Μάρω Βαμβουνάκη
" Κι έτσι η ζωή μας συνεχίζει να είναι -ενίοτε μέχρι τέλους- μια ζωή διαλεγμένη από γούστα άλλων, από κριτήρια ξένα. Γι ΄αυτό και είμαστε ανεξήγητα ανικανοποίητοι, καταθλιπτικοί, θυμωμένοι γενικώς. Γιατί δε ζούμε, παίζουμε ρόλους. Δε δρούμε, αντιδρούμε ή υποτασσόμαστε -για λίγη γονεϊκή έγκριση, για κάποιο "μπράβο" τους τσιγκούνικο που μας έλειψε, ξεπουλάμε τη ζωή μας. Μαθαίνουμε από πολύ νωρίς να οργανώνουμε χορούς μεταμφιεσμένων, αγωνιούμε μην πέσουν οι μάσκες μας, μην φανερωθεί γυμνό το βλέμμα μας ακόμη και μέσα στον δικό μας καθρέφτη. Είναι ασύλληπτα κουραστικό αυτό, και ασύλληπτα βλακώδες."
" Ο θυμός είναι εξαιρετικά νοσογενής, γιατί -ξανά από οίκτο, αλλά και φόβο- αγωνίζεται να συγκρατηθεί, να παραμείνει βουβός, ανεκδήλωτος. Επειδή όμως μαζεύεται και συμπιέζεται, αποκτά δύναμη ατμού που μπορεί να εκτινάξει σαν βόμβα τη χύτρα, να κινήσει πλοία, ατμομηχανή με συρμούς. Συνήθως δε λέμε ακριβώς αυτό που μας θυμώνει, επειδή μας φυλακίζει στις ενοχές. Καταλήγουμε να λέμε άλλα κι άλλα, όταν πια δεν αντέχουμε την πίεση, και γι ΄αυτό τέτοιες εκρήξεις καταντούν τόσο υπερβολικές και παράλογες. Γιατί δεν φανερώνουν αλήθειες, αντίθετα κρύβουν αλήθειες και ως εκ τούτου, είναι απελπισμένες Θα ακολουθήσει συνήθως μαι μάχη άγρια, μια παρεξήγηση καινούργια, νέα οργή και νέος πόνος, για να επιστρέψουμε ξανά σε νέες τύψεις που θα μαζευτούν σωρευτικά μέσα μας στην αποθήκη των εκρηκτικών που χρόνια και χρόνια συγκεντρώνουμε Ένας φαύλος κύκλος."
" Όταν κάποιος μας μιλάει και μας μιλάει, να προσπαθούμε, πιο πολύ από τα λόγια του, να παρατηρούμε τα μάτια του, τη φόρτιση της φωνής, τις κινήσεις των χεριών. Αυτά τα ανεξέλεγκτα κομμάτια της παρουσίας του είναι κατά πολύ περισσότερο ειλικρινή γιατί ο ίδιος δεν τα παρατηρεί εύκολα."
Αναζητώντας κάποτε γιατί νιώθω πάντα μου τόσο όμορφα και άνετα κοντά σε αγαπημένο φίλο, του φώναξα με ενθουσιασμό, όταν επιτέλους το ανακάλυψα: "Κοντά σου είμαι ο εαυτός μου! Γίνομαι ο εαυτός μου απλά. Δε μου συμβαίνει εύκολα αυτό".
Ακούγεται κοινότυπο, αλλά για μένα ήταν μια σπουδαία αποκάλυψη. Αποκάλυψη; Ανακάλυψη; Συχνά με γοητεύει να αναρωτιέμαι ανάμεσα σ' αυτές τις δυο λέξεις ποια απ' τις δυο συμβαίνει τώρα. Τι ευτυχισμένη ειρήνη, λοιπόν, να μας επιτρέπει ο άλλος να είμαστε αυτό που όντως είμαστε! Αλλιώς κουραζόμαστε, θυμώνουμε. Τίποτα δεν κουβαλάει τόσο άγχος όσο η προσποίηση, η αγωνία να είμαστε αυτό που δεν είμαστε. Καμιά καταπίεση και καμιά αυτοκαταπίεση δεν είναι περισσότερο αποπνικτική.
Το συναίσθημα είναι από τη φύση του ωκεανός. 'Αρα διαρκώς αλλάζει χρώμα, κίνηση και μορφή, με το παραμικρό. Έχουμε την τάση, λιγόψυχοι όντες, να πιστεύουμε πως αυτό που αισθανόμαστε τώρα είναι παντοτινό, κι αν το βράδυ αλλάξουμε συναισθηματική διάθεση, πάλι θα νομίζουμε πως αυτό που νιώθουμε τώρα είναι το για πάντα. Πολύ δύσκολα και αργόσυρτα μαθαίνουμε συναισθηματικά, λες και τα συναισθήματα είναι πιο ισχυρά από τη γνώση, την ευφυΐα, πιο πειστικά από την πείρα. Οι πιο συναισθηματικοί τύποι ζουν ζωή πιο πλούσια και πιο μαρτυρική μαζί. Είτε είναι είτε δεν είναι έτσι, ως ένα βαθμό τουλάχιστον, πάντα διαλέγουμε: Να είναι η ζωή μου πλούσια και μαρτυρική, ή φτωχή και "ασφαλισμένη"; Η νιότη πάντα επέλεγε το πρώτο. Έτσι διαιωνίστηκε ο άνθρωπος και οι ωραίες τέχνες του, από την παρόρμηση, τον εσωτερικό πλούτο και το μαρτύριο.
Μου άρεσε εκείνη η φράση που διάβασα σε μια εργασία πάνω στις ανθρώπινες σχέσεις: Δε μένεις εκεί όπου δε σε θέλουν. Είναι από τα λόγια που λειτουργούν μέσα μου σαν έξοδος κινδύνου, σαν σημαιάκι περηφάνιας. Η περηφάνια δεν έχει να κάνει με την ταπείνωση, δεν είναι αντίθετη. Θα έλεγα μάλιστα πως η ταπείνωση, όπως και η σεμνότητα, είναι πάντοτε αξιοπρεπείς. Ταπείνωση μεταξύ άλλων σημαίνει πως σέβομαι βαθιά τα αισθήματα του άλλου, και ακόμη πιο πολύ τα αισθήματά του προς το δικό μου πρόσωπο. Δεν επιτρέπεται να τα αγνοήσω, να τα διαστρέψω, να τα επιβάλω. Άσε που ποτέ δεν επιβάλλονται αισθήματα, είναι η πιο ανεξάρτητη, αυτόνομη περιοχή της ύπαρξης μας, σαν άλλος άνθρωπος.
Δε μας επιτρέπεται λοιπόν να επιβάλλουμε την παρουσία μας, τη γνώμη μας, τη βοήθειά μας, τη λατρεία μας, αν ο άλλος δεν το θέλει. Ούτε κανένας δικαιούται "να σώσει" κάποιον που αρνείται να σωθεί, και μάλιστα με τον τρόπο που εμείς εννοούμε τη λύτρωση του. Η υπόθεση της σωτηρίας ή του χαμού του καθενός είναι μια αποκλειστική του υπόθεση, η κορωνίδα της ελευθερίας του. Τέτοιες "με το ζόρι σωτηρίες" επιβάλλουν μονάχα τα δικτατορικά καθεστώτα που ξέρουν το καλό του άλλου, χωρίς να το ξέρει ο ίδιος.
Καμιά λέξη δεν είναι πιο ασταθής όσο το "ποτέ" και το "πάντα" στα ανθρώπινα. Ειδικά στον έρωτα, ένα "πάντα" καλύπτει με ειλικρίνεια μονάχα την ώρα που προφέρεται. Είναι στα μυστήρια δικαιώματα του μυστήριου έρωτα κι αυτό. Θα πρέπει να γνωρίζουμε από την αρχή, από τη στιγμή που μέσα μας ανθεί η ερωτική ανάγκη. Κι ύστερα, το πρόσωπο που ερωτευόμαστε, ή μας ενθουσιάζει ως φίλος, ως συνεργάτης, ως οτιδήποτε, δεν είναι πάντα αληθινό ή δεν είναι το μόνο πρόσωπο του άλλου. Με άλλο χαρακτήρα ξεκινάς μια σχέση και με άλλο χαρακτήρα βρίσκεσαι με τον καιρό. Διότι τα δεδομένα που είχαμε σωρεύουν με τον καιρό νέα δεδομένα κι αλλάζουν, οι συνθήκες επιδρούν, τα χρόνια εμφανίζουν πτυχές άγνωστες, προστίθενται καινούργια, κρυμμένα στοιχεία του άλλου προσώπου στη γνωριμία και στο κοινό βίωμα που ξεκινήσαμε.
"Δε σε αναγνωρίζω!..." Είναι τόσο συνηθισμένη αυτή η απελπισμένη κραυγή στις σχέσεις.
"Δεν το περίμενα από εκείνη ποτέ!"
Και δεν προκύπτουν από υποκρισία πάντοτε τούτες οι δυσάρεστες, συντριπτικές κάποτε, εκπλήξεις. Είναι γιατί ο ανθρώπινος ψυχισμός θυμίζει χώρα αβυσσαλέα. Και ο ίδιος μας ο εαυτός πολλά "δεν τα αναγνωρίζει!" στον εαυτό του. Πολλά "Δεν το περίμενα από μένα ποτέ!" Πως να εγγυηθείς και να προφέρεις ένα κυριολεκτικό "πάντα", ένα πρόσωπο σταθερό και συνεπές, όταν δεν το κατέχεις ; Πως να δώσεις κάτι που δεν έχεις; Πως να ορκιστείς για έναν άγνωστο εαυτό στον άγνωστο εαυτό του άλλου;
Ό,τι αληθινό αξιωθήκαμε να μας ακουμπήσει με τη χάρη του και γνήσια μας συγκίνησε κάποτε μας συγκινεί για πάντα. Έρωτες αληθινοί, χάρτινοι ήρωες αληθινοί, μελωδίες και φωνές αληθινές που πέρασαν από το αυτί μας, φωτογραφίες, εικόνες πραγματικότητας και εικόνες από κινηματογραφικές ταινίες πιο αληθινές από την πραγματικότητα, στίχοι, φίλοι χαμένοι, αγαπημένοι νεκροί, όλα θα περνούν πάντα από κοντά μας και δε θα περνούν. Θα αποθηκεύονται, ακόμη και εν αγνοία μας, εντός μας, σ' ένα προσωπικό υπόγειο μυστηρίων και θαυμάτων.
Είναι σοφία να φτιάχνει και να συντηρεί κανείς τέτοια υπόγεια. Αν και από μόνα τους έχουν τόση δύναμη που, θες δε θες, τα θυμάσαι δεν τα θυμάσαι, τα συνειδητοποιείς ή όχι, τέτοια υπόγεια συντηρούνται. Γιατί είναι η σκιά μας. Κι αν λέγεται πως μια μουσική από τις παύσεις και τις σιωπές της ακούγεται, έτσι και μια ζωγραφιά, η ζωγραφιά του επίγειου ταξιδιού μας, από τις σκιές της φωτίζεται.
Tίτλος βιβλίου: Το φάντασμα της αξόδευτης αγάπης
Συγγραφέας: Μάρω Βαμβουνάκη
Επιμέλεια - διόρθωση κειμένου: Άννα Μαράντη
Σύνθεση εξώφυλλου: Χρυσούλα Μπουκουβάλα,
πάνω σε προσχέδιο του Τζέιμς Ράφαν
Ηλεκτρονική σελιδοποίηση: Ραλού Ρουχωτά
Εκτύπωση: Άγγελος Ελεύθερος & ΣΙΑ Ο.Ε
Βιβλιοδεσία: Κωνσταντίνα Παναγιώτου & ΣΙΑ Ο.Ε
Εκδόσεις: ΨΥΧΟΓΙΟΣ Α.Ε., ΑΘΉΝΑ 2008
αναρτήθηκε από Maria Delipala
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου