Του Ντμίτρι Κερασίδη*
Ο θρησκευτικός χάρτης της Ουκρανίας είναι εξαιρετικά ετερόκλητος – θα βρει κανείς κάμποσες ορθόδοξες χριστιανικές εκκλησίες διαφόρων κατευθύνσεων (άλλες διεθνώς αναγνωρισμένες και άλλες σχισματικές), ένα σημαντικό ποσοστό Ουνιτών («Ελληνοκαθολικών»), πλήθος διαφόρων ομάδων νεοπροτεσταντών, ρευμάτων του ιουδαϊσμού και όχι μόνο. Επιπλέον την ίδια την Ουκρανία μπορεί κανείς να την αποκαλέσει ως μια αρκετά θρησκευόμενη χώρα – από τα 46 εκατομμύρια του πληθυσμού της, πάνω από το 65% θεωρεί τον εαυτό του θρησκευόμενο. Δεν προκαλεί εντύπωση, λοιπόν, που σε αυτό το «μεγάλο χωνευτήρι» παρατηρούνται συχνά αντιθέσεις, σκάνδαλα και συγκρούσεις. Κατά την «μετά-Μαϊντάν» εποχή, οι συγκρούσεις αυτές έγιναν ακόμη συχνότερες. Και υπάρχει γι’ αυτό μια σειρά από αίτια.
Πρώτον, εμφανίστηκε μια νέα μεγάλη θρησκευτική δομή – η ΟΕΟ (Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας). Δεύτερον, οι κάθε λογής εθνικιστικές ουκρανικές ομάδες άρχισαν να λαμβάνουν σοβαρή υποστήριξη από τις Αρχές. Όλα αυτά προκάλεσαν την ανακατανομή των σφαιρών επιρροής. Και αν παλιότερα το βασικό μέτωπο «μάχης» ήταν αυτό ανάμεσα στην ΟΕΟ και την ΟΟΕ (Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία, υπαγόμενη στο Πατριαρχείο της Μόσχας, στμ), τώρα οι Ουνίτες, υποστηριζόμενοι ενεργά από τους Ουκρανούς εθνικιστές, αντιπαρατίθενται ενεργά προς την επίσημη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία (ΡΚΕ) - αποκαλύφθηκε, έτσι, ξανά το παλιό πρόβλημα των μεταξύ τους σχέσεων.
Δεν αποτελεί μυστικό, ότι η τύχη των πρώην πολωνικών εδαφών που ενσωματώθηκαν στην Ουκρανία κατά την περίοδο της ΕΣΣΔ, διεγείρει τα μυαλά και από τις δύο πλευρές των πολωνο-ουκρανικών συνόρων. Η οικονομική αστάθεια και οι φήμες για «αναδιαμόρφωση των συνόρων» προδιαθέτουν τους Πολωνούς και τους Ουκρανούς σε αντιπαράθεση μεταξύ τους. Δεν είναι τυχαίο, πως οι ουκρανικές εθνικιστικές ομάδες ολοένα και συχνότερα αποκαλούν τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία ως «Πολωνική», αποκαλύπτοντας κάποια παλιά προβλήματα αλληλεπίδρασης (στμ: με τους Ουνίτες). Σύμφωνα με τα στοιχεία Ουκρανών θρησκειολόγων, οι επικεφαλής των τοπικών πυρήνων του «Δεξιού Τομέα» και του «Εθνικού Κορμού» κατά περιόδους απευθύνουν τελεσίγραφα προς τον καθολικό μητροπολίτη του Λβοβ Μιετσίσλαβ Μοξίτσκι. Γίνεται λόγος για την ανάγκη πραγματοποίησης προπαγανδιστικής δουλειάς εντός του ποιμνίου της Καθολικής Εκκλησίας. Οι στόχοι είναι δύο – η δημιουργία αρνητικής εικόνας για την ΟΟΕ (Πατριαρχείου Μόσχας, στμ) στην Ουκρανία και η υποστήριξη του ουκρανικού εθνικισμού. Με λίγα λόγια, εάν δεν το κάνουν «με το καλό», υπάρχει κίνδυνος να μπλοκαριστούν όλες οι καθολικές ενορίες στην επικράτεια της χώρας. Σημειώνουμε, ότι οι επαφές γίνονται κυρίως μέσα από την Ουκρανική Ελληνο-Καθολική Εκκλησία (ΟΕΚΕ), οποία έχει σημαντική επιρροή στους εθνικιστές. Ως «δόλωμα» χρησιμοποιούνται διαφόρων ειδών «ιδιοκτησιακές» διενέξεις, όπως πχ η τύχη κάποιων ενοριών που παλιότερα είχαν μεταβιβαστεί από τους Καθολικούς στους «Ελληνοκαθολικούς» κοκ. Προς αυτή την κατεύθυνση συμβάλλουν και οι περιοδικές εκκλήσεις «μετάνοιας» προς τους Ουκρανούς για τη σφαγή των Πολωνών της Βολίν – την άποψη αυτή εκφράζουν συχνά κάποιοι καθολικοί ιερωμένοι, μεταξύ αυτών και ο ίδιος ο Μιετσίσλαβ Μοξίτσκι. Για παράδειγμα, παλιότερα ο απεχθής αυτός μητροπολίτης δήλωνε ότι η ηγεσία των «Ελληνοκαθολικών» όχι μόνο δεν επέστρεψε μέρος των ναών στη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, αλλά και ότι «προσπαθεί να αιτιολογήσει την πράξη αυτή με απόφαση των (κρατικών) αρχών», αποκαλώντας αυτή την κίνηση ως φανερή ληστεία. Λαμβάνοντας υπόψη τη βεβαιότητα του (Ελληνοκαθολικού) αρχιεπισκόπου για τη μεροληπτική στάση του τοπικού πληθυσμού προς τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, στην οποία, κατά την άποψή του, βλέπουν αποκλειστικά ένα «πολωνικό σχέδιο», – η κατάσταση βρίσκεται σε εξαιρετικά κρίσιμο σημείο. Χαρακτηριστικότατο παράδειγμα είναι το ζήτημα της μεταβίβασης στην ιδιοκτησία των Ρωμαιοκαθολικών του ναού της Υπαπαντής στο Λβοβ, που ανήκει επί το παρόντος στην Ελληνοκαθολική Εκκλησία.
Η αναμόχλευση των διενέξεων ανάμεσα στους Ουκρανούς εθνικιστές και τους Ρωμαιοκαθολικούς φαίνεται πραγματικά περίεργη στο φόντο του ενδιαφέροντος του Προέδρου της Ουκρανίας Βλαντίμιρ Ζελένσκι για την ενίσχυση των σχέσεων του Κιέβου με το Βατικανό. Είναι γνωστό, ότι ήδη τον Φεβρουάριο του 2020 είχε προσκληθεί ο Πάπας της Ρώμης στην Ουκρανία όμως επίσημη απάντηση δεν δόθηκε ποτέ. Είναι προφανές, ότι η αιτία δεν κρύβεται μόνο στην «ιδιόμορφη» εξωτερική πολιτική της Ουκρανίας, αλλά και στην ασταθή, από θρησκευτικής πλευράς, εσωτερική της κατάσταση.
Ωστόσο η βασική θρησκευτική διένεξη στη χώρα παραμένει μέχρι σήμερα η «ενδοορθόδοξη» – αυτή ανάμεσα στη νεόκοπη ΟΕΟ και την παραδοσιακή για την Ουκρανία ΟΟΕ του Πατριαρχείου της Μόσχας. Υπενθυμίζουμε, ότι το 2019 η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας έλαβε την ανεξαρτησία της από τη Μόσχα, δια χειρός του Πατριάρχη της Κωνσταντινούπολης Βαρθολομαίου, με τον οποίο η Μόσχα είχε διακόψει την επικοινωνία ήδη από το 2018. Μέχρι στιγμής, η ΟΕΟ έχει αναγνωριστεί μόνο από 4 εκ των 15 Ορθόδοξων Εκκλησιών του κόσμου.
Ειρήσθω εν παρόδω, από τις 21 και μέχρι τις 24 Αυγούστου ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος πραγματοποιεί τριήμερη επίσημη επίσκεψη στην Ουκρανία. Οι ημερομηνίες δεν επελέγησαν τυχαία, αφού στις 24 Αυγούστου εορτάζεται η Μέρα Ανεξαρτησίας της Ουκρανίας. Σε αντίθεση με τον Πάπα Φραγκίσκο, εκείνος πραγματοποίησε την επίσκεψη. Το ενδιαφέρον είναι, ότι στη σύνθεση της αντιπροσωπείας που συνοδεύει τον Βαρθολομαίο στο Κίεβο, δεν υπάρχει ούτε ένας εθνοτικά Ουκρανός! Εδώ να αναφέρουμε, ότι ο Πατριάρχης Κωνσταντινούπολης είχε προσκληθεί εδώ και καιρό από τον ίδιο τον Βλαντίμιρ Ζελένσκι, ώστε να παρευρεθεί στο συγκεκριμένο εορτασμό. Από αυτή την άποψη, προκύπτει η εξής σκέψη – μήπως χρησιμοποιείται η φιγούρα του Βαρθολομαίου για τη δημιουργία μιας εικόνας «θριάμβου» στην εξωτερική πολιτική της ουκρανικής ηγεσίας;
Είναι λογικό, ότι στη μέχρι τώρα μεγαλύτερη Εκκλησία της Ουκρανίας (ΟΟΕ Πατριαρχείου Μόσχας), η οποία ενώνει δεκάδες χιλιάδες κοινότητες πιστών, δέχθηκαν τον ερχομό του Πατριάρχη Βαρθολομαίου με οργή – τον θεωρούν μέχρι σήμερα (και απολύτως δικαιολογημένα) υπεύθυνο για το σχίσμα εντός του κόσμου της Ορθοδοξίας. Το ενδιαφέρον είναι, ότι αυτή τη φορά η ηγεσία της ΟΟΕ Πατριαρχείου Μόσχας αποφάσισε να αγνοήσει την επίσκεψη του Πατριάρχη Κωνσταντινούπολης. Ωστόσο οι απλοί ενορίτες και ο κατώτερος κλήρος συμπεριφέρθηκαν διαφορετικά – κατά τη διάρκεια των τελευταίων εβδομάδων διοργανώθηκαν ουκ ολίγες συγκεντρώσεις και πικετοφορίες με αίτημα προς τον Βαρθολομαίο να αρνηθεί την επίσκεψή του στην Ουκρανία, ενώ κυκλοφόρησαν και φωτογραφίες με το hashtag #stopvarfolomey (στοπ στον Βαρθολομαίο). Τούτες δε τις μέρες της επίσκεψής του στο Κίεβο, πραγματοποιούνται προσευχές και αποστέλλονται επιστολές με αίτημα για συνάντηση με τον Βαρθολομαίο – κατά τη διάρκεια των επαφών αυτών, οι εκπρόσωποι της ΟΟΕ Πατριαρχείου Μόσχας προτίθενται να ενημερώσουν τον Πατριάρχη Κωνσταντινούπολης για τις εκατοντάδες περιπτώσεις καταλήψεων ναών από εκπροσώπους της ΟΕΟ, η οποία υποστηρίζεται επισήμως από το Φανάρι. Στις προσευχές αυτές λαμβάνουν μέρος δεκάδες χιλιάδες πιστών σε όλη τη χώρα. Δεν προκαλεί εντύπωση, ότι το πρόγραμμα του Πατριάρχη Βαρθολομαίου στο Κίεβο βρίσκεται σε απόλυτη μυστικότητα, λόγω των κινδύνων που υπάρχουν για την ασφάλειά του.
Μπορεί κανείς να αποκαλέσει τη σημερινή θρησκευτική πραγματικότητα της Ουκρανίας ως «ελεγχόμενο χάος»; Ορισμένοι θρησκειολόγοι ελπίζουν, ότι οι επισκέψεις ανώτατων θρησκευτικών ηγετών (Βαρθολομαίου και Φραγκίσκου) μπορούν να συμβάλουν στην ανανέωση της διαθρησκευτικής συναίνεσης. Όμως η κρίση που προέκυψε τόσο στον κόσμο των Ορθοδόξων, όσο και σε αυτόν των Καθολικών, δεν μπορεί να «εξατμιστεί» από μόνη της.Επιθετικά μηνύματα εξακολουθούν να ηχούν από τα χείλη εξτρεμιστικών στοιχείων ανάμεσα στους πιστούς διαφόρων δογμάτων σε όλη την Ουκρανία. Και απ’ ό,τι φαίνεται, κάποιοι χρησιμοποιούν αυτά τα στοιχεία, προκειμένου να επιτύχουν τους δικούς τους πολιτικούς στόχους.
*Ο Ντμίτρι (Δημήτρης) Κερασίδης είναι ανεξάρτητος δημοσιογράφος και θρησκειολόγος ελληνικής καταγωγής από την Ρωσία.
**Μετάφραση από τα Ρωσικά: Βασίλης Μακρίδης
*** Οι απόψεις του κειμένου εκφράζουν τον υπογράφοντα και όχι τον μεταφραστή του κειμένου.
Ο θρησκευτικός χάρτης της Ουκρανίας είναι εξαιρετικά ετερόκλητος – θα βρει κανείς κάμποσες ορθόδοξες χριστιανικές εκκλησίες διαφόρων κατευθύνσεων (άλλες διεθνώς αναγνωρισμένες και άλλες σχισματικές), ένα σημαντικό ποσοστό Ουνιτών («Ελληνοκαθολικών»), πλήθος διαφόρων ομάδων νεοπροτεσταντών, ρευμάτων του ιουδαϊσμού και όχι μόνο. Επιπλέον την ίδια την Ουκρανία μπορεί κανείς να την αποκαλέσει ως μια αρκετά θρησκευόμενη χώρα – από τα 46 εκατομμύρια του πληθυσμού της, πάνω από το 65% θεωρεί τον εαυτό του θρησκευόμενο. Δεν προκαλεί εντύπωση, λοιπόν, που σε αυτό το «μεγάλο χωνευτήρι» παρατηρούνται συχνά αντιθέσεις, σκάνδαλα και συγκρούσεις. Κατά την «μετά-Μαϊντάν» εποχή, οι συγκρούσεις αυτές έγιναν ακόμη συχνότερες. Και υπάρχει γι’ αυτό μια σειρά από αίτια.
Πρώτον, εμφανίστηκε μια νέα μεγάλη θρησκευτική δομή – η ΟΕΟ (Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας). Δεύτερον, οι κάθε λογής εθνικιστικές ουκρανικές ομάδες άρχισαν να λαμβάνουν σοβαρή υποστήριξη από τις Αρχές. Όλα αυτά προκάλεσαν την ανακατανομή των σφαιρών επιρροής. Και αν παλιότερα το βασικό μέτωπο «μάχης» ήταν αυτό ανάμεσα στην ΟΕΟ και την ΟΟΕ (Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία, υπαγόμενη στο Πατριαρχείο της Μόσχας, στμ), τώρα οι Ουνίτες, υποστηριζόμενοι ενεργά από τους Ουκρανούς εθνικιστές, αντιπαρατίθενται ενεργά προς την επίσημη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία (ΡΚΕ) - αποκαλύφθηκε, έτσι, ξανά το παλιό πρόβλημα των μεταξύ τους σχέσεων.
Ρώμη και Δυτική Ουκρανία
Δεν αποτελεί μυστικό, ότι η τύχη των πρώην πολωνικών εδαφών που ενσωματώθηκαν στην Ουκρανία κατά την περίοδο της ΕΣΣΔ, διεγείρει τα μυαλά και από τις δύο πλευρές των πολωνο-ουκρανικών συνόρων. Η οικονομική αστάθεια και οι φήμες για «αναδιαμόρφωση των συνόρων» προδιαθέτουν τους Πολωνούς και τους Ουκρανούς σε αντιπαράθεση μεταξύ τους. Δεν είναι τυχαίο, πως οι ουκρανικές εθνικιστικές ομάδες ολοένα και συχνότερα αποκαλούν τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία ως «Πολωνική», αποκαλύπτοντας κάποια παλιά προβλήματα αλληλεπίδρασης (στμ: με τους Ουνίτες). Σύμφωνα με τα στοιχεία Ουκρανών θρησκειολόγων, οι επικεφαλής των τοπικών πυρήνων του «Δεξιού Τομέα» και του «Εθνικού Κορμού» κατά περιόδους απευθύνουν τελεσίγραφα προς τον καθολικό μητροπολίτη του Λβοβ Μιετσίσλαβ Μοξίτσκι. Γίνεται λόγος για την ανάγκη πραγματοποίησης προπαγανδιστικής δουλειάς εντός του ποιμνίου της Καθολικής Εκκλησίας. Οι στόχοι είναι δύο – η δημιουργία αρνητικής εικόνας για την ΟΟΕ (Πατριαρχείου Μόσχας, στμ) στην Ουκρανία και η υποστήριξη του ουκρανικού εθνικισμού. Με λίγα λόγια, εάν δεν το κάνουν «με το καλό», υπάρχει κίνδυνος να μπλοκαριστούν όλες οι καθολικές ενορίες στην επικράτεια της χώρας. Σημειώνουμε, ότι οι επαφές γίνονται κυρίως μέσα από την Ουκρανική Ελληνο-Καθολική Εκκλησία (ΟΕΚΕ), οποία έχει σημαντική επιρροή στους εθνικιστές. Ως «δόλωμα» χρησιμοποιούνται διαφόρων ειδών «ιδιοκτησιακές» διενέξεις, όπως πχ η τύχη κάποιων ενοριών που παλιότερα είχαν μεταβιβαστεί από τους Καθολικούς στους «Ελληνοκαθολικούς» κοκ. Προς αυτή την κατεύθυνση συμβάλλουν και οι περιοδικές εκκλήσεις «μετάνοιας» προς τους Ουκρανούς για τη σφαγή των Πολωνών της Βολίν – την άποψη αυτή εκφράζουν συχνά κάποιοι καθολικοί ιερωμένοι, μεταξύ αυτών και ο ίδιος ο Μιετσίσλαβ Μοξίτσκι. Για παράδειγμα, παλιότερα ο απεχθής αυτός μητροπολίτης δήλωνε ότι η ηγεσία των «Ελληνοκαθολικών» όχι μόνο δεν επέστρεψε μέρος των ναών στη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, αλλά και ότι «προσπαθεί να αιτιολογήσει την πράξη αυτή με απόφαση των (κρατικών) αρχών», αποκαλώντας αυτή την κίνηση ως φανερή ληστεία. Λαμβάνοντας υπόψη τη βεβαιότητα του (Ελληνοκαθολικού) αρχιεπισκόπου για τη μεροληπτική στάση του τοπικού πληθυσμού προς τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, στην οποία, κατά την άποψή του, βλέπουν αποκλειστικά ένα «πολωνικό σχέδιο», – η κατάσταση βρίσκεται σε εξαιρετικά κρίσιμο σημείο. Χαρακτηριστικότατο παράδειγμα είναι το ζήτημα της μεταβίβασης στην ιδιοκτησία των Ρωμαιοκαθολικών του ναού της Υπαπαντής στο Λβοβ, που ανήκει επί το παρόντος στην Ελληνοκαθολική Εκκλησία.
Η αναμόχλευση των διενέξεων ανάμεσα στους Ουκρανούς εθνικιστές και τους Ρωμαιοκαθολικούς φαίνεται πραγματικά περίεργη στο φόντο του ενδιαφέροντος του Προέδρου της Ουκρανίας Βλαντίμιρ Ζελένσκι για την ενίσχυση των σχέσεων του Κιέβου με το Βατικανό. Είναι γνωστό, ότι ήδη τον Φεβρουάριο του 2020 είχε προσκληθεί ο Πάπας της Ρώμης στην Ουκρανία όμως επίσημη απάντηση δεν δόθηκε ποτέ. Είναι προφανές, ότι η αιτία δεν κρύβεται μόνο στην «ιδιόμορφη» εξωτερική πολιτική της Ουκρανίας, αλλά και στην ασταθή, από θρησκευτικής πλευράς, εσωτερική της κατάσταση.
ΟΕΟ, ΟΟΕ και η επίσκεψη Βαρθολομαίου στο Κίεβο
Ωστόσο η βασική θρησκευτική διένεξη στη χώρα παραμένει μέχρι σήμερα η «ενδοορθόδοξη» – αυτή ανάμεσα στη νεόκοπη ΟΕΟ και την παραδοσιακή για την Ουκρανία ΟΟΕ του Πατριαρχείου της Μόσχας. Υπενθυμίζουμε, ότι το 2019 η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας έλαβε την ανεξαρτησία της από τη Μόσχα, δια χειρός του Πατριάρχη της Κωνσταντινούπολης Βαρθολομαίου, με τον οποίο η Μόσχα είχε διακόψει την επικοινωνία ήδη από το 2018. Μέχρι στιγμής, η ΟΕΟ έχει αναγνωριστεί μόνο από 4 εκ των 15 Ορθόδοξων Εκκλησιών του κόσμου.
Ειρήσθω εν παρόδω, από τις 21 και μέχρι τις 24 Αυγούστου ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος πραγματοποιεί τριήμερη επίσημη επίσκεψη στην Ουκρανία. Οι ημερομηνίες δεν επελέγησαν τυχαία, αφού στις 24 Αυγούστου εορτάζεται η Μέρα Ανεξαρτησίας της Ουκρανίας. Σε αντίθεση με τον Πάπα Φραγκίσκο, εκείνος πραγματοποίησε την επίσκεψη. Το ενδιαφέρον είναι, ότι στη σύνθεση της αντιπροσωπείας που συνοδεύει τον Βαρθολομαίο στο Κίεβο, δεν υπάρχει ούτε ένας εθνοτικά Ουκρανός! Εδώ να αναφέρουμε, ότι ο Πατριάρχης Κωνσταντινούπολης είχε προσκληθεί εδώ και καιρό από τον ίδιο τον Βλαντίμιρ Ζελένσκι, ώστε να παρευρεθεί στο συγκεκριμένο εορτασμό. Από αυτή την άποψη, προκύπτει η εξής σκέψη – μήπως χρησιμοποιείται η φιγούρα του Βαρθολομαίου για τη δημιουργία μιας εικόνας «θριάμβου» στην εξωτερική πολιτική της ουκρανικής ηγεσίας;
Είναι λογικό, ότι στη μέχρι τώρα μεγαλύτερη Εκκλησία της Ουκρανίας (ΟΟΕ Πατριαρχείου Μόσχας), η οποία ενώνει δεκάδες χιλιάδες κοινότητες πιστών, δέχθηκαν τον ερχομό του Πατριάρχη Βαρθολομαίου με οργή – τον θεωρούν μέχρι σήμερα (και απολύτως δικαιολογημένα) υπεύθυνο για το σχίσμα εντός του κόσμου της Ορθοδοξίας. Το ενδιαφέρον είναι, ότι αυτή τη φορά η ηγεσία της ΟΟΕ Πατριαρχείου Μόσχας αποφάσισε να αγνοήσει την επίσκεψη του Πατριάρχη Κωνσταντινούπολης. Ωστόσο οι απλοί ενορίτες και ο κατώτερος κλήρος συμπεριφέρθηκαν διαφορετικά – κατά τη διάρκεια των τελευταίων εβδομάδων διοργανώθηκαν ουκ ολίγες συγκεντρώσεις και πικετοφορίες με αίτημα προς τον Βαρθολομαίο να αρνηθεί την επίσκεψή του στην Ουκρανία, ενώ κυκλοφόρησαν και φωτογραφίες με το hashtag #stopvarfolomey (στοπ στον Βαρθολομαίο). Τούτες δε τις μέρες της επίσκεψής του στο Κίεβο, πραγματοποιούνται προσευχές και αποστέλλονται επιστολές με αίτημα για συνάντηση με τον Βαρθολομαίο – κατά τη διάρκεια των επαφών αυτών, οι εκπρόσωποι της ΟΟΕ Πατριαρχείου Μόσχας προτίθενται να ενημερώσουν τον Πατριάρχη Κωνσταντινούπολης για τις εκατοντάδες περιπτώσεις καταλήψεων ναών από εκπροσώπους της ΟΕΟ, η οποία υποστηρίζεται επισήμως από το Φανάρι. Στις προσευχές αυτές λαμβάνουν μέρος δεκάδες χιλιάδες πιστών σε όλη τη χώρα. Δεν προκαλεί εντύπωση, ότι το πρόγραμμα του Πατριάρχη Βαρθολομαίου στο Κίεβο βρίσκεται σε απόλυτη μυστικότητα, λόγω των κινδύνων που υπάρχουν για την ασφάλειά του.
Μπορεί κανείς να αποκαλέσει τη σημερινή θρησκευτική πραγματικότητα της Ουκρανίας ως «ελεγχόμενο χάος»; Ορισμένοι θρησκειολόγοι ελπίζουν, ότι οι επισκέψεις ανώτατων θρησκευτικών ηγετών (Βαρθολομαίου και Φραγκίσκου) μπορούν να συμβάλουν στην ανανέωση της διαθρησκευτικής συναίνεσης. Όμως η κρίση που προέκυψε τόσο στον κόσμο των Ορθοδόξων, όσο και σε αυτόν των Καθολικών, δεν μπορεί να «εξατμιστεί» από μόνη της.Επιθετικά μηνύματα εξακολουθούν να ηχούν από τα χείλη εξτρεμιστικών στοιχείων ανάμεσα στους πιστούς διαφόρων δογμάτων σε όλη την Ουκρανία. Και απ’ ό,τι φαίνεται, κάποιοι χρησιμοποιούν αυτά τα στοιχεία, προκειμένου να επιτύχουν τους δικούς τους πολιτικούς στόχους.
*Ο Ντμίτρι (Δημήτρης) Κερασίδης είναι ανεξάρτητος δημοσιογράφος και θρησκειολόγος ελληνικής καταγωγής από την Ρωσία.
**Μετάφραση από τα Ρωσικά: Βασίλης Μακρίδης
*** Οι απόψεις του κειμένου εκφράζουν τον υπογράφοντα και όχι τον μεταφραστή του κειμένου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου