Επιμέλεια Χρύσα Κακατσάκη
“Κάποιος κρατά το έγχρωμο πορτρέτο του Πορθητή, άλλος κουβαλά μια τεράστια φωτογραφία του Ατατούρκ. Δυο μελαχρινοί τραγουδούν και παίζουν ανατολίτικα σαρκιά, ο ένας με το ζουρνά και ο άλλος με το νταούλι. Ένας κοντοστούπης μοιράζει σφυριά, ένας καμπούρης τσεκούρια, ένας τυφλός αφίσες. Κάποιος αξιωματικός της χωροφυλακής βγάζει τη στολή του και ντύνεται με παλιόρουχα. Δυο νεαρές κοπέλες με βρομισμένες καμπαρντίνες και υψωμένη την τουρκική σημαία παίρνουν φόρα και κλοτσούν με τα τακούνια τους τα κατεβασμένα κεπέγκια ενός ελληνικού φωτογραφείου. Άλλος τσακίζει έναν φωνογράφο, άλλος στραπατσάρει ένα πελώριο ραδιόφωνο. Κάποιος ξηλώνει μια ραπτομηχανή, άλλος ξεχαρβαλώνει ένα ψυγείο. Πού το πάνε εκείνοι οι τρεις το μακρύ αμάξι που σέρνουν με τριχιές σαν άλογο στο αλώνι; Ένα μικρό φορτηγάκι το δένουν από τέσσερις μεριές και το τραβολογούν σαν να θέλουν να το κόψουν και να το μοιράσουν. Κάποιος βαράει μια γραφομηχανή στα ντουβάρια του Αγά τζαμί. Άλλος κρατά υψωμένη σαν τρόπαιο την τενεκεδένια ρεκλάμα κάποιας μάρκας σοκολάτας με μια κοπέλα ξανθιά. Άλλος, που φορεί στολή εισπράκτορα λεωφορείου, διαλύει σκυμμένος ένα ωραίο ακορντεόν με το σφυρί του. Καμιά δεκαριά μεγαλόσωμοι κοστουμαρισμένοι άντρες μπαίνουν στο σχολείο μου, το Ζάππειο, τσακίζουν έπιπλα, γκρεμίζουν στην είσοδο το άγαλμα του Ζάππα”
Θωμάς Κοροβίνης «‘55»
Θωμάς Κοροβίνης «‘55»
Εκείνη τη βραδιά της 6ης/7ης Σεπτεμβρίου έγινα μάρτυρας πολύ θλιβερών και πολύ γελοίων καταστάσεων. Έζησα τα γεγονότα. Όσο εμείς κουβεντιάζαμε, έξω οι κραυγές «Η Κύπρος είναι τουρκική και θα παραμείνει τουρκική» πότε δυνάμωναν και πότε χαμήλωναν, μα καθόλου δεν σταμάταγαν, σαν χορωδία, σαν μουσική.
Ο φοβερός όχλος, χωρισμένος σε ομάδες, ξεφωνίζει ρυθμικά παράγοντας έτσι, εκ των πραγμάτων, ένα βουητό καταστροφής. Τα αυτοκίνητα κορνάρουν αδιάκοπα. Κάποια αυτοκίνητα σέρνουν δύο και τρία τέτοια υφάσματα. Τα πεζοδρόμια έχουν ανυψωθεί κατά είκοσι-τριάντα εκατοστά, σε μερικά σημεία ίσως και σαράντα. Γιατί νομίζετε; Τα τυριά, τα λάδια, οι ξηροί καρποί, οι κονσέρβες, τα μέλια, τα σαλάμια, τα ποτά και ό,τι άλλο βάζει ο νους του ανθρώπου, που πετάχτηκαν έξω από τα σπασμένα, διαλυμένα, διαγουμισμένα και λεηλατημένα καταστήματα, είχαν στοιβαχτεί σχηματίζοντας ένα παχύ στρώμα. Και όσο τα αυτοκίνητα πέρναγαν από πάνω τους ολοένα, δημιουργούσαν μια απερίγραπτη γλίτσα. Ήταν σαν να ζούσαμε σε ένα φανταστικό κόσμο. «Ρε σεις, τι θηριωδία, τι βαρβαρότητα, τι κανιβαλισμός, τι φρίκη!» είπα.
Αζιζ Νεσίν, «Κρεμάστε τους σαν τα τσαμπιά"
ΥΓ: Σκόπιμα παρέθεσα αποσπάσματα από έναν Έλληνα και έναν Τούρκο συγγραφέα. Ο Κοροβίνης υπηρέτησε αρκετά χρόνια ως φιλόλογος σε σχολεία της Πόλης και είχε την ευκαιρία να μελετήσει αρχεία και πηγές ώστε να τεκμηριώσει το ιστορικό του μυθιστόρημα. Ο Αζιζ Νεσίν έζησε από πρώτο χέρι το πογκρόμ του 1955 κατά των Ελλήνων της Πόλης και είναι πολύτιμη η μαρτυρία του, αλλά συνελήφθη ως υποκινητής των επεισοδίων στην προσπάθεια της τότε τουρκικής κυβέρνησης να κατηγορήσει την Αριστερά και να απαλλάξει από τις ευθύνες τους τα ακραία ισλαμιστικά και εθνικιστικά στοιχεία.
Προσέξτε μερικές συμπτώσεις . Τότε κυβερνούσε ο Αντνάν Μεντερές που είχε κάνει στροφή από το κοσμικό κράτος του Κεμάλ στον θρησκευτικό φανατισμό των μουσουλμάνων, χτίζοντας χιλιάδες τζαμιά . Η οικονομική κατάσταση δεν ήταν ανθηρή, ενώ ο εθνικιστικός πυρετός ανέβαινε με αφορμή το αίτημα των Ελληνοκύπριων για ένωση με την Ελλάδα . Η κυβέρνηση Παπάγου προσπάθησε να διεθνοποιήσει το θέμα, αλλά χωρίς σημαντικά αποτελέσματα. Αμερικανοί και Βρετανοί δεν ήταν διατεθειμένοι να ασκήσουν πιέσεις στην Τουρκία, πολύτιμο σύμμαχό τους κατά τη διάρκεια του «Ψυχρού Πολέμου» Οι νατοϊκοί σύμμαχοί μας είπαν ξεκάθαρα να ξεχάσουμε το συμβάν και να κοιτάξουμε να τα βρούμε. Ειπατε κάτι ότι η Ιστορία δεν επαναλαμβάνεται;
Χρύσα Κακατσάκη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου