“Mε τί καρδιά, με τί πνοή,
τι πόθους και τί πάθος,
πήραμε τη ζωή μας· λάθος!
κι αλλάξαμε ζωή.”
Άρνηση, Γιώργος Σεφέρης
“Lives of great men all remind us
We can make our lives sublime,
And, departing, leave behind us
Footprints on the sands of time”
A psalm of life, Henry Wadsworth Longfellow
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Ξεκίνησα αυτό το κείμενο με προσωρινό τίτλο: «Το δικαίωμα στη δυστυχία». Μετά πήγα να τον αλλάξω. Βρήκα δυο τρεις. Κράτησα τον αρχικό. Αυτό ήταν που ήθελα να πω, αυτό το νόημα που έψαχνα να αποδώσω.
Σίγουρα κανείς άνθρωπος –ούτε άλλο ζώο, δεν προτιμά τη δυστυχία ή τον πόνο. Το χειρότερο που μπορείς να κάνεις σ’ έναν μαζοχιστή είναι να μην τον πονέσεις, λέει ένα ανέκδοτο.
Η ευτυχία (κι η χαρά) είναι σίγουρα προτιμότερη, αλλά μερικές φορές δεν το καλύτερο που μπορεί να σου συμβεί.
Για να ζήσουμε μια ζωή σε βάθος πρέπει να αποδεχτούμε και να καλωσορίσουμε όλες τις καταστάσεις κι όλα τα συναισθήματα. Ακόμα και το θυμό.
Σοφός, έγραφε ο Αριστοτέλης, δεν είναι εκείνος που δεν θυμώνει ποτέ. Σοφός είναι εκείνος που θυμώνει τη σωστή στιγμή, στο σωστό βαθμό και με το σωστό πρόσωπο.
Ένας αέναα χαρούμενος άνθρωπος δεν είναι απλώς χαζοχαρούμενος, είναι αδύνατο να υπάρξει -είναι ψεύτικος.
Όταν ζεις στον κόσμο όπου ζούμε, που βυθίζεται μέρα με τη μέρα, λεπτό με το λεπτό, πιο γρήγορα απ’ τον Τιτανικό, είναι αδύνατον να μην εξοργίζεσαι, να μη νιώθεις τη ματαιότητα κάποιες φορές.
Κι αν αγνοήσεις τον κόσμο τριγύρω δεν μπορείς να αγνοήσεις το χρόνο που περνάει από πάνω σου, τα γηρατειά και το θάνατο –όχι του εαυτού σου, αυτόν δεν τον καταλαβαίνεις.
Στις καταστάσεις πένθους δεν γίνεται να είσαι ευτυχισμένος. Πρέπει να νιώσεις την απώλεια, να αποδεχτείς τον πόνο που σου προκαλεί ο χαμός. Δεν θα ξαναδείς ποτέ τον αγαπημένο σου.
Αυτή η δυστυχία, το πάσχειν, αν την πάρεις μέσα σου με ειλικρίνεια μπορεί να γίνει φως, μπορεί να γίνει ένα καινούριο νόημα ζωής ή έστω μια σπρωξιά για να συνεχίσεις.
~~
Εκείνος που αποφεύγει τη δυστυχία στη ζωή είναι σαν τον άνθρωπο που έχει αϋπνία και πασχίζει να κοιμηθεί. Κυνηγάς τον ύπνο, κυνηγάς την ευτυχία. Όσο όμως πιέζεις τον εαυτό σου τόσο περισσότερο ξυπνάς, τόσο δυστυχείς. Για να μπορέσεις να κοιμηθείς πρέπει να σταματήσεις να προσπαθείς.
Γιατί δεν είσαι μόνο δυστυχισμένος. Ντρέπεσαι κιόλας που δεν είσαι ευτυχισμένος, έτσι όπως σου λένε ότι πρέπει να είσαι, αέναα κι απόλυτα.
Αυτό το Κυνήγι της Ευτυχίας ξεκίνησε στις ΗΠΑ. (“Life, Liberty and the pursuit of Happiness” γράφουν στο Σύνταγμα τους). Κάποιοι επιτήδειοι Αμερικανοί ψυχολόγοι έκαναν την Επιδίωξη της Ευτυχίας επάγγελμα.
Όμως η τέχνη (θυμηθείτε την κάθαρση του Αριστοτέλη) και η φιλοσοφία, η ψυχολογία/ψυχοθεραπεία στη συνέχεια, δεν αποσκοπούν στην ευτυχία, αλλά στην πληρότητα της ζωής.
Μια ζωή είναι πλήρης όταν περιλαμβάνει και το πάσχειν, όταν δίνει αξία στο μόχθο της δημιουργικότητας, όταν είναι εμπλουτισμένη με καλοσύνη.
Ένας άνθρωπος είναι ανθρώπινος όταν έχει ενσυναίσθηση. Κανείς δεν είναι μόνος σαν νησί.
Η ζωή μας -σαν θεατρικό έργο- είναι πλήρης όταν φανερώνει όλη τη γκάμα των συναισθημάτων του πρωταγωνιστή.
Απ’ την απόλυτη χαρά και το γέλιο, μέχρι τον οδυρμό.
Αυτά μας κάνουν ανθρώπινους. Οι αδυναμίες και τα πάθη μας, οι αμφιβολίες, ο φόβος και το κλάμα στον κήπο της Γεσθημανής.
Η δυστυχία είναι μέρος της ζωής μας.
Το σκοτάδι είναι κομμάτι μας.
Και μόνο αν μετουσιώσουμε το σκοτάδι μας σε φως μπορούμε να βιώσουμε τη φύση μας σε όλες τις διαστάσεις.
Για να το κάνουμε αυτό πρέπει ν’ αγαπήσουμε και τη σκοτεινή μας πλευρά.
Οπότε, ας μη ντρεπόμαστε να κλάψουμε, να νιώσουμε μικροί και να φανούμε αδύναμοι, να φοβηθούμε, να νιώσουμε ενοχές. Ας μην ντρεπόμαστε να ντραπούμε.
Συνεχίζουμε κάνοντας τις πιθανότητες δυνατότητες. Κι είμαστε πάντα ελεύθεροι να επιλέξουμε, ακόμα κι όταν βρισκόμαστε στο χειρότερο μέρος. Στα στρατόπεδα συγκέντρωσης κάποιοι επέλεξαν να είναι τέρατα, κάποιοι αφέθηκαν να χαθούν και κάποιοι συνέχισαν πιστεύοντας στη ζωή. Πολλοί πεθάνανε εκεί μέσα, αλλά κάποιοι πέθαναν σαν άνθρωποι, όχι σαν ζώα.
Θα κερδίσουμε, θα χάσουμε, δεν έχει σημασία. Θα βρούμε ποτέ το πιθάρι στην άκρη του ουράνιου τόξου, δεν έχει σημασία.
Αρκεί να συνεχίσουμε –ακόμα και με μάτια δακρυσμένα.
Γιατί δεν είσαι μόνο δυστυχισμένος. Ντρέπεσαι κιόλας που δεν είσαι ευτυχισμένος, έτσι όπως σου λένε ότι πρέπει να είσαι, αέναα κι απόλυτα.
Αυτό το Κυνήγι της Ευτυχίας ξεκίνησε στις ΗΠΑ. (“Life, Liberty and the pursuit of Happiness” γράφουν στο Σύνταγμα τους). Κάποιοι επιτήδειοι Αμερικανοί ψυχολόγοι έκαναν την Επιδίωξη της Ευτυχίας επάγγελμα.
Όμως η τέχνη (θυμηθείτε την κάθαρση του Αριστοτέλη) και η φιλοσοφία, η ψυχολογία/ψυχοθεραπεία στη συνέχεια, δεν αποσκοπούν στην ευτυχία, αλλά στην πληρότητα της ζωής.
Μια ζωή είναι πλήρης όταν περιλαμβάνει και το πάσχειν, όταν δίνει αξία στο μόχθο της δημιουργικότητας, όταν είναι εμπλουτισμένη με καλοσύνη.
Ένας άνθρωπος είναι ανθρώπινος όταν έχει ενσυναίσθηση. Κανείς δεν είναι μόνος σαν νησί.
Η ζωή μας -σαν θεατρικό έργο- είναι πλήρης όταν φανερώνει όλη τη γκάμα των συναισθημάτων του πρωταγωνιστή.
Απ’ την απόλυτη χαρά και το γέλιο, μέχρι τον οδυρμό.
Αυτά μας κάνουν ανθρώπινους. Οι αδυναμίες και τα πάθη μας, οι αμφιβολίες, ο φόβος και το κλάμα στον κήπο της Γεσθημανής.
Η δυστυχία είναι μέρος της ζωής μας.
Το σκοτάδι είναι κομμάτι μας.
Και μόνο αν μετουσιώσουμε το σκοτάδι μας σε φως μπορούμε να βιώσουμε τη φύση μας σε όλες τις διαστάσεις.
Για να το κάνουμε αυτό πρέπει ν’ αγαπήσουμε και τη σκοτεινή μας πλευρά.
Οπότε, ας μη ντρεπόμαστε να κλάψουμε, να νιώσουμε μικροί και να φανούμε αδύναμοι, να φοβηθούμε, να νιώσουμε ενοχές. Ας μην ντρεπόμαστε να ντραπούμε.
Συνεχίζουμε κάνοντας τις πιθανότητες δυνατότητες. Κι είμαστε πάντα ελεύθεροι να επιλέξουμε, ακόμα κι όταν βρισκόμαστε στο χειρότερο μέρος. Στα στρατόπεδα συγκέντρωσης κάποιοι επέλεξαν να είναι τέρατα, κάποιοι αφέθηκαν να χαθούν και κάποιοι συνέχισαν πιστεύοντας στη ζωή. Πολλοί πεθάνανε εκεί μέσα, αλλά κάποιοι πέθαναν σαν άνθρωποι, όχι σαν ζώα.
Θα κερδίσουμε, θα χάσουμε, δεν έχει σημασία. Θα βρούμε ποτέ το πιθάρι στην άκρη του ουράνιου τόξου, δεν έχει σημασία.
Αρκεί να συνεχίσουμε –ακόμα και με μάτια δακρυσμένα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου