Γιάννης Περάκης
Η πανδημία φαίνεται να είναι στο τέλος της. Τερματίζεται επίσης και η «παραμορφωμένη» πολιτική της κυβέρνησης (λόγω πανικού) αλλά και της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Η πανδημία αφήνει πίσω της εκτός από τους νεκρούς και οικονομικές συνέπειες.
Επιλέχθηκε η ανάπτυξη του θέματος να γίνει σε συνέχειες. Στο πρώτο μέρος θα παρουσιαστεί η εικόνα της Ελληνικής οικονομίας μετά το τέλος της πανδημίας στην δημόσια υγεία και ποιοι θα πληρώσουν το «μάρμαρο» εάν παραμείνουν στην κυβέρνηση οι νεοφιλελεύθεροι.
Οι διαπιστώσεις και οι αναγνώσεις από νεο-φιλελεύθερης σκοπιάς: Αξίζει τον κόπο να «αναγνώσουμε» τα κρυφά μηνύματα που περικλείονται σε ένα άρθρο στο «βαρύ πυροβολικό» του ΣΕΒ, στο «think tank» (Δεξαμενή σκέψης) διαΝΕΟσις.
Στο άρθρο του ο κ. Π. Τσακλόγλου καθηγητής στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών στο Ο.Π.Α. και μέλος του εποπτικού της συμβουλίου, «Οι Οικονομικές Συνέπειες Της Πανδημίας Και Η Ελλάδα» (Απρίλιος-2020), γράφει μεταξύ άλλων:
«.... Επομένως, για να περιορίσουν την εξάπλωση της πανδημίας, οι περισσότερες κυβερνήσεις επέβαλαν μέτρα «κοινωνικής αποστασιοποίησης» (δεν μπορεί κανείς να τους αμφισβητήσει την ευρηματικότητα στα νοήματα που εφευρίσκουν, προφανώς εννοεί και την απαγόρευση κυκλοφορίας), περιορισμού της δραστηριότητας σε ολόκληρους τομείς της οικονομίας (τουρισμός, εστίαση, μεταφορές, λιανικό εμπόριο, πολιτιστικές και αθλητικές δραστηριότητες, εκπαίδευση, κλπ.). Κύριος στόχος της «κοινωνικής αποστασιοποίησης» είναι η επιβράδυνση της εξάπλωσης της πανδημίας ώστε να μην βρεθούν κάτω από μεγάλη πίεση οι μονάδες εντατικής θεραπείας των συστημάτων υγείας, με αναπόφευκτη συνέπεια τη σημαντική αύξηση της θνησιμότητας λόγω της πανδημίας.
Συνεχίζοντας αναφέρει... «Η εμπειρία δείχνει ότι μετά από παρόμοιες κρίσεις υπάρχει πίεση για μεγαλύτερη παρέμβαση του κράτους στην οικονομία κυρίως για να μετριάσει τις επιπτώσεις της κρίσης». Σε πολλές, όμως, περιπτώσεις, η παρέμβαση αυτή διήρκεσε για μεγάλο χρονικό διάστημα και επεκτάθηκε σε πολλούς τομείς (ο φόβος τους). Ένας τομέας που σίγουρα και δικαιολογημένα θα αναδειχθεί είναι αυτός της δημόσιας υγείας. Η πανδημία ανέδειξε, μεταξύ άλλων, και τη χρησιμότητα αποτελεσματικών συστημάτων δημόσιας υγείας. Στη χώρα μας άρχισε ήδη η σχετική συζήτηση η οποία όμως περιστρέφεται σχεδόν αποκλειστικά γύρω από την υποχρηματοδότηση του ΕΣΥ. Ενώ αυτή είναι ένα υπαρκτό πρόβλημα, πολλοί αναλυτές επισημαίνουν ότι αυτό δεν είναι το κύριο πρόβλημα της δημόσιας υγείας στη χώρα μας. Το ελληνικό σύστημα δημόσιας υγείας είναι «νοσοκομειοκεντρικό». Ως ποσοστό του ΑΕΠ, σε σύγκριση με τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ, η Ελλάδα δαπανά πολύ περισσότερα για νοσοκομειακή περίθαλψη και ιατρικά υλικά (κυρίως φάρμακα), ενώ υστερεί σημαντικά στις δαπάνες για πρωτοβάθμια περίθαλψη, προληπτική ιατρική και μακροχρόνια φροντίδα. Επομένως, πρώτη προτεραιότητα θα έπρεπε να είναι ο ανασχεδιασμός του συστήματος δημόσιας υγείας.
Όμως, λαμβάνοντας υπόψη ότι κατά τη διάρκεια της πανδημίας οι «μάχες» δόθηκαν στα νοσοκομεία, υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να υπάρξει πίεση το σύστημα να γίνει ακόμα περισσότερο «νοσοκομειοκεντρικό».
Η «δεύτερη ανάγνωση»:
Ας μιλήσουμε για τα συστήματα υγείας. Είτε «νοσοκομειοκεντρικό» είτε πρωτοβάθμιας φροντίδας. Είναι αυτό το το σημαντικότερο κριτήριο διαχωρισμού στα συστήματα υγείας;
α) Το Φιλελεύθερο ή Ιδιωτικό Σύστημα: Το φιλελεύθερο σύστημα υγείας βασίζεται στην πλήρη ελευθερία γιατρών και ασθενών και λειτουργεί με τις δυνάμεις της αγοράς και με την ελάχιστη παρέμβαση του κράτους. Το σύστημα αυτό επικρατεί η ιδιωτική ασφάλιση υγείας και η υγειονομική κάλυψη αποτελεί προσωπική και «ελεύθερη» επιλογή του καθενός, δηλαδή ο καθένας αποφασίζει «ελεύθερα» αν πρέπει ή όχι να ασφαλιστεί. Ο καθένας επιλέγει ελεύθερα είτε να ασφαλιστεί σε ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες ατομικά, επιλέγοντας το πακέτο υπηρεσιών που ο ίδιος πιστεύει πως τον ικανοποιεί και μπορεί να το πληρώσει, είτε να ασφαλιστεί μέσω του εργοδότη του ο οποίος του πληρώνει μέρος ή ολόκληρο το ποσό των ασφαλίστρων.
Όσοι «επιλέγουν» να μείνουν ανασφάλιστοι (φτωχοί, άνεργοι κτλ.), καλούνται να πληρώσουν τις δαπάνες με το ατομικό τους εισόδημα κάθε φορά που χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες υγείας.
Τα μειονεκτήματα του συστήματος αυτού είναι αρχικά ότι οδηγεί σε μεγάλες υγειονομικές ανισότητες αφού η κάλυψη των υγειονομικών αναγκών εξαρτάται από την οικονομική δυνατότητα του ασθενή. Στο σύστημα αυτό απουσιάζει η καθολική και πλήρης κάλυψη του πληθυσμού. Είναι κοινωνικά άδικο και δεν προάγει την κοινωνική αλληλεγγύη.
Ένα άλλο μειονέκτημα είναι η αύξηση της ζήτησης από την πλευρά των γιατρών η οποία οδηγεί στην αύξηση άσκοπων επισκέψεων, εξετάσεων και εγχειρήσεων, με αποτέλεσμα ο τομέας υγείας να απορροφά πολλούς πολύτιμους πόρους χωρίς να έχει ανάλογα αποτελέσματα. Επιπλέον, επειδή το σύστημα αυτό βασίζεται στο κέρδος εστιάζεται κυρίως στη θεραπευτική αντιμετώπιση και αποκατάσταση της νόσου και ελάχιστα στην πρόληψη και αποθεραπεία εκτός του νοσοκομείου (Σαρρής Μ., Σούλης Σ.-2001).
β) Το Δημόσιο Σύστημα: Το δημόσιο σύστημα υγείας βασίζεται στην κοινωνική αλληλεγγύη μέσα από την ισότιμη κάλυψη των αναγκών του πληθυσμού ανεξάρτητα από φύλλο, ηλικία, επάγγελμα και κοινωνικο-οικονομική κατάσταση που επιτυγχάνεται μέσα από την αυξημένη κρατική παρέμβαση. Στο δημόσιο σύστημα, το κράτος εξασφαλίζει ένα ελάχιστο επίπεδο υπηρεσιών υγείας για όλους τους πολίτες, έχοντας έντονη παρέμβαση. Οι συντελεστές παραγωγής μπορεί να ανήκουν στο κράτος, στα ασφαλιστικά ταμεία ή και σε ιδιώτες.
Θα λέγαμε ότι υπάρχουν δημόσια συστήματα χρηματοδοτούμενα κυρίως από την κοινωνική ασφάλιση ή κυρίως από τον κρατικό προϋπολογισμό. Κύρια χαρακτηριστικά του δημόσιου συστήματος είναι:
Ένα από τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα αυτού του συστήματος είναι ότι διασφαλίζεται πλήρης, καθολική και ισότιμη κάλυψη των αναγκών των πολιτών ανεξαρτήτως της κοινωνικο-οικονομικής τους κατάστασης. Επιπλέον λόγω της ενιαίας και κεντρικής χρηματοδότησης, το κράτος παρεμβαίνει και έτσι έχουμε έλεγχο των δαπανών, αποτελεσματική διαχείριση, βελτίωση της ποιότητας κλπ (εννοείται ότι στη κυβέρνηση της χώρας δεν βρίσκονται «εκσυγχρονιστές» τύπου ΠΑΣΟΚ ή της Νέας Δημοκρατίας). Το Δημόσιο σύστημα έχει ως προτεραιότητα τις υπηρεσίες δημόσιας υγείας και πρόληψης. Παρατηρείται επίσης ότι η ιατρική δεν διαστρεβλώνεται από την επιρροή του χρήματος και υπάρχει καλή συνεργασία μεταξύ γιατρών διότι απουσιάζει ο ανταγωνισμός στην ένταση που κυριαρχεί στο ιδιωτικό σύστημα.
Εκτός από τα πλεονεκτήματα και αυτό το σύστημα διαθέτει μειονεκτήματα. Ένα από τα σημαντικότερα μειονεκτήματα είναι η ανάπτυξη της γραφειοκρατίας η οποία εμποδίζει την ιατρική και επιβαρύνει τις υπηρεσίες με περισσότερες εργασίες. Άλλα μειονεκτήματα που παρατηρούνται είναι η εμφάνιση λίστας αναμονών (όταν υποχρηματοδοτείται) λόγω του ότι προτεραιότητα έχουν τα σοβαρά περιστατικά και όχι η οικονομική δυνατότητα των πολιτών.
Το μεγαλύτερο μειονέκτημα στην Ελλάδα ήταν «οι λαμογιές» επί εποχής των «εκσυγχρονιστών» και όχι μόνο αλλά και των «συντηρητικών» κυβερνήσεων (τα 16 εκατ. εμβόλια επί υπουργίας του του κ. Αβραμόπουλου). Θα αναφερθεί ένα παράδειγμα από μεγάλο δημόσιο νοσοκομείο της Αθήνας. Όταν κλήθηκε το 2001 να αναλάβει ιδιωτική εταιρεία την μηχανογράφηση του, το αποτέλεσμα ήταν να εξοικονομηθούν 100 εκατ. δρχ. Αλλά μετά από κάποιους μήνες τους «έδιωξαν»...
γ) Το Μικτό Σύστημα: Το μικτό σύστημα είναι ένας συνδυασμός μεταξύ του ιδιωτικού και δημοσίου συστήματος. Τo σύστημα αυτό βασίζεται κυρίως στην κοινωνική ασφάλιση, υπηρετούν την αρχή της κοινωνικής δικαιοσύνης μέσω της συλλογικής κάλυψης του πληθυσμού η οποία χρηματοδοτείται από εισφορές που υπολογίζονται σύμφωνα με την οικονομική δυνατότητα του καθενός. Η παρέμβαση του κράτους είναι καθοριστική, διότι εκτός από τον ρόλο του κεντρικού σχεδιαστή, συμπληρώνει χρηματοδοτικά τα κενά της κοινωνικής ασφάλισης διασφαλίζοντας στους πολίτες του ένα ελάχιστο αριθμό υπηρεσιών υγείας. Στο σύστημα αυτό, οι παραγωγικοί συντελεστές, ο τρόπος αμοιβής, η παραγωγή και η διανομή των υπηρεσιών ανήκει σε ποικιλία ιδιοκτητών.
Το σύστημα υγείας στην Κούβα είναι από τα πιο ποιοτικά που υπάρχουν. Σχεδόν κάθε οικογένεια της Κούβας έχει τον δικό της προσωπικό γιατρό. Τα πάντα σχεδόν είναι εντελώς δωρεάν, και παρόλο που έχουν περιορισμένους οικονομικούς πόρους το σύστημα της υγειονομικής περίθαλψης είναι εξαιρετικό. Τα ποσοστά εμβολιασμού στην Κούβα είναι μεταξύ των υψηλότερων στον κόσμο. Η εκπαίδευση για την υγεία είναι μέρος του υποχρεωτικού σχολικού προγράμματος σπουδών. Οι σπουδαστές των ΗΠΑ που είναι εγγεγραμμένοι στη Κουβανική ιατρική σχολή λένε ότι όλα λειτουργούν γρήγορα και αποτελεσματικά αλλά με πολύ λίγη τεχνολογία. Είναι οργανωμένοι και προτεραιότητα τους είναι η πρόληψη.
Η Κούβα εφαρμόζει αυτό που είχε πει ο Τσε «κάθε χώρα οφείλει να έχει προτεραιότητα στην πρόληψη και την υγιεινή ζωή». Το εθνικό σύστημα υγείας της Κούβας είναι το μοναδικό σύστημα υγείας που λειτουργεί στη χώρα. Η Κούβα είναι περιεκτική, περιφερειοποιημένη και αποκεντρωμένη. Η χρηματοδότηση του Εθνικού Συστήματος Υγείας καλύπτεται σχεδόν πλήρως από δημόσιους πόρους. Η μόνη ασφάλιση υγείας στη χώρα παρέχεται μέσω του Υπουργείου Δημόσιας Υγείας και καλύπτει το 100% του πληθυσμού. Όλοι οι πολίτες έχουν το δικαίωμα σε όλα τα οφέλη για την υγεία, μεταξύ άλλων και αυτά με πιο περίπλοκο χαρακτήρα και με υψηλή τεχνολογία. Το επίπεδο πρωτοβάθμιας φροντίδας, το οποίο αποτελείται από το δίκτυο των πολυκλινικών, τα γραφεία των οικογενειακών γιατρών, τις κλινικές υγείας, τις κλινικές μητρότητας και άλλες οντότητες, παρέχει στον πληθυσμό 100% κάλυψη, με τα γραφεία των οικογενειακών γιατρών να εξυπηρετούν το 97,6% των αναγκών υγείας του πληθυσμού και το υπόλοιπο 2,4% εξυπηρετούνται από κοινοτικές πολυκλινικές.
Οι μεταρρυθμίσεις (για μεταρρυθμίσεις μιλάμε, όχι για «μεταρρυθμίσεις») στοχεύουν στην αύξηση της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας των υπηρεσιών και στη διασφάλιση της βιωσιμότητας του συστήματος, ιδίως από οικονομική άποψη. Ένας άλλος στόχος μεταρρύθμισης είναι η συνέχιση των προσπαθειών για την εξάλειψη των ανισοτήτων στην κατάσταση της υγείας, καθώς και των ανισοτήτων μεταξύ των διαφόρων περιοχών και ομάδων του πληθυσμού. Η στρατηγική αυτή δίνει ιδιαίτερη προτεραιότητα στις δραστηριότητες προαγωγής της υγείας και πρόληψης των ασθενειών, στο πλαίσιο της βελτίωσης οικογενειακής ιατρικής, της αποκέντρωσης, τη συμμετοχή της κοινότητας, καθώς και την αναζωογόνηση και τη βελτίωση της νοσοκομειακής περίθαλψης. (Cardelle, 1999).
Οι αριθμοί λένε πάντα αλήθεια: Σήμερα το ποσοστό βρεφικής θνησιμότητας στην Κούβα είναι 4 ‰ και το συνολικό ποσοστό θνησιμότητας παιδιών κάτω των 5 ετών είναι 5 ‰. Το ποσοστό αυτό συγκρίνεται ευνοϊκά με εκείνο των πιο προηγμένων χωρών της ΕΕ, παρότι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Κούβας είναι πολύ χαμηλότερο. Ενδεικτικά, η παιδική θνησιμότητα κάτω των 5 ετών στον Καναδά είναι η ίδια, 5 ‰, στην Ιταλία 3 ‰, στη Γερμανία 3,7 ‰, στην Ελλάδα 3,8 ‰. Στις ΗΠΑ, τη μητρόπολη του καπιταλισμού, είναι 6,5 ‰, δηλαδή μεγαλύτερη από την Κούβα, ενώ σε παραπλήσιες με την Κούβας χώρες, 12,7 ‰ στο Μεξικό και 28,8 ‰ στη Δομινικανή Δημοκρατία. Παρόμοια θετική είναι η εικόνα και στο προσδόκιμο ζωής, έναν άλλο δείκτη, που ανεβαίνει σταθερά τις τελευταίες δεκαετίες. Το 2018 το προσδόκιμο ζωής στην Κούβα ήταν 78,6 χρόνια (80,6 για τις γυναίκες και 76,7 για τους άνδρες), ενώ των ΗΠΑ 78,9. Ενδεικτικά, της Φιλανδίας ήταν 81,7, της Κύπρου 80,8 και της Ελλάδας 82,1 χρόνια, ενώ από την άλλη, του Μεξικού ήταν 75 χρόνια και της Δομινικανής Δημοκρατίας 73,9, στη δε γειτονική στην Κούβα, δραματικά υποβαθμισμένη Αϊτή ήταν μόλις 63,7 χρόνια.
Τέλος, από το 2015 η Κούβα είναι η πρώτη χώρα στον κόσμο που πέτυχε να εξαλείψει τη μετάδοση του AIDS και της σύφιλης από μητέρα σε παιδί, λαμβάνοντας σχετική πιστοποίηση από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας γι’ αυτό της το επίτευγμα. Η Κούβα παράγει 4 εμβόλια για τον καρκίνο. Δεν θεραπεύουν την ασθένεια, αλλά επιτυγχάνουν την μείωση των όγκων, την αύξηση του προσδόκιμου χρόνου ζωής και την βελτίωση στην ποιότητα ζωής των ασθενών.
Σήμερα η Κούβα είναι η πρώτη χώρα στον κόσμο σε αναλογία γιατρών στο γενικό πληθυσμό, με 67 γιατρούς/10.000 ανθρώπους ή περί τις 70.000 γιατρούς συνολικά (στοιχεία του 2007-2013), στην Ελλάδα ο αριθμός αυτός είναι 54, στον Καναδά 20,7, στις ΗΠΑ 24,5, στο Μεξικό 21, στη Ναμίμπια 3,7 και στη Σομαλία 0,5.
Επιτεύγματα-αρρώστιες που έχει αντιμετωπίσει: Η Κούβα βρίσκεται σήμερα στην παγκόσμια πρωτοπορία σε αρκετούς τομείς της ιατρικής έρευνας. Τη στιγμή που στις ΗΠΑ χιλιάδες άποροι πολίτες σχηματίζουν ουρές χιλιομέτρων στις 5 το πρωί για να δουν έναν οφθαλμίατρο, Κουβανοί γιατροί έχουν πραγματοποιήσει τρία εκατομμύρια δωρεάν οφθαλμολογικές εγχειρίσεις σε 33 χώρες κυρίως του Τρίτου Κόσμου. Ιδιαίτερα αξιόλογη είναι επίσης η φαρμακοβιομηχανία και η βιοτεχνολογική βιομηχανία της Κούβας. Η Bio Cuba Farma, ένα μεγάλο συγκρότημα με έδρα την Αβάνα, απασχολεί 22.000 εργαζόμενους παράγοντας πάνω από το 60% των φαρμάκων στον κατάλογο φαρμάκων της χώρας. Τα προϊόντα της εξάγονται σε 40 χώρες, περιλαμβάνοντας μερικά παγκόσμια γνωστά σκευάσματα για μια ποικιλία ασθενειών, που αποτελούν κουβανικές πατέντες.
Η Κούβα έχει επιτύχει αυτά τα θετικά αποτελέσματα με ελάχιστους πόρους συγκριτικά με εκείνους που δαπανώνται στα συστήματα υγείας των προηγμένων δυτικών χωρών. Ενδεικτικά, αν και μεγαλύτερη ως ποσοστό του ΑΕΠ, η δαπάνη υγείας στην Κούβα το 2005 ήταν 193 δολάρια / άτομο, ενώ στις ΗΠΑ ήταν 4.540 δολάρια. Η διαφορά είναι ότι στις ΗΠΑ τεράστια ποσά σπαταλιούνται στα μπόνους των μεγαλογιατρών και των διευθυντικών στελεχών των ιδιωτικών κλινικών, στην πολυφαρμακία και στο πολυδάπανο και αντιπαραγωγικό σύστημα ιδιωτικής ασφάλισης, με αποτέλεσμα, παρά την πολλαπλάσια κατά κεφαλή δαπάνη, δεκάδες εκατ. άνθρωποι να μένουν ανασφάλιστοι και χωρίς ιατρική περίθαλψη. Ως αποτέλεσμα της αυστηρής οικονομικής εμπάργκο, η Κούβα έχει αναπτύξει τη δική της φαρμακευτική βιομηχανία και τώρα όχι μόνο κατασκευάζει τα περισσότερα φάρμακα στη βασική φαρμακοποιία της, αλλά επίσης, εξάγει και στο εξωτερικό. Έτσι αυτόματα έχει γίνει ανταγωνιστική απέναντι σε προχωρημένες χώρες. Υπάρχουν Κουβανικά ακαδημαϊκά ιατρικά περιοδικά σε όλες τις μεγάλες ειδικότητες (Edward, M.D., and Morrissey, 2013).
Αμερικανοί ερευνητές του Στάνφορντ σε άρθρο τους λένε πως η Κούβα έχει καλύτερο σύστημα Υγείας από τις ΗΠΑ, αν και δαπανούν 20 φορές λιγότερα, γιατί είναι απαλλαγμένη από τις πιέσεις των φαρμακευτικών εταιρειών. Επίσης, στην Κούβα παρέχεται δωρεάν το εμβόλιο για τον καρκίνο του πνεύμονα (Gail et al., 2005).
Οι Κουβανοί επιστήμονες έχουν αναπτύξει καινοτόμα προϊόντα, μεταξύ των οποίων: ιντερφερόνες, ένα εμβόλιο ενάντια στον Τύπο Β της μηνιγγοκοκκικής μηνιγγίτιδας, ένα φάρμακο για τα έλκη ποδιών που προκαλούνται από τον διαβήτη, ανασυνδυασμένη στρεπτοκινάση που χρησιμοποιείται για το έμφραγμα του μυοκαρδίου, και επιδερμικό αυξητικό παράγοντα χρήσιμο για τη θεραπεία των εγκαυμάτων (Araceli, 2013).
Οι παροχές που υπάρχουν σήμερα σε αριθμούς: 151 νοσοκομεία που διαθέτουν 66.948 κλίνες στη χώρα (6.1 νοσοκομειακά κρεβάτια ανά 1.000 κατοίκους), 723 κλινικά εργαστήρια (0,065 εργαστήρια ανά 1.000 πληθυσμούς), 1.844 ραδιοδιαγνωστικές μονάδες (0.17 μονάδες ανά πληθυσμό 1.000), 26 τράπεζες αίματος (0,023 τράπεζες αίματος ανά 1.000 πληθυσμοί), 85 γενικά νοσοκομεία, 18 γυναικολογικά και μαιευτικά νοσοκομεία, 16 νοσοκομεία ειδικά για μητέρες και νήπια, 64 αγροτικά νοσοκομεία, 110 οδοντιατρικές κλινικές, 147 οίκοι ευγηρίας, 265 κέντρα ηλικιωμένων και 30 κέντρα σωματικής αναπηρίας.
Εντύπωση προκαλεί η αλματώδης αύξηση του πληθυσμού. Από 1.573.000 το 1900 αυξήθηκε σε 6.460.000 το 1958 πριν την Κουβανική Επανάσταση, ενώ το 2018 ανήλθε σε 11.209.628. Σύμφωνα με το World Factbook της CIA, ο πληθυσμός της Κούβας είναι 51% μιγάδες, 37% λευκοί, 11% μαύροι και 1% Κινέζοι. Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2016 του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ήταν 79 χρόνια (76,8 χρόνια οι άνδρες και 81,3 οι γυναίκες). Η γεννητικότητα στην Κούβα, 11,6 γεννήσεις για κάθε 1.000 κατοίκους το 2003.
Ας μιλήσουμε για τα γυναικεία διακαιώματα: Στην Κούβα επιτρέπονται οι αμβλώσεις, οι οποίες ήταν 58,6 για κάθε 1000 εγκυμοσύνες το 1996, σε σύγκριση με 35 που ήταν ο μέσος όρος στην Καραϊβική, 27 στη Λατινική Αμερική και 48 στην Ευρώπη. Επιπλέον, η χρήση προφυλάξεων υπολογίζεται στο 79% (στο ανώτερο ένα τρίτο των χωρών του δυτικού ημισφαιρίου), (από την Βικιπαίδεια).
Για να μη πούμε για την βοήθεια στην εποχή του κορωνοϊού στην Ιταλία και αλλού.
Ο λόγος των ιατρικών επιτευγμάτων της Κούβας είναι αυτό που επίμονα αρνούνται να πουν οι νεοφιλελεύθεροι: Η Κούβα διαθέτει το 23% του προϋπολογισμού της στην εκπαίδευση και το 28% για την Δημόσια Υγεία και την Κοινωνική Πρόνοια (σύνολο 51%).
Τι λέτε κ. αξιότιμοι κ. καθηγητές της διαΝΕΟσις, θα αναφωνήσετε oh my God ή oh mon dieu, που ξεπέσαμε στ’ αλήθεια να προτείνονται οι γιατροί της Κούβας για Νόμπελ;
Εμείς όχι μόνο θα προτείνουμε μαζί με την Ελληνική πρωτοβουλία για την απονομή του βραβείου Νόμπελ Ειρήνης στους Γιατρούς της Κούβας, αλλά έχουμε πολλά να διδαχθούμε από το σύστημα υγείας της Κούβας.
Γιάννης Περάκης: Σχετικά με το Συντάκτη
Η πανδημία φαίνεται να είναι στο τέλος της. Τερματίζεται επίσης και η «παραμορφωμένη» πολιτική της κυβέρνησης (λόγω πανικού) αλλά και της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Η πανδημία αφήνει πίσω της εκτός από τους νεκρούς και οικονομικές συνέπειες.
Επιλέχθηκε η ανάπτυξη του θέματος να γίνει σε συνέχειες. Στο πρώτο μέρος θα παρουσιαστεί η εικόνα της Ελληνικής οικονομίας μετά το τέλος της πανδημίας στην δημόσια υγεία και ποιοι θα πληρώσουν το «μάρμαρο» εάν παραμείνουν στην κυβέρνηση οι νεοφιλελεύθεροι.
Οι διαπιστώσεις και οι αναγνώσεις από νεο-φιλελεύθερης σκοπιάς: Αξίζει τον κόπο να «αναγνώσουμε» τα κρυφά μηνύματα που περικλείονται σε ένα άρθρο στο «βαρύ πυροβολικό» του ΣΕΒ, στο «think tank» (Δεξαμενή σκέψης) διαΝΕΟσις.
Στο άρθρο του ο κ. Π. Τσακλόγλου καθηγητής στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών στο Ο.Π.Α. και μέλος του εποπτικού της συμβουλίου, «Οι Οικονομικές Συνέπειες Της Πανδημίας Και Η Ελλάδα» (Απρίλιος-2020), γράφει μεταξύ άλλων:
«.... Επομένως, για να περιορίσουν την εξάπλωση της πανδημίας, οι περισσότερες κυβερνήσεις επέβαλαν μέτρα «κοινωνικής αποστασιοποίησης» (δεν μπορεί κανείς να τους αμφισβητήσει την ευρηματικότητα στα νοήματα που εφευρίσκουν, προφανώς εννοεί και την απαγόρευση κυκλοφορίας), περιορισμού της δραστηριότητας σε ολόκληρους τομείς της οικονομίας (τουρισμός, εστίαση, μεταφορές, λιανικό εμπόριο, πολιτιστικές και αθλητικές δραστηριότητες, εκπαίδευση, κλπ.). Κύριος στόχος της «κοινωνικής αποστασιοποίησης» είναι η επιβράδυνση της εξάπλωσης της πανδημίας ώστε να μην βρεθούν κάτω από μεγάλη πίεση οι μονάδες εντατικής θεραπείας των συστημάτων υγείας, με αναπόφευκτη συνέπεια τη σημαντική αύξηση της θνησιμότητας λόγω της πανδημίας.
Συνεχίζοντας αναφέρει... «Η εμπειρία δείχνει ότι μετά από παρόμοιες κρίσεις υπάρχει πίεση για μεγαλύτερη παρέμβαση του κράτους στην οικονομία κυρίως για να μετριάσει τις επιπτώσεις της κρίσης». Σε πολλές, όμως, περιπτώσεις, η παρέμβαση αυτή διήρκεσε για μεγάλο χρονικό διάστημα και επεκτάθηκε σε πολλούς τομείς (ο φόβος τους). Ένας τομέας που σίγουρα και δικαιολογημένα θα αναδειχθεί είναι αυτός της δημόσιας υγείας. Η πανδημία ανέδειξε, μεταξύ άλλων, και τη χρησιμότητα αποτελεσματικών συστημάτων δημόσιας υγείας. Στη χώρα μας άρχισε ήδη η σχετική συζήτηση η οποία όμως περιστρέφεται σχεδόν αποκλειστικά γύρω από την υποχρηματοδότηση του ΕΣΥ. Ενώ αυτή είναι ένα υπαρκτό πρόβλημα, πολλοί αναλυτές επισημαίνουν ότι αυτό δεν είναι το κύριο πρόβλημα της δημόσιας υγείας στη χώρα μας. Το ελληνικό σύστημα δημόσιας υγείας είναι «νοσοκομειοκεντρικό». Ως ποσοστό του ΑΕΠ, σε σύγκριση με τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ, η Ελλάδα δαπανά πολύ περισσότερα για νοσοκομειακή περίθαλψη και ιατρικά υλικά (κυρίως φάρμακα), ενώ υστερεί σημαντικά στις δαπάνες για πρωτοβάθμια περίθαλψη, προληπτική ιατρική και μακροχρόνια φροντίδα. Επομένως, πρώτη προτεραιότητα θα έπρεπε να είναι ο ανασχεδιασμός του συστήματος δημόσιας υγείας.
Όμως, λαμβάνοντας υπόψη ότι κατά τη διάρκεια της πανδημίας οι «μάχες» δόθηκαν στα νοσοκομεία, υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να υπάρξει πίεση το σύστημα να γίνει ακόμα περισσότερο «νοσοκομειοκεντρικό».
Η «δεύτερη ανάγνωση»:
- 1) Η τελευταία παράγραφος είναι όλο το «ζουμί».
- 2) Όταν αναγκάζεσαι να επικαλεστείς την κρατική παρέμβαση, όντας νεοφιλελεύθερος και δεν σου «βγαίνει». Ο λόγος, θα πρέπει να απαιτήσεις αυξήσεις στα κονδύλια της υγείας, τότε αναγκάζεσαι να καταφύγεις σε σοφιστείες για να το αποφύγεις.
Ας μιλήσουμε για τα συστήματα υγείας. Είτε «νοσοκομειοκεντρικό» είτε πρωτοβάθμιας φροντίδας. Είναι αυτό το το σημαντικότερο κριτήριο διαχωρισμού στα συστήματα υγείας;
Διάκριση των συστημάτων υγείας
α) Το Φιλελεύθερο ή Ιδιωτικό Σύστημα: Το φιλελεύθερο σύστημα υγείας βασίζεται στην πλήρη ελευθερία γιατρών και ασθενών και λειτουργεί με τις δυνάμεις της αγοράς και με την ελάχιστη παρέμβαση του κράτους. Το σύστημα αυτό επικρατεί η ιδιωτική ασφάλιση υγείας και η υγειονομική κάλυψη αποτελεί προσωπική και «ελεύθερη» επιλογή του καθενός, δηλαδή ο καθένας αποφασίζει «ελεύθερα» αν πρέπει ή όχι να ασφαλιστεί. Ο καθένας επιλέγει ελεύθερα είτε να ασφαλιστεί σε ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες ατομικά, επιλέγοντας το πακέτο υπηρεσιών που ο ίδιος πιστεύει πως τον ικανοποιεί και μπορεί να το πληρώσει, είτε να ασφαλιστεί μέσω του εργοδότη του ο οποίος του πληρώνει μέρος ή ολόκληρο το ποσό των ασφαλίστρων.
Όσοι «επιλέγουν» να μείνουν ανασφάλιστοι (φτωχοί, άνεργοι κτλ.), καλούνται να πληρώσουν τις δαπάνες με το ατομικό τους εισόδημα κάθε φορά που χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες υγείας.
Τα μειονεκτήματα του συστήματος αυτού είναι αρχικά ότι οδηγεί σε μεγάλες υγειονομικές ανισότητες αφού η κάλυψη των υγειονομικών αναγκών εξαρτάται από την οικονομική δυνατότητα του ασθενή. Στο σύστημα αυτό απουσιάζει η καθολική και πλήρης κάλυψη του πληθυσμού. Είναι κοινωνικά άδικο και δεν προάγει την κοινωνική αλληλεγγύη.
Ένα άλλο μειονέκτημα είναι η αύξηση της ζήτησης από την πλευρά των γιατρών η οποία οδηγεί στην αύξηση άσκοπων επισκέψεων, εξετάσεων και εγχειρήσεων, με αποτέλεσμα ο τομέας υγείας να απορροφά πολλούς πολύτιμους πόρους χωρίς να έχει ανάλογα αποτελέσματα. Επιπλέον, επειδή το σύστημα αυτό βασίζεται στο κέρδος εστιάζεται κυρίως στη θεραπευτική αντιμετώπιση και αποκατάσταση της νόσου και ελάχιστα στην πρόληψη και αποθεραπεία εκτός του νοσοκομείου (Σαρρής Μ., Σούλης Σ.-2001).
β) Το Δημόσιο Σύστημα: Το δημόσιο σύστημα υγείας βασίζεται στην κοινωνική αλληλεγγύη μέσα από την ισότιμη κάλυψη των αναγκών του πληθυσμού ανεξάρτητα από φύλλο, ηλικία, επάγγελμα και κοινωνικο-οικονομική κατάσταση που επιτυγχάνεται μέσα από την αυξημένη κρατική παρέμβαση. Στο δημόσιο σύστημα, το κράτος εξασφαλίζει ένα ελάχιστο επίπεδο υπηρεσιών υγείας για όλους τους πολίτες, έχοντας έντονη παρέμβαση. Οι συντελεστές παραγωγής μπορεί να ανήκουν στο κράτος, στα ασφαλιστικά ταμεία ή και σε ιδιώτες.
Θα λέγαμε ότι υπάρχουν δημόσια συστήματα χρηματοδοτούμενα κυρίως από την κοινωνική ασφάλιση ή κυρίως από τον κρατικό προϋπολογισμό. Κύρια χαρακτηριστικά του δημόσιου συστήματος είναι:
- 1) Καθολική, πλήρης και ισότιμη κάλυψη του πληθυσμού,
- 2) Ενιαίος σχεδιασμός και προγραμματισμός με κεντρικό στόχο και προτεραιότητες που βασίζονται στις πραγματικές ανάγκες του πληθυσμού,
- 3) Χωροταξική και περιφερειακή κατανομή των υγειονομικών μονάδων, των ανθρώπινων και υλικών πόρων,
- 4) Κεντρική και ενιαία χρηματοδότηση,
- 5) Ενιαίο πλαίσιο οργάνωσης και λειτουργίας με αποκέντρωση στη λήψη αποφάσεων και κοινωνικού ελέγχου.
Ένα από τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα αυτού του συστήματος είναι ότι διασφαλίζεται πλήρης, καθολική και ισότιμη κάλυψη των αναγκών των πολιτών ανεξαρτήτως της κοινωνικο-οικονομικής τους κατάστασης. Επιπλέον λόγω της ενιαίας και κεντρικής χρηματοδότησης, το κράτος παρεμβαίνει και έτσι έχουμε έλεγχο των δαπανών, αποτελεσματική διαχείριση, βελτίωση της ποιότητας κλπ (εννοείται ότι στη κυβέρνηση της χώρας δεν βρίσκονται «εκσυγχρονιστές» τύπου ΠΑΣΟΚ ή της Νέας Δημοκρατίας). Το Δημόσιο σύστημα έχει ως προτεραιότητα τις υπηρεσίες δημόσιας υγείας και πρόληψης. Παρατηρείται επίσης ότι η ιατρική δεν διαστρεβλώνεται από την επιρροή του χρήματος και υπάρχει καλή συνεργασία μεταξύ γιατρών διότι απουσιάζει ο ανταγωνισμός στην ένταση που κυριαρχεί στο ιδιωτικό σύστημα.
Εκτός από τα πλεονεκτήματα και αυτό το σύστημα διαθέτει μειονεκτήματα. Ένα από τα σημαντικότερα μειονεκτήματα είναι η ανάπτυξη της γραφειοκρατίας η οποία εμποδίζει την ιατρική και επιβαρύνει τις υπηρεσίες με περισσότερες εργασίες. Άλλα μειονεκτήματα που παρατηρούνται είναι η εμφάνιση λίστας αναμονών (όταν υποχρηματοδοτείται) λόγω του ότι προτεραιότητα έχουν τα σοβαρά περιστατικά και όχι η οικονομική δυνατότητα των πολιτών.
Το μεγαλύτερο μειονέκτημα στην Ελλάδα ήταν «οι λαμογιές» επί εποχής των «εκσυγχρονιστών» και όχι μόνο αλλά και των «συντηρητικών» κυβερνήσεων (τα 16 εκατ. εμβόλια επί υπουργίας του του κ. Αβραμόπουλου). Θα αναφερθεί ένα παράδειγμα από μεγάλο δημόσιο νοσοκομείο της Αθήνας. Όταν κλήθηκε το 2001 να αναλάβει ιδιωτική εταιρεία την μηχανογράφηση του, το αποτέλεσμα ήταν να εξοικονομηθούν 100 εκατ. δρχ. Αλλά μετά από κάποιους μήνες τους «έδιωξαν»...
γ) Το Μικτό Σύστημα: Το μικτό σύστημα είναι ένας συνδυασμός μεταξύ του ιδιωτικού και δημοσίου συστήματος. Τo σύστημα αυτό βασίζεται κυρίως στην κοινωνική ασφάλιση, υπηρετούν την αρχή της κοινωνικής δικαιοσύνης μέσω της συλλογικής κάλυψης του πληθυσμού η οποία χρηματοδοτείται από εισφορές που υπολογίζονται σύμφωνα με την οικονομική δυνατότητα του καθενός. Η παρέμβαση του κράτους είναι καθοριστική, διότι εκτός από τον ρόλο του κεντρικού σχεδιαστή, συμπληρώνει χρηματοδοτικά τα κενά της κοινωνικής ασφάλισης διασφαλίζοντας στους πολίτες του ένα ελάχιστο αριθμό υπηρεσιών υγείας. Στο σύστημα αυτό, οι παραγωγικοί συντελεστές, ο τρόπος αμοιβής, η παραγωγή και η διανομή των υπηρεσιών ανήκει σε ποικιλία ιδιοκτητών.
Το πρότυπο δημόσιο σύστημα υγείας είναι αυτό της Κούβας
Το σύστημα υγείας στην Κούβα είναι από τα πιο ποιοτικά που υπάρχουν. Σχεδόν κάθε οικογένεια της Κούβας έχει τον δικό της προσωπικό γιατρό. Τα πάντα σχεδόν είναι εντελώς δωρεάν, και παρόλο που έχουν περιορισμένους οικονομικούς πόρους το σύστημα της υγειονομικής περίθαλψης είναι εξαιρετικό. Τα ποσοστά εμβολιασμού στην Κούβα είναι μεταξύ των υψηλότερων στον κόσμο. Η εκπαίδευση για την υγεία είναι μέρος του υποχρεωτικού σχολικού προγράμματος σπουδών. Οι σπουδαστές των ΗΠΑ που είναι εγγεγραμμένοι στη Κουβανική ιατρική σχολή λένε ότι όλα λειτουργούν γρήγορα και αποτελεσματικά αλλά με πολύ λίγη τεχνολογία. Είναι οργανωμένοι και προτεραιότητα τους είναι η πρόληψη.
Η Κούβα εφαρμόζει αυτό που είχε πει ο Τσε «κάθε χώρα οφείλει να έχει προτεραιότητα στην πρόληψη και την υγιεινή ζωή». Το εθνικό σύστημα υγείας της Κούβας είναι το μοναδικό σύστημα υγείας που λειτουργεί στη χώρα. Η Κούβα είναι περιεκτική, περιφερειοποιημένη και αποκεντρωμένη. Η χρηματοδότηση του Εθνικού Συστήματος Υγείας καλύπτεται σχεδόν πλήρως από δημόσιους πόρους. Η μόνη ασφάλιση υγείας στη χώρα παρέχεται μέσω του Υπουργείου Δημόσιας Υγείας και καλύπτει το 100% του πληθυσμού. Όλοι οι πολίτες έχουν το δικαίωμα σε όλα τα οφέλη για την υγεία, μεταξύ άλλων και αυτά με πιο περίπλοκο χαρακτήρα και με υψηλή τεχνολογία. Το επίπεδο πρωτοβάθμιας φροντίδας, το οποίο αποτελείται από το δίκτυο των πολυκλινικών, τα γραφεία των οικογενειακών γιατρών, τις κλινικές υγείας, τις κλινικές μητρότητας και άλλες οντότητες, παρέχει στον πληθυσμό 100% κάλυψη, με τα γραφεία των οικογενειακών γιατρών να εξυπηρετούν το 97,6% των αναγκών υγείας του πληθυσμού και το υπόλοιπο 2,4% εξυπηρετούνται από κοινοτικές πολυκλινικές.
Οι μεταρρυθμίσεις (για μεταρρυθμίσεις μιλάμε, όχι για «μεταρρυθμίσεις») στοχεύουν στην αύξηση της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας των υπηρεσιών και στη διασφάλιση της βιωσιμότητας του συστήματος, ιδίως από οικονομική άποψη. Ένας άλλος στόχος μεταρρύθμισης είναι η συνέχιση των προσπαθειών για την εξάλειψη των ανισοτήτων στην κατάσταση της υγείας, καθώς και των ανισοτήτων μεταξύ των διαφόρων περιοχών και ομάδων του πληθυσμού. Η στρατηγική αυτή δίνει ιδιαίτερη προτεραιότητα στις δραστηριότητες προαγωγής της υγείας και πρόληψης των ασθενειών, στο πλαίσιο της βελτίωσης οικογενειακής ιατρικής, της αποκέντρωσης, τη συμμετοχή της κοινότητας, καθώς και την αναζωογόνηση και τη βελτίωση της νοσοκομειακής περίθαλψης. (Cardelle, 1999).
Οι αριθμοί λένε πάντα αλήθεια: Σήμερα το ποσοστό βρεφικής θνησιμότητας στην Κούβα είναι 4 ‰ και το συνολικό ποσοστό θνησιμότητας παιδιών κάτω των 5 ετών είναι 5 ‰. Το ποσοστό αυτό συγκρίνεται ευνοϊκά με εκείνο των πιο προηγμένων χωρών της ΕΕ, παρότι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Κούβας είναι πολύ χαμηλότερο. Ενδεικτικά, η παιδική θνησιμότητα κάτω των 5 ετών στον Καναδά είναι η ίδια, 5 ‰, στην Ιταλία 3 ‰, στη Γερμανία 3,7 ‰, στην Ελλάδα 3,8 ‰. Στις ΗΠΑ, τη μητρόπολη του καπιταλισμού, είναι 6,5 ‰, δηλαδή μεγαλύτερη από την Κούβα, ενώ σε παραπλήσιες με την Κούβας χώρες, 12,7 ‰ στο Μεξικό και 28,8 ‰ στη Δομινικανή Δημοκρατία. Παρόμοια θετική είναι η εικόνα και στο προσδόκιμο ζωής, έναν άλλο δείκτη, που ανεβαίνει σταθερά τις τελευταίες δεκαετίες. Το 2018 το προσδόκιμο ζωής στην Κούβα ήταν 78,6 χρόνια (80,6 για τις γυναίκες και 76,7 για τους άνδρες), ενώ των ΗΠΑ 78,9. Ενδεικτικά, της Φιλανδίας ήταν 81,7, της Κύπρου 80,8 και της Ελλάδας 82,1 χρόνια, ενώ από την άλλη, του Μεξικού ήταν 75 χρόνια και της Δομινικανής Δημοκρατίας 73,9, στη δε γειτονική στην Κούβα, δραματικά υποβαθμισμένη Αϊτή ήταν μόλις 63,7 χρόνια.
Τέλος, από το 2015 η Κούβα είναι η πρώτη χώρα στον κόσμο που πέτυχε να εξαλείψει τη μετάδοση του AIDS και της σύφιλης από μητέρα σε παιδί, λαμβάνοντας σχετική πιστοποίηση από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας γι’ αυτό της το επίτευγμα. Η Κούβα παράγει 4 εμβόλια για τον καρκίνο. Δεν θεραπεύουν την ασθένεια, αλλά επιτυγχάνουν την μείωση των όγκων, την αύξηση του προσδόκιμου χρόνου ζωής και την βελτίωση στην ποιότητα ζωής των ασθενών.
Σήμερα η Κούβα είναι η πρώτη χώρα στον κόσμο σε αναλογία γιατρών στο γενικό πληθυσμό, με 67 γιατρούς/10.000 ανθρώπους ή περί τις 70.000 γιατρούς συνολικά (στοιχεία του 2007-2013), στην Ελλάδα ο αριθμός αυτός είναι 54, στον Καναδά 20,7, στις ΗΠΑ 24,5, στο Μεξικό 21, στη Ναμίμπια 3,7 και στη Σομαλία 0,5.
Επιτεύγματα-αρρώστιες που έχει αντιμετωπίσει: Η Κούβα βρίσκεται σήμερα στην παγκόσμια πρωτοπορία σε αρκετούς τομείς της ιατρικής έρευνας. Τη στιγμή που στις ΗΠΑ χιλιάδες άποροι πολίτες σχηματίζουν ουρές χιλιομέτρων στις 5 το πρωί για να δουν έναν οφθαλμίατρο, Κουβανοί γιατροί έχουν πραγματοποιήσει τρία εκατομμύρια δωρεάν οφθαλμολογικές εγχειρίσεις σε 33 χώρες κυρίως του Τρίτου Κόσμου. Ιδιαίτερα αξιόλογη είναι επίσης η φαρμακοβιομηχανία και η βιοτεχνολογική βιομηχανία της Κούβας. Η Bio Cuba Farma, ένα μεγάλο συγκρότημα με έδρα την Αβάνα, απασχολεί 22.000 εργαζόμενους παράγοντας πάνω από το 60% των φαρμάκων στον κατάλογο φαρμάκων της χώρας. Τα προϊόντα της εξάγονται σε 40 χώρες, περιλαμβάνοντας μερικά παγκόσμια γνωστά σκευάσματα για μια ποικιλία ασθενειών, που αποτελούν κουβανικές πατέντες.
Η Κούβα έχει επιτύχει αυτά τα θετικά αποτελέσματα με ελάχιστους πόρους συγκριτικά με εκείνους που δαπανώνται στα συστήματα υγείας των προηγμένων δυτικών χωρών. Ενδεικτικά, αν και μεγαλύτερη ως ποσοστό του ΑΕΠ, η δαπάνη υγείας στην Κούβα το 2005 ήταν 193 δολάρια / άτομο, ενώ στις ΗΠΑ ήταν 4.540 δολάρια. Η διαφορά είναι ότι στις ΗΠΑ τεράστια ποσά σπαταλιούνται στα μπόνους των μεγαλογιατρών και των διευθυντικών στελεχών των ιδιωτικών κλινικών, στην πολυφαρμακία και στο πολυδάπανο και αντιπαραγωγικό σύστημα ιδιωτικής ασφάλισης, με αποτέλεσμα, παρά την πολλαπλάσια κατά κεφαλή δαπάνη, δεκάδες εκατ. άνθρωποι να μένουν ανασφάλιστοι και χωρίς ιατρική περίθαλψη. Ως αποτέλεσμα της αυστηρής οικονομικής εμπάργκο, η Κούβα έχει αναπτύξει τη δική της φαρμακευτική βιομηχανία και τώρα όχι μόνο κατασκευάζει τα περισσότερα φάρμακα στη βασική φαρμακοποιία της, αλλά επίσης, εξάγει και στο εξωτερικό. Έτσι αυτόματα έχει γίνει ανταγωνιστική απέναντι σε προχωρημένες χώρες. Υπάρχουν Κουβανικά ακαδημαϊκά ιατρικά περιοδικά σε όλες τις μεγάλες ειδικότητες (Edward, M.D., and Morrissey, 2013).
Αμερικανοί ερευνητές του Στάνφορντ σε άρθρο τους λένε πως η Κούβα έχει καλύτερο σύστημα Υγείας από τις ΗΠΑ, αν και δαπανούν 20 φορές λιγότερα, γιατί είναι απαλλαγμένη από τις πιέσεις των φαρμακευτικών εταιρειών. Επίσης, στην Κούβα παρέχεται δωρεάν το εμβόλιο για τον καρκίνο του πνεύμονα (Gail et al., 2005).
Οι Κουβανοί επιστήμονες έχουν αναπτύξει καινοτόμα προϊόντα, μεταξύ των οποίων: ιντερφερόνες, ένα εμβόλιο ενάντια στον Τύπο Β της μηνιγγοκοκκικής μηνιγγίτιδας, ένα φάρμακο για τα έλκη ποδιών που προκαλούνται από τον διαβήτη, ανασυνδυασμένη στρεπτοκινάση που χρησιμοποιείται για το έμφραγμα του μυοκαρδίου, και επιδερμικό αυξητικό παράγοντα χρήσιμο για τη θεραπεία των εγκαυμάτων (Araceli, 2013).
Οι παροχές που υπάρχουν σήμερα σε αριθμούς: 151 νοσοκομεία που διαθέτουν 66.948 κλίνες στη χώρα (6.1 νοσοκομειακά κρεβάτια ανά 1.000 κατοίκους), 723 κλινικά εργαστήρια (0,065 εργαστήρια ανά 1.000 πληθυσμούς), 1.844 ραδιοδιαγνωστικές μονάδες (0.17 μονάδες ανά πληθυσμό 1.000), 26 τράπεζες αίματος (0,023 τράπεζες αίματος ανά 1.000 πληθυσμοί), 85 γενικά νοσοκομεία, 18 γυναικολογικά και μαιευτικά νοσοκομεία, 16 νοσοκομεία ειδικά για μητέρες και νήπια, 64 αγροτικά νοσοκομεία, 110 οδοντιατρικές κλινικές, 147 οίκοι ευγηρίας, 265 κέντρα ηλικιωμένων και 30 κέντρα σωματικής αναπηρίας.
Εντύπωση προκαλεί η αλματώδης αύξηση του πληθυσμού. Από 1.573.000 το 1900 αυξήθηκε σε 6.460.000 το 1958 πριν την Κουβανική Επανάσταση, ενώ το 2018 ανήλθε σε 11.209.628. Σύμφωνα με το World Factbook της CIA, ο πληθυσμός της Κούβας είναι 51% μιγάδες, 37% λευκοί, 11% μαύροι και 1% Κινέζοι. Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2016 του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ήταν 79 χρόνια (76,8 χρόνια οι άνδρες και 81,3 οι γυναίκες). Η γεννητικότητα στην Κούβα, 11,6 γεννήσεις για κάθε 1.000 κατοίκους το 2003.
Ας μιλήσουμε για τα γυναικεία διακαιώματα: Στην Κούβα επιτρέπονται οι αμβλώσεις, οι οποίες ήταν 58,6 για κάθε 1000 εγκυμοσύνες το 1996, σε σύγκριση με 35 που ήταν ο μέσος όρος στην Καραϊβική, 27 στη Λατινική Αμερική και 48 στην Ευρώπη. Επιπλέον, η χρήση προφυλάξεων υπολογίζεται στο 79% (στο ανώτερο ένα τρίτο των χωρών του δυτικού ημισφαιρίου), (από την Βικιπαίδεια).
Για να μη πούμε για την βοήθεια στην εποχή του κορωνοϊού στην Ιταλία και αλλού.
Ο λόγος των ιατρικών επιτευγμάτων της Κούβας είναι αυτό που επίμονα αρνούνται να πουν οι νεοφιλελεύθεροι: Η Κούβα διαθέτει το 23% του προϋπολογισμού της στην εκπαίδευση και το 28% για την Δημόσια Υγεία και την Κοινωνική Πρόνοια (σύνολο 51%).
Τι λέτε κ. αξιότιμοι κ. καθηγητές της διαΝΕΟσις, θα αναφωνήσετε oh my God ή oh mon dieu, που ξεπέσαμε στ’ αλήθεια να προτείνονται οι γιατροί της Κούβας για Νόμπελ;
Εμείς όχι μόνο θα προτείνουμε μαζί με την Ελληνική πρωτοβουλία για την απονομή του βραβείου Νόμπελ Ειρήνης στους Γιατρούς της Κούβας, αλλά έχουμε πολλά να διδαχθούμε από το σύστημα υγείας της Κούβας.
Γιάννης Περάκης: Σχετικά με το Συντάκτη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου