Παρασκευή 5 Ιουνίου 2020

Η αντιφατικότητα της πολιτικής του Πάπα Φραγκίσκου Α’

Του Ντμίτρι Κερασίδη


Ο πρώτος στην ιστορία Πάπας από την αμερικανική ήπειρο, ο Φραγκίσκος Α’, αποτελεί φιγούρα αντιφατική και αμφίσημη. Ο ερχομός του στον παπικό θρόνο σηματοδοτήθηκε επίσης από την πρώτη μετά από 600 χρόνια εθελοντική παραίτηση από αυτόν του προηγούμενου Πάπα, Βενέδικτου ΙΣΤ’. Επιπλέον ο Φραγκίσκος είναι εκπρόσωπος του Τάγματος των Ιησουιτών, μέλη του οποίου ουδέποτε στο παρελθόν είχαν τοποθετηθεί επικεφαλής της Καθολικής Εκκλησίας. Όλα τα παραπάνω, ωστόσο, ωχριούν μπροστά στις ιδέες και τους νεωτερισμούς που προωθεί ο Πάπας Φραγκίσκος.

Ένας Θεός για όλες τις θρησκείες


Ο «Ένας Θεός» αποτελεί επαναστατική σκέψη για έναν κόσμο με μεγάλο αριθμό διαφορετικών πολιτισμών και εθνικοτήτων. Την εποχή της παγκοσμιοποίησης, έστω προσωρινά διακεκομμένης εξαιτίας της πανδημίας (στμ: του κορωνοϊού), μία τέτοια προσέγγιση βοηθά την εκκλησία να προσαρμοστεί στα συμφέροντα των παγκόσμιων ελίτ. Λαμβάνοντας υπόψη, ότι ένα από τα κυριότερα καθήκοντα του Πάπα Φραγκίσκου, (κατά την προσωπική του πεποίθηση) είναι η επίλυση του προβλήματος της μετανάστευσης, τότε μπορεί κανείς να αντιληφθεί την προσέγγισή του αυτή ως επιδίωξη ενός κόσμου ενοποιημένου, όπου η (κοινωνική) ανισότητα θα πρέπει να εξαφανιστεί και όπου διακηρύσσονται οι ιδέες της ελευθερίας και της αδελφοσύνης. Το ερώτημα είναι μόνο εάν η εκκλησία θα μπορέσει να παραμείνει ανεξάρτητη από τα συμφέροντα των παγκοσμιοποιητών, οι οποίοι προφανώς αντιλαμβάνονται τις παραπάνω έννοιες με τον δικό τους τρόπο. Όμως με τέτοιου είδους ζητήματα η σχολή των Ιησουιτών τα καταφέρνει με τον δικό της τρόπο…

Σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του ίδιου του Πάπα, αποκορύφωση του χριστιανισμού αποτελεί γι’ αυτόν το πρόσωπο του Φραγκίσκου της Ασίζης, που διακρινόταν για τον ακραίο ασκητισμό και μυστικισμό του. Σύμφωνα με τα λεγόμενά του, η θρησκευτική πορεία του Φραγκίσκου (της Ασίζης) αποτελεί το αποκορύφωμα για όσους πιστεύουν στον «Ένα Θεό», δημιουργό της Οικουμένης. Ωστόσο δεν θα ήταν φρόνιμο να κατηγορήσει κανείς τον Πάπα για «δογματικό φιλελευθερισμό» – αυτό που προτείνει είναι απλώς το να μην εχθρεύεται κανείς ανθρώπους με διαφορετικό θρήσκευμα, ενθυμούμενος την «ενιαία θεϊκή αρχή». Ο Πάπας Φραγκίσκος συνεχίζει τη ζωή του παραδοσιακού καθολικισμού, εναντιούμενος στους γάμους ατόμων του ίδιου φύλου και υποστηρίζοντας τις παραδοσιακές οικογένειες.

Κριτική του σημερινού οικονομικού συστήματος και της «πολυπολιτισμικότητας»


Παρά την ανεκτική του στάση προς τους μετανάστες, ο Πάπας Φραγκίσκος δεν υποστηρίζει τις ιδέες της «πολυπολιτισμικότητας». Αντιθέτως, κατηγορεί τις ευρωπαϊκές αρχές για «εξώθηση» ανθρώπων στη μετανάστευση, εφιστώντας την προσοχή των πολιτικών στο απαράδεκτο γεγονός της χρήσης της γης των μεταναστών και της απουσίας οποιασδήποτε μορφής βοήθειας προς τις χώρες καταγωγής τους από την πλευρά της «αχόρταγης» Ευρώπης. Η θέση του Φραγκίσκου είναι προφανής – κατηγορεί την ιμπεριαλιστική πολιτική των σύγχρονων δυτικών καθεστώτων, που προκαλούν πολέμους και καταστροφές στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική. Με αυτόν τον τρόπο η θέση του διαφέρει ριζικά από την προσέγγιση των Ευρωπαίων και Αμερικανών (νεο)φιλελεύθερων.

Θα προσθέσω άλλη μια φορά το επίθετο «πρώτος» – ο Πάπας Φραγκίσκος είναι ο πρώτος Πάπας που αναδεικνύει αυτό το ζήτημα σε όλο του το εύρος και σε αντίθεση με τους Ευρωπαίους και Αμερικανούς «δημοκράτες». Και μια τέτοια θέση αποκαλύπτει τις προφανείς σοσιαλιστικές απόψεις του. Έτσι λοιπόν, μιλώντας στον ΟΑΣΕ (Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη, στμ) το 2014, ο Πάπας Φραγκίσκος άσκησε κριτική στην «οικονομία του καταναλωτισμού» και την εξάρτησή της από τον μαζικό ηδονισμό που επιβλήθηκε στους ανθρώπους. Κατά τα τελευταία 100 χρόνια οι Ποντίφικες ουδέποτε χρησιμοποιούσαν τέτοια φρασεολογία. Βεβαίως, υπάρχει αρκετή δόση λαϊκισμού στα λεγόμενά του. Φράσεις του τύπου «Επιλέγουμε Θεό, όχι πλούτο» ή «Ο κόσμος είναι μεθυσμένος από το πνεύμα της κατανάλωσης και της εξωτερικής λάμψης» χρησιμοποιούνται κατά κόρον εδώ και καιρό, ωστόσο ο νέος Πάπας τις χρησιμοποιεί ενεργά, επιτυγχάνοντας με αυτόν τον τρόπο να αυξάνει το κύρος του ανάμεσα στα φτωχότερα πληθυσμιακά στρώματα.

Αυτόνομη συνείδηση


Κατά την άποψη του Πάπα Φραγκίσκου, η συνείδηση κάθε ανθρώπου είναι αυτόνομη – ο καθένας πρέπει να υπακούει στην προσωπική του συνείδηση. Όπως ισχυρίζεται, ο κάθε άνθρωπος κατανοεί με τον δικό του τρόπο τις έννοιες του Καλού και του Κακού, κάτι που αποτελεί μέγα δώρο της Χάρης του Θεού.

Τέτοιου είδους θαρραλέες, όσο και αμφίσημες τοποθετήσεις δεν διαφεύγουν της προσοχής των συντηρητικών της θρησκείας και της πολιτικής, αυξάνοντας την έλλειψη κατανόησης από την πλευρά τους. Τα δε ΜΜΕ διαστρεβλώνουν επίτηδες τα λεγόμενα του Πάπα Φραγκίσκου, ο οποίος απλώς προσπαθεί να προσαρμόσει τις χριστιανικές αλήθειες στη σημερινή εποχή, διατηρώντας την εσωτερική πιστότητα της διδασκαλίας. Επί του πρακτέου, οι διαφωνίες ανάμεσα σε διαφορετικές ομάδες πιστών οξύνονται περισσότερο. Και ο διχασμός ενισχύει την έλλειψη εμπιστοσύνης προς το Βατικανό, μεταξύ άλλων και εξαιτίας των σκανδάλων που ξέσπασαν στο εσωτερικό της Καθολικής Εκκλησίας εξαιτίας της ανάξιας συμπεριφοράς κάποιων ιερωμένων.

Οι κατηγορίες για διαστρέβλωση της χριστιανικής διδασκαλίας


Η αρνητική σχέση του Πάπα Φραγκίσκου προς τους «καρχαρίες» της σημερινής παγκόσμιας οικονομίας και η κριτική του προς την επιθετική εξωτερική πολιτική των μεγάλων χωρών του κόσμου δεν διαφεύγουν της προσοχής κάποιων. Ειδικότερα, εξαιρετικά ενοχλημένοι είναι οι επίσημοι εκπρόσωποι της Ουάσιγκτον και των Βρυξελλών. Δεν πάνε πίσω, ωστόσο, ούτε οι ιερωμένοι. Ανάμεσά τους ξεχώρισε η ομάδα καθολικών ιερέων από τις ΗΠΑ, υπό την καθοδήγηση του «ιδιόμορφου» καρδινάλιου Ρέιμοντ Μπερκ. Στα μέσα του 2016 η ομάδα αυτή απέστειλε στον Πάπα Φραγκίσκο αίτημα για διευκρίνιση σειράς λεπτομερειών από το 8ο κεφάλαιο της Μετασυνοδικής Αποστολικής Παραίνεσης Amoris Laetitia. Την ομάδα αυτή υποστήριξαν επίσης και οι εκπρόσωποι της Καθολικής Εκκλησίας των μετασοβιετικών κρατών. Το νόημα των διευκρινίσεων συνοψίζεται στο ότι ο Πάπας Φραγκίσκος πολύ συχνά εκφράζεται διφορούμενα, ειδικά στις περιπτώσεις που επιτρέπει να λαμβάνουν τη Θεία Κοινωνία άτομα που διάγουν βαρύ αμαρτωλό βίο. Επίσης οι συντηρητικοί Αμερικανοί καθολικοί ιερωμένοι δεν άφησαν χωρίς προσοχή και τις τοποθετήσεις περί «προσωπικής συνείδησης». Επιπλέον, ορισμένοι καθολικοί επίσκοποι δήλωσαν ξεκάθαρα ότι σήμερα η Εκκλησία της Ρώμης βρίσκεται σε κατάσταση «δογματικού σχίσματος».

Παράλληλα με τις κατηγορίες περί διαστρέβλωσης της διδασκαλίας του Χριστού, στην πλευρά του Πάπα Φραγκίσκου εκτοξεύθηκαν και κατηγορίες για απόκρυψη (του σκανδάλου της) παιδοφιλίας. Την πρωτοβουλία για την εκτόξευση αυτών των βαρύτατων κατηγοριών έλαβε ο πρώην νούντσιος (πρεσβευτής) του Βατικανού στις ΗΠΑ, Κάρλο Μαρία Βιγκάνο, ο οποίος μάλιστα απαίτησε από τον Ποντίφικα να παραιτηθεί από τον θρόνο του. Ο λόγος γινόταν για τον πρώην, πλέον, καρδινάλιοι Θίοντορ ΜακΚάρικ, το όνομα του οποίου είχε εμπλακεί σε σκάνδαλο παιδοφιλίας και το ότι ο Φραγκίσκος για αρκετό χρονικό διάστημα δεν είχε λάβει κανένα μέτρο εναντίον του. Αργότερα, ωστόσο, αποδείχθηκε ότι ο Ποντίφικας απλώς δεν γνώριζε τίποτε για τη συγκεκριμένη υπόθεση.

Συνοψίζοντας, θα λέγαμε πως λόγω της επιδίωξης να εισαγάγει το «νέο» στη ζωή της εκκλησίας, μπορεί κανείς να «πιάσει» πολύ συχνά τον νέο Πάπα να φάσκει και να αντιφάσκει, κάτι το οποίο, ασφαλώς, χρησιμοποιούν ιδιαίτερα οι αντίπαλοί του. Για παράδειγμα, το συμβάν με την αποστολική αντιπροσωπεία στους κατοίκους του Αμαζονίου, όταν ο Πάπας Φραγκίσκος εκδήλωσε τον προσωπικό σεβασμό του προς την Πατσαμάμα, μία από τις κύριες θεότητες των τοπικών λαών. Η επιδίωξη του Ποντίφικα για «ειρήνη σε όλον τον κόσμο» δεν αποφεύγει τις συγχύσεις – κατά καιρούς ο ίδιος υποστηρίζει τις ανθρωπιστικές πολιτικές πότε των ΗΠΑ και πότε της Κίνας, πότε της ΕΕ και πότε της Ρωσίας, κάτι που τελικά τον χαρακτηρίζει ως εκκλησιαστικό πολιτικό «παντός καιρού».

Μετάφραση από τα Ρωσικά: Βασίλης Μακρίδης



Ντμίτρι Κερασίδης : Σχετικά με τον Συντάκτη




Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου