«Κολυμπώντας» στο βυθό των άλυτων προβλημάτων της καθημερινότητας, ανακαλύπτεις θαμένους «θησαυρούς». Άλλοι είναι πολύτιμης αξίας και άλλοι πλαστά αντίγραφα με γνωστούς τους κατασκευαστές τους.
Κινούμενοι εντός της λογικής αυτής και γνωρίζοντας ότι τα συγκεκριμένα μέτρα που προτείνονται από το κάθε πολιτικό κόμμα ή think tank (Δεξαμενή σκέψης ή ομάδας προβληματισμού), αποκρύπτουν την πολιτική τους φιλοσοφία και τις οικονομικές σχολές που πρεσβεύουν.
Με αυτές τις βασικές αρχές διαπνέονται όλες οι δημοσιοποιημένες προτάσεις των συστημικών κομμάτων και των «παρακολουθημάτων» τους.
Με δεδομένο ότι η σοσιαλδημοκρατία στην Ευρώπη έχει «αποβιώσει» εδώ και πολλά χρόνια, οι παρεμβάσεις που γίνονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο στο τομέα της στεγαστικής κρίσης, θυμίζουν μάλλον πυρόσβεση με κουβάδες νερού σε μια μεγάλη και ανεξέλεκτη πυρκαγιά.
Στην Ελλάδα, αποτελεί κοινοτυπία η επανάληψη του δράματος της χώρας-μπανανίας. Ούτε καν αυτά τα μέτρα δεν λαμβάνονται. Η άποψη αυτή εδράζεται από τα εξεγγελθέντα μέτρα.
Σε επίπεδο δικομματισμού, η «κυβέρνηση» εξήγγελε μέτρα μέσω χαμηλότοκων δανείων που θα χορηγούν οι τράπεζες έως και 150.000 ευρώ σε νέους ανθρώπους ηλικίας μέχρι 39 ετών για την αγορά παλαιών κτιρίων 120 τμ και έτος κατασκευής έως το 2007.
Από την άλλη ο ΣΥΡΙΖΑ, πιστός της «μνήμης» της εδώ και χρόνια «αποθανούσης» σοσιαλδημοκρατίας, ισχυρίζεται: «Το δικό μας σχέδιο περιλαμβάνει τον διπλασιασμό της επιδότησης ενοικίου για 400.000 πολίτες. Επίσης η δημιουργία τράπεζας στέγης για την αξιοποίηση των δημοσίων κτιρίων και με κίνητρα σε ιδιοκτήτες να εκχωρήσουν ακίνητα στο κράτος. Μια άλλη εξαγγελία που πάει άπατη αυτή όπως η αναπτυξιακή τράπεζα για τη χρηματοδότηση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων του 2015.
Η Καταγραφή της «Άπονης» Πραγματικότητας
Το παρόν κείμενο έχει δομηθεί με τρόπο ώστε στο πρώτο (Α) μέρος να καταγράφονται διαπιστώσεις και πτυχές της σημερινής πραγματικότητας και στο δεύτερο μέρος (Β), θα επιχειρηθεί να αποτυπωθούν προτάσεις πολιτικής & οικονομικής διεξόδου της στεγαστικής κρίσης.
Πρωταρχικό στοιχείο για την αντιμετώπιση οποιουδήποτε κοινωνικού προβλήματος αποτελεί η η γνώση και η επιλογή των βασικών παραμέτρων που οξύνουν τη στεγαστική κρίση.
1η Παράμετρος. Οι επιπτώσεις του Airbnb στα αστικά κέντρα και στις τουριστικές περιοχές. Ίσως το φαινόμενο των περίπου 130.000 ακινήτων που διατίθενται μέσα από την πλατφόρμα της Airbnb στην Ελλάδα, να μην αποτελούν ένα τόσο κρίσιμο και ανησυχητικό μέγεθος για το σύνολο μιας χώρας. Η άποψη αυτή δεν συνάδει με τη πραγματικότητα. Η αιτία είναι ότι η ανάπτυξη αυτή αναπτύσσεται με (γεωγραφικά και κοινωνικά) με ιδιαίτερα άνισο τρόπο. Με βάση τα διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία, προκύπτει ότι οι περισσότερες κρατήσεις στο Airbnb αφορούν την Περιφέρεια Αττικής (τις πιο κεντρικές, προσβάσιμες και αυξημένου τουριστικού ενδιαφέροντος γειτονιές του κεντρικού Δήμου Αθηναίων αλλά και οι περιοχές υψηλής τουριστικής ζήτησης κατά μήκος του νοτιοανατολικού παραλιακού μετώπου) και, στη συνέχεια, οι δημοφιλείς νησιωτικοί τουριστικοί προορισμοί, όπως η Σαντορίνη, η Μύκονος, η Ρόδος και η Κρήτη.
Ανησυχία επίσης προκαλεί τα τελευταία έτη, η αύξουσα με ρυθμούς γεωμετρικής πρόοδου, ο αριθμός των ακινήτων που ενοικιάζονται μέσω της πλατφόρμας Arbnb, όπως φαίνεται στο κατωτέρω πίνακα.
Δέον να σημειωθεί ότι η πρακτική της «οικονομίας του διαμοιρασμού» έχει «εκτροχιαστεί» από την αρχική ιδέα της πρόχειρης μίσθωσης ενός υπνοδωματίου (ή απλώς και μόνο ενός στρώματος ύπνου) εντός του διαμερίσματος στο οποίο διαμένει και ο ίδιος ο εκμισθωτής. Στη συντριπτική πλειοψηφία των Airbnb μισθώσεων σήμερα, έχουμε να κάνουμε με τη μίσθωση ολόκληρου του ακινήτου για σύντομο χρονικό διάστημα. Μάλιστα, το Airbnb εξελίσσεται πια σε μία όλο και πιο «επαγγελματοποιημένη» δραστηριότητα, μέσα από την οποία προσφέρεται στον επισκέπτη μία επιμελώς οργανωμένη και ολοκληρωμένη τουριστική εμπειρία (υποδοχής, διαμονής, ξενάγησης, συμμετοχής σε δραστηριότητες κλπ.).
Στα προλεχθέντα έρχεται να δυναμιτίσει την ανεξέλεγκτη κατάσταση του Arbnb, η εξαγγελία της λεγόμενης Golden Visa. Ο «πρωθυπουργός» από το βήμα της ΔΕΘ ανακοίνωσε την αύξηση του χρηματικού ποσού που απαιτείται για την απόκτηση άδειας διαμονής μόνιμου επενδυτή σε 500.000 ευρώ προκειμένου να «αυξηθούν» τα διαθέσιμα ακίνητα για τους Έλληνες. Το μόνο βέβαιο είναι ότι τα διαθέσιμα ακίνητα θα μειωθούν για τους Έλληνες και θα αυξηθούν για τους τουρίστες, με συνέπεια την αλματώδη αύξηση των ενοικίων.
2η Παράμετρος. Οι ισχύουσες αξίες αγοράς. Με βάση τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, οι τιμές των διαμερισμάτων αυξήθηκαν σωρευτικά την περίοδο 2017-2021 κατά 24,7% για το σύνολο της χώρας, ενώ η αύξηση αυτή έφτασε το 37,5% για την Αθήνα. Το 2021 κατέγραψαν μέση ετήσια αύξηση +7,1% πανελλαδικά και ακόμα μεγαλύτερη στα αστικά κέντρα (Αθήνα: 9,1%). Ο Πίνακας-1 αποτυπώνει τη μέση τιμή προσφοράς (€/τ.μ.) στις κατοικίες και τη σημερινή εικόνα στην αγορά κατοικίας, ανά περιοχή.
| Πίνακας-1. Ισχύσουσες αξίες αγοράς κατοικίας το Β΄-Εξάμηνο-2022 | |||
|---|---|---|---|
| Περιοχή | Τιμές κατοικιών προς πώληση | ||
| Β' τρίμηνο 2022 (€/τμ) | Μεταβολή %, 2022-2021 | Αξία αγοράς 80 τ.μ. | |
| Κέντρο Αθήνας | 1.700 | 6,9% | 153.000,00 |
| Αθήνα - Βόρεια Προάστια | 2.583 | 6,4% | 232.470,00 |
| Αθήνα - Νότια Προάστια | 3.067 | 10,9% | 276.030,00 |
| Αθήνα - Δυτικά Προάστια | 1.500 | 6,5% | 135.000,00 |
| Αθήνα - Ανατολικά Προάστια | 1.714 | 6,7% | 154.260,00 |
| Πειραιάς | 1.726 | 11,9% | 155.340,00 |
| Προάστια Πειραιά | 1.368 | 7,7% | 123.120,00 |
| Υπόλοιπο Αττικής | 1.722 | 4,0% | 154.980,00 |
| Θεσσαλονίκη - Δήμος | 1.750 | 11,7% | 157.500,00 |
| Θεσσαλονίκη - Περιφ/κοί δήμοι | 1.282 | 7,2% | 115.380,00 |
| Θεσσαλονίκη - Υπόλ. Νομού | 786 | -1,8% | 70.740,00 |
| Αιτωλοακαρνανία | 892 | 7,8% | 80.280,00 |
| Αργολίδα | 1.500 | 5,5% | 135.000,00 |
| Πηγή: https://www.spitogatos.gr/deiktis-timon | |||
Στη στήλη αξία αγοράς έχει υπολογιστεί η αξία για εμβαδόν 90 τ.μ., με απλό πολλαπλασιασμό της τιμής αγοράς επί τα τετραγωνικά μέτρα ενός διαμερίσματος.
Στην 86η έκθεση Θεσσαλονίκης ο «πρωθυπουργός» εξήγγελε κοινωνικά (υποτίθεται) μέτρα για τους νέους έως 39 ετών. Είπε δηλαδή ότι «εγκαινιάζεται ένα ειδικό πρόγραμμα δανείων καταρχάς ύψους 500 εκατ. ευρώ, με συγχρηματοδότηση 375 εκατ. ευρώ από το κράτος και 125 εκατ. ευρώ από τις τράπεζες. Στόχος είναι να εξασφαλιστεί σχεδόν μηδενικό επιτόκιο για την αγορά πρώτης κατοικίας από πολίτες έως 39 ετών, σε περιοχές με πιο παλαιά κτίρια. Πρακτικά, ένα ζευγάρι, με ελάχιστη συμμετοχή, θα αγοράζει ένα σπίτι αξίας 100.000 ευρώ με μηνιαίες δόσεις 275 ευρώ.
Ας δούμε τους «εκατοντάδες χιλιάδες» δικαιούχους του μέτρου αυτού. Με βάσει την απογραφή (δελτίο τύπου της ΕΛΣΤΑΤ, 01/01/2019, απογραφή), οι νέοι από 20-39 ετών ανέρχονται σε 2.497.179.
«Παίζοντας τζόκερ με τους αριθμούς και τα ποσοστά........
Mε μια απλή διαίρεση 150.000 (οι τυχεροί) / (δια) 2.497.179 (το σύνολο των νέων,ηλικίας 20-39 ετών) = 4% οι δικαιούχοι.
Επίσης, 500 εκατ. ευρώ (τα διαθέσιμα, βάσει των εξαγγελιών)) / (δια) 100.000 (ποσό δανείου ανά δικαιούχο)=5.000........(οι τυχεροί της «κλήρωσης»).
Πιθανό η κλήρωση του τζόκερ να έχει περισσότερους τυχερούς..........
Όμως είναι οι «τυχεροί»; ή τα καλύτερα η Ν.Δ. τα καλά τα κρατάει για το τέλος.....
Η λύση που απομένει για τη «κυβέρνηση» για να αυξηθεί ο αριθμός των δικαιούχων είναι η απραγή των 500.000-600.000 ακινήτων που συνοδεύουν τα κόκκινα δάνεια. Ο κοινωνικός αυτοματισμός και η κοινωνική ανηθικότητα σε όλο τους το μεγαλείο.
Επίσης η «κυβέρνηση» ανακοίνωσε μέτρα για τη δημιουργία ενός στοχευμένου «Εξοικονομώ και Ανακαινίζω» για 20.000 νέους για να αυξηθεί η ιδιοκατοίκηση και να ανακαινιστούν τα παλαιότερα σπίτια. Η πολιτεία έτσι καλύπτει έως και το 40% του κόστους ανακαίνισης κάθε κλειστού διαμερίσματος. Αλλά..... Σύμφωνα με το ΥΠΕΝ:
· Το 55,7% των κατοικιών στη χώρα μας έχει κατασκευαστεί πριν από το 1980, δηλαδή πριν από την εφαρμογή του Κανονισμού Θερμομόνωσης Κτιρίων και ως εκ τούτου δεν διαθέτουν κανενός είδους θερμική προστασίας.
· Το 42,7% έχει κατασκευαστεί μέχρι το 2010 και διαθέτει έστω μερική θερμομόνωσης.
· Μετά το 2010, αφότου τέθηκε σε εφαρμογή ο Κανονισμός Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων (Κ.Εν.Α.Κ.), έχει κατασκευαστεί μόλις το 1,6% των κατοικιών.
Αυτά τα χαμηλότοκα δάνεια προσδιορίζονται αποκλειστικά για κατοικίες με χαμηλή ενεργειακή απόδοση, όλα δείχνουν ότι το κόστος ανακαίνισης και ενεργειακής αναβάθμισης των κατοικιών, θα πρέπει να καλυφθεί σε κάποιο βαθμό από τους πόρους των νέων ιδιοκτητών. Καθώς η ενεργειακή απόδοση μιας κατοικίας είναι καθοριστικής σημασίας για το στεγαστικό κόστος που καλείται να αντιμετωπίσει ένα νοικοκυριό, ιδιαίτερα σε περιόδους ενεργειακής κρίσης, δεν πρόκειται για ασήμαντη λεπτομέρεια. Η προηγούμενη εμπειρία από την εφαρμογή του «Εξοικονομώ Κατ’ οίκον», η αποτελεσματικότητα ενός προγράμματος επιδοτούμενης ανακαίνισης και ενεργειακής αναβάθμισης συνδέεται απόλυτα με τη δυνατότητα χαμηλότερων εισοδημάτων να αξιοποιήσουν αυτά τα χρηματοδοτικά εργαλεία. Η έως τώρα εφαρμογή δεν πληρούσε αυτό το κριτήριο, καθώς απαιτούσε από τους συμμετέχοντες την ικανότητα να συμβάλουν με όχι ευκαταφρόνητα χρηματικά ποσά. Πάντως σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, μόλις:
· Μόνο το 37% του συνόλου των νοικοκυριών και μόλις το 9% των φτωχών νοικοκυριών κατάφερε να αποταμιεύσει το 2020.
· Το 43% του συνόλου των νοικοκυριών και το 67% των φτωχών νοικοκυριών έπρεπε είτε να δανειστεί είτε να ξοδέψει από τις αποταμιεύσεις του.
Πάντως η τάση που παρατηρείται στις νεώτερες γενιές αναμφισβήτητα και στην Ελλάδα, όπου οι νεότερες γενιές είναι λιγότερο πιθανό να ζουν στο δικό τους σπίτι από ό,τι οι παλαιότερες γενιές ίδιας ηλικίας. Το ποσοστό ιδιοκατοίκησης για τα νοικοκυριά με αρχηγό ηλικίας 25-34 ετών, με βάση τα αποτελέσματα της Έρευνας Οικογενειακών Προϋπολογισμών της ΕΛΤΑΤ:
Για το έτος 1974 ήταν 49,9%, μείωση για την ίδια πληθυσμιακή ομάδα στο 45,9% το 1994, μείωση στο 36,8% το 2004 και, σχεδόν στο 30% στην πιο πρόσφατη έρευνα για το 2019.
Ανάλογη, κατά 20 περίπου ποσοστιαίες μονάδες για την ίδια περίοδο είναι η μείωση του ποσοστού ιδιοκατοίκησης και για τα νοικοκυριά με αρχηγό ηλικίας 35-44 ετών.
3η Παράμετρος. Κοινωνική αντιπαροχή, Αξιοποίηση ακινήτων Δημοσίου-ΣΔΙΤ ή αλλιώς πως ξεπουλάμε τη δημόσια περιουσία!
Η «ένδοξη» εποχή τους καραμανλισμού, της ρεμούλας, της λαμογιάς, της πολυκατοικίας και της καταστροφής της Αθήνας και των άλλων μεγαλουπόλεων, ξαναζεί, με μια μικρή διαφορά.... Τότε, τα έτερα συμβαλλόμενα μέρη ήταν οι μικροϊδιοκτήτες και ο κατασκευαστής πολυκατοικιών. Ενώ σήμερα είναι η δημόσια περιουσία και οι μεγάλες κατασκευαστικές εταιρείες.
Για να το «εμπεδώσουμε». Η ανέγερση 2.500 κοινωνικών κατοικιών για 5.000 νέους μέσω του θεσμού της κοινωνικής αντιπαροχής, σε ακίνητα που το κόστος οικοδόμησης των οποίων θα αναλάβουν ιδιωτικές κατασκευαστικές εταιρείες, το 50% των σπιτιών ή διαμερισμάτων θα ανήκει στον ιδιώτη και το άλλο 50% θα αξιοποιείται προς όφελος των νέων με πολύ χαμηλά ενοίκια (το άλλοθι του ξεπουλήματος).
4η Παράμετρος. Στην Ελλάδα το 25,4% του πληθυσμού, δηλαδή 1.041 εκατομ. νοικοκυριά (ο συνολικός αριθμός κυμαίνεται από 2.082 εκατομ. για διμελή οικογένεια έως 3.123 εκατομ. πολίτες για τριμελή οικογένεια), νοικιάζουν σπίτι. Δεδομένου ότι τα ενοίκιο καλύπτει τουλάχιστον το 40% του εισοδήματος των ευάλωτων πολιτών, θα ήταν σοβαρή παράλειψη η έλλειψη αναφοράς στο μεγάλο αυτό πρόβλημα της αύξησης των ενοικίων. Να λάβουμε υπ’ όψη μας ότι βάσει της έρευνας της Κάπα Research που διενεργήθηκε για λογαριασμό της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ιδιοκτητών Ακινήτων (ΠΟΜΙΔΑ), αναφέρει ότι το ποσοστό ιδιοκατοίκησης μειώθηκε από 81,6% το 2006 σε 73,9% το 2018 (-7,7 ποσοστιαίες μονάδες).
Στον Πίνακα-2 καταγράφεται η μέση τιμή προσφοράς (€/τ.μ.) της ενοικίασης στις κατοικίες. Καταγράφονται δε οι αυξητικές τάσεις των ενοικίων ανά περιοχή μεταξύ 2022-2021.
Πίνακας-2. Ισχύσουσες αξίες ενοικίασης κατοικίας το Β-Εξάμηνο-2022 | |||
|---|---|---|---|
| Περιοχή | Τιμές κατοικιών προς ενοικίαση | ||
| Β' τρίμηνο 2022 (€/τμ) | Μεταβολή %, 2021-2022 | Αξία ενοι-κίασης 90 τ.μ. | |
| Κέντρο Αθήνας | 9 | 0,0% | 810,00 |
| Αθήνα - Βόρεια Προάστια | 10 | 9,1% | 900,00 |
| Αθήνα - Νότια Προάστια | 10,59 | 5,9% | 953,10 |
| Αθήνα - Δυτικά Προάστια | 7,31 | 5,6% | 657,90 |
| Αθήνα - Ανατολικά Προάστια | 7,65 | 14,3% | 688,50 |
| Πειραιάς | 8,33 | 11,1% | 749,70 |
| Προάστια Πειραιά | 6,82 | 6,9% | 613,80 |
| Υπόλοιπο Αττικής | 8,33 | 16,2% | 749,70 |
| Θεσσαλονίκη - Δήμος | 7,98 | 3,8% | 718,20 |
| Θεσσαλονίκη - Περιφ/κοί δήμοι | 5,88 | 3,0% | 529,20 |
| Θεσσαλονίκη - Υπόλ. Νομού | 3,67 | 14,7% | 330,30 |
| Αιτωλοακαρνανία | 5,36 | -2,5% | 482,40 |
| Αργολίδα | 5,91 | -1,5% | 531,90 |
| Πηγή: https://www.spitogatos.gr/deiktis-timon | |||
Στη στήλη αξία ενοικίασης έχει υπολογιστεί η αξία οικίας εμβαδού 90 τ.μ. πολλαπλασιάζοντας τη τιμή ενοικίασης επί τα τετραγωνικά μέτρα του διαμερίσματος.
Στο σημείο αυτό, θα πρέπει να συνυπολογιστεί και η τεράστια αύξηση της ενέργειας, που μεταφράζεται σε σημαντικότατη επιβάρυνση των εξόδων στέγασης.
Σύμφωνα με τα προλεχθέντα τα μέτρα που έχουν εξαγγελθεί, και χωρίς να υπεισέλθουμε καν στη βάσανο της ιδεολογικής αντιπαράθεσης με τους εγχώριους νεοφιλελεύθερους που «κυβερνούν» (ελέω εκλογικού συστήματος) και κρίνοντας τους με όρους αξιοπιστίας και φερεγγύτητας της αγοράς, αβίαστα μπορεί να ειπωθεί ότι, πρόκειται περί επικίνδυνων πολιτικών απατεώνων.
Διότι «χαλεπόν άρχεσθαι υπό χείρονος», μετάφραση «Είναι βαρύ πράγμα να κυβερνάσαι από κάποιον χειρότερον σου» (Δημόκριτος)
Γιάννης Περάκης-Οικονομολόγος. Φοιτητής του Διατμηματικού μεταπτυχιακού του ΕΚΠΑ, «Φιλοσοφία και Διοίκηση»/ «Master of Science in Philosophy and Management».
Πηγές:
Πηγές:
Από το βιβλίο, των Δημ. Μπαλαμπανίδη, Εύας Παπατζανή και Δημ. Πέττα, (Το Airbnb στην πόλη)
Το Πρόγραμμα «κοινωνικής στέγης» δεν απαντά στη στεγαστική κρίση,-Χάρις Τριανταφυλλίδου, Πολιτική Επιστήμονας, Επιστημονική συνεργάτιδα της Ομάδας Κοινωνικών Αναλύσεων ΕΝΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου