Ο Βολταίρος θεωρείται ως ένας από τους μεγαλύτερους Γάλλους συγγραφείς-φιλοσόφους κατά την περίοδο του διαφωτισμού. Γεννήθηκε στη Γαλλία στις 21 Νοεμβρίου 1694 και πέθανε στις 30 Μαΐου του 1778, σε ηλικία 83 ετών. Ο Βολταίρος ήταν ένας ιδιαίτερα έξυπνος και ταλαντούχος άνθρωπος που παρήγαγε πληθώρα έργων σε κάθε λογοτεχνική μορφή, τα οποία μάλιστα ξεπερνούν τις εικοσιδύο χιλιάδες σε αριθμό.
Βιογραφία
Το πραγματικό όνομα του Βολταίρου ήταν Φράνσις-Μαρί Αρουέ. Γεννήθηκε στο Παρίσι και ήταν το τέταρτο παιδί από πέντε αδέρφια. Οι γονείς του ήταν ο Φράνσις Αρουέ, δικηγόρος, και η Μαρί Μάργκαρετ Ντάουμαρτ, της οποίας η οικογένεια βρισκόταν στη χαμηλότερη βαθμίδα των Γάλλων ευγενών. Σπούδασε στο κολλέγιο Λουί Λε Γκράντ από το 1704 έως το 1711, όπου διδάχτηκε από Ιησουίτες λατινικά, Θεολογία και ρητορική. Αργότερα, θα μάθει να μιλά Αγγλικά, Ισπανικά και Ιταλικά. Ο Βολταίρος είχε αποφασίσει πως θα γίνει συγγραφέας και πήγε ενάντια στον πατέρα του που ήθελε να γίνει δικηγόρος, όπως ο ίδιος. Όταν μάλιστα ανακάλυψε πως ο Βολταίρος έγραφε ποίηση τον ανάγκασε να πάει στο Κάεν και να σπουδάσει νομική. Παρ’όλα αυτά, δε σταμάτησε να γράφει και συνέχισε να παράγει διάφορα ήδη έργων. Η οξυδέρκεια του, τον κατέστησε ως έναν από τους πιο δημοφιλής ανάμεσα στους Γάλλους αριστοκράτες.
Ο Βολταίρος ήταν ένα άτομο που προκαλούσε διαφορετικά αισθήματα σε πολλούς ανθρώπους. Από πολύ νωρίς πήγε ενάντια στις αρχές και άσκησε δριμύτατη κριτική στους πολιτικούς και συγκεκριμένα στο κυβερνητικό καθεστώς της Γαλλίας. Μία στροφή σε ένα ποίημά του κατηγορούσε τον αντιβασιλέα (κάποιος που βασιλεύει, επειδή ο μονάρχης είναι ανήλικος) για αιμομικτικές σχέσεις με την κόρη του. Το αποτέλεσμα αυτών των πράξεων του ήταν άμεσο και ο Βολταίρος το 1717 βρέθηκε φυλακισμένος στις φυλακές της Βαστίλης, όπου και παρέμεινε για σχεδόν ένα χρόνο. Στην ενδεκάμηνη παραμονή του στα κελιά της Βαστίλης, ο Βολταίρος βρήκε την πολυπόθητη ησυχία, ώστε να σκεφθεί για το μέλλον. Συνολικά καταδικάστηκε δύο φορές στη φυλακή, ενώ εξορίστηκε από τη Γαλλία ισάριθμες φορές.
Ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια της ζωής του Βολταίρου αποτελεί το ψευδώνυμο του. Αυτό που γνωρίζουμε είναι πως ο Βολταίρος είχε μία αποξενωμένη και κακή σχέση με τον πατέρα του, καθώς προσπαθούσε να τον αναγκάσει να παρατήσει τη συγγραφή και να ασχοληθεί με τη δικηγορία. Είναι πολύ πιθανό ο λόγος που χρησιμοποίησε το ψευδώνυμο και αποσπάστηκε από το όνομα της οικογένειάς του, να ήταν η απόρριψη των αρχών του πατέρα του. Το όνομα “Βολταίρος” το υιοθέτησε το 1918, αμέσως μετά την ολοκλήρωση του πρώτου θεατρικού έργου του. Ο Βολταίρος όμως ποτέ δεν εξήγησε από που προήλθε αυτό το όνομα και οι ακαδημαϊκοί μπορούν να πραγματοποιήσουν μόνο υποθέσεις για την καταγωγή της λέξης. Μια γρήγορη αναζήτηση φανερώνει αρκετές από αυτές τις υποθέσεις, αλλά η πιο διαδεδομένη αναφέρει πως το όνομα “Βολταίρος” είναι αναγραμματισμός μίας συγκεκριμένης λατινικής ορθογραφίας του επωνύμου του, “Αρουέ”.
Το πραγματικό όνομα του Βολταίρου ήταν Φράνσις-Μαρί Αρουέ. Γεννήθηκε στο Παρίσι και ήταν το τέταρτο παιδί από πέντε αδέρφια. Οι γονείς του ήταν ο Φράνσις Αρουέ, δικηγόρος, και η Μαρί Μάργκαρετ Ντάουμαρτ, της οποίας η οικογένεια βρισκόταν στη χαμηλότερη βαθμίδα των Γάλλων ευγενών. Σπούδασε στο κολλέγιο Λουί Λε Γκράντ από το 1704 έως το 1711, όπου διδάχτηκε από Ιησουίτες λατινικά, Θεολογία και ρητορική. Αργότερα, θα μάθει να μιλά Αγγλικά, Ισπανικά και Ιταλικά. Ο Βολταίρος είχε αποφασίσει πως θα γίνει συγγραφέας και πήγε ενάντια στον πατέρα του που ήθελε να γίνει δικηγόρος, όπως ο ίδιος. Όταν μάλιστα ανακάλυψε πως ο Βολταίρος έγραφε ποίηση τον ανάγκασε να πάει στο Κάεν και να σπουδάσει νομική. Παρ’όλα αυτά, δε σταμάτησε να γράφει και συνέχισε να παράγει διάφορα ήδη έργων. Η οξυδέρκεια του, τον κατέστησε ως έναν από τους πιο δημοφιλής ανάμεσα στους Γάλλους αριστοκράτες.
Ο Βολταίρος ήταν ένα άτομο που προκαλούσε διαφορετικά αισθήματα σε πολλούς ανθρώπους. Από πολύ νωρίς πήγε ενάντια στις αρχές και άσκησε δριμύτατη κριτική στους πολιτικούς και συγκεκριμένα στο κυβερνητικό καθεστώς της Γαλλίας. Μία στροφή σε ένα ποίημά του κατηγορούσε τον αντιβασιλέα (κάποιος που βασιλεύει, επειδή ο μονάρχης είναι ανήλικος) για αιμομικτικές σχέσεις με την κόρη του. Το αποτέλεσμα αυτών των πράξεων του ήταν άμεσο και ο Βολταίρος το 1717 βρέθηκε φυλακισμένος στις φυλακές της Βαστίλης, όπου και παρέμεινε για σχεδόν ένα χρόνο. Στην ενδεκάμηνη παραμονή του στα κελιά της Βαστίλης, ο Βολταίρος βρήκε την πολυπόθητη ησυχία, ώστε να σκεφθεί για το μέλλον. Συνολικά καταδικάστηκε δύο φορές στη φυλακή, ενώ εξορίστηκε από τη Γαλλία ισάριθμες φορές.
Ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια της ζωής του Βολταίρου αποτελεί το ψευδώνυμο του. Αυτό που γνωρίζουμε είναι πως ο Βολταίρος είχε μία αποξενωμένη και κακή σχέση με τον πατέρα του, καθώς προσπαθούσε να τον αναγκάσει να παρατήσει τη συγγραφή και να ασχοληθεί με τη δικηγορία. Είναι πολύ πιθανό ο λόγος που χρησιμοποίησε το ψευδώνυμο και αποσπάστηκε από το όνομα της οικογένειάς του, να ήταν η απόρριψη των αρχών του πατέρα του. Το όνομα “Βολταίρος” το υιοθέτησε το 1918, αμέσως μετά την ολοκλήρωση του πρώτου θεατρικού έργου του. Ο Βολταίρος όμως ποτέ δεν εξήγησε από που προήλθε αυτό το όνομα και οι ακαδημαϊκοί μπορούν να πραγματοποιήσουν μόνο υποθέσεις για την καταγωγή της λέξης. Μια γρήγορη αναζήτηση φανερώνει αρκετές από αυτές τις υποθέσεις, αλλά η πιο διαδεδομένη αναφέρει πως το όνομα “Βολταίρος” είναι αναγραμματισμός μίας συγκεκριμένης λατινικής ορθογραφίας του επωνύμου του, “Αρουέ”.
Έργα και Πεποιθήσεις
Ο Βολταίρος ήταν ένα ιδιαίτερα ευφυές και προικισμένο όν που σημάδεψε με τα έργα του ολόκληρο τον κόσμο. Ασπάστηκε διάσημους φιλοσόφους του Διαφωτισμού, όπως τον Νεύτωνα, τον Μπέικον, αλλά και τον Τζον Λόκ. Οι ιδέες αυτών για μία ελεύθερη και δίκαιη κοινωνία, απεξαρτημένη από τις θρησκείες, σε συνδυασμό με την ελευθερία του εμπορίου, αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης για τον Βολταίρο. Ο ίδιος αυτοπροσανατολιζόταν ως “θεϊστής”, δηλαδή πίστευε στην ύπαρξη του Θεού ως μη-αιτία (υπάρχει, χωρίς να χρειάζεται αιτιακή σχέση) και αποτελεί την Πρώτη Αιτία δημιουργίας του σύμπαντος, ενώ δεν επεμβαίνει σε αυτό. Υποστήριξε πως αυτή η πεποίθησή του δεν προέρχεται από πίστη στο Θεό, αλλά μέσω λογικής. Εξαπέλυσε κατηγορώ προς όλες τις μεγάλες θρησκείες της εποχής και από τα χέρια του δε γλίτωσαν ούτε ο Χριστιανισμός, ούτε ο Ιουδαϊσμός και το Ισλάμ. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η αναφορά του στους Ινδουιστές, τους οποίους χαρακτήρισε ως καλούς ανθρώπους που δε μπορούν να κάνουν κακό, ούτε και να υπερασπιστούν τα πιστεύω τους.
Θα θεωρηθεί βεβαία ανόητος, αν κάποιος θεωρήσει πως ο Βολταίρος ασχολήθηκε μόνο με τη φιλοσοφία. Η συνεισφορά του φυσικά στη φιλοσοφία θεωρείται μέχρι σήμερα πολύ υψηλή. Ο ίδιος όμως ασχολήθηκε επίσης με τη συγγραφή πολλών θεατρικών, ποιημάτων, αλλά και ιστορικών βιβλίων, τα οποία θεωρούνται ως τεράστια παρακαταθήκη για τον κόσμο μας. Εκτός των άλλων, συνέταξε και περίπου 20.000 επιστολές σε φίλους και σύγχρονούς του. Οι συγγραφικές του ικανότητες, αλλά και τα αποτελέσματα προέκυψαν μέσα από επίπονες διαδικασίες, καθώς φήμες θέλουν τον Βολταίρο να γράφει ή να υπαγορεύει περίπου 18 ώρες κάθε μέρα και πολλές φορές ενώ βρισκόταν στο κρεβάτι του. Αν έπρεπε να συνθέσουμε μία λίστα με τα καλύτερα έργα του, τότε σίγουρα από αυτήν δε θα μπορούσαν να απουσιάζουν δύο ποιήματα. Το πρώτο ονομάζεται Henriade και δημοσιεύτηκε το 1723. Είναι ένα επικό ποίημα που παρουσιάζει τον βίο του Ανρί από το Ναβάρε με αναφορές στην πολιτική κατάσταση της Γαλλίας κατά τον 16ο αιώνα. Μάλιστα αξίζει να ειπωθεί ότι το ποίημα είναι γραμμένο στα πρότυπα της αριστοτελικής ιδέας περί ενότητας του τόπου (αφορά κυρίως την τραγωδία, αλλά έχει χρησιμοποιηθεί σε επικό ποίημα). Το δεύτερο ποίημα που δε θα μπορούσε να λείπει από τη λίστα μας ονομάζεται The Maid of Orleans και αποτελεί ένα σατυρικό ποίημα, το οποίο βρέθηκε σε κυκεώνα αντιδράσεων και μάλιστα απαγορεύτηκε σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης. Ο Βολταίρος ξεκίνησε να γράφει το συγκεκριμένο ποίημα το 1730, αλλά δεν κατάφερε ποτέ να το ολοκληρώσει και δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το 1899, πάνω από 100 χρόνια μετά το θάνατο του.
Ο Φράνσις Μαρί Αρουέ αποτελεί αναμφισβήτητα ένα από τα μεγαλύτερα και φωτεινότερα μυαλά παγκοσμίως. Οι ιδέες και οι πεποιθήσεις του έχτισαν γενιές ανθρώπων και οι διδασκαλίες του διδάσκονται έως και σήμερα. Από τις πλέον γνωστές ρήσεις του είναι η εξής: “δε συμφωνώ ούτε με μια λέξη από όσα λες, αλλά θα υπερασπίζω και με το τίμημα της ζωής μου ακόμη, το δικαίωμά σου ελεύθερα να λες όσα πρεσβεύεις”. Σχεδόν όλοι μας έχουμε ακούσει αυτή τη φράση σε κάποια στιγμή της ζωής μας και είναι αναμφισβήτητα μία έκφραση που εκφράζει απόλυτα τα πιστεύω του Βολταίρου. Αυτό που όμως είναι λιγότερο γνωστό είναι πως αυτή η έκφραση δεν ειπώθηκε ποτέ από τον Βολταίρο. Τα λόγια αυτά προήλθαν από την Βρετανή Έβελυν Μπεατρίς Χάλ, η οποία έγραψε τη βιογραφία του μεγάλου φιλοσόφου. Αυτή η έκφραση εμφανίστηκε πρώτη φορά το 1906 και έχει χρησιμοποιηθεί πολλές φορές ως αρχή για το δικαίωμα της ελευθερίας του λόγου. Το λάθος της Χάλ έγκειται στο γεγονός ότι χρησιμοποίησε τη φράση μέσα σε εισαγωγικά για να δημιουργήσει έμφαση, κάτι που παρερμηνεύτηκε από πολλούς. Η ίδια η Χάλ ζήτησε συγγνώμη για αυτό το λάθος της σχεδόν 30 χρόνια αργότερα!
Η ιστορία της ζωής του Βολταίρου, τόσο της επαγγελματικής, όσο και της προσωπικής, αποτελεί πηγή αναζήτησης για πολλούς ανθρώπους. Το παρακάτω βίντεο θα σας δώσει την ευκαιρία να γνωρίσετε κρυφές πτυχές της ζωής του μεγάλου φιλοσόφου που δεν είναι γνωστές στο ευρύ κοινό. Το μόνο που έχετε να κάνετε είναι να αφιερώσετε 36 λεπτά από το χρόνο σας.
Ο Βολταίρος ήταν ένα ιδιαίτερα ευφυές και προικισμένο όν που σημάδεψε με τα έργα του ολόκληρο τον κόσμο. Ασπάστηκε διάσημους φιλοσόφους του Διαφωτισμού, όπως τον Νεύτωνα, τον Μπέικον, αλλά και τον Τζον Λόκ. Οι ιδέες αυτών για μία ελεύθερη και δίκαιη κοινωνία, απεξαρτημένη από τις θρησκείες, σε συνδυασμό με την ελευθερία του εμπορίου, αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης για τον Βολταίρο. Ο ίδιος αυτοπροσανατολιζόταν ως “θεϊστής”, δηλαδή πίστευε στην ύπαρξη του Θεού ως μη-αιτία (υπάρχει, χωρίς να χρειάζεται αιτιακή σχέση) και αποτελεί την Πρώτη Αιτία δημιουργίας του σύμπαντος, ενώ δεν επεμβαίνει σε αυτό. Υποστήριξε πως αυτή η πεποίθησή του δεν προέρχεται από πίστη στο Θεό, αλλά μέσω λογικής. Εξαπέλυσε κατηγορώ προς όλες τις μεγάλες θρησκείες της εποχής και από τα χέρια του δε γλίτωσαν ούτε ο Χριστιανισμός, ούτε ο Ιουδαϊσμός και το Ισλάμ. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η αναφορά του στους Ινδουιστές, τους οποίους χαρακτήρισε ως καλούς ανθρώπους που δε μπορούν να κάνουν κακό, ούτε και να υπερασπιστούν τα πιστεύω τους.
Θα θεωρηθεί βεβαία ανόητος, αν κάποιος θεωρήσει πως ο Βολταίρος ασχολήθηκε μόνο με τη φιλοσοφία. Η συνεισφορά του φυσικά στη φιλοσοφία θεωρείται μέχρι σήμερα πολύ υψηλή. Ο ίδιος όμως ασχολήθηκε επίσης με τη συγγραφή πολλών θεατρικών, ποιημάτων, αλλά και ιστορικών βιβλίων, τα οποία θεωρούνται ως τεράστια παρακαταθήκη για τον κόσμο μας. Εκτός των άλλων, συνέταξε και περίπου 20.000 επιστολές σε φίλους και σύγχρονούς του. Οι συγγραφικές του ικανότητες, αλλά και τα αποτελέσματα προέκυψαν μέσα από επίπονες διαδικασίες, καθώς φήμες θέλουν τον Βολταίρο να γράφει ή να υπαγορεύει περίπου 18 ώρες κάθε μέρα και πολλές φορές ενώ βρισκόταν στο κρεβάτι του. Αν έπρεπε να συνθέσουμε μία λίστα με τα καλύτερα έργα του, τότε σίγουρα από αυτήν δε θα μπορούσαν να απουσιάζουν δύο ποιήματα. Το πρώτο ονομάζεται Henriade και δημοσιεύτηκε το 1723. Είναι ένα επικό ποίημα που παρουσιάζει τον βίο του Ανρί από το Ναβάρε με αναφορές στην πολιτική κατάσταση της Γαλλίας κατά τον 16ο αιώνα. Μάλιστα αξίζει να ειπωθεί ότι το ποίημα είναι γραμμένο στα πρότυπα της αριστοτελικής ιδέας περί ενότητας του τόπου (αφορά κυρίως την τραγωδία, αλλά έχει χρησιμοποιηθεί σε επικό ποίημα). Το δεύτερο ποίημα που δε θα μπορούσε να λείπει από τη λίστα μας ονομάζεται The Maid of Orleans και αποτελεί ένα σατυρικό ποίημα, το οποίο βρέθηκε σε κυκεώνα αντιδράσεων και μάλιστα απαγορεύτηκε σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης. Ο Βολταίρος ξεκίνησε να γράφει το συγκεκριμένο ποίημα το 1730, αλλά δεν κατάφερε ποτέ να το ολοκληρώσει και δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το 1899, πάνω από 100 χρόνια μετά το θάνατο του.
Ο Φράνσις Μαρί Αρουέ αποτελεί αναμφισβήτητα ένα από τα μεγαλύτερα και φωτεινότερα μυαλά παγκοσμίως. Οι ιδέες και οι πεποιθήσεις του έχτισαν γενιές ανθρώπων και οι διδασκαλίες του διδάσκονται έως και σήμερα. Από τις πλέον γνωστές ρήσεις του είναι η εξής: “δε συμφωνώ ούτε με μια λέξη από όσα λες, αλλά θα υπερασπίζω και με το τίμημα της ζωής μου ακόμη, το δικαίωμά σου ελεύθερα να λες όσα πρεσβεύεις”. Σχεδόν όλοι μας έχουμε ακούσει αυτή τη φράση σε κάποια στιγμή της ζωής μας και είναι αναμφισβήτητα μία έκφραση που εκφράζει απόλυτα τα πιστεύω του Βολταίρου. Αυτό που όμως είναι λιγότερο γνωστό είναι πως αυτή η έκφραση δεν ειπώθηκε ποτέ από τον Βολταίρο. Τα λόγια αυτά προήλθαν από την Βρετανή Έβελυν Μπεατρίς Χάλ, η οποία έγραψε τη βιογραφία του μεγάλου φιλοσόφου. Αυτή η έκφραση εμφανίστηκε πρώτη φορά το 1906 και έχει χρησιμοποιηθεί πολλές φορές ως αρχή για το δικαίωμα της ελευθερίας του λόγου. Το λάθος της Χάλ έγκειται στο γεγονός ότι χρησιμοποίησε τη φράση μέσα σε εισαγωγικά για να δημιουργήσει έμφαση, κάτι που παρερμηνεύτηκε από πολλούς. Η ίδια η Χάλ ζήτησε συγγνώμη για αυτό το λάθος της σχεδόν 30 χρόνια αργότερα!
Η ιστορία της ζωής του Βολταίρου, τόσο της επαγγελματικής, όσο και της προσωπικής, αποτελεί πηγή αναζήτησης για πολλούς ανθρώπους. Το παρακάτω βίντεο θα σας δώσει την ευκαιρία να γνωρίσετε κρυφές πτυχές της ζωής του μεγάλου φιλοσόφου που δεν είναι γνωστές στο ευρύ κοινό. Το μόνο που έχετε να κάνετε είναι να αφιερώσετε 36 λεπτά από το χρόνο σας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου