις μετάλλου, η ΕΒΕΤΑΜ ΑΕ.
Σε ό,τι αφορά στις βιομηχανικές συγκεντρώσεις, με σειρά παραγωγικού όγκου, αυτές εμφανίζονται:
- Στο τρίγωνο Οινόφυτα-Σχηματάρι-Χαλκίδα
- Στον Νομό Μαγνησίας
- Στο Νομό Λάρισας
- Στο Νομό Φθιώτιδας.
Στην περιφέρεια Θεσσαλίας είναι εγκατεστημένες σημαντικές μονάδες που ασχολούνται με θέμα τα προμηθειών της αμυντικής βιομηχανίας. Είναι γνωστό, ότι ο κρατικός προϋπολογισμός, κάθε χρόνο, δαπανά ένα σημαντικό τμήμα των εσόδων του, προερχόμενο από την φορολογία των πολιτών, είτε για την αγορά υλικών, ανταλλακτικών και εξοπλιστικών συστημάτων, είτε για τη συντήρηση υφισταμένων. Σε όλες τις χώρες της Ευρώπη και όχι μόνον υπάρχει φροντίδα, ένα μεγάλο ποσοστό αυτής της δαπάνης να επιστρέφει στην εγχώρια οικονομία ενεργοποιώντας το δυναμικό των κατασκευαστών τους, και αποκομίζοντας σημαντικά οφέλη, όπως:
- (α) Απασχόληση,
- (β) Απορρόφηση τεχνογνωσίας,
- (γ) Ανάπτυξη ή βελτίωση τεχνολογίας,
- (δ) Συμμετοχή σε ομάδες εξαγωγικού προσανατολισμού,
- (ε) Εισόδημα στην αγορά.
Στη χώρα μας, η μεγάλη αυτή ευκαιρία για την οικονομία μας έχει αξιοποιηθεί στο χαμηλότερο δυνατό βαθμό. Ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση έγινε την περασμένη δεκαετία, όταν θεσπίστηκε το 35% ως ελάχιστη εγγυημένη ελληνική συμμετοχή σε κάθε διεθνή διαγωνισμό. Η εξέλιξη αυτή είχε απτά και ευεργετικά αποτελέσματα για την εγχώρια αμυντική βιομηχανία σε προϊόντα όπως, τα συστήματα patriot, τα υποβρύχια U 214, τα άρματα μάχης leopard, και τα διασωστικά άρματα Rhein Metall. Με την προώθηση της «Συμπαραγωγής», για αρκετά χρόνια μεταφέρθηκε η κατασκευή εξοπλιστικών προϊόντων στην Ελλάδα με απορρόφηση τεχνολογίας σχετικά με τα χρησιμοποιούμενα υλικά, την βιομηχανοποίηση, τις απαιτούμενες ιδιοσκευές, τον έλεγχο, τη συναρμολόγηση, τις υποδομές αλλά και την τελική δοκιμή των προϊόντων (δοκιμή πυρός, στόχευσης, ελιγμών, στεγανότητας, ηλεκτρονικών παρεμβολών) πεδία που στο παρελθόν εθεωρείτο αδιανόητο να υλοποιηθούν στην Ελλάδα. Παρ΄ όλα αυτά, αντ’ αυτού, τα τελευταία χρόνια, όχι μόνο δεν προωθήθηκε κάποιου είδους συμπαραγωγή, αλλά ούτε ένας διαγωνισμός δεν κατευθύνθηκε τελικά στην εγχώρια παραγωγή και ακόμη και υλικά που εδώ και είκοσι και πλέον χρόνια κατασκευάζονταν εγχώρια, αγοράστηκαν απ’ ευθείας, από οίκους του εξωτερικού.
Δηλαδή, έσοδα από τη φορολογία των Ελλήνων πολιτών, αντί να αξιοποιηθούν, κατά το δυνατόν μεγαλύτερο μέρος τους, στην εσωτερική αγορά και να δημιουργήσουν απασχόληση και εισόδημα, ενισχύουν τη δημιουργία ή τη διατήρηση θέσεων εργασίας ξένων χωρών. Ενδεικτικά παραδείγματα αποτελούν ο ιματισμός του Στρατού Ξηράς, ο οποίος είναι προέλευσης Πακιστάν, τη στιγμή μάλιστα που υπάρχει η Κρατική Εταιρεία ιματισμού Κύμης, η οποία υπολειτουργεί, άλλος διαγωνισμός για τη προμήθεια καλυμμάτων φορτηγών (κουκούλες), που θα μπορούσε να περατωθεί σε διάστημα ενός ή δύο μηνών και μετά από πολλούς μήνες δεν είχε κατακυρωθεί, αλλά και το πιο χαρακτηριστικό, διαγωνισμός για ευτελή υλικά (π.χ. Locking Lever), που ο Στρατός αντί να εκπονήσει ένα απλό κατασκευαστικό σχέδιο και να απευθυνθεί στα τόσα μηχανουργεία που διαθέτει η χώρα μας καταφεύγει σε προμήθεια απ’ το εξωτερικό.
Επίσης, αν και ακραίο είναι χαρακτηριστικό της νοοτροπίας, σε προκήρυξη διαγωνισμού για προμήθεια εκπαιδευτικής αεροσήραγγας της Σχολής Ικάρων (Δ. 54/08): πρόκειται για μια απλή κατασκευή, η Διοίκηση Αεροπορικής Εκπαίδευσης απέκλεισε τη συμπαραγωγή με ελληνική μεταποιητική επιχείρηση, επιμένοντας στη εισαγωγή της απ’ το εξωτερικό. Αποτέλεσμα είναι, να μην κατασκευάζεται στη χώρα, ούτε μια βίδα πυροβόλου ή εξάρτημα αεροπλάνου, ακόμη και απλά άρβυλα!
4) Η Κλωστουφαντουργία-Ενδυση-Υπόδηση-Δέρματος & Δερμάτινων Ειδών
Πίνακας 4: Αριθμός νομικών μονάδων
και απασχολούμενοι ανά διψήφιο κλάδο οικονομικής
δραστηριότητας-(ΚΛΩΣΤΟΥΦΑΝΤΟΥΡΓΙΑΣ-ΕΙΔΗ ΕΝΔΥΣΗΣ)
|
|||
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
|
ΑΡΘΜΟΣ ΝΟΜΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ
|
ΑΡΘΜΟΣ ΑΠΑΣΧΟ-ΛΟΥΜΕΝΩΝ
|
|
Κωδικός
NACE Αναθ.2 |
Περιγραφή
|
||
13
|
Παραγωγή
κλωστοϋφαντουργικών υλών
|
1.531
|
7.653
|
14
|
Κατασκευή ειδών
ένδυσης
|
3.953
|
15.281
|
15
|
Βιομηχανία δέρματος
και δερμάτινων ειδών
|
730
|
3.071
|
Γ
|
ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗ-ΚΛΩΣΤΟΥΦΑΝΤΟΥΡΓΙΑΣ-ΕΙΔΗ
ΕΝΔΥΣΗΣ
|
6.214
|
26.005
|
Προτάσεις Ανασυγκρότησης
Προτάσεις βιομηχανικής πολιτικής για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων του κλάδου1.
1. θεσμοθέτηση και εφαρμογή πλαισίου ελέγχου της αγοράς που θα προστατεύει ουσιαστικά τις εγχώριες επιχειρήσεις από το παρεμπόριο, τις παράνομες εισαγωγές από τρίτες χώρες και την απουσία προδιαγραφών για τα προϊόντα,
2. εφαρμογή επικαιροποιημένων τεχνικών προδιαγραφών στις προμήθειες του ελληνικού δημοσίου των ΟΤΑ, των ΔΕΚΟ κλπ.,
3. εφαρμογή της υφιστάμενης νομοθεσίας για τον έλεγχο της σύνθεσης των κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων, καθώς επίσης και για τον έλεγχο των απαγορευμένων ουσιών (αμίνες, βαρέα μέταλλα),
4. υποστήριξη των επιχειρήσεων του κλάδου κατά το πρότυπο άλλων χωρών της ΕΕ όπως η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Ιταλία, μελέτη των σχετικών πολιτικών και προσαρμογή τους στα δεδομένα της Ελλάδας,
5. λήψη αποφάσεων και χάραξη συγκεκριμένης στρατηγικής για την παραγωγή του βαμβακιού στην Ελλάδα,
6. σχεδιασμός δράσεων άσκησης πίεσης σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ούτως ώστε οι αποφάσεις που θα ληφθούν στα όργανα της ΕΕ για το νέο τρόπο επιδότησης προς τους βαμβακοπαραγωγούς, να είναι ευνοϊκές για τους Έλληνες παραγωγούς,
7. θεσμοθέτηση προγραμμάτων και κινήτρων προς τις επιχειρήσεις για την παραγωγή προϊόντων εντάσεως τεχνολογίας, όπως: technical textiles, functional and multi function n al textiles, smart clothes κλπ,
8. θεσμοθέτηση προγραμμάτων και κινήτρων προς τις επιχειρήσεις για την υιοθέτηση «μη τεχνολογικών» καινοτομιών, όπως: σχεδιασμός προϊόντων, μόδα, marketing, customer-service, fast fashion και lean retailing,
9. δημιουργία ειδικού προγράμματος υποστήριξης της διεθνοποίησης των επιχειρήσεων του κλάδου από τον Ελληνικό Οργανισμό Εξωτερικού Εμπορίου (ΟΠΕ) που θ΄ αφορά όχι μόνον τις χώρες της ΕΕ αλλά και τρίτες χώρες-αγοραστές προϊόντων και προσανατολισμός των εξαγωγών προϊόντων ένδυσης σε προϊόντα private label (προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας).
Ωστόσο, το σημαντικότερο πρόβλημα εστιάζεται στον ανταγωνισμό που δέχονται τα ελληνικά προϊόντα από τις Τρίτες Χώρες (κυρίως από Τουρκία, Πακιστάν, Ινδία, Κίνα) τόσο στην ελληνική όσο και στην ευρωπαϊκή αγορά.
Σήμερα ο αριθμός των λειτουργούντων αδραχτιών στη νηματουργία υπολογίζεται σε 750.000-800.000 περίπου, από 1,5 εκατ. στις αρχές της δεκαετίας του1980. Επισημαίνεται όμως ότι, σημαντικός αριθμός εξ' αυτών αφορά νέα αδράχτια, σύγχρονης τεχνολογίας με μεγαλύτερες ταχύτητες, τα οποία εγκαθίστανται σε νέες μονάδες κλωστηρίων και αντικαθιστούν παλαιότερα αδράχτια.
Ευρίσκεται στις τρεις πρώτες θέσεις του εξαγωγικού εμπορίου, παρά την κρίση που βιώνει τα τελευταία χρόνια. Οι λόγοι της κρίσης στον κλάδο θα πρέπει να αναζητηθούν στα εξής:
- της κατάργησης της πολυϊνικής συµφωνίας της GATΤ,
- της αθρόας εισαγωγής κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων από την Κίνα και άλλες τρίτες χώρες,
- της τελωνειακής σύνδεσης της Τουρκίας µε την Ε.Ε.& γενικότερα της απελευθέρωσης του διεθνούς εµπορίου χωρίς κανόνες διασφάλισης θεµιτού ανταγωνισµού,
- του ισχυρού ευρώ έναντι του δολαρίου(αλλά και άλλων νοµισµάτων), που µειώνει συνεχώς την ανταγωνιστικότητα των προϊόντων του κλάδου.
Προτάσεις για την αναζωογόνηση του κλάδου:
Σύµφωνα µε την εργοδοτική οργάνωση του κλάδου τον Σ.Ε.Β.Κ. (Συνδέσµου Ελλήνων Βιοµηχάνων Κλωστοϋφαντουργών):
1) η μετατόπιση του ανταγωνισμού από το πεδίο παραγωγής φθηνών προϊόντων στο πεδίο παραγωγής ποιοτικών προϊόντων σε ανταγωνιστικές τιμές,
2) η βελτίωση της πρόσβασης των επιχειρήσεων του κλάδου σε εργαλεία χρηματοδότησης του τραπεζικού συστήματος,
3) η αξιοποίηση ευκαιριών σε μικρές αγορές (niche markets), με στόχο την παραγωγή προϊόντων υψηλής διαφοροποίησης,
4) η επένδυση στην καινοτομία και η υιοθέτηση νέων τεχνολογιών, ιδιαίτερα στον τομέα της πληροφορικής και των επικοινωνιών,
5) η καταπολέμηση του παραεμπορίου, κυρίως της εισαγωγής προϊόντων σε τιμές dumping κάτω του κόστους, του αθέμιτου ανταγωνισμού και της γραφειοκρατίας, σε συνδυασμό με την υιοθέτηση ενός σταθερού φορολογικού συστήματος, με επιδοτούμενους φορολογικούς στις εξαγωγές και την απασχόληση,
6) Καθιέρωση και επέκταση των κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων ως πρώτων υλών επιλογής σε νέους τομείς και εφαρμογές (συστήματα μεταφορών, κατασκευές, προστατευτικές και ιατρικές εφαρμογές, κ.α.),
7) Μεταστροφή από τη μαζική κατασκευή των υφαντικών προϊόντων προς μια νέα βιομηχανική εποχή που χαρακτηρίζεται από την προσαρμογή, την εξατομίκευση και την κατόπιν παραγγελίας παραγωγή που συνδέεται με τις ευφυείς διαδικασίες προώθησης προϊόντων (logistics),
8) Αναθεώρηση της διαδικασίας προμηθειών στρατιωτικού ιματισμού και κλινοσκεπάσματα από τις χώρες, «φτηνού εργατικού κόστους», που παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα και τους διεθνείς κανόνες για το περιβάλλον, την εργασία, και το εμπόριο,
9) Δημιουργία ειδικών προγραμμάτων κατάρτισης και πιστοποίησης σε νέες τεχνολογίες για την κλωστοϋφαντουργία,
10) Υιοθέτηση πρακτικών διασφάλισης προστασίας του περιβάλλοντος, 11) Δημιουργία Συνεργατικών Σχηματισμών Έντασης Γνώσης σε νέες τεχνολογίες για την κλωστοϋφαντουργία.
Οι παραπάνω προτάσεις είναι ενδεικτικές και σε καμία περίπτωση περιοριστικές. Αναζητείται κυβέρνηση για να τις εφαρμόσει
Πληροφορίες:
1. Πηγή: Nickel ban spurs smelting plants.
2. Ο Πέτρος Τζεφέρης είναι δρ. Μηχ. Μεταλλείων και Προϊστάμενος της Διεύθυνσης Πολιτικής Ορυκτών Πρώτων Υλών του ΥΠΕΚΑ. Επίσης είναι ιδιοκτήτης και διαχειριστής των ιστοσελίδων: www.oryktosploutos.net και www.elladitsamas.blogspot.com.
3. Σύνδεσμος Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδας ( ΣΕΒΒΕ). Πρακτικά Τελικής Εκδήλωσης Συνεδρίου Μάρτιος 2010. Οι θέσεις που προτείνονται από τον Σ.Ε.Β.Κ. μαζί με την μελέτη «Το Μέλλον της Κλωστοϋφαντουργίας και Παραγωγής Βαµβακιού στην Θεσσαλία». Τελική Έκθεση της Συμβουλευτικής Επιτροπής της Τεχνολογικής Πλατφόρμας Κλωστοϋφαντουργίας Παραγωγής Βαμβακιού Thessaly Tex ΠΠΚ - Θεσσαλίας η οποία προτείνει τα παρακάτω είναι μια σοβαρή βάση συζήτησης για την ανάπτυξη της Ελληνικής κλωστοϋφαντουργίας:
Γιάννης Περάκης: Σχετικά με το Συντάκτη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου